Digitale nieuwsbrief 13

Weet wat er speelt. Nieuwsbrief 13
Stichting VPSG –advies en ondersteuning bij vragen rond seksueel geweld, godsdienst en
zingeving
Nieuwe Groenmarkt 8, 2011 TW Haarlem
023 5328222 www.vpsg.nl
banknummer: NL37INGB0000390070
Studiemiddag voor theologen over vergeving op 27 oktober 2015
met Hanneke Meulink-Korf
Is vergeven verplicht, een morele imperatief? Zeventig maal zeven maal…
Veel slachtoffers van seksueel misbruik lijden onder het idee dat zij op enig moment degene die hen
heeft misbruikt wel moeten vergeven. Maar kan dat eigenlijk wel als je geweld is aangedaan? Voor
wie is vergeven heilzaam? Is vergeven een van de grondregels van de kerken? Of van de bijbel?
Op deze middag verkennen we met elkaar het begrip vergeving en de vragen die dat oproept. Welke
relatie is er tussen het vergeven van zonden door God en vergeven van mens tot mens? We kijken
naar voorwaarden voor vergeving en alternatieven. We onderzoeken mogelijkheden voor pastoraal
handelen. Na een inleidend verhaal gaan we daarover met elkaar in gesprek.
Spreker: dr.Hanneke Meulink-Korf (em. docent praktische theologie)
Gespreksleiding: Judith van der Werf en Jeannette Deenik-Moolhuizen (VPSG)
Tijd: dinsdag 27 oktober 2015 van 13.30 tot 16.00 uur
Plaats: Dominicuskerk, Spuistraat 12, 1012 TS Amsterdam (loopafstand CS)
Kosten: € 10 tevoren via bank op rekening VPSG of ter plekke te betalen
Aanmelden voor21 oktober [email protected] of [email protected]
Casusbespreking pastoraat voor pastores (najaar 2015)
Hoe moet je als pastor te werk gaan wanneer je iets hoort over seksueel misbruik of daarvan
iets vermoedt? Zou je het beter kunnen aankaarten of maar afwachten? En hoe vind je de
juiste woorden? Praten over zaken die met seksualiteit te maken hebben vindt bijna ieder
een lastig karwei. Maar het kan zomaar op je pad komen.
Daarom is het de moeite waard om zulke zaken in een veilige kleine kring van collega’s te
bespreken. Jeannette Deenik heeft daarmee positieve ervaringen tijdens KPV-trainingen. En
biedt dit nu deze mogelijkheid voor een bredere groep aan.
Wie wil kan een eigen casus inbrengen om te bespreken. Wie een casus zou willen inbrengen
kan zich nu al melden. Dan kan in overleg een datum worden gezocht. Er kunnen niet meer
dan vijf of zes mensen meedoen.
Plaats: Haarlem of Amsterdam. Kosten € 10
Jongeren hebben vaker te maken met seksueel misbruik dan tot nog toe
gedacht
Uit nieuw onderzoek aan de Universiteit van Maastricht onder 10.000 jongeren tussen 12 en 25 jaar
is gebleken dat 40% van de meisjes seks tegen haar zin had gehad. En dat 20% van de meisjes met
seksuele ervaring is verkracht. Een gedetailleerd onderzoek als dit is nog nooit gedaan. Er werd ook
onderzoek gedaan onder homoseksuele jongeren. Opmerkelijk is dat jongeren die met cyberseks
bezig zijn vaker slachtoffer worden van verkrachting. Hoogleraar Christiaan Hoebe vind dit een
zorgwekkend resultaat. De meeste jongeren doen geen aangifte omdat ze zich schamen en omdat
de verkrachters bekenden zijn.
