Stromende energie binnen het lichaam 19

N. Westerman
[email protected]
>
19
Stromende energie binnen het lichaam
N. Westerman
Inleiding
Chinese geneeskunde. Als het Chinese medische
De Chinese geneeskunde beschouwt het lichaam
denken zich voorstelt dat binnen het lichaam ener-
als een cybernetisch proces; zoals we dat tegen-
gie stroomt, dan is dat niet als een metafoor. Dat
woordig noemen. In hun beschouwing en aanpak
wordt heel letterlijk gezien. Er wordt uitgegaan van
zijn ze zich er terdege van bewust dat het lichaam
een feitelijke energiestroom binnen het lichaam.
een regelsysteem heeft, waardoor de integriteit in
Energie die van het ene deel van het lichaam naar
de omgeving bewaakt en bewaard wordt. Dit is niet
het andere stroomt. Van orgaan naar orgaan en van
alleen het regulatiesysteem zoals we dat kennen in
lichaamsdeel naar lichaamsdeel. De anatomie van
het westen: de neuronen en hormonen. Het betreft
die energiestroom is binnen het Chinese cultuurge-
ook een verwant regelsysteem op het niveau van in-
bied al millennia bekend. Ze wordt gevormd door
tegratie van informatie, nauw verbonden met onze
het meridianensysteem. Meridianen worden als ka-
immunologie en psychologische processen. Het is
nalen gezien waardoor de energie wordt getran-
vanuit deze diepere niveaus dat de samenhang van
sporteerd. De acupunctuurpunten zijn op die meri-
ons lichaam bepaald wordt. Daar spelen informa-
dianen gelegen. Zowel aan de linker als aan de
tiestromen een rol die het samenspel tussen de li-
rechterkant van het lichaam worden 12 hoofdmeri-
chaamscellen reguleren. Het samenspel daarin
dianen onderkend. De ligging is direct onder de
wordt niet opgelegd aan de cellen: het komt uit de
huid. Dit alles is vrij algemeen bekend.
cellen zelf voort, zoals die zich door celdeling uit de
Wat minder bekend is, is dat daarnaast nog een
zygote hebben ontwikkeld in het vormen van het li-
zeer groot aantal nevenmeridianen wordt onder-
chaam. In de informatiestromen continueren ze de
scheiden. Deze verlopen niet alleen aan de opper-
afstemming die ze vanuit hun oorsprong al hebben.
vlakte van het lichaam, maar ook in het inwendige
In het overbrengen naar het westen, zijn deze infor-
daarvan. Binnen in de ledematen en binnen de
matiestromen van dit cybernetisch systeem als
romp en het hoofd. Het meridianensysteem is in het
‘energiestromen’ vertaald. De Chinese benaming is
traditionele Chinese denken een kanalensysteem
‘Qi’. De auteur beschrijft hoe dit in onze westerse
waardoor alle delen van het lichaam met elkaar ver-
wetenschappelijke context is te begrijpen.
bonden zijn. (Voor de ideeën binnen de traditionele
Chinese geneeskunde met betrekking tot de anato-
Energie stroomt
mie en de fysiologie van het meridianensysteem
Een stroom van energie
wordt verwezen naar: Billet en le Pair, 1987;
Er zijn binnen de niet-reguliere geneeskunde nogal
Bischko, 1985, 1986, 1987; Cheng Xinnong, 1987;
wat zeer fundamentele ideeën die binnen de regu-
Kaptchuk, 1983; Maciocia, 1989, 1994; v.d. Molen
liere geneeskunde nauwelijks of zelfs helemaal
1982; O’Connor en Bensky, 1990; Unschuld, 1985,
geen betekenis hebben. Eén daarvan is het concept
1986.)
van ‘een stroom van energie’ door het lichaam. Dit
idee speelt binnen veel andere geneeswijzen een
Energievoorziening door meridianen
belangrijke rol. Maar het is nergens beter en conse-
De betekenis die het idee van ‘energiestroom’
quenter uitgewerkt dan binnen de traditionele
heeft, wordt nog veel verder doorgevoerd. Voor de
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
213
>
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
zorgingsgebied. Een ‘blokkade’ in een meridiaan of
een andere obstructie of stagnatie in de energiestroom, maakt dat het gebied ná de obstructie verstoken is van energie. Als de meridiaan ‘zieke’ energie aanvoert, kan ziekte ontstaan of zich uitbreiden
binnen het verzorgingsgebied.
Energie is voelbaar
De Chinese geneeskunde gaat met haar substantiële energieconcept van meridianen als energiebanen nog veel verder. Veel verder zelfs dan op het
eerste gezicht in westerse wetenschappelijke ogen
nog acceptabel is. Ze integreert objectieve waarneming met subjectieve beleving. Er stroomt niet alleen energie binnen meridianen, de energie binnen
meridianen kan ook worden gevoeld. Die energiestroom is in principe via palpatie waarneembaar.
Het is vrij algemeen bekend dat de energetische
conditie van meridianen binnen de traditionele
Chinese geneeskunde aan de pols wordt gevoeld.
Dat is een van de toepassingen van de Chinese
polsdiagnostiek. Maar hier gaat het om de directe
Figuur 1
De bekende acupunctuurpop waarop de meridianen
en acupunctuurpunten worden aangegeven.
waarneming van de energiestroom aan de meridianen zelf. Uiteraard is daar oefening voor nodig, en
lang niet iedere arts die de traditionele Chinese geneeskunde beoefent, beheerst die techniek. Maar
met voldoende oefening is het mogelijk om met de
tastende vinger meridianen te lokaliseren en vast te
214
traditionele Chinese geneeskunde vormt het meridi-
stellen of daarbinnen meer of minder energie
anensysteem een energievoorziening van het li-
stroomt. Meridianen kunnen ‘voller’ of ‘leger’ aan-
chaam. Vergelijkbaar met de bloedsomloop en het
voelen. Via palpatie kan een energietekort of een
zenuwstelsel. Bij iedere meridiaan wordt een
energieoverschot binnen een meridiaan worden
stroomrichting onderkend. Bijvoorbeeld: vanuit de
vastgesteld.
romp naar een arm of een been, naar het hoofd,
naar specifieke organen, enzovoort. Per meridiaan
is er op die manier een stroomgebied. Dat stroomgebied wordt gezien als het verzorgingsgebied dat
Het concept van energiestroom binnen de tradi-
door de meridiaan van energie wordt voorzien. Er
tionele Chinese geneeskunde houdt in dat ener-
wordt van uitgegaan dat het weefsel binnen het
gie als een substantiële stroom wordt gezien die
stroomgebied voor zijn functioneren afhankelijk is
binnen het meridianensysteem wordt getrans-
van de energie die de betreffende meridiaan aan-
porteerd. Meridianen voeren de energie aan die
voert. Een afname van de stroom binnen de meridi-
benodigd is voor het functioneren van de orga-
aan veroorzaakt een energietekort binnen het ver-
nen en andere structuren in hun stroomgebied.
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
Patiënten kunnen klachten hebben over hun
reguliere dokter doet weinig of niets met die con-
energiestromen
statering. Er wordt geen medisch belang aan ge-
Niet alleen de traditionele Chinese geneeskunde en
hecht. Een acupuncturist daarentegen heeft weinig
artsen die naast de paden van de reguliere genees-
moeite met dit soort klachten en symptomen. Bij de
kunde ook andere wegen bewandelen, hebben het
patiënt met koude voeten en een bleke huid wor-
over ‘energie die stroomt’. Ook patiënten zonder
den in veel gevallen diagnosen als ‘lokaal energie-
verdere scholing doen dat. ‘Er stroomt geen energie
tekort’ (‘energiedeficiëntie’), ‘Koude’, ‘meridiaan-
in mijn benen’, ‘de energie staat stil’, ‘het is of het
disfunctie’, ‘meridiaaninsufficiëntie’ en ‘meridiaan-
hier geblokkeerd is’, enzovoort. Het zijn vooral
blokkade’ gesteld. Behalve warme voetbaden, e.d.
koude voeten, een onaangenaam dof, doof en
heeft de acupunctuur ook een therapie voor dit
eventueel tintelend, soms pijnlijk gevoel in de
soort klachten voorhanden. Enkele naalden in acu-
benen (en in mindere mate in de armen) en een
punctuurpunten kunnen maken dat de temperatuur
snelle vermoeibaarheid, die de grond vormen voor
van de betrokken ledemaat zowel subjectief als ob-
dit soort lekendiagnoses. Huisartsen worden zeer
jectief toeneemt en dat bijvoorbeeld de kleur van
regelmatig geconsulteerd door patiënten met dit
de voeten van wit weer roze wordt. De gebruikte
soort klachten. De regulier opgeleide huisdokter
acupunctuurpunten kunnen zich in het aangedane
vindt dan veelal een koude, regelmatig klamme en
gebied bevinden. Maar het kan ook zijn dat gebruik
vaak bleke huid, vooral als het de benen betreft.
wordt gemaakt van acupunctuurpunten op afstand,
Maar besteedt daar geen aandacht aan. De meeste
die zich binnen volkomen andere delen van het li-
patiënten met koude voeten en dit soort klachten,
chaam bevinden. Ook voor ‘Hitte’ en andere ‘meri-
hebben een ongestoorde arteriële en veneuze circu-
diaanaandoeningen’ heeft de traditionele Chinese
latie (bloedvoorziening door slagaders en aders),
geneeskunde gedocumenteerde punctiestrategieën
en ze hebben evenmin een neuropathie (disfunctie
waarmee de begeleidende aandoeningen met acu-
van zenuwen). Het is voor de reguliere dokter de ar-
punctuur kunnen worden behandeld. Ook hierbij
teriële bloedvoorziening die zuurstof en voedings-
geldt dat vaak al tijdens de behandeling tempera-
stoffen verschaft en de westerse fysiologie gaat er
tuur- en kleurveranderingen optreden die het effect
vanuit dat dit afdoende is om de lokale energie-
van de behandeling waarneembaar maken. Dat laat
voorziening mee te kunnen verklaren. De klachten
onmiskenbaar zien dat de behandeling effect heeft
worden dan gebagatelliseerd, of het verstandige
op de lokale energievoorziening. Acupunctuur be-
advies wordt gegeven om warme voetbaden te
rust dan op een beïnvloeding van de energie die in
nemen en dikke sokken te dragen. Maar de klach-
meridianen stroomt en die binnen het stroomge-
ten worden niet herkend en de oorzaak wordt niet
bied van die meridianen betrokken is op de ener-
onderkend. Behalve koudegewaarwordingen, kan
gieproductie.
het voorkomen dat patiënten warmtegewaarwordingen, zelfs hittesensaties aan de ledematen hebben.
Energie kan niet stromen
Ook dat is regelmatig een reden waarom de huis-
Energie heeft weinig medische relevantie, ener-
dokter wordt geconsulteerd. Binnen de Chinese ge-
giestromen al helemaal niet
neeskunde wordt van ‘Hitte binnen de meridiaan’
Het hele idee van energie speelt binnen het regulie-
gesproken. De energie binnen de meridiaan ‘is (te)
re medische denken hoe dan ook slechts een uiter-
krachtig yang geworden’.
mate ondergeschikte rol. Natuurlijk is bekend dat li-
Kortom: patiënten voelen het in veel gevallen als er
chaamsprocessen energie vragen. Iedere arts heeft
iets met hun energie en energiestromen niet in orde
in zijn opleiding biochemie gehad en is ermee be-
is. Ze voelen het als hun energie niet stroomt. De
kend dat onder meer glucose (de belangrijkste
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
>
215
>
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
brandstof van het lichaam) via een stapsgewijs pro-
Fysische onmogelijkheid
ces wordt afgebroken waarbij energierijke molecu-
Op het eerste gezicht lijkt het erop dat de reguliere
len ontstaan. Die moleculen worden weer afgebro-
dokter die zich niet bezighoudt met energiestro-
ken bij energiekostende processen binnen het li-
men, in zijn standpunt wordt gesteund door de op-
chaam. Als een patiënt als klacht vermoeidheid
vattingen die de natuurkunde over energie heeft.
heeft, spelen overwegingen rond deze fundamente-
Want natuurlijk is zo’n model van ‘het stromen van
le energiestofwisseling van het lichaam binnen de
energie’ zeer aantrekkelijk en beeldend en er kan
praktijk van de geneeskunde echter geen enkele
heel veel mee verklaard worden. En ‘disfunctie van
rol. De reguliere dokter houdt zich in zijn dagelijkse
de energiestroom’ strookt zeer goed met de klach-
praktijk niet bezig met het proces hoe het lichaam
ten die patiënten kunnen hebben. Maar het voor-
van energie wordt voorzien, of hoe het energie
gaande is – ook weer op het eerste gezicht – vanuit
omzet uit voedingsstoffen.
de fysica eigenlijk nauwelijks meer dan een wat pri-
Bij een klacht van vermoeidheid wordt er eigenlijk
mitieve, animistisch aandoende absurditeit. Want:
van uitgegaan dat een dergelijk fundamenteel bio-
fysisch gezien kan energie helemaal niet stromen.
chemisch proces niet afwijkend kán zijn. De dia-
En reguliere dokters die het hele idee van stromen-
gnostiek richt zich op ziektebeelden waarvan be-
de energie als onzinnig afdoen, lijken hun gelijk
kend is dat ze (in een deel van de gevallen) met ver-
binnen de meest elementaire fysica te kunnen vin-
moeidheid als symptoom gepaard gaan. De patiënt
den.
kan bijvoorbeeld worden onderzocht op bloedar-
216
moede, op kanker, op schildklierafwijkingen of op
‘Vrijkomen’ van energie binnen de fysica is altijd
de ziekte van Pfeiffer. Dit overigens niet omdat fysi-
energieoverdracht van het ene systeem op het
ologisch en biochemisch nu zo goed wordt begre-
andere
pen waarom de patiënt moe kan zijn bij dergelijke
Er kan binnen de fysica heel veel stromen: allerlei
aandoeningen. Bij bloedarmoede lijkt dat voor de
vloeistoffen, gassen, e.d. stromen, elektrische
hand te liggen. Er is minder rode bloedkleurstof
stroom stroomt, eventueel kan van magnetisme
(hemoglobine), waardoor minder zuurstof van de
worden gezegd dat het stroomt, zelfs van zenuwim-
longen naar de cellen kan worden getransporteerd.
pulsen kan, zonder dat dit op gespannen voet met
Maar hoe paradoxaal ook, patiënten met zeer ern-
de fysica staat, worden beweerd dat ze stromen.
stige bloedarmoede zijn veelal helemaal niet moe.
