Eerste hulp bij importeren Tijdens die verre reis stond je opeens oog in oog met een geweldig product. Jouw eigen gat in de Nederlandse markt. Je ondernemersgeest bloeit op, het liefst zou je meteen een vracht mee naar huis nemen. Spannend? Zeker. Maar slim? Niet echt, want bij importeren komt meer kijken dan je denkt. In dit whitepaper lees je er alles over. In deze whitepaper: s $E FEITEN OVER IMPORT s )K WIL IMPORTEREN WAAR MOET IK beginnen? s %EN IMPORTPLAN SCHRIJVEN s (ANDELSAGENT OF IMPORTEUR s 7ET EN REGELGEVING BIJ IMPORT s (OE KOMT MIJN PRODUCT NAAR Nederland? s $E GRENS OVER $OUANE EN invoerrechten s "ETALEN EN VERZEKEREN s "TW EN IMPORTEREN s 4IPS VAN IMPORTERENDE ondernemers s (ANDIGE LINKS De feiten over import Dat lekkere Franse wijntje ‘s avonds bij het eten, de auto waar je in rijdt en de computer waar je je werk op doet. Negen van de tien keer zijn ze in het buitenland gemaakt en naar Nederland vervoerd. Import vormt dan ook een flinke bron van inkomsten voor Nederland: jaarlijks wordt er voor 332 miljard euro ingevoerd. Dat goede dingen niet altijd van ver hoeven te komen, blijkt uit het feit dat Nederland vooral zaken doet met Duitsland, België en Engeland. Daarnaast zijn de VS en China ook belangrijke handelspartners. China staat zo hoog in de lijst, omdat Nederlandse bedrijven hun producten daar goedkoop kunnen laten maken. Vervolgens laten ze het naar Nederland transporteren; ook een vorm van import. Voorbereiden is het halve werk Zoals met veel dingen is import niet iets wat je zomaar eventjes doet. Er komt meer bij kijken dan een pakketje bestellen bij een leverancier uit bijvoorbeeld China. Waar je allemaal aan moet denken en hoe andere ondernemers het hebben aangepakt, lees je in dit whitepaper. Inclusief tips en weetjes. Zo kan je goed voorbereid je gat in de Nederlandse markt exploiteren. Ongeveer een kwart van alle mkb’ers importeert. Dit zijn met name snel groeiende bedrijven, zo blijkt uit onderzoek van EIM. www.mkbservicedesk.nl/import 1 Volgens Peter Boonstra van de Kamer van Koophandel uit Amsterdam, gespecialiseerd in import, zijn met name kleding, handtassen, levensmiddelen, technische zaken als telefoons en speelgoed populaire producten die geïmporteerd worden. Bas Verhoogt van weGOdutch doet veel zaken met Duitsland: “Het is prettig zakendoen met onze oosterburen. De start-ups daar zijn heel informeel en hebben weinig managementlagen. Wel valt het me op dat Duitse bedrijven hun kansen in Nederland onderschatten, ze denken dat de Nederlandse markt te klein is en durven daardoor het risico niet te nemen. Maar daar kan je ze natuurlijk een handje bij helpen.” Ik wil importeren, waar moet ik beginnen? Doorgaans hebben ondernemers twee redenen om te beginnen met import: of ze hebben een gat in de Nederlandse markt ontdekt, of het is voordeliger om een product of dienst in het buitenland te laten maken en dat dan naar Nederland te vervoeren. Voor beide redenen is een doordacht importplan onmisbaar. Zo krijg je inzicht in de kansen die import je kunnen opleveren. Ook helpt een marktonderzoek je om te beoordelen of je plannen haalbaar zijn. "ESTAAT HET AL IN .EDERLAND Vraag je daarbij ook af of een vergelijkbaar product al in Nederland verkrijgbaar is of niet. Ja? Dan moet jouw product in elk geval goede concurrentie-eigenschappen bevatten. Is het bijvoorbeeld sneller, stipter en blijvend leverbaar? Gemakkelijker te repareren? Milieuvriendelijker? Als er nog geen soortgelijk product op de Nederlandse markt te vinden is, zijn daar misschien ook wel redenen voor. Vraag je af of het wel de smaak is van de afnemers? Heeft het te maken met wettelijke