energie en industrie en ondernemen

Contextbeschrijving regio Zuid West Vlaanderen: energie en industrie en ondernemen
De nota is een situatieschets van de regio op het vlak van energie. Het doel van de nota is om de
kennis over energie in de regio te versterken. Het is een belangrijke input voor de discussies in het
kader van de regionale energiestrategie, want kennis onderbouwt keuzes.
De situatieschets bestaat uit reeks facts and figures, meestal gebaseerd op wetenschappelijke
studies. We schetsen vervolgens het Europese, Federale en Vlaamse beleid op grote lijnen. We
sluiten af met een beknopte opsomming van een aantal sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen
(SWOT). De situatieschets is opgevat als een kernachtige inventarisatie.
Industrie en ondernemen is goed voor 37% van het energieverbruik (CO2-uitstoot) in de regio.
De energie wordt hoofdzakelijk gebruikt voor industriële processen, maar ook voor
gebouwverwarming, verlichting… Een lager energieverbruik voor eenzelfde productie leidt tot
lagere onkosten waardoor de bedrijven concurrentieel blijven. Bovendien hebben bedrijven
potentieel om interessante energietechnologieën toe te passen, zoals energieproductie,
restwarmterecuperatie, energie uit afval…
1
Facts and figures

37% van de CO2 uitstoot in de regio hangt samen met de industrie en de
ondernemingen: 27% door industrie, 4% door landbouw, 6% door handel en diensten.

Energie-efficiëntie kan uitgedrukt worden als de verhouding tussen BNP en het
energieverbruik. Gedurende lange tijd liep de economische groei hand in hand met een
stijgend energieverbruik. Door beide los te koppelen dalen de energiekosten terwijl
economisch groei gegarandeerd wordt. Dit versterkt de positie van de industrie door
kosteneffectiviteit en duurzaamheid.

De energieprijzen liggen voor de industrie en de bedrijven (grootverbruikers) gevoelig
lager dan voor de huishoudens. Maar, er is de afgelopen 7 jaar een sterke prijsstijging
geweest. De elektriciteitsprijzen stegen voor de industrie, naargelang het opgenomen
vermogen en het aantal verbruiksuren, met gemiddeld 5 tot 15% per jaar. Tussen 2002 en
2009 verdubbelde voor heel wat bedrijven de elektriciteitsfactuur. Voor gas worden
gelijkaardige stijgingen vastgesteld.

Steeds meer bedrijven investeren in energieproductie, voornamelijk grote PV-velden die op
de daken van grote productiehallen en gebouwen geplaatst worden.

Sommige bedrijven zijn geïnteresseerd in plaatsen van één of meerdere grote windturbines
op de eigen site: IVC, Bekaert, Barco…

In onze regio zijn er enkele energie-intensieve vestigingen, maar zijn er geen
topenergieverbruikers (naar Vlaamse normen). Van de 201 bedrijven die het meeste CO2
uitstootten in Vlaanderen (ETS, 2009), liggen er een 7 in de regio:
o
Alpro (Wevelgem)
o
Bekaert (Zwevegem)
o
Concordia textiles (Waregem)
o
Lano (Harelbeke)
o
Verlimas (Kortrijk)
o
Wienerberger (Aalbeke)
o
SPE (Harelbeke)
Echter, de hoeveelheid CO2 die ze uitstoten blijft vrij beperkt: deze vestigingen zijn goed
voor 0,24% van de emissies van de groep van 201 grootste CO2-uitstoters.

In Vlaanderen gebeurt de grootste uitstoot door de hoogovens, de petrochemische en de
chemische industrie, de elektriciteitscentrales, en de voedingsindustrie. De grootste
uistoters bevinden zich in de havenzones. De regio Zuid West-Vlaanderen heeft geen
dergelijke bedrijven.

Deze 7 bedrijven zijn goed voor ongeveer 10% van de CO2-uitstoot van alle bedrijven in
de regio. Het energieverbruik zit dus verspreid over veel verschillende bedrijven in plaats
van enkele zeer grote spelers. Dit sluit aan bij het KMO-profiel van de regio.