Maar energie is nu net iets waar de fysica iedere
En veel extreem vermoeide patiënten hebben een
vorm van stroming voor uitsluit.
normaal of zelfs hoog hemoglobinegehalte. Ook bij
De westerse wetenschap heeft een volkomen ander
de ziekte van Pfeiffer, die bijna model staat voor
concept van energie dan de Chinese geneeskunde.
vermoeidheid, is het nauwelijks bekend welke fysi-
Eigenlijk kent de fysica helemaal geen concept van
ologische en biochemische processen er aan ten
energie als zelfstandige grootheid. De natuurkunde
grondslag liggen dat de patiënt moe is.
kent een toestand van energie. De ene toestand of
Waar energie al nauwelijks een rol speelt binnen
het ene toestandsbeeld kan meer of minder energie
het medische gedachtegoed, is het idee van een
‘voorstaan’ of ‘bevatten’ dan de andere toestand of
stroom van energie binnen het lichaam in feite vol-
het andere toestandbeeld. De fysica kent van ouds-
komen vreemd aan het medische denken. De regu-
her kinetische energie en potentiële energie.
liere geneeskunde kent geen energiestromen
‘Potentieel’ betekent dat een systeem ‘energie’
binnen het lichaam en houdt zich daar niet mee
bevat, maar die energie binnen het systeem beslo-
bezig.
ten is. ‘Kinetisch’ wil zeggen dat het systeem zijn
energie vrijgeeft. En dat ‘vrijgeven’ heeft niets met
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
letterlijk vrijgeven te maken. Want vrije, ongebon-
zodat verzadigde waterdamp (stoom) van hoge druk
den energie is niet een concept dat door de fysica
ontstaat. De hoge druk van de stoom wordt gebruikt
in het dagelijks leven wordt onderkend. Energie
om een beweging tot stand te brengen. De stoom
binnen de fysica is gevangen in systemen.
wordt daartoe naar een cilinder geleid, waarvan de
Vrijkomen van de potentiële energie wil zeggen dat
zuiger door de druk in beweging wordt gebracht. De
wat potentieel was, kinetisch wordt. De energie die
zuiger is mechanisch gekoppeld aan het systeem
het systeem in potentiële staat bevatte, wordt om-
dat in beweging moet worden gebracht. Dit hele
gezet in arbeid (arbeid in de natuurkundige zin van
proces van energieproductie door een stoommachi-
het woord), in warmte, in licht, in beweging, enzo-
ne is niets anders dan de overdracht van energie
voort. Dat betekent dat het systeem in beweging is,
van het ene systeem op het andere. De brandstof
naar beneden valt, uitzet, warmer wordt, enzovoort.
die voor de verhitting van het water wordt gebruikt,
De energetische toestand van het systeem neemt
bevat energie (potentiële energie). De uiteindelijke
door deze energie-overdracht af. De eerste hoofd-
beweging die tot stand wordt gebracht (bijvoor-
wet van de thermodynamica zegt dat energie niet
beeld het draaien van de wielen van een trein) is de
verloren kán gaan. Dat betekent dat als de energeti-
manifestatie van die energie in kinetische vorm. Het
sche toestand van een systeem afneemt doordat
‘vrijkomen’ van de energie wat het spraakgebruik
het systeem energie afgeeft, de ‘verloren’ energie
wil, is niets anders dan de omzetting in arbeid.
naar een ander systeem gaat. Energie-‘verbruik’ be-
Door de enorme inefficiëntie van de energieproduc-
staat alleen maar vanuit het standpunt van het
tie door een stoommachine (het geringe nuttig ren-
systeem waarvan bij een energieoverdracht de
dement) wordt er behalve beweging ook zeer veel
>
energetische toestand afneemt. Dat uit zich door
het leeg raken van de benzinetank van de auto en
door de hoogte van de rekening die aan het energiebedrijf moet worden betaald. Dat voelt als verbruik, maar overall is er op geen enkel moment
Figuur 2
Een stoommachine berust op de omzetting in bewegingsenergie van energie die in brandstof is ‘gevangen’.
sprake van ‘verbruik’. Er gaat niets verloren, er is alleen energie-overdracht van het ene systeem op het
andere.
Energieproductie produceert geen energie, ook
hierbij wordt energie van het ene systeem op het
andere overgedragen
In het spraakgebruik is ‘productie van energie’ een
gemeenplaats. Maar er wordt bij de ‘productie van
energie’ geen vrije energie geproduceerd. De eerste
echte machine waarmee energie kon worden voortgebracht, was de stoommachine. De uitvinding
ervan is gedaan door de Franse ingenieur Denis
Papin (1647-1712). De Schotse natuurkundige James
Watt (1736-1819) heeft de stoommachine zodanig
verbeterd dat ze economisch gezien als krachtbron
geschikt werd. Het principe is dat water in een afgesloten ketel wordt verhit tot boven 100° Celsius,
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
217
>
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
slechts moeizaam doorlaat), de geleider heet
wordt. Er wordt bewegingsenergie van de elektronen (elektrische energie) omgezet in warmte-energie. Als een object maar warm genoeg wordt, gaat
het licht uitstralen. Dat komt omdat de elektronen
van het materiaal door de warmte-energie uit hun
elektronenschil naar een andere schil ‘springen’.
Die elektronensprongen gaan gepaard met het afgeven (uitstralen) van lichtdeeltjes, fotonen. Er komt
hierbij geen energie ‘vrij’. Het hele principe van de
gloeilamp is dat elektrische energie wordt omgezet
in warmte-energie en lichtenergie. Het enige dat
daarbij stroomt zijn de vrije elektronen in de
Figuur 3
Bij een gloeilamp komt geen energie vrij. Er wordt
elektrische energie omgezet in licht en warmte.
stroomdraad. De energie is ook hier onder alle omstandigheden gebonden.
Ook Einstein heeft het niet over een stroom vrije
energie
218
warmte opgewekt. In het spraakgebruik komt die
Ook de beroemde formule van Einstein: E=MC2 zegt
warmte ‘vrij’. Maar ook dat is niet juist. De warmte-
niet dat uit materie letterlijke vrije energie ‘vrijkom-
energie wordt overgedragen op de beweging van de
t’. De formule zegt dat energie en materie equiva-
moleculen van de lucht. Die beweging (binnen de
lent zijn. Als materie in energie wordt omgezet,
natuurkunde wordt dit de ‘Brownse Beweging’ ge-
zoals in het extreme geval bij een nucleaire explo-
noemd) neemt toe, de luchtmoleculen bewegen
sie, dan levert dat geen vrije energie op. Het is voor-
meer: ze gaan trillen met een hogere amplitude. Dat
al warmte-energie die bij een atoombomexplosie
is wat wij als warmte ervaren en meten. Er stroomt
vrijkomt. Energie gevangen in de toegenomen
bij dit alles niets, er komt geen energie vrij, er wordt
Brownse Beweging van de moleculen die op de
alleen maar energie van het ene systeem op het an-
plaats van de explosie aanwezig zijn.
dere overgedragen. De principes waarmee de latere
ontwikkelingen van de stoommachine zoals de
Biologische energieproductie bestaat uit de vor-
stoomturbine, de verbrandingsmotor en de straal-
ming van energierijke fosfaten
motor, op berusten, zijn mechanisch gezien wat an-
Binnen biologische systemen is het niet veel anders
ders dan bij de stoommachine. Maar ook bij deze
dan binnen technische systemen. Alleen gaat het
productiesystemen van energie komt geen energie
hier bij energie vooral om chemisch gebonden ener-
vrij, er vindt alleen maar energieoverdracht plaats.
gie. Al op de middelbare school wordt de energie-
Het fysische systeem dat met betrekking tot energie
productie binnen de mitochondriën van cellen ge-
het meest aanspreekt, het staat er min of meer
doceerd. Bij de celverbranding ‘komt energie vrij’.
symbool voor, is de gloeilamp. Die is uitgevonden
Maar niets is minder waar. De celverbranding is een
door de Amerikaan Thomas Alva Edison, die van
serie biochemische omzettingen, waarbij voedings-
1847 tot 1931 leefde. Een gloeilamp berust op het
stoffen als glucose, vetten en aminozuren (al dan
principe dat als elektrische stroom door een gelei-
niet met zuurstof) eerst worden afgebroken in de
der gaat met een hoge elektrische weerstand (een
stof acetyl-CoA. Acetyl-CoA wordt vervolgens verder
geleider die vrije elektronen – die wél stromen –
afgebroken binnen een serie biochemische omzet-
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
tingen die verlopen volgens het model dat in 1937
van voedingsstoffen eerst in acetyl-CoA en vervol-
door de Duits-Engelse biochemicus Sir Hans Adolph
gens in de Krebs-cyclus wordt de stof ADP (adeno-
Krebs is voorgesteld. Krebs heeft daarvoor in 1953
sinedifosfaat) omgezet in ATP (adenosinetrifosfaat).
de Nobelprijs voor de geneeskunde ontvangen en
De hele ‘celverbranding’ gaat om die omzetting van
de serie biochemische omzettingen is naar hem
ADP in ATP. Uit ieder molecuul glucose worden twee
vernoemd. Acetyl-CoA wordt in deze Krebs-cyclus
moleculen aectyl-CoA gevormd. Bij die omzetting
opgenomen door koppeling aan oxaalazijnzuur,
ontstaan per molecuul glucose: 14 moleculen ATP
waarbij uit beide stoffen citroenzuur wordt gevormd
uit ADP. De omzetting van acetyl-CoA in de Krebs-
(daarom wordt de Krebs-cyclus ook wel ‘citroen-
cyclus levert per molecuul acetyl-CoA nog eens op
zuurcyclus’ genoemd).
dat 12 moleculen ADP in ATP overgaan. Dat bete-
Er volgt na de opname van acetyl-CoA in de cyclus
kent dat door de ‘verbranding’ van één molecule
een aantal chemische omzettingen waarbij citroen-
glucose uiteindelijk 38 moleculen ADP in ATP wor-
zuur weer wordt afgebroken tot oxaalazijnzuur, dat
den omgezet.
dan vrijkomt om de cyclus van voren af aan weer in
Dit ATP nu, een zeer energierijk fosfaat, is de ener-
te gaan door aan een nieuw molecuul acetyl-CoA te
giebron voor alle processen binnen het lichaam.
worden gekoppeld. Bij die afbraak van citroenzuur
Dus voor spierarbeid, voor activiteit van zenuwcel-
in oxaalazijnzuur wordt water opgenomen, en komt
len, voor de synthese van eiwitten, vetten, koolhy-
CO2 vrij. Wat is nu het nut van al deze omzettingen?
draten, hormonen, DNA, voor de celdeling, enzo-
Wat is de energie die ‘vrijkomt’? Bij de omzettingen
voort. Bij al deze processen wordt ATP weer in ADP
>
Figuur 4
Een schema van de Krebscyclus waarmee voedingsstoffen worden afgebroken
en waarbij energierijke fosfaten worden gevormd.
219
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
>
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
omgezet en eventueel verder naar AMP (adenosine-
heden meer of minder energie heeft, of meer of
monofosfaat). Die opzetting levert de energie voor
minder energie bevat. De brug tussen westers en
al deze processen. Biologische energie is dus ge-
traditioneel oosters denken wordt geslagen door
bonden in een chemische substantie, ATP.
‘iets’ dat stroomt en energie bevat; en dat bij een
‘Vrijkomen’ van energie binnen biologische syste-
deficiëntie minder energie bevat dan normaal en
men is biochemische overdracht waarbij ATP in ADP
waarbij de stroom van dat ‘iets’ geblokkeerd kan
wordt omgezet. Die overdracht levert de chemische
raken.
energie voor de lichaamsprocessen.