Een belangrijke rol in de preventie is weggelegd voor ouders: als die bijtijds voor de puberteit zaken
aankaarten maken kinderen minder kans op slechte ervaringen en soa’s. Goed voorgelichte jongeren
beginnen later aan seks. Inmiddels heeft de GGD Zuid-Limburg een programma van voorlichting dat
verder gaat dan bloemen en bijtjes gemaakt voor alle basis- en middelbare scholen in de regio.
www.ggdzl.nl
Misbruik in RK kerk stand van zaken
Per 1 mei kunnen zaken die verjaard zijn of waarbij overleden religieuzen zijn aangeklaagd
niet meer worden aangespannen. Wel worden de meldingen die voor die datum zijn gedaan
afgewerkt. De afgelopen jaren zijn er ruim 3500 meldingen van seksueel misbruik door priesters en
nonnen bij de RK klachtencommissie binnengekomen. Daarvan zijn er 1900 omgezet in een formele
klacht. Eind maart van dit jaar waren 1100 daarvan afgehandeld. Aan 600 slachtoffers is inmiddels als
genoegdoening 17,5 miljoen euro betaald. Zo’n 250 klachten werden niet bewezen verklaard. Dat
kwam vooral omdat het in deze procedure vereiste steunbewijs van een ander slachtoffer van
dezelfde dader ontbrak. Toch zal in een Slotacte nog worden geprobeerd op z’n minst een aantal van
deze slachtoffers genoegdoening te geven, omdat een aantal van deze klachten wel aannemelijk
worden geacht. KLOKK een van de lotgenotengroepen zou graag zien dat bisschoppen en oversten
hun morele verantwoordelijkheid zouden nemen en alsnog in contact met slachtoffers zouden
proberen tot genoegdoening te komen.
Sinds 1 mei 2015 is er in de RK kerk een nieuw meldpunt Grensoverschrijdend gedrag. Alleen actuele
zaken kunnen daar worden aangebracht.
Campagne 'Seksueel grensoverschrijdend gedrag. Maak
er een punt van'
Om de preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag breder onder de aandacht te
brengen, lanceerde de Rijksoverheid op 18 mei 2015 de campagne: ‘Seksueel
grensoverschrijdend gedrag. Maak er een punt van.’ De Rooms Katholieke Kerk is een van
de partners binnen deze campagne, want het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend
gedrag is van groot belang. Daarbij is de hoop dat ook parochies werk willen maken van
preventie.
Al eerder nam de Rooms Katholieke kerk een aantal maatregelen ter preventie. Per 1 juli
2014 trad de Gedragscode Pastoraat in werking. Ook werd per 1 mei 2015 in elk bisdom een
vertrouwenspersoon seksueel grensoverschrijdend gedrag aangesteld. Verder is per 1
januari 2014 een verplichte Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) ingevoerd voor priesters,
diakens en pastoraal werk(st)ers, voor religieuzen en voor bepaalde kerkelijke vrijwilligers en
functionarissen.
websites:
www.maakereenpuntvan.nl
www.eenveiligekerk.nl
www.meldpuntgrensoverschrijdendgedragrkk.nl
Schadefonds geweldsmisdrijven
Voor slachtoffers van seksueel geweld bestaat de mogelijkheid om een eenmalige uitkering te krijgen
uit het schadefonds geweldsmisdrijven dat ressorteert onder het Ministerie van veiligheid en
justitie. Voorwaarde is dat er sprake is van ernstig lichamelijk of psychisch letsel. Ook alleen
psychisch letsel kan voldoende zijn. Afhankelijk van de schade wordt een bedrag vastgesteld. De
categorieën die daarbij een rol spelen zijn te lezen op de website van het schadefonds. Een andere
voorwaarde is dat het misdrijf na 1973 moet hebben plaatsgevonden.
Op de website van het schadefonds is uitvoerige informatie te vinden en worden ook een aantal veel
voorkomende vragen beantwoord.
Het kan zeker de moeite zijn om voor mensen die ook financiële gevolgen dragen van het hun
aangedane seksueel misbruik te bekijken of dit schadefonds verlichting kan brengen.
www.schadefondsgeweldsmisdrijven.nl
Kamer ratificeert Istanbulverdrag
Deze zomer heeft de Tweede Kamer het Istanbulverdrag geratificeerd. Movisie schrijft daarover:
Een uniek en belangrijk internationaal Verdrag van de Raad van Europa bij het voorkomen
en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld. Het Verdrag is een
internationale erkenning van de noodzaak om dit geweld tegen te gaan. Ook wordt in het
Verdrag het belang benadrukt van een genderspecifieke aanpak.