eisen? Zijn er invoerbeperkingen? Marktonderzoek In het marktonderzoek kijk je onder andere wie je concurrenten zijn, wie je doelgroep is (consumenten, bedrijven of de handel) en in welk gebied ze zitten. Voor elke doelgroep zijn andere aspecten belangrijk. Weten hoe je marktonderzoek doet? Lees dan het artikel Hoe doe ik marktonderzoek? tip Kostprijs berekenen Voordat je met je importplan begint, is het slim om de kostprijs voor je product uit te rekenen. Zo kan je beter prijsafspraken maken en weet je zeker dat je een goede prijs rekent. In een kostprijs zitten directe een indirecte kosten. Directe kosten zijn bijvoorbeeld inkoopprijs en transportkosten. Indirecte kosten zijn bijvoorbeeld salarissen. www.mkbservicedesk.nl/import Importplan Als het marktonderzoek je genoeg reden geeft om je geplande import door te zetten, kun je beginnen aan een importplan. Dit helpt je zicht te krijgen in de kansen die import je kan opleveren. Een importplan doorloopt de theoretische stappen die nodig zijn om import te realiseren. Eventuele bijkomende kosten, risico’s en verplichtingen kun je hiermee in kaart brengen. In het importplan komen zaken als motivatie en missie, interne en externe analyse, transport, financiën en wet- en regelgeving aan bod. In het volgende hoofdstukken gaan we hier verder op in. 2 Abner Abee van GSM Display struikelde over hun gat in de markt. Abner: “Toen mijn telefoonschermpje kapot ging, kon ik bij de telefoonwinkel een heel duur nieuw schermpje kopen. Dat kan goedkoper, dacht ik. Ik bestelde er twee ergens anders, maar die bleken verkeerd. Ik zette ze op Marktplaats en binnen een mum van tijd waren ze weg. We roken handel en GSM Display was geboren.” Peter Boonstra van KvK Amsterdam: “Veel ondernemers willen in China laten produceren omdat iedereen het doet. En dat terwijl het niet eens altijd de allergoedkoopste optie is. Als je product daarvoor geschikt is, kan je ook gevangenissen of sociale werkplaatsen overwegen. Laat je dus niet leiden door wat populair is.” www.mkbservicedesk.nl/import Een importplan schrijven Onder het kopje motivatie en missie beschrijf je waarom je zo graag wil importeren. Wat is jouw gat in de markt, waarom denk je dat het product gaat aanslaan? Bedenk ook of je aan de slag wil als handelsagent of importeur. Verderop lees je wat het verschil is tussen deze vormen. Voor de interne en externe analyse voer je een SWOT-analyse uit. Hierin beschrijf je je sterktes en zwaktes, je kansen en bedreigingen. De twee eerste zijn altijd intern (zoals bekwaam personeel, voldoende financiering), de laatste twee komen altijd van buitenaf en zijn dus extern (bijvoorbeeld concurrenten, afzetmarkt). Meer over een SWOT-analyse lees je in het artikel De SWOT-analyse Financiering Voor exporterende ondernemers bestaan er subsidies zoals Prepare2Start en Package4Growth. Voor import zijn die er niet. Dit zul je dus voornamelijk zelf moeten bekostigen, eventueel met behulp van de bank, informal investors of crowdfunding. Verderop in dit whitepaper staan we uitgebreid stil bij logistiek en wet- en regelgeving, de twee andere aspecten die in je importplan thuishoren. MKB TV Meer over alternatieve vormen van financiering zie je in de video Welke alternatieven zijn er voor een normaal bankkrediet? 