Meridianen als coaxsysteem
Er kan geen energie stromen
Wat dat ‘iets’ ook is, volgens de concepten van de
Bij dit alles stroomt er niets en zeker niet binnen
traditionele Chinese geneeskunde stroomt het
meridianen. Biologische energie is chemisch ge-
binnen de meridianen. Voor een nader begrip van
bonden in ATP en ATP kan niet stromen in meridia-
energiestromen binnen het lichaam ligt het dus
nen. Dus kan er binnen meridianen geen stroom
voor de hand om de meridianen aan een nadere be-
van energie zijn die ‘het verzorgingsgebied’ van een
schouwing te onderwerpen.
meridiaan in haar energiebehoefte voorziet. Dat zijn
fundamentele fysische, fysiologische en biochemi-
Meridianen zijn geen imaginaire structuren, hun
sche onmogelijkheden. De westerse wetenschappe-
bestaan is aantoonbaar
lijke visie is op alle fronten strijdig met deze con-
Er is voldoende onderzoek gedaan waaruit blijkt dat
cepten die binnen de traditionele Chinese genees-
meridianen zoals ze al millennia lang binnen de
kunde en diverse stromingen uit de niet-reguliere
Chinese geneeskunde bekend zijn, geen imaginaire
geneeskunde opgang doen.
of virtuele structuren zijn. Ze bestaan; hun bestaan
is een feit en aantoonbaar. Al in de zestiger jaren
220
Fysisch gezien kan er wel iets stromen dat ener-
heeft Kellner (1965, 1967) laten zien dat direct
gie bevat
onder de huid spleetvormige ruimten voorkomen.
Het is niet erg verstandig bij een model voor de
Die ruimten vormen een kanalensysteem dat over
niet-reguliere geneeskunde een standpunt te ver-
het gehele lichaam aanwezig is en dat sterke over-
kondigen, dat haaks staat op de meest elementaire
eenkomst vertoont met de structuur van het meridi-
fysische, fysiologische en biochemische wetmatig-
anensysteem. De Koreaanse onderzoeker Kim Bon
heden. Dat betekent dat het letterlijke traditioneel
Han heeft aangetoond dat ter plaatse waar de
Chinese standpunt ‘dat het energie is die stroomt’
Chinese geneeskunde meridianen lokaliseert,
verlaten moet worden. Er zal naar een ander model
onder de huid in het losmazige bindweefsel signifi-
moeten worden gezocht om de bevindingen binnen
cant meer DNA voorkomt (Kim, 1964). Veel recenter
de acupunctuur en diverse andere takken van niet-
is door Langevin en Jandrow (2002) aangetoond dat
reguliere geneeskunde te verklaren en te verklaren
het bindweefsel op de locaties waar de meridianen
wat patiënten zelf gewaarworden. Er moet iets an-
en acupunctuurpunten gesitueerd worden, een spe-
ders zijn dat stroomt en dat als ‘energie’ wordt ge-
cifieke opbouw heeft die duidelijk afwijkt van het
ïnterpreteerd.
bindweefsel elders. Het meest overtuigende onder-
Waar de westerse fysica en biochemie geen moeite
zoek met betrekking tot het bestaan van meridia-
mee hebben, is als hetgeen waar het concept van
nen is het werk van Darras (1977). Deze Franse
stromen op berust, wat door patiënten wordt ge-
onderzoeker is er, al bijna 30 jaar geleden, met be-
voeld, en wat bij palpatie en bij ander onderzoek
hulp van infraroodfotografie in geslaagd op de
van meridianen wordt gevonden, onder omstandig-
plaatsen waar de Chinese geneeskunde de meridia-
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
nen lokaliseert: een onderhuids systeem van kana-
ten veelvuldig subjectieve verschijnselen in het ver-
len of weefselspleten aan te tonen. Dat is op de
loop van meridianen worden aangegeven, zoals een
weergaven van zijn registraties op zeer overtuigen-
doof gevoel, paresthesieën (tintelende gewaarwor-
de wijze visueel waarneembaar. Bij de proefperso-
dingen), pijn, jeuk, enzovoort. Dit is dikwijls in de
nen zijn trajecten van het meridianensysteem waar-
literatuur beschreven. Verder komt het frequent
neembaar, zoals die bij acupunctuurpoppen wor-
voor dat patiënten tijdens acupunctuurbehandelin-
den aangegeven. Een beter bewijs voor het bestaan
gen de lokalisatie van hun eigen meridianen ge-
van meridianen is nauwelijks te leveren. Sinds meer
waar worden. Dit wordt als een pijnlijk of prikke-
dan 25 jaar is het gelukt met isotopenonderzoek
lend, doorgaans warm gevoel in het verloop van de
aan te tonen dat meridianen bestaande anatomi-
meridiaan ervaren, als daarop gelegen punten wor-
sche structuren zijn. Er zijn hierover diverse onder-
den gepuncteerd. Naar vermoeden hebben deze ge-
zoeken gepubliceerd (zie ondermeer Bagu e.a.,
waarwordingen in het grijze verleden van de
1981; De Vernejoul e.a., 1984; Kovacs e.a., 1992;
Chinese geneeskunde bijgedragen aan het in kaart
ook Darras heeft zich met isotopenonderzoek van
brengen van het meridiaanssysteem.
>
meridianen beziggehouden, zie De Vernejoul e.a.,
1984). Er worden hierbij radioactieve stoffen inge-
Kanalen met minimale elektrische weerstand
spoten in acupunctuurpunten op een diepte van
Als meridianen reële bestaande structuren zijn en
ongeveer een halve cm. Hierna wordt de versprei-
een netwerk vormen van kanalen of weefselspleten
ding van de isotoop geregistreerd. Het blijkt dan
binnen het lichaam, wat is dan hun fysiologische
dat vanuit het ingespoten punt waar de isotoop is
functie? Hier kan inzicht in worden verkregen door
ingespoten, lijnen zichtbaar worden die overeenko-
na te gaan wat er gebeurt als binnen het lichaam
men met de locatie van de meridianen. Uit al deze
een zwakke elektrische stroom wordt geleid. Dat
onderzoeken blijkt dat meridianen niet in de huid
wordt ondermeer voor onderzoeksdoeleinden ge-
verlopen maar onder de huid, binnen het losmazige
daan bij de elektro-acupunctuur. Dit is de dia-
bindweefsel, het mesenchym. Dat is hetzelfde weef-
gnostische methode die in de jaren vijftig van de
sel dat ook de bloedvaten, de zenuwen en de lymf-
vorige eeuw is ontwikkeld door de Duitse arts
vaten bevat.
Reinhold Voll en diens medewerkers (Voll, 1955,
Ook klinisch gezien zijn er veel aanwijzingen dat
1964, 1971; zie ook v.d. Molen, 1982). Het gaat bij
meridianen bestaande structuren zijn. Er is hiervoor
de methode om een elektrofysiologisch onderzoek
al op ingegaan dat vanuit de geschiedenis van de
van acupunctuurpunten en hun geleidingssysteem
traditionele Chinese geneeskunde directe dia-
binnen het lichaam. Bij de metingen wordt de elek-
gnostiek aan de meridianen een niet ongebruike-
trische weerstand van acupunctuurpunten bepaald.
lijke onderzoeksmethode is. Meridianen kunnen
Het lichaam wordt hiertoe via elektroden verbonden
‘voller’ of ‘leger’ aanvoelen, dat wil dus zeggen dat
met de positieve en de negatieve elektrische pool
ze gezwollen of juist atrofisch kunnen zijn. Er kun-
van een zwakke gelijkspanningsbron die in het
nen langs meridiaantrajecten ook allerhande objec-
meetapparaat is ingebouwd. De patiënt houdt een
tieve symptomen worden gevonden zoals roodheid,
negatieve elektrode in de hand. Een metalen stift
pigmentaties, temperatuurverschillen, eczeem, ont-
met een diameter van enkele mm – de meetstift die
stekingen van de huid en andere huidaandoenin-
de positieve elektrode vormt – wordt met de huid-
gen, aandoeningen van het bewegingsapparaat,
punten in contact gebracht.
spieratrofie, lokale neurologische aandoeningen,
Als het elektro-acupunctuurapparaat wordt inge-
enzovoort. Behalve de temperatuurgewaarwordin-
schakeld loopt de stroom door het lichaam. Na-
gen die hiervoor zijn genoemd, kunnen door patiën-
tuurkundig gezien loopt er dan een elektronen-
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
221
>
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
stroom binnen het lichaam van de negatieve elek-
nuwstelsel verzorgt binnen het lichaam de gelei-
trode (die een elektronenoverschot heeft) naar de
ding van zenuwsignalen (actiepotentialen). Maar
positieve elektrode (die een elektronentekort
het heeft isolerende eigenschappen en vormt juist
heeft). Elektrische stroom, de elektronenstroom,
een extreem hoge weerstand voor externe stroom.
kiest de weg van de minste elektrische weerstand.
De ratio van deze elektrische isolatie is een be-
Die weg is expliciet niet het zenuwweefsel. Het ze-
scherming tegen verstoring van zenuwprocessen
door externe stroom en externe elektrische velden.
De transmissie van actiepotentialen binnen zenuwen (neuronen) is een proces dat volkomen verschillend is van elektrische geleiding via een metalen elektriciteitsdraad. Er is geen potentiaalverschil
tussen het begin en het einde van een neuron. De
geleiding van actiepotentialen binnen het zenuwstelsel heeft niets van doen met een elektronenstroom. Er vindt helemaal geen elektronenbeweging
bij plaats. Actiepotentialen zijn kortdurende elektrische ompolingen van het celmembraan, die in de
lengterichting van de zenuw worden voort geleid.
Een actiepotentiaal verloopt dus niet door het centrum van de zenuw (zoals de elektronenstroom
door het centrum van de geleidende draad loopt).
Actiepotentialen verlopen over het celmembraan.
Die elektrische ompolingen komen tot stand door
222
Figuur 5
De opstelling bij elektro-acupunctuuronderzoek. Het
meetapparaat produceert een geringe gelijkstroom.
De handelektrode waarmee de patiënt met het
meetapparaat is verbonden, is de negatieve pool,
de puntelektrode is de positieve pool. Als de puntelektrode met de huid in contact wordt gebracht gaat
er een stroom lopen. De elektrische weerstand die
daarbij optreedt wordt door het meetapparaat gemeten. Het blijkt dat als de meetstift met een huidlocatie in verband wordt gebracht die vanuit de traditionele Chinese inzichten bekend staat als een acupunctuurpunt, de elektrische weerstand zeer sterk afneemt. De traditionele acupunctuurpunten zijn op
die manier uitermate eenvoudig objectiveerbaar. Bij
acute, ontstekingachtige aandoeningen is dat in
samenhangende acupunctuurpunten in nog sterkere
mate het geval dan gebruikelijk. Ook in acupunctuurpunten die gerelateerd zijn met chronische aandoeningen is de elektrische weerstand lager dan die
van de omringende huid, maar in mindere mate dan
gebruikelijk. Het plaatje laat een uiterst schematisch
beeld zien. Tegenwoordig is zeer geavanceerde apparatuur verkrijgbaar om de metingen te verrichten.
tig jaargang 21|22
de verplaatsing van ionen (geladen deeltjes) door
het membraan. Dit is een vorm van geleiding die in
de natuurkunde ‘elektrochemisch’ wordt genoemd.
Neuronen kunnen in feite op geen enkele manier
met elektrische bedrading worden vergeleken. Een
zenuw geleidt informatie via actiepotentialen die
aan het einde van de zenuw biologische processen
in werking zetten, maar een zenuw geleidt geen
stroom. (Zie ook Guyton, 1972 en Voorhoeve et al,
1978.)
Wel is het zo dat belasting met elektrische stroom
actiepotentialen kan oproepen. Maar dat gaat om
de sensorische informatieoverdracht naar het centrale zenuwstelsel, waardoor de persoon zich van
een elektrische stimulatie bewust kan worden (in
de vorm van een tinteling of prikkelende sensatie of
– bij krachtige stroom – een pijngewaarwording).
Het is dan niet de stroom die wordt geleid, maar er
worden actiepotentialen opgeroepen door de weefselirritatie of weefselbeschadiging die de stroom
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
veroorzaakt. Zenuwweefsel heeft een zodanig hoge
systeem is. Een verklaring van energiestromen
elektrische weerstand dat het de elektronenstroom
binnen het lichaam lijkt er ook nog geenszins door
van een exogene spanningsbron alleen bij relatief
te worden gegeven. Immers, er loopt bij een
hoge spanningen gaat geleiden. Dat doet zich ei-
elektro-acupunctuur onderzoek dan wel elektrische
genlijk alleen bij (gevaarlijk) hoge spanningen voor
stroom door het lichaam, maar onder normale om-
waardoor ernstige verstoringen binnen het zenuw-
standigheden is dat uiteraard niet het geval.
stelsel kunnen ontstaan.
Waarom zou het menselijke lichaam dan zijn uitge-
De stroom bij geringe spanningen van een exogene
rust met een elektrisch transmissiesysteem als er
stroombron wordt buiten het zenuwstelsel om, via
onder fysiologische omstandigheden helemaal
geïoniseerd materiaal in weefselspleten in het los-
geen stroom loopt?