In het Vlaamse Benchmarkconvenant gaan de bedrijven met een groot energieverbruik
de verplichting aan om de energie-efficiëntie van hun procesinstallaties op wereldtopniveau
te brengen en/of te behouden tegen 2012, er mee rekening houdend dat het
wereldtopniveau ook zal verbeteren in de tussenliggende periode. Het huidige convenant
loopt tot 2012, volgende vestigingen uit de regio maken hier deel van uit:

o
Alpro (Wevelgem)
o
Bekaert (Zwevegem)
o
Concordia textiles (Waregem)
o
Lano (Harelbeke)
o
Wienerberger (Aalbeke)
o
Vanelo NV (Sint-Eloois-Vijve)
o
Balta Industries vestiging Avelgem NV (Avelgem)
Bedrijven met een middelgrote energieverbruik (tussen 0,1 en 0,5 PJ) kunnen toetreden
tot de auditconvenant van de Vlaamse Overheid. De regio Zuid West-Vlaanderen telt 16
bedrijven in de auditconvenant, op een totaal van 218 in Vlaanderen. Deze 16 bedrijven
zijn goed voor 13% van CO2- uitstoot van alle bedrijven in de regio.

In onze regio is er weinig grootschalige, centrale energie-infrastructuur (aangesloten op
het hoogspanningsnet). De centrale van Harelbeke is een piekcentrale van 83MW,
aangedreven door dieselmotoren die momenteel op biodiesel werken.
De centrale van Ruien (738MW) is de dichtstbijzijnde grote energiecentrale. Het is een
klassieke thermische centrale met laag rendement, waar verschillende brandstoffen
gebruikt kunnen worden, waaronder biomassa uit de regio Zuid West-Vlaanderen.

De centrale van Ruien is de dichtstbijzijnde grote energieconsument: 7% van de CO2uitstoot van de 200 grootste CO2-uitstoters Vlaanderen, of bijna 30 maal de totale uitstoot
van de 7 grootste uitstoters van de regio samen.
2
Beleid
Europees beleid

“Het ambitieus Europees energiebeleid dat alle energiebronnen omvat (fossiele, nucleaire
of hernieuwbare) heeft tot doel een industriële revolutie te ontketenen die de EU-economie
omvormt tot een energie-efficiënt radarwerk dat draait op duurzame, concurrerende en
continu leverbare energie.”

Energieprestatie-eisen in commerciële, publieke en residentiële gebouwen.

De EU zet programma’s op om onderzoek, investeringen en ontwikkelingen van
hernieuwbare energietechnieken en veilige kernenergie te stimuleren, vb. het SET-plan
voor de ontwikkeling van koolstofarme technologieën, het 7 e kaderprogramma,
actieplannen rond energietechnologie en ecotechnologie, ICT voor koolstofarme economie
en energie-efficiëntie…
Federaal beleid

Ondersteunen van het Europees energiebeleid

Verhoogde investeringsaftrek voor energiebesparende maatregelen
Vlaams beleid

Benchmarkingconvenant, afspraken met de circa 200 grootste energieverbruikers in
Vlaanderen (bedrijven) en een auditconventant voor 200 middelgrote energieverbruikers.

Ecologiepremie voor energie-investeringen

Stimuleren CO2 neutrale bedrijventerreinen

Oprichten van een Vlaams Energiebedrijf, o.a. om te investeren in innovatieve
technologieën, systemen en diensten op het vlak van rationeel energieverbruik,
hernieuwbare energieproductie en kwalitatieve WKK
3
SWOT
Sterktes
Zwaktes


Geen mega-energieverbruikers
versnipperd energieverbruik, waardoor
minder recuperatie mogelijk is

Kansen


Bedreigingen
Subsidieschema’s en stimuli Europese en

stijging energieprijzen
Vlaamse overheden

veel kleine bedrijven
Dynamiek bij ondernemers om energie te
investeren

beperkte regionale “groene” economie
Concentratie van bedrijven op
bedrijventerreinen