3 Ruud Goesten van A Brand New Day: “Ja, importeren is duur. We hadden vorig jaar opeens een verdrievoudiging van ons financieringspakket nodig, omdat we veel nieuwe klanten kregen. Dat hebben we relatief makkelijk kunnen krijgen, al moesten we wel overstappen naar een andere bank. Vooral dankzij ons enorm gedetailleerde financiele plan is het ons gelukt. We hebben geen geheim voor onze bank.” tip Expert Heb je moeite om de offerte van je leverancier te beoordelen of te vergelijken met andere offertes? Vraag de hulp van een specialist zoals de bank of een International Business Coach. %EN GESCHIKTE LEVERANCIER VINDEN Soms begin je met importeren omdat een leverancier jou heeft benaderd of omdat je in contact bent gekomen met een leverancier. Is dit niet het geval, dan zul je zelf op zoek moeten naar een fabrikant of leverancier van het betreffende product. Vergelijkingscriteria zijn onder andere de beste prijs, voorwaarden en leveringszekerheid. Maar hoe vind je de perfecte leverancier? Bijvoorbeeld via: Internationale vakbeurzen EVD Ambassades Kamer van Koophandel Centrum tot Bevordering van de Import uit Ontwikkelingslanden (CBI) De prijs is slechts een van de aspecten die van belang zijn om te bespreken met je leverancier. Denk ook aan de producteisen, hoeveelheid en kwaliteit, verpakking, levertijd, wijze en kosten van transport, leverings- en betalingsvoorwaarden en geldigheidsduur van de offerte. "ESCHERMDE PRODUCTEN Voordat je stapels van dat ene product naar Nederland gaat halen, moet je goed uitzoeken of het product door iemand anders is beschermd. Als iemand anders octrooirechten heeft, kan het zijn dat je de producten niet kunt verkopen en dat je flinke schadeclaims moet gaan betalen. Bij het NL Octrooicentrum kun je achterhalen of je jouw product in Nederland mag introduceren. Meer over wet- en regelgeving lees je verderop in het hoofdstuk ‘Wet- en regelgeving bij importeren’. www.mkbservicedesk.nl/import 4 Handelsagent of distributeur? Veel risico of minder risico. Dat is zo’n beetje de samenvatting van de keuze tussen importeur (ook wel distributeur) of handelsagent als je wilt gaan importeren. Natuurlijk is dit een beetje kort door de bocht. Beide vormen hebben zo hun vooren nadelen. We zetten ze op een rijtje. (ANDELSAGENT $ISTRIBUTEURIMPORTEUR Voordelen Weinig risico, je bent slechts bemiddelaar. Je krijgt een commissie (1 - 20 procent van de omzet). Je bent beter beschermd dan een importeur. Je koopt de goederen zelf in bij een buitenlandse leverancier. Je verkoopt de goederen uit je eigen naam. Meer invloed op je eigen producten (bijvoorbeeld een andere verpakking). Nadelen Je hebt geen invloed op de producten. Minder kans op een grote winst door ‘gat in de markt’. Minder vrijheid. Verkoop je niks, dan is het verlies voor jou. Ook schadeclaims zijn voor jouw rekening. Startkapitaal nodig. Je bent minder goed beschermd. Bas Verhoogt van weGOdutch: “Wij halen succesvolle buitenlandse concepten naar Nederland. Wij zorgen ervoor dat de marketing en sales in orde zijn, de rest regelt de partner. We hoeven ons geen zorgen te maken over bestellingen, transport, wet- en regelgeving. We verdienen ons geld op basis van de omzet die we in Nederland behalen.” www.mkbservicedesk.nl/import Afspraken maken met de andere partij Of je nou liever aan de slag gaat als importeur of als handelsagent, voor beide rollen geldt dat er goede afspraken met de andere partij moeten worden gemaakt. Zeker als importeur word je minder goed beschermd dan als handelsagent. Stel daarom altijd een koop- en distributieovereenkomst op. Als handelsagent doe je er goed aan een agentuurovereenkomst op te stellen. Meer over deze overeenkomsten lees je in het artikel Importeur of handelsagent bij import? 