Scherm_Geschiedenis_VMBO_GL-TL_2015_TV2_deel 2

Bijlage VMBO-GL en TL
2015
tijdvak 2
geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL
Bronnenboekje
Staatsinrichting van Nederland
bron 1
Een tekst op een website over de viering van 200 jaar koninkrijk in Nederland (2013):
Nederland is jarig. 200 jaar! Vrij en verbonden door gelijke rechten en plichten. Laten
we dat samen vieren.
bron 2
Een politieke tekening (1902):
(tekst bij afbeelding:)
Op de steel van de bezem staat 'algemeen kiesrecht'
Fabriekseigenaren
solidariteit
Toelichting
'Augiasstal' is een uitdrukking. Het betekent dat het een troep is.
bron 3
Politieke tekening met als titel 'Abraham Kuyper' (1916):
(tekst bij afbeelding:)
voor het algemeen kiesrecht
Toelichting
Bij de tekening hoort de volgende tekst: de demonstrant tegen wil en dank (= tegen
zijn zin).
bron 4
Overheidsuitgaven voor het onderwijs in Nederland in miljoenen guldens:
(afbeelding)
bron 5
Een affiche over Schiphol (1967):
(afbeelding)
Toelichting
Op het affiche staat de tekst: 'Schiphol - stop'.
bron 6
Een tekst op een website:
Op 1 juni 2005 vond in Nederland een … plaats. De vraag die aan de kiezers werd
voorgelegd luidde: 'Bent u voor of tegen instemming door Nederland met het Verdrag
tot vaststelling van een Grondwet voor Europa?'
Een ruime meerderheid van 61,5% van de kiezers stemde tegen.
Historisch overzicht vanaf 1900
bron 7
Een Duitse historicus beschrijft hoe hij als zevenjarig jongetje het uitbreken van de
Eerste Wereldoorlog beleefde:
Ook de zoon van onze buurman werd opgeroepen om zich als soldaat bij het leger te
melden. We renden achter de wagen aan waarmee hij naar de trein werd gebracht
en we riepen hem na: "Wees dapper! Kom snel weer thuis". Iemand riep: "Geef de
Serviërs een pak slaag!" Ik voegde daaraan toe: "En de Oostenrijkers ook!" Ik was
heel verbaasd dat iedereen plotseling begon te lachen.
bron 8
Uit een toespraak van Stalin (1931):
Soms wordt er gevraagd of het niet mogelijk is het tempo van industrialisatie
enigszins te vertragen. Nee, kameraden, dat is niet mogelijk! Het tempo moet niet
verlaagd worden! Integendeel, we moeten onze doelen halen. Dit zijn we verplicht
aan de werkende klasse in de Sovjet-Unie en in de rest van de wereld. Het tempo
verlagen zou achterstand betekenen.
bron 9
Twee foto's van Stalin met enkele leden van de Communistische Partij:
(afbeeldingen)
Toelichting
De foto links is het origineel; de foto rechts is met opzet veranderd in opdracht van
Stalin.
bron 10
Een tabel met het totaal aantal gedrukte exemplaren van het boek 'Mein Kampf'
(1925-1937):
(afbeelding)
bron 11
Een aankondiging voor Koninginnedag:
(afbeelding)
Toelichting
Op de aankondiging staat de tekst: 'Koninginnedag' - Je maintiendrai (vertaling: Ik zal
handhaven; dit is de wapenspreuk van Nederland) - De plechtige viering te Londen.
bron 12
Uit een Nederlandse verzetskrant (1944):
Ergens in Nederland stapten drie Duitse soldaten een trein binnen en begonnen de
persoonsbewijzen van jongeren te controleren. Eén jongeman begon het erg
benauwd te krijgen. Een politieagent, die tegenover hem zat begreep de situatie. Hij
deed, zonder wat te zeggen, de jongeman een paar handboeien om. Toen de
Duitsers langs kwamen en zagen dat de jongeman een arrestant was, vroegen ze
hem niets. Vlak voor het volgende station maakte de politieagent de boeien weer los.
Hij zei: "Maak dat je weg komt!" en liet de jongen uitstappen.
bron 13
Aantal sterfgevallen in drie steden in 1944:
Amsterdam
Rotterdam
Den Haag
eerste helft 1944
4401
3255
2389
tweede helft 1944
9737
7854
5811
verschil
+ 5336
+ 4599
+ 3422
bron 14
Een bankbiljet:
(afbeelding)
Toelichting
Op het bankbiljet staat de tekst: 'De Japansche regeering betaalt aan toonder een
gulden'.
('Betalen aan toonder' betekent dat de Japanse regering de waarde van de gulden
garandeert.)
bron 15
Het begin van de Eerste Politionele Actie op Java (1947):
(afbeelding)
Toelichting
In een Nederlandse krant stond in 1947 bij deze foto het volgende bijschrift: 'De
mariniers stormen aan land'.
bron 16
Spelende kinderen in West-Berlijn (1948):
(afbeelding)
bron 17
Tekst in een folder, uitgegeven bij de oprichting van de 'Organisatie Bescherming
Bevolking' (BB):
Mocht de tegenstander gebruik maken van brandbommen, gifgassen of zelfs
atoombommen, dan zal de BB proberen de gevolgen daarvan in huis tot een
minimum te beperken.
