tips voor het verzorgen van letsels bij zelfverwonding
advertisement
TIPS VOOR HET VERZORGEN VAN LETSELS BIJ ZELFVERWONDING Letsels na ZV kunnen van diverse aard zijn. De meest voorkomende zijn: schaafwonden, snijwonden en brandwonden Het is van belang eender welke verwondingen met zorg te ( laten ) behandelen, anders wordt het herstelproces langer en de kans op ( lelijke ) littekenvorming groter. De meeste wonden kunnen thuis of op school verzorgd worden, tenzij de wonde te uitgebreid of te diep is ( binnen de 6 uur kan nog gehecht worden) , grotere bloedvaten geraakt zijn en de wonde niet stopt met bloeden of dat er sprake is van een shocktoestand. Probeer rustig te blijven en de wonde op een neutrale manier te behandelen. Het is niet de bedoeling om tijdens de wondverzorging veel aandacht te geven aan de oorzaken van het zelfverwondend gedrag of aan allerlei problemen. Dit zou het risico inhouden dat het snijden a.h.w. 'bekrachtigd of beloond' wordt. Je kan wel de leerling verwijzen naar een gesprek met een leerlingenbegeleider of met de leerling een afspraak maken op een ander moment (als hij/zij niet gekrast heeft) Algemene principes van wondverzorging. Als we een wonde verzorgen doen we dit in verschillende stappen: - voorbereiden - reinigen - ontsmetten - afdekken * Voorbereiden Vooraleer een wonde te verzorgen is het nodig eerst de handen goed te wassen en te drogen. Indien nodig kunt u uw handen wassen met een ontsmettingsmiddel zoals Betadine of Sterilon. Bij een open of bloedende wonde kunnen wegwerphandschoenen gedragen worden, om uzelf te beschermen tegen contact met vreemde lichaamsvloeistoffen. * Reinigen Een bloedende wonde kunt u best even laten ‘ doorbloeden ‘ zodat deze ‘ schoongespoeld ‘ wordt. Het bloed mag niet in de wonde geveegd worden. U kunt een wonde ook spoelen met water of een fysiologische zoutoplossing. Bevuilde wonden kunnen gereinigd worden met zuurstofwater. Na de reiniging wordt de wonde drooggedept met een zuivere kompres. * Ontsmetten Het doel van ontsmetten is het chemisch uitschakelen van ziektekiemen. In de handel bestaan vele vormen ontsmettingsmiddelen in geconcentreerde of gebruiksklare vorm. Gebruiksklare producten zijn het meest gebruiksvriendelijk voor thuis en op school. Bijvoorbeeld: Iso-betadine, Hacdil, Hibidil,… In het algemeen mogen verdunde ontsmettingsproducten slechts gedurende drie maand gebruikt worden. Sommige producten mogen, eens geopend, slechts dezelfde dag gebruikt worden. Het is steeds van belang de bijsluiter te raadplegen. Techniek van ontsmetting: Breng het ontsmettingsmiddel aan op de niet aangeraakte kant van een zuivere kompres , waarbij het flesje de kompres niet mag raken. Ontsmet de wonde met dit bevochtigde kompres door vanuit het centrum van de wonde naar de rand toe voorzichtig te deppen ( wrijven is pijnlijk). Blazen op een wonde is uit den boze: op die manier voert u opnieuw ziektekiemen aan. Dep de wonde droog met een zuiver kompres. * Afdekken Om te voorkomen dat terug kiemen in de wonde geraken, wordt een wonde best afgedekt. - oppervlakkige wondjes: Doorschijnende verbanden als Opsite® of Tegaderm® - diepere, kleine wondjes: Een wondpleister of , als de wonde nog wat bloedt, een drukkend verbandje Er zijn diverse soorten en maten wondpleisters, voor de normale of gevoelige huid en met daarin weer de keuze uit waterafstotend, elastisch en plastic. De keuze van pleister is afhankelijk van de aard en de vorm van de wonde. Let erop dat u een pleister kiest die de wonde volledig afdekt. Vervang een pleister als hij vuil is, maar tenminste elke drie dagen. Pleisterresten kunt u verwijderen met alcohol of ether. - grotere, diepere wonden: hier kan een vetverband ( vb. Biogaze®,…) aangewezen zijn , om vervolgens met een steriele kompres en een verbandje de wonde af te dekken. Let wel ! - Ontsmettingsalcohol wordt gebruikt voor de ontsmetting van de onbeschadigde huid en van instrumenten. In een wonde is alcohol echter schadelijk voor de cellen en geeft een brandend gevoel. Contact met wonde, slijmvliezen en ogen dient daarom vermeden te worden. - Ether is een goed ontvettingsmiddel, maar heeft geen ontsmettende werking. Ether is bovendien schadelijk voor