Inhoud - Uitgeverij Coutinho

 Inhoud
1
1.1
1.1.1
1.1.2
1.1.3
1.2
1.3
1.3.1
1.3.2
1.3.3
1.3.4
1.3.5
1.3.6
1.3.7
Introductie
Ontwikkelingspsychopathologie
Vroeger en later
Een dynamisch gezichtspunt
Een uniek individu met unieke ervaringen
Opbouw van het boek
Opbouw van de hoofdstukken
Inleiding
Normale ontwikkeling
Kenmerken van stoornissen
Maatschappelijke en culturele invloeden op een stoornis
Risico- en beschermingsfactoren
Hulpverlening: preventie en behandeling
Informatiebronnen
15
16
18
18
20
21
21
23
23
23
24
28
31
31
2
2.1
2.2
2.2.1
2.2.2
2.2.3
2.2.4
2.2.5
2.3
2.4
2.4.1
2.4.2
2.4.3
2.5
2.6
Classificatie, diagnostiek en epidemiologie
Inleiding
Classificatie
Definitie van classificatie
Een categoriale benadering van classificatie: DSM-IV
Een dimensionale benadering van classificatie
Vergelijking tussen categoriaal en dimensionaal classificeren
Classificatie in dit boek
Diagnostiek
Diagnostische methoden en instrumenten
Vier diagnostische methoden
Betrouwbaarheid en validiteit bij classificatie en diagnostiek
Betrouwbaarheid van de informanten
Epidemiologie Samenvatting 33
33
34
34
36
39
41
42
44
46
47
50
52
55
56
3 Theorieën over ontwikkeling
3.1
3.2
3.3
3.3.1
3.3.2
Inleiding
De sociaal-ecologische analyse
Ontwikkelingsopgaven
Vooronderstellingen bij de theorie over de ontwikkelingsopgaven
Omschrijvingen van ontwikkelingsopgaven en opvoedingstaken
Jakop Rigter - Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen - © Uitgeverij Coutinho
59
59
59
65
66
67
3.3.3
3.4
3.4.1
3.4.2
3.4.3
3.4.4
3.5
3.6
3.7
Extra ontwikkelingsopgaven
Risico- en beschermingsfactoren
Groeps- en individueel niveau
Indeling van risicofactoren
Indeling van beschermingsfactoren
Effecten van risico- en beschermingsfactoren
Ontwikkelingstrajecten
Preventie
Samenvatting
4
4.1
4.2
4.2.1
4.2.2
4.2.3
4.2.4
4.3
4.3.1
4.3.2
4.3.3
4.3.4
4.3.5
4.4
4.4.1
4.4.2
4.4.3
4.4.4
4.5
4.5.1
4.5.2
4.5.3
4.6
De invloed van zwangerschap en geboorte op de
ontwikkeling van het kind
Inleiding
Ontwikkeling tijdens zwangerschap
Stadia tijdens zwangerschap
Erfelijk materiaal
De groei van de hersenen
Bewegingen van de foetus
Omgevingsinvloeden voor de geboorte
Kwaliteit van eicel en zaadcel
Ondervoeding van de moeder
Middelengebruik van de moeder tijdens de zwangerschap
Stress tijdens de zwangerschap
Leeftijd van de moeder
De geboorte
Inleiding
Het geboorteproces
Effecten van de geboorte op de moeder
Geboorte en culturele normen
Prematuriteit en dysmaturiteit
Definities en cijfers over premature en dysmature baby’s
Gevolgen van prematuriteit en dysmaturiteit
Voorkómen van problemen bij premature kinderen
Samenvatting
Informatiebronnen
89
89
90
90
90
94
95
95
96
96
97
98
101
101
101
101
102
105
107
108
109
111
112
113
5
5.1
5.2
5.2.1
5.2.2
5.2.3
5.2.4
5.2.5
5.3
Slaapstoornissen en slaapproblemen
Inleiding
Wat is slaap?