>
mazige bindweefsel geleid. (Zie onder meer:
Janssen, 1990). Het is bekend dat dergelijke weef-
De relatie tussen elektrische geleiding en
selspleten een relatief hoge ionisatiegraad kunnen
elektromagnetische transmissie
hebben en op grond daarvan trajecten vormen met
De mogelijke verklaring is dat de geringe elektri-
een geringe elektrische weerstand. Onderhuidse
sche weerstand van het meridianensysteem geen
weefselspleten vormen een elektrisch geleidings-
op zichzelf staande fysiologische eigenschap is.
systeem binnen het gehele lichaam.
Maar dat deze eigenschap een neveneffect is van
de feitelijke fysiologische functie van het meridia-
Meridianen als onderhuids kanalensysteem met
nensysteem. Er bestaat een natuurkundig verband
een geringe elektrische weerstand
tussen elektrische geleidbaarheid en het gelei-
Als dit gegeven in verband wordt gebracht met het
dingsvermogen voor elektromagnetische signalen
werk van Bagu e.a., Darras, De Vernejoul e.a.,
met langere golflengten. Binnen zekere grenzen is
Kellner, Kim, Langevin en Jandrow, Kovac e.a., en
dat verband recht evenredig. Van dat principe wordt
vele anderen, dan ligt een hypothese voor de hand.
volop gebruik gemaakt binnen de techniek.
Aan de ene kant meridianen, zoals die al duizenden
Voorbeelden waar iedereen mee bekend is, zijn het
jaren door de traditionele Chinese geneeskunde
telefoonsnoer, de coaxkabel van het centrale anten-
worden onderkend en die door diverse onderzoe-
nesysteem in woonhuizen, de kabels die computers
ken zijn geïdentificeerd als onderhuidse weefsel-
in netwerken met elkaar verbinden en loudspeaker-
spleten. En anderzijds het bestaan van onderhuid-
snoer. In al deze gevallen wordt een elektrisch ge-
se weefselspleten met een minimale elektrische
leidende kabel gebruikt voor de geleiding van
weerstand die binnen het lichaam de stroom gelei-
elektromagnetische signalen.
den van een zwakke externe spanningsbron. De
Uitgaande van een elektrisch geleidingssysteem
hypothese is dat de Chinese meridianen niets an-
binnen het lichaam waarbinnen onder normale om-
ders zijn dan onderhuidse weefselspleten met een
standigheden geen stroom loopt, is het goed denk-
geringe elektrische weerstand.
baar dat het organisme van hetzelfde principe ge-
Op zich zijn het boeiende overwegingen dat het me-
bruik maakt. Als dit zo is dan is de feitelijke fysiolo-
ridianensysteem een geleidingssysteem binnen het
gische functie van de weefselspleten die het meridi-
losmazige bindweefsel zou zijn met een minimale
anensysteem vormen: de geleiding van elektromag-
elektrische weerstand. En dat de stroom van een
netische signalen binnen het organisme. De hypo-
zwakke externe stroombron binnen het lichaam
these is daarmee dat het meridianensysteem een
door meridiaantrajecten wordt geleid. Maar deze
geringe elektrische weerstand heeft omdát het een
overwegingen maken bepaald nog niet duidelijk
elektromagnetisch transmissiesysteem is.
wat de fysiologische functie van het meridianen-
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
223
>
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
Het bevat energie en het stroomt
chaamsoppervlak fysiologische elektromagnetische
Deze hypothese maakt het mogelijk om een verkla-
golven voorkomen. Het onderzoek is verricht door
ringsmodel voor energiestromen binnen het li-
de Canadese onderzoeker Bigu del Blanco (1977).
chaam te formuleren. Waar het idee van een ener-
Hij heeft met halfgeleidingsdetectortechniek na-
giestroom om reden van elementaire natuurkundige
tuurlijk voorkomende elektromagnetische golven
principes moest worden opgegeven, voldeed het
aan armen, benen, romp en hoofd kunnen aanto-
beeld van iets dat stroomt en dat energie bevat wél
nen. Het grootste aandeel wordt uitgemaakt door
aan de fysische wetmatigheden. Het ging dus om
golven in het micro-golfbereik. Maar met een gerin-
‘iets dat stroomt, dat geen energie is, maar dat wel
gere signaalintensiteit komen aan het lichaamsop-
energie bevat’. Natuurkundig gezien voldoet elek-
pervlak elektromagnetische trillingen voor in een
tromagnetisme in alle opzichten aan een dergelijke
immens frequentiebereik, dat zich uitstrekt van gol-
beschrijving. Elektromagnetisme voldoet ook aan
ven met frequenties van minder dan 1 Hz tot aan
de overige criteria die binnen de traditionele
het lichtbereik toe. De methode die Bigu del Blanco
Chinese geneeskunde en andere stromingen uit de
heeft gebruikt, maakt het niet mogelijk onderscheid
niet-reguliere geneeskunde worden toegekend aan
te maken tussen meridiaanverloop en overig weef-
de energiestromen waar binnen het lichaam van
sel. Er zijn geen aparte metingen langs meridianen
wordt uitgegaan. Elektromagnetische signalen kun-
verricht. Daar was het onderzoek ook niet voor op-
nen een grotere of een geringere signaal-amplitude
gezet. Maar natuurkundig gezien zal elektromagne-
hebben, de stroom kan dus ‘in exces zijn’ of juist
tisme in het lagere frequentiebereik langs het tra-
‘deficiënt zijn’. Verder kan de transmissie van
ject met de minste elektrische geleiding worden ge-
elektromagnetische signalen geblokkeerd zijn,
leid. Dat zijn geïoniseerde weefselspleten in het
waarmee ‘de energiestroom geblokkeerd is’.
losmazige bindweefsel onder de huid. En als het
meridianensysteem dat altijd door de traditionele
Fysiologisch elektromagnetisme
Chinese geneeskunde is onderkend, overeenkomt
Er is daadwerkelijk aangetoond dat aan het li-
met die weefselspleten, dan wordt elektromagne-
Figuur 6
Bij vaste computernetwerken
wordt gebruik gemaakt van
het principe dat metalen bekabeling die elektrische
stroom goed geleid, ook geschikt is om elektromagnetische signalen te geleiden.
224
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
tisme in het lagere frequentiebereik binnen het li-
zwakke elektrische signalen te geleiden. Het is zeer
chaam geleid via meridianen. En als dit zo is, dan
goed denkbaar dat de eigenschappen van het nor-
kan het meridianensysteem worden opgevat als
male weefsel van huid, spier, organen, enzovoort
een organische specialisatie voor de natuurlijke ge-
binnen de fylogenese niet bleken te voldoen aan de
leiding van fysiologisch elektromagnetisme. Er zijn
fysische vereisten voor een effectieve elektromag-
overigens meerdere auteurs tot deze veronderstel-
netische transmissie. Het meridianensysteem is
ling gekomen dat het meridianensysteem een trans-
dan een doelgerichte biologische aanpassing, zoals
missie-netwerk voor elektromagnetische signalen
het bloedvatensysteem, het lymfvatensysteem en
is: ondermeer de Engelse biofysische onderzoekers
het zenuwweefsel dat gezien vanuit de fylogenese
Smith en Best (1989), de Amerikaan Tiller (1988),
ook zijn.
>
de grondlegger van de bioresonantietherapie Morell
anderen. Op dit moment is de meest veelbelovende
Een communicatiemodel op grond van
elektromagnetische signalen
onderzoeksmethode van elektromagnetisme ter
Licht uit cellen
plaatse van meridianen de toepassing van Squid-
De toonaangevende Duitse onderzoeker Popp heeft
apparatuur: Superconducting Quantum Interference
bekendheid gekregen door zijn publicaties over bio-
Devices. Dat is apparatuur die is uitgerust met
fotonen, ultrazwak licht dat door iedere cel wordt
supergeleidende sensoren waarmee magneetvel-
uitgestraald. Biofotonen worden gemeten met ge-
den met buitengewoon geringe intensiteit kunnen
avanceerde fotomultiplicator-buizen, waarmee bui-
worden aangetoond. Er is uiteraard altijd een weg
tengewoon geringe lichtsterkten kunnen worden ge-
te gaan voor dergelijke apparatuur voor onderzoek-
registreerd (Popp, 1976, 1977, 1983, 1985, 1992.
doelen uit de niet-reguliere geneeskunde kan wor-
1998). De eerste experimenten zijn uitgevoerd met
den toegepast. Maar er zijn eerste berichten die
diverse soorten kiemen en gisten. Later is het ver-
sterk wijzen dat met Squid aantoonbaar is dat het
schijnsel in plantaardig, dierlijk en menselijk weef-
meridianensysteem een elektromagnetische trans-
sel aangetoond en vervolgens in intacte organen.
missiesysteem vormt dat zich onderscheidt van het
De Nederlanders Van Wijk en Schamhart (1988)
overige weefsel (Shang, 1999; Ebert, 2004).
hebben een uitvoerig overzicht van het verrichte
Een en ander betekent dat binnen het menselijke li-
onderzoek gepubliceerd. De auteurs bespreken
chaam onder fysiologische omstandigheden op het
hierbij onder meer studies over het verschijnsel in
niveau van organen en lichaamsdelen elektromag-
lever, hart, long, spier, zenuw, expiratielucht en
netische signalen worden gegenereerd en getrans-
bloed.
mitteerd. En dat deze transmissie een eigen sys-
De golflengte van het licht bestrijkt het hele licht-
teem heeft in de vorm van het meridianensysteem.
spectrum van infrarood, via zichtbaar licht naar
Het meridianensysteem vormt het fysiologische
ultraviolet. Er zijn diverse bronnen binnen de cel
transmissiesysteem voor elektromagnetische signa-
waar het licht uit afkomstig is. Onder meer de mi-
len binnen het lichaam.
crosomen en de mitochondriën (twee soorten cel-
Uitgaande van de juistheid van deze hypothese is
organellen) geven licht af. Er zijn aanwijzingen dat
tijdens de evolutie een specifieke voorziening in de
het DNA de belangrijkste en krachtigste lichtbron in
vorm van het meridianensysteem noodzakelijk ge-
de cel is (Popp en Nagl, 1983; Popp, 1985, 1992,
weest om de natuurlijke transmissie van fysiolo-
1998). Er blijkt een relatie te bestaan tussen de in-
gisch elektromagnetisme te verzorgen. Het zenuw-
tensiteit van het metabolisme en de intensiteit van
stelsel is niet in staat elektromagnetische informa-
de biofotonen-afgifte. Ook naarmate cellen sneller
tie te transmitteren, evenmin als het in staat is om
groeien, geven ze meer fotonen af. Als een celcul-
(1987), de Duitse fysici Popp en Nagl (1983) en vele
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
225
>
226
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
tuur zodanig wordt beschadigd dat dit tot de dood
len technisch gezien laserlicht is. Het licht bestaat
van de cellen leidt, dan neemt de intensiteit van de
uit korte gepulseerde laserflitsen. Lasersignalen
meetbare lichtafgifte eerst zeer sterk af, om vervol-
hebben de eigenschap van een zeer gerichte speci-
gens direct voordat de celdood intreedt explosief
fieke werking, waarbij met een minimum aan inten-
toe te nemen (Popp, 1985, Van Wijk en Schamhart,
siteit een maximum aan effect kan worden verkre-
1988).
gen. Lasersignalen zijn een uiterst efficiënte vorm
De hoeveelheid licht die wordt gemeten, zegt niets
van signaaloverdracht, met een minimum aan ener-
over de feitelijke intensiteit waarmee het licht intra-
gie-investering kan een maximum aan informatie
cellulair wordt uitgestraald. De metingen met foto-
worden overgebracht. Laserimpulsen vormen het
multiplicator-buizen vinden buiten het lichaam op
summum in nuttig rendement waar het informatie-
afstand plaats en niet binnen de cel. Alleen de foto-
overdracht betreft. Het strookt met de principes die
nen die uit de cel ‘ontsnappen’ worden door de me-
het lichaam ten aanzien van nuttig rendement op
tingen bepaald. Door middel van ingenieuze experi-
alle fronten toepast, dat biologische systemen voor
menten met externe belichting is duidelijk gewor-
hun informatieoverdracht met lasersignalen werken.
den dat het licht dat wordt gemeten slechts een
De techniek heeft dan met de ontwikkeling van de
fractie is van de hoeveelheid licht die binnen cellen
laser een principe herontdekt dat de natuur al sinds
wordt geproduceerd. Slechts een gering deel van de
het begin van haar bestaan in gebruik had.
fotonen die intracellulair worden gegenereerd ver-
Als de eigenschappen van het licht dat door cellen
laat daadwerkelijk de cel en nog veel minder zijn in
wordt uitgestraald op een rijtje worden gezet: de
staat buiten het lichaam te komen. Er zijn veel meer
hoge coherentiegraad, het gepulseerde uitzenden,
biofotonen dan extern kan worden gemeten. Het
het verschijnsel van ‘photon trapping’ en het uni-
overgrote deel wordt binnen de cel ’verbruikt’. Van
versele voorkomen, dan wordt het erg onwaar-
Wijk en Schamhart (1988) spreken van ‘photon
schijnlijk dat het hier om een toevalsbevinding of
trapping’ binnen de cel. Bij deze experimenten
om een bijverschijnsel van het metabolisme gaat.
bleek dat de intensiteit van de hoeveelheid licht die
Het gaat overduidelijk om een fysiologisch relevant
cellen afgeven, door krachtige externe belichting
fenomeen. De geringe intensiteit van het licht pleit
sterk toeneemt. De veronderstelling is dat de exter-
sterk tegen een energetisch proces. De onderzoe-
ne belichting het mechanisme van ‘photon trappin-
kers die bij biofotonenonderzoek betrokken zijn
g’ tijdelijk overvoert, waardoor een veel groter deel
gaan er vanuit dat de lichtemissie van cellen een in-
van de fotonen aan de cel kan ‘ontsnappen’.
formatief proces is, dat betrekking heeft op intra-
Net als andere elektromagnetische signalen, be-
en extracellulaire communicatie en op de regulatie
staat licht uit elementaire trillingen. Bij een gloei-
van het metabolisme (Popp en Nagl, 1983; Nagl en
lamp verlopen die trillingen niet synchroon.
