Segregatie Cystic Fibrosis patiënten Auteur: Inez Bronsveld Datum: geaccordeerd dec 2011, revisie dec 2014 Om transmissie van clonale stammen Pseudomonas aeruginosa zoveel mogelijk te voorkomen, dienen CF-patiënten onderlinge contacten te mijden. Dit geldt zowel voor het dagelijkse leven (buiten het ziekenhuis), als ook tijdens opname in het ziekenhuis, of tijdens polikliniek-controle. Kortom segregatie buiten en in het ziekenhuis! Overdracht van clonale stammen kan geschieden via het sputum. B.v. sputum-hand contact, sputum-apparatuur (gebruik van elkaars vernevelaar), en misschien aerogeen (aangehoest, druppelvorming, aerosolvorming). Om de kans op overdracht te beperken zijn de volgende algemene maatregelen van belang: - CF-patiënten mogen elkaar niet ontmoeten. - CF-patiënten doen aan hoesthygiëne: zij hoesten sputum in een disposable tissue en wassen daarna hun handen. - Ziekenhuismedewerkers, bezoekers, familie van CF-patiënten, wassen na contact met een CFpatiënt grondig hun handen. (in het ziekenhuis: handalcohol). - Apparatuur, die door een CF-patiënt wordt gebruikt, wordt gereinigd en gedroogd. (B.v. longfunctieapparatuur, trainingstoestellen in oefenzaal bij fysiotherapie, of sportschool). - CF-patiënten dienen niet kort na elkaar in dezelfde (matig geventileerde) ruimte te verblijven (aerosol vorming-transmissie, sputum-hand-deurknop). Segregatiemaatregelen voor CF-patiënten op de longafdeling CF-patiënten worden op de longafdeling opgenomen i.v.m. CF- gerelateerde complicaties, maar ook ter screening voor een dubbelzijdige longtransplantatie of i.v.m. posttransplantatie-complicaties. Door de bank genomen zijn 2-4 CF-patiënten opgenomen op de longafdeling. Maatregelen om segregatie op de afdeling te bewerkstelligen: - In principe wordt een CF-patiënt op een eenpersoonskamer opgenomen. - Is dit onmogelijk, dan wordt de CF-patiënt opgenomen op een twee- of meerpersoonskamer, bij patiënten, die geen gevaar lopen gekoloniseerd/geïnfecteerd te worden door een clonale pseudomonasstam. Niet combineren met: www.cf-centrale.nl datum 22 april 2013 - - - - - - andere CF-patiënt patiënt met bronchiectasieen immuun gecompromitteerde patiënt (HIV, immuunsuppressie, LOTX) Patiënt met leucopenie na chemotherapie. De deur van de ruimte, waarin de CF-patiënt is opgenomen, blijft tijdens de opname, zoveel mogelijk, dicht (aerosolvorming bij hoesten/verneveling). De afstand tussen de verschillende ruimtes, waar CF-patiënten zijn opgenomen, dient zo groot mogelijk te zijn. Spreiding van opgenomen CF-patiënten over de afdeling. Er wordt getracht, de CF-patiënt zo snel mogelijk thuis behandeld te krijgen. Een opgenomen CF-patiënt verlaat zijn/haar kamer enkel voor onderzoek, behandeling, fysiotherapie, na goedkeuring door de begeleidende verpleegkundige. Coördinatie, afstemming, van het verlaten van de kamers door verschillende CFpatiënten, dient te geschieden, om toevallig contact op de gang of elders in het ziekenhuis te voorkomen. Deze coördinatie gebeurt door de afdelingsartsen en de begeleidende verpleegkundigen. Verlaat de CF-patiënt zijn/haar kamer, dan heeft hij/zij een mondkapje voor en zijn de handen grondig gewassen. Fysiotherapie/oefenzaal-bezoek. CF-patiënten bezoeken de oefenzaal, volgens een door de begeleidende fysiotherapeuten en verpleegkundigen opgesteld schema. In dit schema worden behoorlijke tijdsintervallen aangehouden voor het bezoek van de verschillende CF-patiënten, zodat een aantal luchtwisselingen in de zaal heeft kunnen plaatsvinden. De door de CF-patiënt gebruikte apparaten worden gereinigd en gedroogd. Na de oefensessie gaat de CF-patiënt met mondkap en wederom gewassen handen, direct naar zijn/haar kamer. Ook onderzoekingen elders in het ziekenhuis (b.v. longfunctie, röntgenonderzoek) worden gecoördineerd door verpleegkundige en zaalarts, ter voorkoming van toevallige ontmoeting met andere CF-patiënten. CF-patiënt verlaat met mondkap en gewassen handen de kamer en keert, na het onderzoek direct terug. Tijdens opname behoort bezoek aan de ziekenhuiswinkel of –terras niet tot de mogelijkheden. Na het weghalen van eetgerei/bestek bij een CF-patiënt, wast de ziekenhuismedewerker zijn/haar handen, alvorens de kamer van een andere CF-patiënt binnen te gaan. Bezoekregeling: Uiteraard mogen geen CF-patiënten op bezoek komen! Familie, vrienden mogen slechts 1 opgenomen CF-patiënt bezoeken. Zij mogen niet even bij andere bekende CF-patiënten langsgaan. Bij het verlaten van de kamer van de bezochte CFpatiënt, dient het bezoek altijd grondig haar handen te wassen. Dit om sputum-hand-handtransmissie naar een andere CF-patiënt of bekende familie van andere CF-patiënt, die toevallig passeert, te voorkomen. Ontslag van de opgenomen CF-patiënt uit het ziekenhuis: ook hierbij is het zaak, te voorkomen, dat CF-patiënten elkaar ontmoeten. Bij ontslag op dezelfde dag, worden de ontslagtijden gepland met een behoorlijk interval (b.v. 9.00 uur en 11.00 uur). CF-patiënten verlaten direct het ziekenhuis. (gaan niet op een ziekenhuisterras iets drinken). Literatuur 1. Edenborough FP et al. Genotyping of Pseudomonas aeruginosa in cystic fibrosis suggests need for segregation. J Cyst Fibr 2004; 3: 37-44. www.cf-centrale.nl datum 22 april 2013 2. Robinson P et al. Pseudomonas cross-infection from cystic fibrosis to non-cystic fibrosis patients: Implications for inpatient care of respiratory patients. J Clin Microbiol 2003; 5741 www.cf-centrale.nl datum 22 april 2013