Je kunt een kredietcrisis niet oplossen met extra krediet

Profiel
Willem Middelkoop over het verval van Amerika
‘Je kunt een kredietcrisis niet
oplossen met extra krediet’
TEKST MART RIENSTRA FOTOGRAFIE SANDER NIEUWENHUYS
Dat niet iedereen Willem Middelkoop
(48) even serieus neemt, heeft ongetwijfeld te maken met zijn afkomst en
profilering. Hij studeerde af aan de HTS
in Amsterdam, in de richting confectieindustrie. Daarna werkte hij als fotojournalist en later als verslaggever.
Middelkoop is dus allesbehalve opgeleid
in of gevormd door de financieel-economische wereld. Dat maakt hem onafhankelijk, maar ook controversieel. ‘Ik ben
een nieuwsgierig mens, en ontdekte bij
het lezen van artikelen over economie
en financiële markten in wat voor een
wereld wij leven.’
Monopolie
Volgens Middelkoop is het een maatschappij die op schulden is gebaseerd, en
op het vertrouwen dat we die schulden op
termijn weer kunnen aflossen. Een wereld
ook die door de kapitalistische Verenigde
Staten is gecreëerd en vooral ook door de
machthebbers daar in stand wordt gehouden. ‘Als ik het over machthebbers heb,
dan praat ik over de politiek – dus het
Witte Huis – maar meer nog over Wall
Street en specifiek over de FED. Hoewel
de naam Federal Reserve anders doet vermoeden, is de bank nièt het eigendom van
de staat; de aandelen zijn namelijk verdeeld over de deelnemende banken. Het
is dus in feite een private onderneming,
die dan weer wel het monopolie bezit op
de dollaruitgifte. En juist dat instrument
is in de afgelopen twee jaar regelmatig
gebruikt of beter gezegd: misbruikt.’
Bidden
Middelkoop weet waarover hij praat. In
de afgelopen tien jaar deed hij actief
II
business nationaal
onderzoek naar de vermeende geheimen
van het financiële systeem in de VS. Zijn
conclusie: het systeem staat op ontploffen, vooral door de enorme schuldenlast
en de ontembare geldgroei. Om dit statement kracht bij te zetten, schreef hij in
2007 een boek over de wereldwijde gevolgen van de ineenstorting van het dollarsysteem. Nog geen jaar later werd zijn
profetie deels bewaarheid. Met de val van
de investeringsbank Lehman Brothers –
het grootste faillissement in de Amerikaanse geschiedenis – ontstond een
mondiale kredietcrisis van schrikbarende
omvang. ‘Het voorspellen ervan was niet
zo moeilijk. Wat mij echter wel heeft
verrast, is de snelheid en vooral de
omvang. Ik had niet verwacht dat de
totale Westerse wereld in zo’n kort tijdsbestek zou worden geïnfecteerd.’
Middelkoop vertelt een verhaal over
Henry Paulsen, de minister van Financiën
van de VS ten tijde van de uitbraak van
de kredietcrisis. ‘Die heeft op een
gegeven moment de deur van zijn kantoor
dichtgedaan, zijn vrouw opdracht
gegeven het geld van de bank te halen
en voor hem te bidden.’
Liegen
Waarmee Middelkoop de ernst van de
situatie twee jaar geleden nog maar eens
onderstreept. Zelf had hij ook zo’n
moment van bezinning. ‘Ik was te gast bij
De Wereld Draait Door. Matthijs van
Nieuwkerk vroeg vlak voordat de slottune
werd ingestart of we nog wel rustig
konden slapen of dat we extra moesten
pinnen. Hoewel ikzelf die dag – bezorgd
als ik was – ruim 2.000 euro had opgenomen en tien minuten lang het failliet van
ons financieel systeem had uitgelegd,
besloot ik te liegen. Ik realiseerde mij dat
een eerlijk antwoord het vertrouwen wellicht nog meer zou ondermijnen. Die keer
koos ik voor het gezamenlijk belang.’
Het is bij die ene uitzondering gebleven.