5 Peter Boonstra van KvK Amsterdam: “Een grote valkuil voor ondernemers die voorzichtig willen beginnen met importeren is dat ze niet beseffen dat ook zij te maken krijgen met regeltjes en wetgeving. Ookal ben je nog zo klein, je bent altijd verantwoordelijk voor de veiligheid van het product dat je invoert.” Met welke wet- en regelgeving krijg ik te maken bij import? Voordat je de producten naar Nederland haalt, doe je er goed aan om te checken of ze aan de wettelijke eisen voldoen. Als importeur moet je de productveiligheid kunnen garanderen, maar ook als handelsagent is het goed om van de eisen op de hoogte te zijn. #%MARKERING #ONFORMITÏ %UROPÏENNE Een CE-markering is verplicht voor de meeste technische producten die in de EU worden verhandeld. Het teken garandeert dat het product voldoet aan de eisen omtrent veiligheid, gezondheid, milieu en consumentenbescherming. 7ARENWET In de Warenwet staat aan welke etiketteringregels producten moeten voldoen. In Nederland wordt de naleving van die regels gecontroleerd door de Voedsel en Waren Autoriteit. Voor elke productgroep gelden aparte eisen, bijvoorbeeld voor voedingsmiddelen, speelgoed, kleurstoffen, etc. Aansprakelijkheid Stel, het product dat jij hebt geïmporteerd veroorzaakt schade. Als ketenpartij kun jij daar aansprakelijk voor worden gesteld. De eindverantwoordelijkheid ligt bij de fabrikant. Alleen, als je de producten buiten de EU hebt gehaald word jij juridisch gezien als fabrikant. Dit is ook het geval als je zelf de producten hebt bewerkt, bijvoorbeeld als je je eigen logo op de verpakking hebt gezet. Meer over producteisen lees je in het artikel Aan welke eisen moeten producten voldoen bij import? De boetes kunnen in deze gevallen aardig oplopen. Een goede product- en bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering is daarom een must als je importeur bent. Als handelsagent ben je niet aansprakelijk voor eventuele schade. www.mkbservicedesk.nl/import 6 tip Importtool TNT Express heeft een handige tool ontwikkeld waarmee je online je zendingen kunt regelen. Zo weet je van te voren wat de kosten zijn, op welk tijdstip het pakket wordt opgehaald en bezorgd en dat het transport veilig gebeurt. Naar de tool Abner Abee van GSM Display: “Onze leverancier in China regelt het transport. Ook de afhandeling bij de grens van invoerrechten en btw-aangiftes wordt door de vervoerder gedaan. Zo gemakkelijk kan het echt gaan. Het blijft verbazingwekkend dat bestellingen vanuit de andere kant van de wereld binnen vier dagen hier zijn.” Hoe komt mijn product naar Nederland? Je product van A naar B krijgen heeft nog aardig wat voeten in de aarde. Ten eerste moet je je bedenken met welk vervoersmiddel je het transport gaat doen. Ook heb je de nodige transportdocumenten nodig en krijg je te maken met de douane. Transportmiddel kiezen Je kunt je product naar Nederland vervoeren over de weg, het spoor, de zee of door de lucht. Elke vorm heeft zo zijn voor- en nadelen. 7EGVERVOER is redelijk snel en kan van deur tot deur. Wel zijn de afstanden die je over de weg kan afleggen beperkt. Ook gelden in sommige landen (als Zwitserland) regels omtrent wegvervoer. Railvervoer is vooral geschikt voor zware en gevaarlijke goederen. Ook massagoederen als zout zijn ideaal voor vervoer per trein. Nadeel is dat de lading naar de trein moet worden gebracht en ook weer moet worden afgehaald. Dat kost tijd en geld. Vervoer via de lucht is heel snel en geschikt voor flinke afstanden. Ideaal voor dure, bederfelijke of seizoensgebonden producten. Ook je levertijd is kort en je kunt sneller factureren. Hier staat tegenover dat luchtvervoer het duurste transporttype is en de ruimte in het vliegtuig beperkt. Over de zee is ook nog een optie. Dit is goedkoop en geschikt voor bijna elk product. Bovendien is het duurzaam. Wel duurt het lang voordat je goederen op de plaats van bestemming zijn. 7ELKE DOCUMENTEN