Popp, 1983). Ook Van Wijk en Schamhart (1988)
Trillingen van eenzelfde frequentie zijn onderling
komen tot de conclusie dat de lichtemissie door
verschillend in vorm, ze hebben verschillende am-
cellen een sturende functie heeft voor de activiteit
plitudes en vooral: ze zijn niet in fase (dus ze ver-
van biologische systemen.
lopen niet tegelijkertijd). Dat is de reden dat lamplicht zich verstrooit. Lamplicht is incoherent licht.
Een elektromagnetisch communicatiemodel
Het licht uit de cellen echter blijkt uit coherente tril-
Popp en Nagl hebben op grond van hun eigen on-
lingen te bestaan. De biofotonen zijn gelijk in fre-
derzoek en op grond van de bevindingen van Bigu
quentie, in vorm en in amplitude en vooral: ze zijn
del Blanco en vele anderen, een biofysisch commu-
gelijk in fase (ze verlopen tegelijkertijd). Deze ei-
nicatiemodel opgesteld waarbinnen de intra- en
genschap van coherentie maakt dat het licht uit cel-
extracellulaire communicatie tot stand komt door
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
middel van de generatie en absorptie van elektro-
binnen meridianen waar de Chinese geneeskunde
magnetische trillingen (Popp en Nagl, 1983; Nagl en
op duidt, een informatie-stroom. Een stroom aan
Popp, 1983). Binnen dat model wordt ervan uitge-
elektromagnetische stuursignalen en communica-
gaan dat de elektromagnetische trillingen die
tiesignalen, waardoor organen en lichaamdelen
binnen het lichaam voorkomen, sturende fysiologi-
contact met elkaar onderhouden en met elkaar kun-
sche functies vervullen. Het gaat daarbij om een im-
nen samenwerken. Deze elektromagnetische infor-
mens spectrum aan golven dat zich uitstrekt vanaf
matiestroom kan worden beschouwd als een inte-
de zeer lange golflengten (lage frequenties), via
grerend systeem dat, samen met het zenuwstelsel
radio-, televisie- en radargolffrequenties, tot en met
en de humorale regulatie binnen het organisme, er-
het volledige lichtspectrum. Popp gaat er van uit
voor verantwoordelijk is dat lichaamsprocessen op
dat de golflengte van de fysiologische elektromag-
elkaar worden afgestemd en dat de verschillende
netische trillingen overeenkomt met hun werkbe-
organen en lichaamsstructuren als één geheel kun-
reik. Dat is een principe dat ook volop in de tech-
nen functioneren.
>
niek wordt toegepast. Dat betekent licht binnen de
ling. En toenemend langere golflengten op orgaan-
Informatie stroomt, kan stagneren, een
gebied van energie voorzien en gevoeld
worden
niveau en tussen de organen onderling. De trillin-
Een stroom aan informatiesignalen verklaart nog
gen die via meridianen zouden verlopen hebben
niet alle concepten ten aanzien van meridianen
dan betrekking op de langeafstandscommunicatie
Het voorgaande verklaart dat meridianen binnen
binnen het lichaam.
hun stroomgebied via de signalen die ze transmitte-
celkern, als communicatiemiddel binnen het DNA,
tussen kern en cytoplasma en tussen cellen onder-
ren, functieprocessen kunnen beïnvloeden. Maar
Energie stroomt wel, alleen is dat in de
vorm van informatie
hiermee zijn nog niet alle problemen opgelost die
Meridianen bevatten een informatiestroom
giestroom in meridianen fysisch en fysiologisch ge-
Het is met alle biofysische concepten die in het
zien opleveren.
voorgaande zijn beschreven goed mogelijk om de
De vragen die resteren zijn:
energiestroom waar de traditionele Chinese ge-
1 De Chinese geneeskunde gaat er vanuit dat de
neeskunde van uitgaat, van een westers weten-
energie binnen meridianen stroomt en dat die
schappelijk denkkader te voorzien. Zodanig dat er
stroom kan stagneren. Het is vanuit het voor-
geen tegenspraak meer is met de westerse fysica.
gaande voorstelbaar dat meridianen elektromag-
Vanuit een biofysisch model is de energiestroom
netische transmissiekanalen zijn en dat wat daar-
de Chinese standpunten ten aanzien van een ener-
binnen als ‘energie’ wordt gezien, uit elektromagnetische signalen bestaat. Maar hoe moet er een
voorstelling van worden gemaakt dat elektromagWat de traditionele Chinese geneeskunde be-
netische signalen zouden kunnen ‘stagneren’?
schouwt als ‘energie die binnen meridianen
Overigens, hoe moet het hele idee van ‘stromen’
stroomt’, kan vanuit biofysische context wor-
worden begrepen? ‘Elektromagnetische signalen’
den verklaard als een stroom aan elektromag-
worden door een bron uitgezonden en kunnen
netische communicatie- en stuursignalen die
binnen het bereik van de bron weer worden ont-
via een elektromagnetisch netwerk worden ge-
vangen. Dat roept nauwelijks de associatie van
transmitteerd.
een ‘stroom’ op. Ook de transmissie van elektromagnetische signalen binnen bijvoorbeeld coax-
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
227
>
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
kabels wordt doorgaans niet als ‘stromen’ ge-
deze trillingen niet zonder meer over grotere trajec-
zien.
ten zoals de ledematen kunnen worden getransmit-
2 De Chinese geneeskunde ziet meridianen als de
teerd. Door uw auteur is begin jaren negentig een
energievoorziening van hun stroomgebied. Hoe
biofysisch model opgesteld (‘biofysische regulatie’)
moet er een voorstelling van worden gemaakt dat
waarmee ondermeer de fysiologische regulatie door
elektromagnetische signalen verantwoordelijk
elektromagnetische stuursystemen en de communi-
zijn voor de energieproductie binnen ‘een verzor-
catie binnen het biofysische systeem worden be-
gingsgebied’?
schreven (Westerman, 1991, 1992, 2000, 2004,
3 Elektromagnetische signalen die binnen meridia-
2006). Vanuit ‘biofysische regulatie’ wordt een deel
nen zouden kunnen stromen, bevinden zich
van de niet-reguliere geneesmethoden op grond
binnen het lagere frequentiebereik tot circa 1013
van biofysische principes verklaard.
Hz. Dergelijke elektromagnetische trillingen zijn
Binnen ‘biofysische regulatie’ is een model ontwik-
onzichtbaar en onvoelbaar. Hoe kan het dan dat
keld voor de transmissie van elektromagnetische
meridianen gevoelsgewaarwordingen zouden
signalen binnen meridianen op basis van ‘steun-
kunnen oproepen bij de patiënt? Hoe kan het dat
zenders’. Het principe is gelijk aan de wijze waarop
meridianen palpabel zouden kunnen zijn?
in de techniek gebruik wordt gemaakt van steunzenders bij radio-, televisie- en GSM-golven. De ge-
228
Stagnatie van informatie
dachtegang is dat binnen het losmazige bindweef-
Biofysische steunzenders
sel waar de meridianen uit zouden bestaan trillings-
De eerste vragen zijn: hoe kan er binnen meridia-
systemen, resonantiesystemen, aanwezig zijn die
nen stagnatie van elektromagnetische signalen op-
verantwoordelijk zijn voor de feitelijke transmissie.
treden en waar komt het idee van een energie-
Het principe zou zijn dat een aankomend signaal re-
stroom vandaan? Er is in het voorgaande uitgegaan
sonantiesystemen ‘in de wand van de meridiaan’
van een overeenkomst met technische netwerken.
met overeenkomstige frequentie in trilling brengt.
Toch zou het niet onwaarschijnlijk zijn dat de ver-
Die resonatoren zenden de trilling dan weer uit
onderstelde elektromagnetische transmissie binnen
waardoor deze verderop binnen de meridiaan weer
het meridianensysteem op een andere manier ver-
nieuwe resonatoren in trilling brengt, enzovoort.
loopt dan bijvoorbeeld binnen coaxkabels. De sig-
Het resultaat is dat een zeer zwakke trilling op deze
naalintensiteit van de elektromagnetische signalen
manier over relatief zeer grote afstanden kan wor-
waar het biofysische systeem mee werkt, is uiter-
den getransmitteerd. Het principe van signaalover-
mate gering. Dat is een van de redenen waarom het
dracht van ‘steunzender naar steunzender’ maakt
zo lastig is om biologisch elektromagnetisme aan te
dat de transmissie binnen meridianen zich daad-
tonen. Zo heeft het licht dat door cellen wordt uitge-
werkelijk voordoet als een soort van stroom. Precies
straald een intensiteit van ongeveer 100 fotonen
zoals de Chinese geneeskunde zich dat altijd heeft
per seconde. Dat is een factor 1018 minder dan dag-
voorgesteld.
licht en een factor 1012 minder dan de hoeveelheid
licht die een glimworm uitstraalt! Door deze onvoor-
‘Stagnatie van de energiestroom’
stelbaar geringe signaalintensiteit spreekt Popp
Het model van steunzenders biedt meerdere verkla-
(1976, 1985) van: ‘ultrafein’. De elektromagnetische
ringen voor het Chinese concept dat de energie-
trillingen die door Bigu del Blanco (1977) aan de op-
stroom binnen meridianen kan stagneren. Popp
pervlakte van het lichaam zijn gevonden hebben
(1985) heeft veel onderzoek gedaan waaruit blijkt
eenzelfde extreem geringe intensiteit. Die inten-
dat de elektromagnetische signalen die cellen ge-
siteit is zo gering dat het zeer goed denkbaar is dat
nereren, bij ziekte hun lasereigenschappen kwijtra-
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
ken. Ziekte gaat gepaard met coherentie-verlies
in resonantie worden gebracht en daarmee de tril-
binnen de biologische signalen: de signalen vallen
ling verder transmitteren. Als de aankomende tril-
in hun individuele trillingen uiteen, ze raken ver-
lingen disharmonisch zijn, zal dat proces bemoei-
strooid. De gelijkheid in vorm, amplitude en fase en
lijkt worden. Het is goed voorstelbaar dat als de sig-
eventueel zelfs in frequentie gaat verloren. Het la-
naalharmonie van de trillingen beneden een be-
serlicht uit de cellen gaat zich bij ziekte als lamp-
paalde graad afneemt, dus als de signalen maar
licht gedragen. Strikt genomen is coherentieverlies
chaotisch genoeg zijn, er geen sprake meer zal zijn
bij ziekte alleen onomstotelijk aangetoond voor sig-
van transmissie. Het signaal dooft uit, de informa-
nalen in het lichtbereik, dus voor de biofotonen.
tiestroom komt tot stilstand, de ‘energiestroom’
Dat heeft met de detectiemogelijkheden te maken
binnen de meridiaan is geblokkeerd.
die bij dit soort extreem geringe intensiteiten voor
Een tweede omstandigheid voor stagnatie van de
lichtsignalen beduidend minder complex zijn dan
signaaltransmissie is meer mechanisch van aard.
voor meer laagfrequente trillingen. Maar het is
Dat doet zich voor als er lokale beschadigingen van
waarschijnlijk dat bij ziekte coherentieverlies voor-
de meridiaan zijn, bijvoorbeeld door trauma’s of
komt binnen het gehele biologische frequentiebe-
door ontstekingen, e.d. Er zijn zoveel resonantiesy-
reik van 0 Hz tot en met het lichtbereik. Dat laatste
stemen in de ‘wand’ van de meridiaan ‘defect’ dat
grijpt terug op het communicatiemodel van Popp en
geen trillingen meer kunnen worden getransmit-
Nagl (1983) dat in het voorgaande is beschreven.
teerd. Een situatie die vergelijkbaar is met die van
‘Biofysische regulatie’ bevat een basaal concept dat
‘een kapotte coaxkabel’. Een derde reden voor
ziekte op biofysisch niveau fundamenteel berust op
blokkade binnen de traditionele Chinese genees-
coherentieverlies van biofysische signalen.
kunde is als de energiestroom deficiënt (te zwak) is.
