Sheet 4

Sheet 4.2
INPUT
BLACK BOX
BLACK BOX
OUTPUT
IN KAART BRENGEN VAN DE MARKT ► MARKTVORM
MARKTVORM: DAT DEEL VAN DE OBJECTIEVE OMSTANDIGHEDEN
WAARONDER DE RUIL PLAATS VINDT EN DAT BEPAALD WORDT DOOR HET
AANTAL MARKTPARTIJEN, DE HETEROGENITEIT VAN DE GOEDEREN EN DE
DOORZICHTIGHEID VAN DE MARKT
WAAR HANGT AANBOD VAN BEDRIJF VAN AF? (WAAROM AANBOD BIJ
GEGEVEN PRIJS?)




DOELSTELLINGEN VAN BEDRIJF (WINST, OMZET, MARKTAANDEEL)
AFZETMOGELIJKHEDEN
KOSTENSTRUCTUUR
MARKTSTRUCTUUR
MARKT
STRUCTUUR
GEDRAG
RESULTAAT
1
MARKTSTRUCTUUR
WELKE FACTOREN ZIJN VAN BELANG:
AANTAL AANBIEDERS



CONCENTRATIE VAN DE AANBIEDERS
KLEINSCHALIGHEID VAN DE AANBIEDERS
DOORZICHTIGHEID VAN DE MARKT (ELKE VRAGER EN AANBIEDER IS OP
DE HOOGTE VAN ALLE PRIJZEN; DE MARKT IS TRANSPARANT
AARD VAN HET PRODUCT


HOMOGEEN (GOEDEREN ZIJN IDENTIEK, RESULTEERT IN
PRIJSVOORKEUR)
HETEROGEEN.
AANTAL AFNEMERS (VRAAGKANT)




GROEI
CONCENTRATIE AFNEMERS
BUITENLANDSE VRAAG
AANDEEL CONSUMPTIEGOEDEREN
TOETREDINGSBARRIÈRES



KOSTEN(STRUCTUUR)
 KAPITAALINTENSITEIT
 HOMOGENITEIT/HETEROGENITEIT VAN ARBEID
LICENTIES
KLANTENBINDING
OVERHEIDSINGRIJPEN

BIJVOORBEELD MINIMUM- EN MAXIMUMPRIJZEN, QUOTA, ET CETERA
2
MET BEHULP VAN BOVENSTAANDE CRITERIA KUNNEN WIJ VIER
MARKTVORMEN ONDERSCHEIDEN:
VOLLEDIGE MEDEDINGING
STRUCTUUR
VEEL AANBIEDERS
HOMOGEEN PRODUCT
VOLLEDIGE INFORMATIE
GEEN
TOETREDINGSBARRIÈR
ES
LAGE VASTE KOSTEN
VEEL AFNEMERS
GEDRAG
HOEVEELHEID
AANPASSEN
RESULTAAT
PRIJS GELIJK AAN
MINIMALE KOSTEN
GEEN CONCURRENTIE
MET PRIJS, PRODUCT
EN RECLAME
GEEN BEDRIJFSWINST
OP LANGE TERMIJN (BIJ
WINST ZULLEN ER
BEDRIJVEN
TOETREDEN)
GEEN INDIVIDUELE
INNOVATIE
MONOPOLISTISCHE MEDEDINGING
STRUCTUUR
VEEL AANBIEDERS
GEDRAG
PRIJSZETTER
HETEROGEEN
PRODUCT
ONVOLLEDIGE
INFORMATIE
(ONDERSCHEIDEN)
GERINGE
TOETREDINGSBARRIÈR
ES
VEEL AFNEMERS
CONCENTRATIE
(STERKERE POSITIE)
CONCURRENTIE MET
PRIJS, PRODUCT EN
RECLAME
RESULTAAT
VEEL MOGELIJKHEDEN
VOOR
ONDERNEMERSPREMIE
GEEN
BEDRIJFSTAKWINST OP
LANGE TERMIJN
3
OLIGOPOLIE
STRUCTUUR
WEINIG AANBIEDERS
HETEROGEEN/HOMOGE
EN PRODUCT
ONVOLLEDIGE
INFORMATIE
TOETREDINGSBARRIÈR
ES
WEINIG/VEEL
AFNEMERS
GEDRAG
REACTIE OP
CONCURRENTEN
LIMIETPRIJZEN (NET
ONDER GEMIDDELDE
KOSTEN POTENTIËLE
CONCURRENT
KARTELVORMING
RESULTAAT
PRIJSSTARHEID
WEL WINST, NIET
MAXIMAAL
EEN BIJZONDERE VORM VAN OLIGOPOLIE IS HET DUOPOLIE
MONOPOLIE
STRUCTUUR
EEN AANBIEDER
GEDRAG
WINSTMAXIMALISATIE
HOMOGEEN PRODUCT
LIMIETPRIJZEN NET
ONDER GEMIDDELDE
KOSTEN POTENTIËLE
CONCURRENT
RESULTAAT
WINST OP KORTE EN
LANGE TERMIJN
VOLLEDIGE INFORMATIE
GEEN TOETREDING
WEINIG/VEEL
AFNEMERS
SOORTEN:
 OVERHEIDSMONOPOLIE, BIJVOORBEELD SCHIPHOL (VERANDERT
BINNENKORT)
 WETTELIJK MONOPOLIE, BEVOEGDHEID VAN OVERHEIDSWEGE
(CONCESSIE) BIJVOORBEELD JOH. ENSCHEDE
 NATUURLIJK MONOPOLIE, BERUST OP PRODUCTIEFACTOR,
BIJVOORBEELD SPA WATER
 MONOPOLIE DOOR GROTE PRODUCTIE EENHEID, BIJVOORBEELD CORUS
 FEITELIJK MONOPOLIE: ANDERE CONCURRENTEN
WEGGECONCURREERD, BIJVOORBEELD BUISMAN
4
Marktmacht in de Nederlandse economie
laag
Auto en reparatie
Bouwinstallatiebedrijven
Makelaardij
Horeca
Groothandel
Instrumenten/optische en overige industrie
Kunststof- en rubberindustrie
Hout/meubel/bouwindustrie
Bouwbedrijven
Metaalproducentenindustrie
Machine-industrie
Grafische industrie en uitgeverijen
Basischemie
Overige diensten
Overige voedingsmiddelenindustrie
Overige zakelijke en financiele dienstverlening
Transport (exclusief openbaar vervoer)
Detailhandel
Transportmiddelenindustrie
Papierindustrie
Chemieproducten
Dierlijke voedingsmiddelenindustrie
Basismetaal
Elektrotechnische industrie
Aardolie-industrie
Verzekeringswezen
Genotmiddelenindustrie
Bankwezen
Hoog
Bron: Marijs en Hulleman, Meso-economie en bedrijfsomgeving, 2002
5
Bedrijfstakkenkenmerken en productdifferentiatie
Homogeen
Heterogeen
Kenmerken producten en proces
- procesmatige productie
- grondstofintensief (laagwaardig)
- procesinnovatie
- begin bedrijfskolom (basisgoederen)
- klantgerichte assemblage
- kennis en R&D intensief (hoogwaardig)
- productinnovatie
- eind bedrijfskolom (eindproducten)
Kenmerken concurrentiepositie
- prijsconcurrentie
- weinig reclame
- kwaliteitsconcurrentie
- veel reclame
Bron: Marijs en Hulleman, Meso-economie en bedrijfsomgeving, 2000
6