Slaapstadia
Kenmerken van REM- en NREM-slaap
Biologische klokken
Lengte van de slaap en verhouding REM- en NREM-slaap
Individuele verschillen
Slaapstoornissen
115
115
115
116
117
118
118
120
120
Jakop Rigter - Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen - © Uitgeverij Coutinho
68
69
69
71
76
80
82
84
86
5.3.1
5.3.2
5.4
5.5
5.6
5.6.1
5.6.2
5.6.3
5.6.4
5.6.5
5.7
Dyssomnieën
Parasomnieën
Culturele en maatschappelijke invloeden Risico- en beschermingsfactoren Preventie en behandeling van slaapstoornissen
Preventie
Registratie en diagnostiek
Behandeling van insomnie: de extinctieprocedure
Medicatie bij slaapproblemen
Interventies bij pavor nocturnus en slaapwandelen
Samenvatting
Informatiebronnen
122
127
133
136
137
137
139
140
142
142
144
145
6
6.1
6.2
6.2.1
6.2.2
6.2.3
6.3
6.3.1
6.3.2
6.3.3
6.3.4
6.3.5
6.3.6
6.4
6.4.1
6.4.2
6.4.3
6.5
6.6
6.6.1
6.6.2
6.7
Voedings- en eetstoornissen bij het jonge kind
Inleiding
De normale ontwikkeling van voeding bij baby’s en jonge kinderen
De zoogfase
De overgangsfase
Mee-eten met wat de pot schaft
Voedings- en eetstoornissen
Algemeen
Voedingsstoornissen op zuigelingenleeftijd
Ruminatiestoornis
Pica
Chronische voedselweigering
Differentiaaldiagnose en co-morbiditeit
Culturele en maatschappelijke invloeden De grote melkoorlog
De sociale betekenis van voedsel
Kunnen kinderen zelf beslissen wat ze moeten eten?
Risico- en beschermingsfactoren Preventie en behandeling van voedings- en eetstoornissen
op jonge leeftijd
Pedagogische adviezen voor preventie van eetproblemen
Behandeling Samenvatting
Informatiebronnen
147
147
148
148
151
152
155
155
156
157
157
158
160
160
160
161
162
163
7
7.1
7.2
7.2.1
7.2.2
7.2.3
Gehechtheid en hechtingsstoornissen
Inleiding
Normale ontwikkeling van gehechtheid
Kenmerken van gehechtheid
Hechtingsprocessen voor de geboorte en in de eerste
twee levensjaren
Gehechtheid na het tweede jaar: toenemend belang van
cognitieve vermogens
Jakop Rigter - Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen - © Uitgeverij Coutinho
167
167
169
172
173
175
175
175
175
177
183
7.3
7.3.1
7.3.2
7.3.3
7.3.4
7.3.5
7.4
7.5
7.6
7.6.1
7.6.2
7.7
Indelingen van gehechtheid en hechtingsstoornissen
Indelingen van gehechtheid
De reactieve hechtingsstoornis
Geen-bodem-syndroom
Differentiaaldiagnose
Beloop van de stoornis
Culturele en maatschappelijke invloeden Risico- en beschermingsfactoren Preventie en behandeling van onveilige gehechtheid en
hechtingsstoornissen
Preventie
Behandeling Samenvatting
Informatiebronnen
198
198
201
203
204
8
8.1
8.2
8.3
8.3.1
8.3.2
8.3.3
8.3.4
8.3.5
8.3.6
8.4
8.5
8.6
8.6.1
8.6.2
8.6.3
8.7
Autisme en aanverwante stoornissen
Inleiding
De normale sociaal cognitieve ontwikkeling in de eerste vijf jaren
Autistische stoornissen
Algemeen
Autistische stoornis
Syndroom van Asperger
Niet specifieke pervasieve ontwikkelingsstoornissen
Aan autisme verwante stoornissen
Differentiaaldiagnose
Culturele en maatschappelijke invloeden Risico- en beschermingsfactoren Ondersteuning en begeleiding bij kinderen met autisme
Inleiding
Begeleiden en adviseren van het gezin
Praktische adviezen voor ondersteuning bij opvoeding
Samenvatting
Informatiebronnen
207
207
208
211
211
219
219
221
222
224
225
226
227
227
228
231
235
236
9
9.1
9.2
9.3
9.3.1
9.3.2
9.3.3
9.3.4
9.4
9.5
9.6
9.6.1
Zindelijk worden en zindelijkheidsstoornissen
Inleiding
Normale ontwikkeling van zindelijkheid
Zindelijkheidsstoornissen
Inleiding
Enuresis: zindelijkheidsstoornis bij urine
Encopresis: zindelijkheidsstoornis bij ontlasting
Differentiaaldiagnose en samenhang met andere stoornissen
Culturele en maatschappelijke invloeden Risico- en beschermingsfactoren Preventie en behandeling van zindelijkheidsstoornissen
Preventie
239
239
239
241
241
242
243
245
245
248
254
254
Jakop Rigter - Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen - © Uitgeverij Coutinho
184
184
189
191
191
193
194
195
9.6.2 Behandeling Jakop Rigter - Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen - © Uitgeverij Coutinho
256