Coherentieverlies betekent dat voorheen geordende
De Chinese geneeskunde spreekt dan van een ‘defi-
signalen een chaotisch voorkomen krijgen. Binnen
ciëntieblokkade’. Om resonantiesystemen in trilling
‘biofysische regulatie’ wordt gesproken van: dishar-
te brengen is uiteraard een bepaalde minimale acti-
monische signalen. Het gaat daarbij dus om patho-
veringsenergie van een aankomende trilling nodig.
logische trillingen. Signalen kunnen alleen effect
Als de trilling te zwak is, zal er niets gebeuren.
hebben als ze voldoende informatieve waarde heb-
Natuurkundig gezien, kan afname van de signaalin-
>
ben. Dat geldt binnen de techniek, en dat geldt
binnen biologische systemen. Als een stem maar
229
genoeg vervormd wordt, is niet meer te verstaan
wat er wordt gezegd. Het is zeer waarschijnlijk dat
De signaalintensiteit van binnen het lichaam
de informatieve waarde van de signalen binnen het
voorkomende elektromagnetische trillingen
lichaam, dus hun effectiviteit, berust op de cohe-
is uitermate gering. Een verklaring dat derge-
rentie van de individuele trillingen waaruit ze zijn
lijke trillingen toch relatief grote afstanden
samengesteld. Dat betekent dat als signalen maar
kunnen overbruggen, is dat ze in het verloop
voldoende coherentieverlies hebben, hun informa-
van hun transmissie worden versterkt door
tieve waarde wegvalt. Hun biologische werkzaam-
overeenkomstige resonantiesystemen. Een
heid valt dan weg. Een van de (theoretische) rede-
dergelijk principe maakt het mogelijk dat de
nen daarvoor is dat incoherente signalen niet meer
transmissie van informatie binnen meridia-
in staat zijn om overeenkomstige resonantiesyste-
nen wordt voorgesteld als een feitelijke
men in trilling te brengen. Bij het model van trans-
stroom van energie. Verstoring van dit
missie binnen meridianen zijn de ‘steunzenders’ re-
systeem heeft stagnatie van de signaaltrans-
sonantiesystemen die door aankomende trillingen
missie als gevolg.
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
>
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
tensiteit van de trillingen binnen een meridiaan
tuurpunten een tweeledig effect heeft. In de eerste
worden beschouwd als een derde reden voor stag-
plaats een toename van de signaalintensiteit
natie van de ‘energiestroom’.
binnen de meridiaan. In de tweede plaats een toe-
De natuurkunde mag zich dan niet kunnen vinden
name van de signaalharmonie van de trillingen, een
in de letterlijke ‘stagnatie van energie’, uit de tradi-
herstel van coherentie van trillingen die hun fase-
tionele Chinese geneeskunde. Maar als metafoor
ring kwijt zijn. Het effect van een acupunctuurbe-
sluit het beeld van stagnatie van energie naadloos
handeling is dan vooral een verbetering van de bio-
aan bij het hier geschetste (theoretische) biofysi-
logische effectiviteit van de betrokken trillingen.
sche principe van belemmering van de signaalMeridiaansignalen sturen lokale ATP-synthese
transmissie.
Een toename van de energieproductie binnen weef-
230
De lokale energieproductie gestuurd door
meridiaanenergie
sels is vanuit de westerse fysiologische gedachte-
Signalen die door de meridianen worden ge-
activering van de celverbranding. Nu is een van de
transmitteerd, reguleren de energieproductie
kernconcepten van de theorie ‘biofysische regula-
van weefsels en organen
tie’, dat het metabolisme via biofysische processen
De tweede resterende vraag is: hoe kan een meridi-
wordt gereguleerd (zie Westerman, 1991, 1992,
aan de energievoorziening vormen voor de weefsels
2000, 2004, 2006). Binnen het model wordt de ac-
binnen zijn stroomgebied? Het letterlijke beeld uit
tiviteit van enzymen geregeld door elektromagneti-
de traditionele Chinese geneeskunde: dat er door
sche signalen die onder meer door het DNA (bio-
meridianen energie stroomt naar de weefsels die
fotonen) worden gegenereerd. De volledige celver-
daar voor de energievoorziening wordt gebruikt,
branding, waaronder de Krebs-cyclus, bestaat uit
houdt natuurlijk geen stand. Maar het biofysische
enzym-afhankelijke biochemische omzettingen.
meridiaanconcept gaat uit van communicatiesigna-
Binnen ‘biofysische regulatie’ staan al deze enzy-
len en van stuursignalen. Als meridianen stuursig-
men onder biofysische controle. Als het prikken van
nalen bevatten die de lokale energieproductie beïn-
acupunctuurpunten op afstand effect heeft op de
vloeden, kan dat al als energievoorziening worden
lokale celverbranding, is er bij de sturing van de
opgevat. En dat is helemaal zo als de energiepro-
energieproductie niet alleen maar lokale biofysi-
ductie binnen weefsels en organen in min of meer-
sche regulatie. Het biofysische systeem heeft dan
dere mate afhankelijk is van die stuursignalen uit
ook een gecentraliseerde sturing van lokale meta-
de meridianen.
bole processen die ATP opleveren. Een sturing die
Hiervoor is het effect beschreven van acupunctuur
tot stand komt via elektromagnetische signalen
bij meridiaaninsufficiëntie. Dat de kleur van de voe-
vanuit biofysische regulatiecentra op afstand, die
ten na het steken van acupunctuurpunten van wit
via meridianen worden getransmitteerd.
weer roze wordt en de temperatuur subjectief en
Zoals hiervoor al is genoemd, gaat de westerse fysi-
objectief toeneemt, wijst erop dat de lokale ener-
ologie ervan uit dat de arteriële bloedvoorziening
gieproductie door de acupunctuur toeneemt. Zoals
van zuurstof en nutriënten voldoende is om er de
is aangegeven, kunnen bij dit soort behandelingen
lokale energievoorziening mee te verklaren. De
lokale acupunctuurpunten en punten op afstand
energieproductie binnen een lichaamsregio wordt
worden gebruikt. Zelfs acupunctuurpunten die zich
binnen de westerse geneeskunde als een lokaal
op grote afstand van het behandelde gebied bevin-
proces beschouwd, waarbij de energieproductie
den. De hypothese binnen ‘biofysische regulatie’ is
wordt aangepast aan de lokale behoefte. Als de
dat prikken van in aanmerking komende acupunc-
concepten waarop de acupunctuur berust juist zijn,
tig jaargang 21|22
gang: stimulatie van de lokale ATP-synthese door
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
De hypothese is dat meridianen stuursigna-
onzichtbaar en onvoelbaar. En voor signalen in het
len transmitteren die binnen het stroomge-
microgolfbereik met een zodanig geringe intensiteit
bied fysiologische functies reguleren, waar-
als binnen meridianen geldt hetzelfde. De getrans-
onder de lokale energieproductie. Dat bete-
mitteerde elektromagnetische signalen zelf kunnen
kent dat de trillingen binnen meridianen be-
geen gevoelsgewaarwording oproepen. Toch hoort
trokken zijn op de regulatie van enzympro-
een directe gevoelsgewaarwording over de inten-
cessen op lokaal weefselniveau.
siteit van de energiestroom tot de concepten van de
>
traditionele Chinese geneeskunde. Het zijn natuurlijk ook niet de signalen zelf die bij palpatie waarneembaar zijn of die door de patiënt worden gebetekent dit dat de westerse fysiologie bij de ener-
voeld. Ook hierin moeten de wetmatigheden van de
gieproductie binnen weefsels en organen een be-
fysica gerespecteerd worden. Maar wat wel palpa-
langrijk informatief-regulerend aspect over het
toir en sensorisch waarneembaar kan zijn, is beïn-
hoofd heeft gezien.
vloeding van het omringende weefsel door de signalen die de meridiaan transmitteert. Die beïnvloe-
Meridianen zijn als voorzieningensysteem min-
ding kan heel goed afhankelijk zijn van de signaal-
stens zo belangrijk als de bloedvatvoorziening
intensiteit binnen de meridiaan. Het zijn dan niet
Verzorgen van de energievoorziening en reguleren
de elektromagnetische signalen die de gevoelsge-
van fysiologische functies binnen het verzorgings-
waarwording geven, maar hun uitwerking op de di-
gebied, is een concept waarbij de functie van meri-
recte omgeving en het stroomgebied van de meridi-
dianen heel dicht komt bij de functies die de lokale
aan.
bloedvoorziening en de lokale zenuwvoorziening
hebben. De Chinese geneeskunde heeft de bloeds-
Subjectieve gevoelsgewaarwordingen
omloop 1000 jaar eerder ontdekt dan de westerse
Hitte en koude binnen meridianen
wetenschap. Ook het zenuwstelsel was al heel lang
Hiervoor is ingegaan op gevoelsgewaarwordingen
bekend binnen de Chinese geneeskunde. Maar dat
van warmte en koude die in het verloop van meridi-
neemt niet weg dat de Chinese geneeskunde in
anen kunnen worden waargenomen en op het con-
haar meer dan 2000 jarige bestaan, voor de lokale
cept binnen de traditionele Chinese geneeskunde
structuur en functie in feite meer belang hecht aan
van ‘Hitte’ en ‘Koude’ binnen meridianen. Deze ge-
de meridianen als integrerende factor voor het li-
voelsgewaarwordingen en de condities Hitte en
chaam, dan aan de bloedsomloop en het zenuw-
Koude kunnen worden verkaard vanuit informatieve
stelsel.
elektromagnetische stuursignalen met een specifie-
Palpatie van de energiestroom
‘Leegte’ en ‘volte’ binnen meridianen
Wat binnen de traditionele Chinese genees-
De derde resterende vraag gaat over de gevoelsge-
kunde van oudsher als ‘energie’ binnen meri-
waarwordingen die meridianen kunnen geven. Het
dianen is gezien, kan verklaard worden als de
is op zich goed voorstelbaar dat meridianen
intensiteit van de trillingen binnen meridia-
elektromagnetische signalen transmitteren, die in
nen. Dat meridianen ‘voller’ of ‘leger’ kunnen
het verzorgingsgebied regulerende functies hebben
aanvoelen, laat zich verklaren uit beïnvloe-
binnen structuurprocessen en binnen het lokale
ding van weefsels in de directe omgeving die
metabolisme. Maar elektromagnetisme in het fre-
afhankelijk is van de signaalintensiteit binnen
quentiegebied van 0 Hz tot het microgolfbereik is
meridianen.
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
231
>
232
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
ke uitwerking op functieprocessen in de omgeving
Pathologische beïnvloeding vanaf afstand
en het stroomgebied van meridianen. Signalen die
Binnen de Chinese geneeskunde worden de meridi-
vaatverwijding en activering van het lokale metabo-
anen verantwoordelijk gehouden voor talloze gelo-
lisme teweegbrengen, zullen een gewaarwording
kaliseerde pathologische processen. Zoals hiervoor
van warmte en hitte kunnen oproepen. Signalen die
al is genoemd, gaat het daarbij onder meer om
lokale vaatvernauwing en remming van metabole
roodheid van de huid, pigmentaties, eczeem, ont-
processen veroorzaken, zullen een koudesensatie
stekingen van de huid en andere huidaandoenin-
met zich mee kunnen brengen. Bij ‘Koude’ maakt
gen, aandoeningen van het bewegingsapparaat,
de Chinese geneeskunde onderscheid tussen ‘lege
spieratrofie, lokale neurologische aandoeningen,
koude’ en ‘volle koude’. ‘Leeg’ staat dan voor ener-
pijn, jeuk, een doof gevoel, paresthesieën, enzo-
gie-arm, ‘vol’ voor een overdaad aan energie
voort. De gedachtegang is dat de meridiaan vanuit
(exces). ‘Lege koude’ wordt gerelateerd aan energe-
elders binnen het lichaam ‘pathologische energie’
tische deficiëntie. Het is goed voorstelbaar dat als
aanvoert, die op lokaal niveau ziekteverschijnselen
de signaalintensiteit binnen meridianen afneemt,
veroorzaakt. Zoals hiervoor is aangegeven kan het
de lokale metabole processen minder geactiveerd
concept van ‘pathologische energie’ van een biofy-
worden, de functionaliteit afneemt en er minder lo-
sische context worden voorzien. Het is voorstelbaar
kale warmte wordt geproduceerd. Dat dit naast lo-
dat een krachtig disharmonisch spectrum, ondanks
kale vermoeidheid en eventueel lokale functiestoor-
coherentieverlies, door de meridiaan wordt getran-
nissen, tot een gevoel van koude leidt, ligt voor de
smitteerd. Waardoor op afstand, als daar een aan-
hand. ‘Volle koude’ kan als een relatief krachtig
grijpingspunt voor de betreffende frequenties is, lo-
remmend spectrum, een ‘actief yin-spectrum’, wor-
kaal pathologische processen worden veroorzaakt.
den verklaard, dat remming van lokale functiepro-
Dit traditioneel Chinese concept komt voor een
cessen en vaatvernauwing teweegbrengt.