HEB IK NODIG Voor elk type vervoer heb je een ander document nodig. Wegvervoer: CMR Railvervoer: CIM Luchtvervoer: Airway Bill Zeevervoer: Connossement (bill of lading B/L) www.mkbservicedesk.nl/import 7 Geen zin in papierwerk? Transporteurs kunnen de nodige rompslomp voor je uit handen nemen. Zo regelen ze alles met de douane, zorgen ze voor de juiste vervoersdocumenten, bieden ze groupagediensten aan (bundelen van meerdere zendingen tot grotere ladingen voor lagere kosten) en zijn ze in staat om gevaarlijke goederen te vervoeren. Gevaarlijke goederen Voor het vervoer van gevaarlijke goederen, zoals ontvlambare of giftige stoffen, gelden speciale regels. Om een veilige levering te garanderen, moet je deze aanmelden. Voor het invoeren van gevaarlijke stoffen gelden strikte normen. Zo moeten ze de juiste labels bevatten en de vastgelegde volumes niet overschrijden. Vervoerder TNT Express beschikt over de nodige licenties om gevaarlijke goederen te verzenden. Klik hier voor meer informatie. Incoterms 2010 Omdat de goederen tijdens hun tocht van A naar B door veel verschillende handen gaan, is het soms moeilijk te traceren wie verantwoordelijk is voor eventuele schade, verlies of diefstal. Om hier duidelijkheid in te scheppen zijn er elf Incoterms. Dit zijn wereldwijd aanvaarde afspraken over leveringsvoorwaarden. Zo weten alle partijen precies waar ze aan toe zijn. In het artikel Wat zijn de Incoterms 2010 bij internationale leveringen? lees je meer over welke Incoterms er zijn. www.mkbservicedesk.nl/import 8 tip Valutarisico Als je zaken doet met een land met een andere valuta, kan het zijn dat een bestelling ineens veel duurder uitvalt door koerswisselingen. Je kunt het beste met je bank afspreken hoe je dit soort risico’s afdekt, bijvoorbeeld door een valutatermijncontract. Ruud Goesten van A Brand New Day: “Vooral in het begin van een handelsrelatie vragen onze buitenlandse partners wel eens om betaling via Letter of Credit. In het begin willen we dat best doen, maar na een paar keer stappen we over op facturatie. Dan heb je inmiddels wel genoeg vertrouwen in elkaar om het op die manier af te handelen.” www.mkbservicedesk.nl/import Hoe zit het met betalen en verzekeren? De bestelde goederen moeten uiteindelijk natuurlijk betaald worden. Maar doe je dat vooraf (zoals de leverancier graag wil) of pas na ontvangst (zoals je zelf liever wil)? Het moment van betaling hoeft geen probleem te zijn, bij de internationale handel zijn er verschillende betalingsvormen die beide partijen genoeg zekerheid kunnen bieden. Cheques en wissels De meest gebruikte waardepapieren in het internationale handelsverkeer zijn cheques en wissels. Bij waardepapieren geeft overlegging van het papier recht op geld. De cheque is een onvoorwaardelijke opdracht aan de bank om een bepaald bedrag te betalen. In Nederland wordt dit betaalmiddel niet zoveel gebruikt, maar in andere landen wel. Het kan dus zijn dat je leverancier hierom vraagt. Een wissel lijkt op de cheque en is een onvoorwaardelijke opdracht van de importeur aan een bank om op een bepaald tijdstip een bepaald bedrag te betalen aan de leverancier. $OCUMENTAIR INCASSO $0 OF $! Bij een documentair incasso moet je eerst betalen voordat je de goederen krijgt. De leverancier moet op zijn beurt eerst de juiste documenten overhandigen (zoals vrachtbrieven) voordat hij zijn geld krijgt. Dit is een goede oplossing als beide partijen elkaar niet goed kennen. Letter of credit De meest veilige manier om een transactie af te handelen is door middel de Letter of Credit. Het is wel duur en ook een moeilijk betalingsinstrument. Je bank betaalt de koopprijs van de bestelling tegen de afgifte van precies omschreven documenten (bijvoorbeeld facturen, kwaliteitscertificaten). Het voordeel is dat zowel jij als de leverancier verzekerd bent van levering en betaling. Een nadeel is dat de bank alleen de papieren controleert en niet de goederen zelf, waardoor het zou kunnen dat je de verkeerde goederen krijgt of dat ze niet de gewenste kwaliteit hebben. 