help, waarom zweten wij?

G e z ondheid
Zweten, wie heeft er eens geen last
van? Bij tropische temperaturen,
tijdens het sporten, tijdens een sollicitatiegesprek of een examen breekt
het zweet ons uit. Het is lastig, geeft
geen prettig gevoel en het ruikt onaangenaam. Moment onderzocht
waarom we nu eigenlijk zweten
en, beter nog, wat we er
kunnen aan
doen.
Help, waarom zweten wij?
ltekst: Brigitte Stevens
18
Airconditioning van het lichaam
Je zou het niet denken, maar zweten is goed voor ons.
Het is een natuurlijke reactie om ons lichaam af te koelen
naar de vertrouwde 37°C. Het is onze eigen ingebouwde
airconditioning. Het lichaam van een volwassene heeft 2
tot 5 miljoen zweetklieren die zich in het onderhuidse weefsel bevinden. Ze worden geactiveerd door allerlei factoren
zoals de temperatuur buiten het lichaam, emoties, leeftijd
… Zweten zorgt ervoor dat je inwendige temperatuur niet
te hoog oploopt.
Zweet stinkt niet
De eccriene en apocriene zweetklieren zijn verantwoordelijk voor de zweetproductie. De eccriene zweetklieren
komen overal op het lichaam voor. Ze liggen in de huid
verborgen en monden direct uit op het huidoppervlak. Ze
zijn voornamelijk verantwoordelijk voor de warmteregeling
van ons lichaam. Wanneer je opwarmt, bevochtigen ze
de huid waardoor het lichaam efficiënt afkoelt. Daarnaast
bevochtigen de eccriene zweetklieren de handpalmen
voor een betere houvast. Bij nervositeit of schrik worden
de eccriene zweetklieren in onder meer het gelaat en de
handpalmen geactiveerd.
Apocriene zweetklieren bevinden zich voornamelijk in de
behaarde huiddelen zoals de oksels en de geslachtsorga-
Zweten zorgt ervoor dat je inwendige
temperatuur niet te hoog oploopt.
beeldkeuze: Luc Loosveldl
nen. Ze zijn de hele dag actief en produceren voortdurend kleine
zweetdosissen.
Uit beide soorten klieren komt reukloos zweet. Want zweet op zich
ruikt niet. Op de plekken waar je zweet, is het heel vochtig. Het is
de ideale omgeving voor bacteriën om zich te vermenigvuldigen.
Als het geurloze zweet zich vermengt met de bacteriën op onze
huid, dan ontstaan er storende geurtjes. En dat is vooral op de
plekken waar de apocriene zweetkliertjes actief zijn, de oksels
dus.
Klieren op hol
De ene mens transpireert al wat meer dan de andere. Standaard
verzamel je ongeveer een halve liter zweet per dag. Wanneer je
stress hebt, sport of in een hittegolf terecht komt, kunnen onze
zweetklieren tot twee druppels zweet per seconde afscheiden.
Er zijn heel wat factoren die onze zweetklieren op hol doen slaan.
Medicatie is er één van. Daarnaast kan overmatig gebruik van
cafeïne, thee, cola, chocolade en pittige kruiden je meer doen
transpireren. Ook alcohol is een natte boosdoener. Bij het drinken
van alcohol, verwijden de aders waardoor de temperatuur van de
huid stijgt. Daarop activeert ons brein onze zweetklieren om het
lichaam af te koelen.
Stress, angst en paniek doen je ook zweten. Vandaar de uitdrukking: ‘het angstzweet brak hem uit’ of ‘het zweet stond hem in de
handen’. Paniekzweten doe je vooral in je handen en onder je
oksels.
Je kan de zweetschade beperken door enkele simpele
gewoontes na te leven.
Hyperhydrose
Deo op maat
Bij 1 % van de bevolking gebeurt het natuurlijk zweten overmatig. Deze aandoening
noemt men hyperhydrose. Mensen met deze
aandoening zweten altijd aan de handen, oksels en voetzolen. Wat de precieze oorzaak
is van deze ziekte, is niet gekend. Misschien
spelen hormonen hier een belangrijke rol.