goed deel overeen met het begrip van ‘focale be-
Interessant is dat het Chinese fysiologische denken
lasting’ dat binnen tal van takken van de niet-regu-
hierbij ervan uitgaat dat de regulatie van functies
liere geneeskunde een belangrijke rol speelt als
een actieve stimulerende en een actieve remmende
ziekteoorzaak. Maar dat ook binnen de reguliere ge-
component heeft. Waarbij het eindresultaat afhangt
neeskunde bekend is. Het gaat bij focale belasting
van het evenwicht tussen deze activerende en rem-
om een concept dat gelokaliseerde persisterende
mende krachten. Yin en yang op celniveau. Ook
aandoeningen haarden en stoorvelden kunnen vor-
‘Hitte’ op meridiaanniveau kent binnen de Chinese
men. Deze processen kunnen dan vanaf afstand an-
geneeskunde een ‘volle’ vorm en een ‘lege’ vorm.
dere structuren en fysiologische processen versto-
De ‘volle’ vorm laat zich verklaren vanuit een spec-
ren en daarmee symptomen en ziekte veroorzaken.
trum met activering van functieprocessen en vaat-
Een bekend voorbeeld uit de reguliere geneeskunde
verwijding, een ‘actief yang-spectrum’. Bij ‘lege hit-
is een ontsteking van een hartklep (endocarditis
te’ verklaart de Chinese geneeskunde de dynamiek
lenta) door een gebitshaard. Dat komt tot stand
als energietekort waarbij ‘het yin meer afneemt dan
door bacteriële strooiwerking vanuit het ontstoken
het yang’. De totale energie is afgenomen, maar de
gebitselement. Binnen de niet-reguliere geneeskun-
remmende spectra zijn nog meer afgenomen dan
de speelt het concept van focale belasting een veel
de activerende spectra. Hoewel er een energetische
grotere rol. Zo kan binnen de elektro-acupunctuur
deficiëntie is, worden de functieprocessen eenzijdig
worden gevonden dat aanhoudende buikpijn met
geactiveerd en wordt lokaal vaatverwijding veroor-
een chronische sinusitis (bijholteontsteking)
zaakt.
samenhangt. Of dat bij een arthrose van de heup
een gebitshaard, die na een acute ontsteking is
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
achtergebleven, een pathogene werking op de heup
waar de traditionele Chinese geneeskunde al mil-
heeft. Ook bij littekens wordt van de mogelijkheid
lennia van uit gaat, een belangrijke oorzaak van het
van focale stoorwerking uitgegaan. Dat speelt bij-
ontstaan van ziekte.
>
voorbeeld een belangrijke rol binnen de neuraaltherapie (zie Lamers, 1988, 2006). Er zijn binnen de
Literatuur
niet-reguliere geneeskunde verschillende gedachte-
Auerswald W., König G.U. (1982) Ist Akupunktur
gangen over de wijze waarop haarden en stoorvel-
Naturwissenschaft, deel A: Zur Theorie, deel B:
den hun pathogene werking op afstand zouden
Zur Praxis der Akupunktur, Verlag Wilhelm Maudrich Wien, München, Bern
kunnen ontplooien. Naast bacteriële strooiwerking
vanuit een met bacteriën gecontamineerd focus, is
Bagu V., Bugeac G., Vasile A, et al (1981) Aspect
een mogelijkheid dat een stoorveld het autonome
préliminaire dans létude, á láide de la merideci-
zenuwstelsel ontregelt. Waardoor op afstand in het
ne nucléaire, des points d’acupuncture, de la cir-
verzorgingsgebied van het aangedane deel van het
culation sur les méridiens et leurs rapports avec
zenuwstelsel disregulatie ontstaat. Deze gedachte
les organs correspondants, Congrès international
d’acupuncture, Brno-Tchécoslovaquie
vindt binnen de neuraaltherapie veel aanhang. Met
bio-energetische testmethoden kan worden gevon-
Bigu del Blanco J. (1977) Some special applica-
den dat toxische producten, die binnen een focus
tions of microwafe radiometry of biological sys-
ontstaan, een rol spelen bij de verstoring op af-
tems, Proc.second symposion EMC Montreux,
p.469
stand. Binnen de biofysische geneeskunde speelt
het concept van elektromagnetische disregulatie
king op afstand. Bij het voorbeeld van het focus in
Bischko J. (1985) Akupunktur für mässig Fortgeschrittene, Band II, Haug Verlag Heidelberg, vier-
trum emitteert dat via het meridianensysteem de
de druk
heup negatief beïnvloedt. Op grond van dergelijke
gedachtegangen vormt ‘de stroom van energie’,
Bischko J. (1986a) Einführung in die Akupunktur,
Band 1, Haug Verlag Heidelberg, veertiende druk
het gebit en de heupartrose, is het concept dat het
focus een pathologisch elektromagnetisch spec-
Billet J., le Pair J. (1986) De meridianen, De Tijdstroom, Lochem
een belangrijke rol bij de verklaring van stoorwer-
Bischko J. (1986b) Akupunktur für Fortgeschrittene, Band III, Haug Verlag Heidelberg achtste
druk
Gevoelsensaties in het verloop van meridianen en hun stroomgebied kunnen worden
bustion, Foreing Languages Press, Beijing
verklaard op grond van elektromagnetische
spectra die een regulerende werking hebben
Cheng X. (1987) Chinese Acupuncture and MoxiDarras J.C. (1977) Thermografie et acupuncture,
Le Mensuel, 37, p.273
De Vernejoul P., Darras J.C., Beguin C., Cazalaa
op lokale functieprocessen.
J.B., Daury G., De Vernejoul J. (1984) Isotopic ap-
‘Meridiaanpathologie’ laat zich verklaren als
proach to the visualisation of acupuncture meridians, Agressologie, 25(10) p.1107
een meridiaan pathologische trillingen aanvoert waardoor lokaal pathologische proces-
tion
gedeeltelijk overeen met het concept van focale belasting dat binnen de niet-reguliere
Ebert, K. (2004) A Scientific Perspective on Attractor Field Technique, The Tree of Life Founda-
sen worden veroorzaakt. Dat concept komt
Guyton A.C. (1972) Structure and function of the
geneeskunde een belangrijke rol speelt als
nervous system, Saunders Company, Philadel-
ziekteoorzaak.
phia, London, Toronto
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
233
>
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
Janssen P.P.J.M. (1990) Elektrodermale meetme-
comprehensive text, Shanghai College of Tradi-
thoden, Ned. Tijdschr. v. Integr. Geneesk., 46,
tional Chinese Medicine, Eastland Press Seattle,
zevende druk
p.442
Kaptchuk T.J. (1983) Chinese geneeswijzen, De
Kosmos Utrecht 1988, Oorspronkelijk: The web
netic) model of differentiation, 1. Basic conside-
that has no weaver, Congdon & Weed Inc.
Kellner G. (1965) Zeitschr. f. Microskopische
rations, Cytobios, 37, p.45
Anatatomie, 1965, 3
Kellner G. (1967) Zeitschr. f. Microskopische Ana-
1977, 8
Kovacs F.M., Gotzens V., Garcia A., Garcia F.,
radioactive pathways of hypodermically injected
Cytobios, 37, p.71
logischen Systemen, p.32 e.v. Diagnose und
Lamers, H. (1988) Neuraaltherapie en het basis-
Therapieverfahren im ultrafeinen Bioenergie-
Lamers, H. (2006) Neuraaltherapie, p.100 in: R.
bereich, Haug Verlag Heidelberg
van Wijk, C.W. Aakster (Ed.) Integrale Geneeskunde. Overzicht en Prospect, Harderwijk, Stichting
Am. Academy of Medical Acupuncture
ve tissue planes, The Anatomical. Record, 259,
p.257
234
Maciocia G. (1989) The foundations of Chinese
rists and Herbalists, Churchill Livingstone, Edin-
J.M.Dent and Sons Ltd., London
precies, Ned Tijdschr.v. Int. Geneesk., 21, p.355
Berkely and Los Angelos
stroom, Lochem
Ltd., Berkely and Los Angelos
Morell F. (1987) Moratherapie, Haug Verlag,
Heidelberg
Voll R. (1955) Messbare Akupunctur für den
Praktiker, Erfahrungsheilkunde, 1955, p.4
O’Connor J., Bensky D. (1990) Acupuncture a
tig jaargang 21|22
Unschuld P.U. (1986) Medicine in China, A History
of Pharmaceutics, University of California Press
Molen C. v.d. (1987) Acupunctuur, De Tijdstroom,
Lochem
Unschuld P.U. (1985) Medicine in China, A History
of Ideas, University of California Press Ltd.,
burgh London Melbourne and New York
Molen C. v.d. (1982) Elektroacupunctuur, De Tijd-
Tiller W.A. (1988) Wat meten instrumenten voor
de elektrodermale diagnostische acupunctuur nu
Maciocia G. (1994) The practice of Chinese mediand Chinese herbs, Churchill Livingstone, Edin-
Smith C.W., Best S. (1989) Electromagnetic man,
health and hazard in the electrical environment,
burgh London Melbourne and New York
cine, The treatment of diseases with acupuncture
Popp F.A. (1998) Electromagnetic bioinformation,
Urban & Schwarzenberg-Verlag
Medicine, A Comprehensive Text for Acupunctu-
Sjang C. (1999) Mechanism of acupuncture –
Beyond neurohumoral theory, Symposium of the
Langevin H.W., Jandow W.A. (2002) Relationship
of acupuncture points and meridians to connecti-
Popp F.A. (1992) Recent Advances in biophoton
research and its applications, World Scientific
TIG
Popp F.A. (1985) Schwache Lichtstrahlen aus bio-
technetium00m, J. Nucl. Med., 33(11), p.2060
bioregulatiesysteem, Ankh-Hermes bv, Deventer
Popp F.A., Nagl W.A. (1983) A physical model of
differentiation 2, Applications and examples,
Mufraggi N., Prandi D. (1992) Acupuncture and
Popp F.A. (1977) Krank sein, wen Zellen nicht
mehr mit einander Reden, Bild der Wissenschaft,
Kim Bon Han (1964) On the Kyungrak system,
Renmin Ribao, Pyongyang
Popp F.A. (1976) Biophotonen, Verlag für Medici,
Fischer GmbH Heidelberg
tatomie, 1967, 3, 4
Pischinger A. (1975) Das System der Grundregulation, Haug Verlag, Heidelberg
Kellner G. (1966) Deutsche Zeitschr. f. Akupunktur, 1966, 1, 1
Nagl W., Popp F.A., (1983) A physical (electromag-
Voll R. (1964) Medikamententestung, Nosodentherapie und Mesenchymentschlackung bzw.
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
Mesenchymreactivierung, Med. Litt. Verlag Velzen
lijk onderzoek gedaan dat onomstotelijk laat zien
Voll R. (1971) Elektroacupunctur anderhalb
dat elektromagnetische processen binnen biolo-
Jahrzehnte Forschung und Erfahrung in Diagnos-
gische systemen voorkomen (bio-energie) en dat
tik und Therapie, M.L. Verlag Velzen
ze daar een regulerende rol hebben. Onder meer
Voorhoeve P.E. et al. (1978) Leerboek der neurofy-
bij biochemische processen en bij functie- en
siologie, Elsevier Amsterdam, Brussel
structuurprocessen. Dat het organisme beschikt
Westerman N. (1991) Biofysische regulatie, Tijd-
over een bio-energetisch regulatiesysteem kan
schrift voor Integrale Geneeskunde, 5, p.98, 8,
als wetenschappelijk vaststaand worden be-
p.35, 7, p.3, 9/10, p.420
schouwd. Het kernconcept binnen de bio-fysi-
Westerman N. (1992) Biofysische regulatie, Elek-
sche geneeskunde is dat de fysiologische proces-
tromagnetische processen binnen het menselijk
sen van het organisme gestuurd en gereguleerd
lichaam & alternatieve geneeskunde van nu in
worden door elektromagnetische signalen.
het licht van de geneeskunde van de toekomst,
Binnen de reguliere geneeskunde wordt ervan
uitgave in eigen beheer
uitgegaan dat het meest fundamentele regulatie-
Westerman N. (2000) De biofysische sturing van
niveau van het organisme het biochemische ni-
biologische systemen, Tijdschrift voor Integrale
veau is. Dat ook elektromagnetische processen
Geneeskunde, 16(1), p.14, 16(2), p.50
een rol spelen binnen biologische organismen
Westerman N. (2004) Integrale geneeskunde,
wordt nog maar mondjesmaat, maar wel in toe-
Tijdschrift voor Integrale Geneeskunde, 20(2),
nemende mate, door de reguliere geneeskunde
p.106
erkend. Biofysische geneeskunde is dus (nog)
geen reguliere geneeskunde.
Westerman N. (2006) Biofysische geneeskunde, ,
p.131 in: R. van Wijk, C.W. Aakster (Ed.) Integrale
Coherentie —Bij een coherent signaal zijn de tril-
Geneeskunde. Overzicht en Prospect, Harderwijk,
lingen gelijk in frequentie, vorm, fase en amplitu-
Stichting TIG
de. Coherentie betekent dat een signaal laser-
Wijk R.v., Schamhart D.H.J. (1988) Regulatory aspects of low intensity photon emission,
>
eigenschappen heeft.
