Eczeem - Orion huisartsen

Eczeem
Ik heb rode vlekjes in mijn gezicht, heb ik eczeem?
Misschien. Eczeem is een verzamelnaam voor een groot aantal verschillende
huidaandoeningen, die wel op elkaar lijken maar heel verschillende oorzaken hebben.
Meestal jeukt eczeem, maar niet alle jeukende huidafwijkingen zijn eczeem. Naast de jeuk is
er roodheid, schilfering, bultjes, blaasjes, kloofjes en korstjes. Soms allemaal tegelijk. Het
komt op elke leeftijd voor, maar heel vaak bij kinderen.
Wat zijn de oorzaken?
Je hebt een aantal soorten eczeem, met verschillende oorzaken. Bij kinderen is het vooral
constitutioneel eczeem. Tien tot vijftien procent van de baby’s hebben daar last van. Het is
een gevolg van een aangeboren aanleg voor allergie en soms is dat voor koemelk. Vaak
hebben ze dan ook andere klachten, zoals uitslag over het hele lichaam, maag-darm klachten
of hoesten met een piepende ademhaling. Het gaat vaak samen met astma en hooikoorts.
Dan heeft het zin om te kijken of de klachten samenhangen met de voeding, zoals met melk,
ei, vis, pinda of soja. Bij baby’s zit het vaak op het hoofd, tussen de haren, en op de buik; we
noemen het dan ook wel dauwworm. Iets oudere kinderen hebben het vaak in de
elleboogsplooi en de knieholte. Vaak wordt het rustiger als kinderen een jaar of vier zijn.
Maar het kan het hele leven blijven. Water en zeep maken het erger. Daarom moeten baby’s
ook niet te vaak in bad en zeker niet met zeep. Zeep ontvet en de natuurlijke
beschermingslaag op de huid bevat vet.
Een andere veel voorkomende vorm is het allergisch contacteczeem. Dat komt bijvoorbeeld
door allergie voor nikkel. Dat zit in veel metalen dingen zoals in munten. Je kunt dan eigenlijk
geen geld tellen. Maar ook in knopen van een spijkerbroek bijvoorbeeld, of in een gesp en in
oorbellen. Op die contactpunten krijg je dan eczeem. Het kan ook door chroom komen, dat
bijvoorbeeld in cement zit. Dan wordt het een probleem als je metselaar bent. Berucht zijn
natuurlijk de cosmetica en haarverzorgingsproducten. Als je als kapster allergisch wordt voor
haarverf, dan moet je vaak een ander beroep kiezen. Maar het kan ook komen van
toevoegingen in crèmes. Als het onduidelijk is waar het van komt, dan kun je met
zogenaamde plakproeven er achterzien te komen. Allerlei verschillende stofjes worden dan
op je huid gedaan met pleisters; en dan kijk je waar eczeem ontstaat.
Kun je ook allergisch zijn voor zeep?
Het komt ook voor dat je niet allergisch bent, maar dat de huid kwetsbaar is voor chemische
stoffen die de huid beschadigen. Dan ben je niet allergisch, maar heb je ortho-ergisch
contacteczeem, oneerbiedig huisvrouweneczeem genoemd. Het geeft een droge, rode,
jeukende, schilferende huid, vaak met pijnlijke kloven. Zeep en schoonmaakmiddelen
verstoren de balans in de huid.
Oudere mensen hebben het vaak aan de benen, door uitdroging van de huid: jeukende
droge huid aan de benen, ook wel craquelé eczeem genoemd omdat het er zo uit ziet, met
kloofjes. Het komt door ontvetting van de huid door zeep, door heet baden, scrubben, te
hard afdrogen, een lage luchtvochtigheid of een droge koude wind. De huid goed invetten
en zeep of schoonmaakmiddelen vermijden helpt.
En roos?
Roos is een voorbeeld van seborroisch eczeem, vaak op het behaarde hoofd, om de neus en
de wenkbrauwen, met veel schilfering. Dat komt omdat de huidcellen zich sneller delen. Bij
baby’s noemen we dat berg. Soms speelt een schimmel daar een rol bij. Eczeem is niet
besmettelijk. Het is voor kinderen met eczeem juist goed om geknuffeld te worden. Voor
volwassenen geldt dat natuurlijk ook. Eczeem is wat erfelijk. Als je beide ouders eczeem
hebben, dan loop je als kind ook meer kans. In de loop van je leven wisselt het erg. Soms is
het jaren weg en dan opeens weer terug. Het is dus soms wel chronisch.
Wat kan ik zelf aan eczeem doen?
Als het erfelijk is, dan kun je daar niet veel aan veranderen. Maar je kunt wel zuinig zijn op je
huid. Het belangrijkste is toch dat je contact met zeep vermijdt. Zeep is alleen maar goed om
vuil te verwijderen. Als je niet vuil bent is afspoelen met water net zo goed. Maar ook dat
moet je niet te veel doen. Dus niet te lang in bad of onder de douche en niet al te warm
water gebruiken. Warm water ontvet de huid. Je kunt de huid ook insmeren met een vette
crème of een bodylotion. Als je allergisch voor iets bent, dan is vermijden van contact de
enige oplossing. En zo weinig mogelijk krabben, want dat verergert het eczeem. Baby’s kun
je handschoentjes aandoen om dat krabben te voorkomen. Op oudere leeftijd is eczeem
zelden veroorzaakt door een allergie voor een voedingsmiddel.
Wat kan mijn dokter doen?
Helpen zoeken naar de oorzaak. Tabletjes tegen de jeuk kunnen helpen. Ook hormoonzalf
helpt vaak goed tegen de jeuk. Dat is belangrijk, want het is vaak een vicieuze cirkel: door de
jeuk ga je krabben en daardoor neemt het eczeem en de jeuk weer toe. Met hormoonzalf
kun je dat bestrijden en als het eczeem dan rustig is kun je doorgaan met vette zalf zonder
hormonen. Mensen zijn vaak bang voor die hormonen vanwege de bijwerkingen, zoals een
dunne huid. Bij de lichtere klassen hormoonzalven en crèmes komt dat eigenlijk niet voor.
Vaak kun je wel een tube in de week gebruik voordat die bijwerkingen optreden. Daar
komen de meeste mensen lang niet aan. Als het heel onrustig is beginnen we wel eens kort
met een zalf met veel hormonen; als de verbetering intreedt, schakelen we over op zalven
met minder hormonen.