Voor het overige leeft Middelkoop in
betrekkelijke autonomie. Hij schrijft
boeken, geeft zijn mening in lezingen en
presentaties en is eigenaar van twee
bedrijven, de edelmetaalwebwinkel
amsterdamgold.com en het Gold &
Discovery Fund. Beide ondernemingen
zijn gebaseerd op de waarde van edelmetaal en delfstoffen. ‘Goud heeft door
de geschiedenis heen haar koopkracht
behouden. Bovendien gedijt de prijs
ervan bij een zwakke dollar.’ En daar is
en blijft de komende jaren sprake van, is
Middelkoop’s vaste overtuiging. ‘Als je –
zoals de FED doet – het schuldprobleem
wilt oplossen door meer dollars te creëren, krijg je als munteenheid maar ook als
land vroeg of laat de rekening gepresenteerd.’
Instorten
Daarom staan de VS aan de vooravond
van het grote verval. ‘De gedachte om
oneindige welvaart te creëren door blijvend te anticiperen op toekomstige groei
van de economie en vertrouwen van de
consument, mist elk fundament. Daarom
staat het kredietkaartenhuis van het Amerikaanse financiële systeem nu op instorten. De waarde van de bezittingen weegt
in veel gevallen niet langer meer op tegen
de enorme schuldenlast.’ Een dergelijke
situatie zie je volgens de auteur overigens
terug in nagenoeg de hele Westerse
wereld. ‘En de oplossing van overheden
Omdat hij de kredietcrisis begin 21e eeuw al voorspelde, werd Willem Middelkoop in 2008 opeens
de rol van ziener toebedeeld. Dagelijks gaf de onafhankelijke financieel-economisch specialist in
tal van media zijn ongezouten mening. Opeens werd naar hem geluisterd en zijn mening
gerespecteerd, hoe pessimistisch de tendens ervan vaak ook was. Ruim twee jaar later is de
economie enigszins hersteld en lijken de visie en argumenten van Middelkoop alweer vergeten.
Maar of we daar verstandig aan doen?
‘Het kredietkaartenhuis van het Amerikaanse financiële systeem staat op instorten.’
om deze schuldenlast van banken over te
nemen, leidt uitsluitend tot het failliet van
landen. Kijk naar Griekenland en Ierland.
Je kunt een kredietcrisis niet oplossen
met extra krediet.’ Volgens Middelkoop
zijn we met hulpkredieten uitslaande
brandjes aan het blussen, maar niet de
onderliggende veenbrand. ‘Uiteindelijk
moeten we mondiaal onze schulden saneren en de financiële wereld van scratch af
aan opnieuw inrichten. Maar dat gebeurt
niet. Dat laten degenen die nu de macht
hebben niet toe.’
Decadentie
En dus? ‘Dus draait de wereld door, tot
we de façade niet langer kunnen ontkennen. En dan …’ Middelkoop is voor een
moment stil. ‘Kijk naar de geschiedenis.
De crisis in de dertiger jaren bleek later
de oorsprong van het ontstaan van de
Tweede Wereldoorlog. Hitler kwam aan
de macht omdat vooral Duitsland in de
hoek zat waar de economische klappen
vielen en mensen daar zo arm waren.
Amerika voelt zich met een zwakke
dollar straks vergelijkbaar in het nauw
gedreven. Dan lijkt er maar één uitweg.
De geschiedenis leert namelijk dat een
oorlog altijd voor nieuwe economische
groei zorgt.’ De ondernemer illustreert het
sombere perspectief met een andere vergelijking, die van het Romeinse Rijk. ‘De
Westerse wereld – en dan met name de
VS – gaat ook aan decadentie en verloedering ten onder. Kijk naar de gemiddelde
Amerikaan; die is zo volgevreten, dat hij
te dik is om überhaupt nog in actie te komen.’
En Nederland? ‘Wij zijn een satellietstaat
van de VS, doen gedwee wat van ons
verlangd wordt. Ons wacht in principe
hetzelfde lot, met dit verschil dat het
verval aan de randen van het Romeinse
Rijk nog eerder begon.’ Maar kunnen we
dan helemaal niets doen? ‘Ik zou elke
ondernemer nu adviseren zijn of haar
bedrijf te verkopen, nog even flink te
cashen en een boerderijtje ergens te
kopen, ver weg van het naderende
verval.’�
business nationaal
III