Of het sympathisch zenuwstelsel, dat onder
meer de productie van het zweet regelt. Het
is niet alleen een zeer frustrerende, maar
ook gênante ziekte. Er zijn wel behandelmethodes. Botoxinjecties kunnen tijdelijk het
probleem in een beperkt gebied oplossen.
In extreme gevallen worden zweetklieren
chirurgisch verwijderd.
Deodorants zijn er in verschillende
vormen. De verstuiver, een klassieker, laat
geen vochtige plekken achter. Maar hij is
minder doeltreffend dan een stick of een
roller. Een stick legt een dunne poederfilm
op de huid, terwijl een roller een vloeibare
deocrème op de huid smeert. Dit werkt
zeer effectief, maar je laat best eerst
de deo wat opdrogen voor je je kleren
aantrekt.
Eerste hulp bij zweetgevallen
We zijn dan wel rijkelijk voorzien van zweetklieren, dat betekent niet dat we de geurtjes
die erbij horen hun vrije gang moeten laten
gaan. Je kan de zweetschade beperken
door enkele simpele gewoontes na te leven.
Was je dagelijks, vooral je oksels, met een
pH-neutrale zeep. Droog je nadien grondig
af. Trek regelmatig propere kleren aan. Zit
er een geurtje aan je outfit, gooi die dan kordaat de wasmand in. Wat deodorant spuiten
onder kleding die niet proper is, heeft geen
nut. Opteer niet voor synthetische stoffen,
maar wel stoffen die het zweet opnemen,
zoals wol en katoen. Hou het ook bij luchtige
ontwerpen. Strakke kledij en dikke weefsels, zoals denim, zijn minder zweetproof.
Onthaar je oksels, ze zijn een broeinest voor
bacteriën. Op een propere, gladde huid
krijgen ze minder kans. Gebruik bovendien
een deodorant zonder alcohol, anders staat
je huid in ‘brand’.
De klassieke deodorants maskeren
vervelende zweetgeurtjes door ontsmettingsmiddelen, geurvangers en een parfumaroma. Maar ze hebben geen invloed op
de hoeveelheid zweet. De nieuwste generatie bevat aluminiumverbindingen die
de zweetkanalen vernauwen waardoor
de zweetklier tot rust wordt gebracht.
Er bestaan ook deo’s met aluinsteen. Dit
eeuwenoude natuurlijke mineraal werkt
bacterieremmend en neutraliseert zo de
zweetgeurtjes.
Sommige mensen hebben aan een deodorant niet genoeg en opteren voor botox.
Dit remt de werking van de zenuwen die
de zweetklieren prikkelen waardoor de
huid fris en droog blijft. Maar behalve het
feit dat dit veel duurder is dan de traditionele deo, verdwijnt het effect ook na zes
tot negen maanden.
Tips bij zweetvoeten
Door het dragen van schoenen zijn
de voeten altijd een beetje vochtig
en schep je een klimaat waarin
bacteriën hun gang kunnen gaan.
Enkele tips.
 Verwijder eelt. Het neemt veel
transpiratievocht op en werkt de
wildgroei van bacteriën in de hand.
 Draag leren schoenen met een
lederen zool en wissel regelmatig
van schoenen.
 Draag geen synthetische kousen.
 Neem regelmatig een voetbad.
Droog de voeten goed af, ook tussen de tenen, en trek niet meteen
schoenen aan.
 Loop zoveel mogelijk blootsvoets.
19
Wat te doen bij zweetvlekken?
Heb je ook kledij waar de zweetgeur maar niet
lijkt weg te gaan? Helaas is er niet veel aan
te doen, maar er zijn een paar methoden die
wel de moeite zijn om even uit te proberen:
een nacht in water met azijn.
in de felle zon drogen (alleen bij witte kleding).
vloeibaar wasmiddel op de vlek smeren, even
laten intrekken en dan gewoon meewassen.
de vlek goed insmeren met ossengalzeep,
een uurtje laten trekken en dan uitspoelen.
19