Experientia, 44, p.586
Disharmonische trillingen —Een concept van de
Duitse arts-elektro-acupuncturist Morell. Het begrip is synoniem aan ‘pathologische trillingen’.
Glossarium
Het concept houdt in dat trillingen hun sinusvorm
Actiepotentiaal —Een puls waarmee het zenuw-
hebben verloren en onderling verschillend in am-
stelsel signalen geleid. Zie verder bij: zenuwtransmissie.
Dissonantie —Een kwalificatie van resonante re-
Biofotonen —Een benaming van de Duitse fysicus
laties die een negatieve of blokkerende uitwer-
Popp voor de fysiologische lichtuitstraling uit cel-
king hebben op het lichaam. Er is overeenkomst
len.
in frequentie tussen de stimulus en het lichaam,
Biofysisch —Heeft vooral betrekking op fysiologisch elektromagnetisme.
plitude, vorm en fase zijn.
maar de stimulus is schadelijk.
Biofysische geneeskunde —Het fundamentele uit-
leiding door zenuwen (zenuwbanen). Zie: zenuw-
gangspunt van de biofysische geneeskunde is
dat het organisme de beschikking heeft over een
transmissie.
elektromagnetisch (biofysisch) regulatiesysteem,
dat in hiërarchie boven het biochemische regulatieniveau uitgaat. Er is zeer veel wetenschappe-
tig jaargang 21|22
Elektrochemische transmissie —De wijze van ge-
Emissie —Het uitstralen van elektromagnetische
signalen.
Focale belasting —Een fundamenteel concept
voor het ontstaan van chronische ziekte. Het
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
235
>
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
principe is dat chronische lokale disregulatie
ervan. Alleen golven met frequenties tussen
(ontsteking of anderszins) binnen structuren en
3.1014 tot 7,5.1014 Hz zijn waarneembaar voor het
fysiologische processen op afstand ziekte veroor-
menselijke oog, dat is het zichtbare lichtspec-
zaakt en onderhoudt. Er zijn binnen de niet-regu-
trum. Niet waarneembaar infrarood licht bevindt
liere geneeskunde meerdere hypothesen hoe
zich tussen 3.1011 tot 3.1014 Hz. De elektromagne-
deze stoorwerking op afstand tot stand kan
tische trillingen in dit frequentiegebied hebben
komen. De belangrijkste zijn: bacteriële strooi-
een golflengte van 10-6 tot 10-7 meter.
werking, ontregeling van het autonome zenuw-
Elektromagnetische golven met een frequentie
stelsel, productie van toxinen en elektromagneti-
tussen 3.1014 Hz en 3.1018 Hz vormen – eveneens
sche stoorwerking.
niet voor het menselijke oog waarneembaar –
Frequentie —Het aantal trillingen per seconde,
ultraviolet licht. Bij nog kortere golflengten krijgt
uitgedrukt in Hertz (Hz). 10 Hz betekent 10 trillin-
elektromagnetisme de karakteristiek van rönt-
gen per seconde, 1012 Hz betekent 10 biljoen tril-
genstraling, vervolgens gamma-straling en ten
lingen per seconde. De frequentie is omgekeerd
slotte kosmische straling. De langere golflengten
evenredig met de golflengte. Hoe groter de fre-
(lagere frequenties) van elektromagnetisme heb-
quentie, hoe kleiner de golflengte. Binnen de na-
ben het karakter van microgolven (warmtestra-
tuurkunde speelt het begrip frequentie een sleu-
ling) radio- en TV-golven. Licht is dus net als een
telrol bij geluid en bij elektromagnetisme. Bij ge-
radiogolf een elektromagnetische golf, alleen is
luid is het lucht die in trilling is. Hoe hoger de fre-
de frequentie veel hoger. Licht kan fysisch wor-
quentie hoe hoger de toon van het geluid. Bij
den opgevat als golfverschijnsel, maar ook in de
elektromagnetisme is er geen medium dat in tril-
vorm van immateriële elementaire deeltjes die
ling is, geen elektronen die trillen, geen molecu-
zich eveneens verplaatsen met de snelheid van
len, geen materie, maar vormt de trilling zelf het
het licht (fotonen). Een van de kenmerkende ei-
medium. Elektromagnetische golven worden op-
genschappen van elektromagnetisme is dat het
geroepen door wisselwerking van elektrische en
van de omstandigheden afhangt of de golfbewe-
magnetische krachten. Er is dus niet ‘iets’ dat
trilt, het is ‘niets’ dat trilt. Er is alleen de trilling
236
ging manifest is dan wel dat het deeltjesaspect.
Humoraal —Oorspronkelijk: betrekking hebben-
en met die trilling wordt energie en vooral infor-
de op lichaamsvloeistoffen. Tegenwoordig heeft
matie overgebracht. Elektromagnetische trillingen
humoraal betrekking op regulatie van lichaams-
breiden zich uit met een snelheid van 300.000
processen door middel van hormonen en daarmee vergelijkbare stoffen.
km per sec. De kern van elektromagnetisme is
dat fundamentele informatie in de natuur geco-
Ionisatiegraad —Het gehalte aan ionen (geladen
deerd is in de vorm van trillingen, waarbinnen de
deeltjes) op een bepaalde locatie, ook wel de
code wordt uitgemaakt door de amplitude van
concentratie aan ionen. Naarmate de ionisatie-
die trillingen, de intensiteit, en door de golfleng-
graad toeneemt, is de geleiding van elektrische
te ervan. Een bit informatie bestaat uit een be-
stroom beter. De elektrische weerstand is dan ge-
paald spectrum – een aantal trillingen met be-
ringer. Er is een natuurkundig verband tussen
paalde golflengte – dat de aard van de informa-
elektrische geleiding en elektromagnetische
transmissie.
tie bepaalt en een bepaalde intensiteit – die het
vermogen bepaalt en daarmee de effectieve reik-
Neuraaltherapie —Een niet-reguliere behandel-
wijdte waarover de informatie kan worden over-
methode die teruggaat op de Duitse artsen de
gebracht. De frequentie van elektromagnetische
gebroeders Ferdinand en Walter Huneke. De neu-
straling is volkomen bepalend voor de aard
raaltherapie berust op de waarneming dat inspui-
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
ting van lokaalanesthetica (lokaal verdovende
mogelijk ook andere glazen met dezelfde eigen-
middelen, vooral het middel procaïne wordt ge-
frequentie die zich in de directe omgeving bevinden in trilling te brengen.
bruikt) bij een veelheid aan aandoeningen een
genezende werking heeft. Die genezende werking
dacht op een bepaalde ontwikkeling te vestigen.
is de neuraaltherapie een empirische vorm van
In de natuurkunde: de informatieve waarde van
geneeskunde. De concepten sluiten aan bij fun-
een signaal waardoor het op de plaats waar het
damentele biofysische concepten inzake elektro-
wordt ontvangen een effect kan hebben. Als bio-
magnetische stoorwerking, waardoor binnen lo-
fysische signalen minder coherent worden,
caties en processen elders binnen het lichaam
neemt de signaalfunctie af. Het signaal kan niet
ziekte wordt veroorzaakt en onderhouden. Het
meer worden ‘gelezen’ op de plaatsen waar het
biofysische model voor de werkzaamheid van
wordt ontvangen. Processen die door de betref-
neuraaltherapie is dat een tijdelijk opheffen van
fende signalen worden gestuurd en gereguleerd
raken stuurloos.
biofysische disregulatie door de inspuiting her
Transmissie —Geleiding. In de tekst vooral gebruikt ten aanzien elektromagnetische geleiding.
bewerkstelligt.
Signaalfunctie —Letterlijk: functie om de aan-
kan soms per direct tot stand komen. In principe
stel van de integriteit van de lokale autoregulatie
Neurofysiologie —De fysiologie van het zenuw-
Zenuwtransmissie —Zenuwgeleiding. Het zenuw-
stelsel.
stelsel geleidt geen elektriciteit zoals elektrische
Neurogeen —Letterlijk: van het zenuwstelsel uit-
bedrading dat doet. Er is geen elektronenstroom
gaande. In het spraakgebruik gebruikt voor: ge-
die van een elektrische minpool naar een elektri-
leiding via het zenuwstelsel, geleiding via zenu-
sche pluspool loopt. Het zenuwstelsel geleidt sig-
wen.
nalen die bestaan uit een kortdurende ompoling
Neuronaal —Heeft betrekking op geleiding via
van de lading die over het membraan van de
het zenuwstelsel, via zenuwen. In het spraakge-
zenuw bestaat. De ompolingsgolf wordt als een
bruik een synoniem van neurogeen.
puls in de lengterichting van de zenuw voortge-
Resonantie —Overeenkomst in frequentie tussen
leid. Het celmembraan van een zenuwvezel is in
een trilling en een trillingssysteem, waardoor het
rust aan de buitenkant negatief gepoold. Dit be-
trillingssysteem in trilling wordt gebracht. De
rust op ionen en niet op elektronen. Er zijn aan
meest eenvoudige voorstelling die kan worden
de binnenzijde meer negatief geladen ionen dan
gemaakt is die van een kristallen glas, dat als
aan de buitenzijde. Tijdens de ompoling veran-
een zanger de juiste toon treft, in trilling wordt
dert de doorlaatbaarheid van het membraan
gebracht. Resonantie speelt als een cruciale rol
waardoor een ionenbeweging plaatsvindt en de
binnen de techniek. Het onderzoek naar biolo-
buitenzijde van het membraan gedurende korte
gisch elektromagnetisme heeft duidelijk gemaakt
tijd positief gepoold raakt. Vervolgens herstelt de
dat dit ook bij biologische systemen het geval is.
rustverhouding van de ionen zich weer en poolt
Resonantiesystemen —Ook: ‘resonatoren’ ge-
het volgende stukje van de zenuwvezel om. Deze
noemd. Trillingssystemen die door een trilling die
vorm van geleiding wordt ‘elektrochemisch’ ge-
met hun eigenfrequentie overeenkomt in trilling
noemd. Ze gaat wel gepaard met een elektrische
kunnen worden gebracht. In het voorbeeld van
lading maar deze berust op de concentraties van
het glas dat mee gaat trillen met de juiste toon is
de verschillende ionen binnen en buiten het
het glas het resonantiesysteem. ‘De juiste toon’
membraan is dus chemisch van aard. Als een ze-
is de eigenfrequentie van het glas. Als het glas in
nuwpuls het einde van een zenuw bereikt, scha-
trilling is gebracht is het louter op grond daarvan
kelt ze niet direct over zoals bij elektrische bedra-
tig jaargang 21|22
>
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
237
>
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
ding het geval is. Er is een fysieke afstand tussen
ters) die in de aansluitende zenuw of structuur
twee zenuwen die op elkaar aansluiten en tussen
een nieuwe ompolingsgolf teweegbrengen. Een
een zenuw die op een andere structuur zoals bij-
puls van ompoling die zich langs de zenuw voort-
voorbeeld een spier aansluit. De aankomende
beweegt wordt actiepotentiaal genoemd. De sig-
zenuwpuls maakt aan het einde van de zenuw-
nalen binnen het zenuwstelsel worden dus in de
vezel chemische substanties vrij (neurotransmit-
vorm van actiepotentialen geleid.
238
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
N. Westerman
Stromende energie binnen het lichaam
<
Samenvatting
Stromende energie binnen het lichaam
De Chinese geneeskunde heeft een uitgebreid be-
gaat om onderhuidse spleten die fungeren als golf-
grip ontwikkeld van ons lichaam als cybernetisch
geleiders voor elektromagnetische signalen, waar-
systeem. Centraal in deze visie staat de systeemre-
door de informatiestromen lopen die het lichaam
gulatie, en de manier waarbij de integriteit daarvan
informeren en integreren. Het artikel beschrijft de
is te herstellen. Het systeem waardoor dat gebeurt
relaties tussen de meridianen, elektromagnetische
staat bekend als de meridianen. Dat ze bestaan is
informatieoverdracht, en de meting van biofotonen.
een feit en op meerdere manieren bewezen. Het
Summary
Flows of energy in our body
Chinese medicine developed a clear insight into the
channels which serve as wave guides for electro-
cybernetic system properties of our body. System
magnetic signals. These integrate and co-ordinate
regulation is the basis of preservation and restora-
the body cell functions. The article relates the meri-
tion of integrity of the body. This makes use of the
dians to electromagnetic information transfer and
meridians. That they exist has been proven in diffe-
the measurement of biophotons.
rent ways and it is a fact. They are subcutaneous
Key words
Qi
energy
meridian
wave guides
information flows
Auteur
N. Westerman is, na 20 jaar huisarts te zijn geweest
met een consultatieve praktijk voor acupunctuur,
elektro-acupunctuur en bioresonantietherapie,
sinds 1998 uitsluitend consultatief werkzaam. Hij
heeft vooral gepubliceerd over de natuurwetenschappelijke basis van de niet-reguliere geneeskunde. Sinds 1992 heeft hij het Rathega-systeem ontwikkeld, een radiësthetisch testsysteem, waarin hij
opleidingen verzorgt.
adres
Singel 197
3311 KR Dordrecht
e [email protected]
tig jaargang 21|22
Deel 3: Op zoek naar een nieuw bio-energetisch concept van gezondheid
239