Geweld blokkeert vrouwen in hun recht op ontplooiing. Het is een schending van lichamelijke
en geestelijke integriteit en een speciale vorm van discriminatie van vrouwen. Geweld heeft
impact op zowel het individu als op de omgeving en de maatschappij, en heeft vergaande
negatieve effecten die generaties aan elkaar doorgegeven. Movisie is dan ook blij met de
ratificatie en de invoering in Nederland.
Bindend en allesomvattend Het is een uitgebreid, allesomvattend Verdrag waarin alles is
opgenomen van preventie tot en met nazorg. Het Verdrag benadrukt dat elke
stakeholder/partner betrokken moet worden bij zowel beleidsuitvoering als
beleidsontwikkeling. Niet alleen instellingen, maar ook maatschappelijke organisaties en
middenveld. Het Verdrag wijst op de belangrijke rol van maatschappelijke organisaties bij
zowel het voorkomen als het bestrijden van het geweld.

Het Verdrag geeft een uitgebreide beschrijving van waar een effectieve aanpak aan zou moeten voldoen. Elk aspect van de
aanpak wordt uiteengezet en randvoorwaarden worden besproken.

Het Verdrag is gericht op het voorkomen van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld, het beschermt slachtoffers en het
bestraft daders. Landen die het Verdrag hebben ondertekend moeten zorgen voor voldoende toegankelijke hulpverlening,
opvanghuizen, medische hulp, advies en juridische bijstand. Het Verdrag verbiedt discriminatie op grond van migratiestatus. Dat
betekent dat ook vrouwen met een afhankelijke verblijfsstatus of geen geldige verblijfsvergunning bescherming tegen geweld
moeten krijgen.

Het Verdrag is juridisch bindend. Dat betekent dat burgers bij de rechter een direct beroep kunnen doen op bepalingen die erin
staan.

Het perspectief van aanpak én probleem is dat geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld een schending is van
mensenrechten.
Daderbeleid Protestantse Kerk
In 2011 heeft de Generale Synode van de PKN de Nota Het ambt na een tuchtmaatregel
aangenomen. Te vinden via de website van de PKN. Afgesproken werd dat een aantal zaken nog
nader in protocollen moest worden geregeld. Dat is nu gebeurd. Een van de belangrijkste protocollen
gaat over verplichte supervisie of therapie die kan worden opgelegd aan predikanten die vanwege
grensoverschrijdend gedrag, i.c. seksueel misbruik in een pastorale relatie een maatregel hebben
opgelegd gekregen. In de praktijk zal dat vooral gelden voor schorsing voor bepaalde of onbepaalde
tijd.
Er is ook een protocol gemaakt voor de vorming van een register van predikanten die om dezelfde
reden zijn veroordeeld. Het register is alleen passief te consulteren.
Seksueel misbruik in pastorale relaties
Zie Sigrid Zomer met haar website met ervaringsverhalen van slachtoffers van seksueel misbruik in
pastorale relaties
Dikwijls wordt de vraag gesteld of wat seksueel misbruik in pastorale relaties heet nu eigenlijk wel
om misbruik gaat. Het zijn toch volwassen mensen met elkaar? Verhelderend is het dan al dat aan
pastorale relaties ook afhankelijkheidsrelaties wordt toegevoegd.
Wie zich afvraagt hoe seksueel overschrijdend gedrag in pastorale of afhankelijkheidsrelaties er in de
praktijk nu eigenlijk aan toe kan gaan kan zich goed inlezen in verhalen van slachtoffers via de
website van Sigrid Zomer.