de cellen. Ether kan wel gebruikt worden voor het verwijderen van resten kleefpleister of voor het ontvetten van de huid alvorens een wondpleister wordt aangebracht. Contact met wonden, slijmvliezen en ogen wordt best vermeden. - Elke wonde heeft het risico om met tetanus besmet te zijn. Tetanus is een ernstige ziekte met mogelijk fatale afloop. Daarom moet men bij elke wonde , hoe klein ook, de vaccinatiestatus voor tetanus nagaan. Iemand die gevaccineerd is tegen ‘ de klem’, loopt geen gevaar de ziekte te krijgen. Bij een verdachte wonde zal de arts meestal een herhalingsinjectie toedienen. EHBO bij ZV Schaafwonden - was de handen - reinig de wonde met water wrijf van het midden van de wonde naar de buitenkant toe - ontsmet de wonde met een ontsmettingsmiddel (vb. Iso-betadine ) en een steriele kompres - Laat het ontsmettingsmiddel drogen en laat de wonde onbedekt als ze niet te groot is. - Bij ernstiger schaafwonden: de bloeding stelpen door gedurende minstens 5 minuten te drukken op de wonde, de wonde afdekken en een arts raadplegen. Snijwonden - was de handen reinig en ontsmet de wonde breng een steriel, licht drukkend verband aan om een kleine bloeding te stelpen en de wonde te beschermen niet al te grote wonden dichtplakken met hechtpleisters ( Vb Steri- strip,..) dek de wonde af Bij ernstiger snijwonden: de bloeding stelpen door minstens 5 minuten druk uit te oefenen, de wonde afdekken en een arts raadplegen. Brandwonden - Eerst water, de rest komt later! Koel de wonde onmiddellijk tenminste 5 minuten onder zacht stromend, fris leidingwater. Koelen is belangrijk om een zo goed en zo snel mogelijke genezing te bekomen. - Afhankelijk van de diepte van de brandwonde spreken we van eerste -, tweede – en derdegraads verbranding en is de verzorging aangepast. Voor iedere behandeling worden de handen grondig gewassen. - Eerste graad: huid is rood, gezwollen en pijnlijk Koelen onder fris stromend water – Gaaskompres met Flamigel aanbrengen op de wonde ( vervaldatum nakijken! ) – bevestigen met pleister of windel. Herhaal tot de roodheid en pijn verdwenen zijn - Tweede graad: opperhuid is beschadigd en er is blaarvorming Koelen onder fris stromend water – blaren niet openen ( tenzij bij pijn - blaar openen en ontsmetten met Hibidil ) Reinig de huid altijd vooraleer een nieuw verband aan te brengen en verwijder alle zalfresten. Bij een ontstoken wonde Flamigel vervangen door Flammazine ( ontstekingswerende zalf ) – goed afdekken met gaaskompres en pleister. - Derde graad: de totale huid is verbrand – naargelang de verbrande oppervlakte is het risico groter. Verwittig onmiddellijk de hulpdiensten! Wat zit er zeker in de School - of huisapotheek ? - Reinigingsmiddel: zuurstofwater Ontsmettingsmiddel: Iso-Betadine dermique, Hibidil, Hibitane Brandwonden: Flamigel, Flammazine ( koelkast) Wondpleisters Steriele en niet steriele kompressen Kleefpleisters: Micropore,… Hechtpleisters Windels Tel. Huisarts Tel. Antigifcentrum: 070/245 245 Wondzorg en littekenvorming. - Als de huidstructuur volledig doorbroken is ( tot in het vetweefsel) is er ALTIJD littekenvorming. - Littekens kunnen erg verschillend zijn. Een aangeboren aanleg tot een goede of minder goede littekenvorming kan helaas niet veranderd worden. - Een goeie nazorg ligt wel in uw handen - Laat de wonde eerst goed genezen. - Nadien kan een litteken zachtjes gemasseerd worden met een beschermende crème of vloeistof. ( Vb. Niveacrème,.. ) - Bij grotere littekens kan een Siliconengel gebruikt worden. De behandeling is slechts zinvol als zij verschillende maanden wordt aangehouden. Siliconengel en gelsheets zijn verkrijgbaar bij de apotheek, maar zijn vrij duur. Oa Cica – Care ( 12 x 15 cm ) - 44,73 euro + BTW ( richtprijs) Zelfklevend siliconenkompres Zowel voor recente als ouders littekens Het uiterlijk verbetert bij 9O % van de littekens, die soepeler worden, vervlakken en vervagen. Hansaplast littekenvervager: zelfklevende patch Mepiform: een zelfklevend zacht siliconen littekenverband Marleen Dobbels PVOC-medewerker voor de vrije CLB’s van West-Vlaanderen Domein Preventieve Gezondheidszorg (i.s.m. Nadine Callens, PVOC West-Vlaanderen, domein Psychisch en Sociaal Functioneren)