9 tip Verzekeraar Bespreek met je verzekeraar welke vorm van transportverzekering het meest voordelig en volledig is in jouw situatie. www.mkbservicedesk.nl/import Verzekeren Tijdens het transport kan er van alles gebeuren, en omdat je bestelling door vele handen gaat is het lastig te achterhalen wie er verantwoordelijk is voor eventuele schade. Daarom is het verstandig een transportverzekering af te sluiten. Dit kan je doen voor het hele traject (van deur tot deur), maar ook voor een bepaald deel van het traject waarvoor jij verantwoordelijk bent, zoals afgesproken in de Incoterms. 10 Accijns en verbruiksbelasting Over sommige goederen moet je accijns of verbruiksbelasting betalen als je ze importeert. Ook als de goederen uit een ander EU-land komen. Accijns betaal je over rookwaren, alcohol en minerale oliën. Verbruiksbelasting betaal je over vruchten- en groentesappen, mineraalwater en limonade en pruim- en snuiftabak. De grens over: Douane en invoerrechten Als je goederen van buiten de EU naar Nederland haalt, doe je hiervan aangifte bij de douane. Dit doe je als je invoert, maar ook als je doorvoert of tijdelijk invoert. De aangifte bij de douane gebeurt digitaal. Als je hier weinig ervaring mee hebt, doe je er verstandig aan dit over te laten aan een expediteur. Die kan alle papieren en aangiftes bij de douane voor je afhandelen. Als je regelmatig importeert, mag je ook zelf aangifte doen. Hiervoor heb je een vergunning nodig, die je bij de douane kunt aanvragen. Invoerrechten Als je goederen koopt van buiten de EU, betaal je invoerrechten. Dit is een soort belasting die je betaalt als je goederen in de EU invoert. De invoerrechten worden berekend over de douanewaarde van een product. Dit is een optelsom van aankoopprijs, verzendkosten en verzekeringspremie tot aan de grens van Nederland. Het percentage kan oplopen tot 12%, de hoogte hangt af van de Taric-code van het product en het land waar de goederen vandaan komen. Meer over wat er allemaal komt kijken als je goederen van buiten de EU importeert, lees je in het artikel Importeren vanuit landen buiten de EU. Je hoeft geen invoerrechten te betalen als je product uit een ander EU-land komt, je product gemaakt wordt in een land waar de EU een handelsakkoord mee heeft en je daar een oorsprongsformulier voor hebt (zoals EUR-1, EUR-MED of Form A) of als je een grondstof of halffabrikaat invoert waaraan een tekort bestaat in de EU. Antidumping Dumping is het verkopen van goederen op een buitenlandse markt tegen een lagere prijs dan op de thuismarkt. Een exporteur wil zo vaak een nieuwe markt veroveren of overtollige voorraden kwijtraken. Opzich is dit niet verboden, maar wel als dit tot schade leidt bij de industrie van de EU. De Europese Raad kan dan antidumpingmaatregelen nemen, zoals extra heffingen of een minimumprijs voor de in te voeren goederen. www.mkbservicedesk.nl/import 11 Intracommunautaire verwervingen Als je goederen importeert vanuit een ander EU-land spreek je eigenlijk niet van import maar van een intracommunautaire verwerving. Diensten afnemen binnen en buiten de EU Import geldt natuurlijk niet alleen voor goederen, ook voor diensten. Als je diensten afneemt uit het buitenland, staat op de factuur ‘btw verlegd’. Aangifte