Vrouwen die daders zijn, een taboe
Verreweg de meeste plegers van seksueel misbruik zijn mannen, tot nu toe wordt gedacht
aan meer dan 90% van de daders, maar er zijn ook vrouwen die misbruik plegen. Dikwijls zijn
dat vrouwen die meewerken aan misbruik gepleegd door een manlijke dader. Maar meer en
meer komen vrouwen in beeld die zelfstandig over de schreef gaan. Dat is zichtbaar
geworden in het seksueel misbruik in instituten van de Rooms Katholieke kerk geleid door
nonnen.
Onlangs werden ook twee vrouwen berecht wegens mensenhandel. Zij brachten vrouwen in
de prostitutie in Amsterdam. De officier van justitie zei ook bij die gelegenheid dat het
romantische beeld van de Wallen voorgoed voorbij moet zijn, er is sprake van misdaad.
De praktijk leert dat vrouwen niet alleen slachtoffers zijn, maar ook daders kunnen zijn. Dat
lijkt nog wel een taboe te zijn.
Theologe op Vaticaans congres klaagt aan: kloosterzusters als seksslavinnen
De Congolese theologe en zuster Rita
Mboshu Kongo uitte tijdens een Vaticaans congres over de positie van vrouwen felle kritiek
op ‘machopriesters’, vooral uit Afrika, die kloosterzusters ‘als seksslaaf’ behandelen. Zij pleit
voor meer controle van het Vaticaan en een hogere scholing van kloosterlingen. De
krant Corriere della Sera deed verslag van het congres.
Kongo wond er in haar speech geen doekjes om: “Afrikaanse bisschoppen en priesters
zetten steeds meer kleine diaconale stichtingen op om zich door vrouwen te laten bedienen.
Vaak worden zusters seksueel geïntimideerd of verkracht. Veel mannelijke religieuzen
hebben geen charisma of spirituele gevoeligheid. Vooral in landen waar aids wijdverspreid is,
vormen zusters voor veel mannen een ‘zekerheid’ om niet besmet te raken. De priesters
maken vervolgens misbruik van hun autoriteit en eisen seksuele handelingen op.”
Nergens lijden vrouwelijke kloosterlingen volgens Kongo zo onder seksueel misbruik als in
Afrika. Op het continent staan zo’n 35.000 priesters en 3.500 missionarissen tegenover
ongeveer 60.000 zusters.
De theologe hoopt dat het Vaticaan de geestelijke voorbereiding van Afrikaanse religieuzen
beter zal controleren. Daarnaast pleit ze voor adequaat onderwijs aan mannen over
seksualiteit, intimiteit en gender. Tegelijkertijd staat de zuster educatieve emancipatie van –
niet uitsluitend Afrikaanse – medezusters voor. Veel te weinig zusters betreden volgens haar
de collegezalen. “De kerk heeft zich nooit echt ingespannen voor het opleiden van zusters,
behalve voor hun onderwijs aan kinderen. Wanneer het mandaat van bisschoppen of
priesters erop zit, of als zij komen te overlijden, worden de zusters, eigenlijk hun
‘mantelverzorgers’, vaak zomaar in de steek gelaten. Maar wat koken ze toch goed voor de
liefde van Jezus, ze maken schoon, doen reparatiewerk, en passen op prelaten en ouderen.”
Rita Mboshu Kongo hoopt dat de misstanden die ze signaleert, niet in de doofpot blijft. Ze
belicht de problemen onder andere als schrijfster voor een maandkatern van het
gerenommeerde rooms-katholieke dagblad l’Osservatore Romano: ‘Vrouwen, kerk en
wereld’. Daarin rapporteert ze regelmatig over de huidige positie van Afrikaanse vrouwen
binnen en buiten de kerk.
(overgenomen van Roerom)
*Bronnen: katholiek.nl - sociale.corriere.it & newscattoliche.it *
aan- en afmelden voor deze Nieuwsbrief via [email protected] bij Jeannette DeenikMoolhuizen
Stichting VPSG- advies en ondersteuning bij vragen rond seksueel geweld, godsdienst en
zingeving. www.vpsg.nl.