Daarnaast zal iedere Nederlander moeten beginnen met het nemen van
beschermingsmaatregelen voor zichzelf, zijn gezin en zijn eigendommen.
bron 18
Een spotprent over een conflict in het Midden-Oosten (1948):
(afbeelding)
Toelichting
De tandarts is het hoofd van de Verenigde Naties. Hij zegt: "Het spijt me, maar ik heb
geen tang". Aan de muur hangt een bord met de tekst: 'Tandheelkundige kliniek der
Vereenigde Naties'. Boven de wang van de patiënt staat de tekst: 'Arabieren'. Op het
shirt van de patiënt staat de tekst: 'Joodsche staat'.
bron 19
Hieronder staan vijf fragmenten van een Nederlandse politicus die in de periode
1937-1963 in verschillende steden heeft gewoond:
onderdeel 1
In Londen
Rijdend in een bus hoorde ik het angstaanjagende geluid van een vliegende bom. De
Duitsers zetten dit wapen in, terwijl ze de oorlog al bijna verloren hadden. Daarna
ineens een geweldige slag, één blok verder in een zijstraat. Mijn bus was vertraagd
door een stoplicht, anders waren wij getroffen.
onderdeel 2
In Washington
Ik herinner mij een gesprek met president Kennedy. Hij zat op zijn leren draaistoel in
zijn werkkamer en staarde naar het gras in de achtertuin van het Witte Huis. Hij zei:
"De Nederlanders hebben militaire ervaring in Azië en voor ons zou militaire steun in
Vietnam belangrijk zijn."
onderdeel 3
In Bern
Ik hoorde het in de nacht van 10 mei. De eerste berichten op onze ambassade
kwamen om een uur of vijf door. Ik was er kapot van. Er was nauwelijks meer
telefoonverkeer. Op 11 mei kreeg ik eindelijk iemand in Nederland aan de lijn en ik
vroeg: "Hoe gaat het daar?" Op dat moment hoorde ik een bominslag. En de stem
aan de andere kant zei: "Nou, je hoort het wel, er vallen hier bommen."
onderdeel 4
In Berlijn
Ik woonde in Berlijn, waar de sfeer beangstigend was. Steeds vaker zag je overal de
nazi's in hun bruine uniformen marcheren en de hakenkruisvlaggen wapperen. Maar
de burgerij leefde nog vrij onbezorgd. De meeste mensen zagen alleen de
vooruitgang in de economie. Toch moest je zeer voorzichtig zijn met wie je omging.
Je kon niet meer alles zeggen.
onderdeel 5
In New York
Ik werd benoemd tot tweede man van de Nederlandse vertegenwoordiging bij de
Verenigde Naties. In deze eerste jaren hadden de Verenigde Naties nog macht en
aanzien. Zij zaten in een wat ouder gebouw, maar in New York was men begonnen
met de bouw van het nieuwe hoofdkwartier.
bron 20
Hieronder en op de volgende pagina staan vier afbeeldingen van personen die een
rol hebben gespeeld in het Midden-Oosten:
afbeelding 1
afbeelding 2
afbeelding 3
afbeelding 4
bron 21
Een kaart over de aanwezigheid van buitenlandse militairen in de BRD en de DDR
(1980):
(afbeelding)
bron 22
Hieronder en op de volgende pagina's staan vijf afbeeldingen uit de geschiedenis
van Europa (uit de periode 1940-1985):
afbeelding 1
Invasie van de Geallieerden
afbeelding 2
Razzia die leidde tot de Februaristaking
afbeelding 3
President Kennedy op bezoek in een gedeelde stad
afbeelding 4
President Reagan op bezoek bij president Gorbatsjov
afbeelding 5
Auschwitz wordt bevrijd
bron 23
Een kaart van Europa, met daarop vijf plaatsen (a, b, c, d en e) waar in de periode
1940-1985 belangrijke historische gebeurtenissen hebben plaatsgevonden:
(afbeelding)
bron 24
Hieronder staan twee overzichten van landen met het totaal aantal behaalde
medailles tijdens Olympische Zomerspelen:
1
Sovjet-Unie
Oost-Duitsland
Verenigde Staten
Zuid-Korea
West-Duitsland
Hongarije
Bulgarije
Roemenië
Frankrijk
aantal medailles
132
102
94
33
40
23
35
24
16
2
Verenigde Staten
Rusland
Duitsland
China
Frankrijk
Italië
Zuid-Korea
Cuba
Oekraïne
aantal medailles
101
63
65
50
37
35
29
25
23
bron 25
Een kaart van Europa:
(afbeelding)
bron 26
Hieronder staan drie onderdelen uit troonredes van koningin Beatrix:
onderdeel 1
Uit de troonrede van 1995:
Door de eeuwen heen zijn velen naar Nederland gekomen om hier te wonen. Dit is
voor onze samenleving in veel opzichten een verrijking. Veel nieuwkomers hebben
op dit moment te weinig uitzicht op werk en op volwaardige deelname aan onze
maatschappij.
onderdeel 2
Uit de troonrede van 1998:
Het wordt telkens weer duidelijk hoezeer landen en volkeren van elkaar afhankelijk
zijn. De wereld lijkt steeds kleiner te worden. Politieke, economische en
maatschappelijke veranderingen in het buitenland beïnvloeden ook ons land.
onderdeel 3
Uit de troonrede van 2002:
Nederland kent een traditie waarin de godsdienst van mensen uit de hele wereld de
ruimte wordt geboden. Die traditie moet behouden blijven.
einde