doe je in Nederland. Dit geldt zowel voor diensten uit EU-landen als uit niet-EU-landen. www.mkbservicedesk.nl/import Importeren en btw Als je goederen importeert, krijg je ook te maken met de omzetbelasting. Er gelden verschillende regels voor import uit EU-landen en niet-EU-landen. )MPORT UIT %5 Als je goederen uit een ander EU-land naar Nederland vervoert, spreek je eigenlijk niet van import maar van een intracommunautaire verwerving. Je kunt dan tegen 0% btw importeren. Je moet bij de leverancier dan wel aantonen dat je ondernemer voor de btw bent. De btw-heffing wordt dan naar jou verlegd, jij geeft de btw op in je periodieke aangifte bij de Belastingdienst. Als je leverancier zich binnen de EU bevindt en hij of zij berekent je toch btw, dan kun je deze via de Belastingdienst terugvragen in het betreffende land. In het artikel Btw betalen en terugvragen bij importeren lees je hier meer over. )MPORT BUITEN DE %5 Bij import buiten de EU brengt de leverancier je geen btw in rekening, maar wordt deze door de Nederlandse douane berekend over de douanewaarde. Je kunt dit op twee manieren voldoen: bij de douane (samen met de invoerrechten) of tijdens de periodieke btw-aangifte. Voor deze laatste optie heb je wel een vergunning artikel 23 nodig, die je bij de Belastingdienst kunt aanvragen. 12 Tips van expert en ondernemers 0ETER "OONSTRA van KvK Amsterdam: “Onze belangrijkste tip aan ondernemers die willen beginnen met importeren is: doe het rustig aan. Leer een ander land kennen, ga vooral langs bij de leverancier en koop nooit meer dan dat je kwijt kan.” "AS 6ERHOOGT "AS 6ERHOOGT van weGOdutch: “Zorg als handelsagent voor een goed contract voor de lange termijn en met een goede goodwill afspraak indien het contract wordt beëindigd. Breng ook regelmatig een bezoekje aan je buitenlandse partner en praat met iedereen in de organisatie, niet alleen met je contactpersoon.” Abner Abee VAN '3- $ISPLAY “Als je open communiceert met je leverancier, bouw je vanzelf een goede band op. Dat is heel belangrijk. Zo gingen onze trouwfoto’s langs al hun medewerkers en kregen wij een hele collage van hun familie. Wederzijds vertrouwen zorgt voor minder facturen onderling en voor snelle reacties op vragen en bestellingen en betere service.” Abner Abee Ruud Goesten VAN ! "RAND .EW $AY “Weet waar je aan wilt beginnen. Waarom wil je importeren? Als je dat duidelijk hebt, zorg dat je ruimte creëert om dat deel te doen waar je goed in bent. En zoek voor de andere zaken de juiste partners. Dat geeft je de tijd en geestelijke ruimte om te blijven doen wat je leuk vindt.” Lees ook de hele interviews met Bas, Abner en Ruud over import. Ruud Goesten www.mkbservicedesk.nl/import 13 Handige links Alles over internationaal zakendoen Dossier Internationale Handel van MKB-Nederland Alles over de regels over btw en import lees je op de site van de Belastingdienst Op de website van de douane lees je meer over de regels bij invoer Informatie van de EVD en AgentschapNL over internationale handel Lees hier wat TNT Express voor je kan betekenen als logistiek partner Powered by Over MKB Servicedesk. Als strategisch partner van MKB-Nederland is de MKB Servicedesk de vraagbaak voor ondernemend Nederland. Op www.mkbservicedesk.nl vind je betrouwbare, concrete en betaalbare antwoorden op alle ondernemersvragen in het midden- en kleinbedrijf. Maandelijks bezoeken meer dan 200.000 ondernemers mkbservicedesk.nl. Het is niet toegestaan om beeldmateriaal en informatie afkomstig uit dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van MKB Servicedesk te kopiëren in welke vorm dan ook. Copyright @MKB Servicedesk 14