de leukste manier om vogels rond je school te leren

VOGELWEEK VOOR SCHOLEN: VOOR DE LEERKRACHT
DE LEUKSTE MANIER
OM VOGELS ROND JE SCHOOL
TE LEREN KENNEN!
Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële
doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. © Vogelbescherming Nederland
1
VOGELWEEK VOOR SCHOLEN: VOOR DE LEERKRACHT
Wat is de Vogelweek voor Scholen?
Materialen Vogelweek voor Scholen
De Grote Vogelweek voor Scholen kadert binnen Het
Grote Vogelweekend van Natuurpunt, een grootschalig
burgeronderzoek naar de toestand van onze tuinvogels.
Scholen die meetellen, dragen hier aan bij. Iets om trots op
te zijn! Bovendien is het een uitstekende gelegenheid om een
week lang rond vogels te werken in de klas. Kinderen komen
er op een even leuke als leerrijke manier in contact met de
vele tuinvogels in onze omgeving. En bovenal worden ook de
vogels zelf er beter van.
Om een vliegende start te maken biedt Natuurpunt de
volgende materialen aan:
• de handleiding die je nu in handen hebt;
• kopieerbare telformulieren om uit
te delen. Deze gebruik je tijdens de telling;
• achtergrondinformatie over tuinvogels;
• diverse lesmaterialen over vogels.
VOGE
LWEEK
VOOR
SCHO
Inleidin
LEN: V
OOR D
Maak g over vog
kennis
e
met alg ls
eme
E LEER
K R AC H
VOGELWEEK VOOR SCHOLEN: VOOR DE LEERKRACHT
T
VOGE
Je school vogelvriendelijk!
ne tuin
vVoor
ogelsvogel én mens
Natuurpunt organiseert de Grote Vogelweek voor
Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen,
tel hoeveel er zijn en doe mee aan belangrijk
onderzoek naar vogels!
Doel
De lee
rlin
voorko gen leren in
me
de
en te be nde planten eigen omge
hun om noemen en ler en dieren te ving veel
onde
geving.
en hoe
ze func rscheiden
tionere
n in
Instru
ctie
Illustra
ties: Elw
in van
der Ko
lk
Do
Ov
doeleinername en
dup
den en
alleen liceren van
als het
dit
materiaa materiaal
l is voo al alleen
rzien van toeges
een bro taan voor
edu
nverm
elding catieve en
. © Vo
gelbesniet-comme
cherm
rcië
ing Ne le
derlan
TIP
E LEER
K R AC H
T
Kijk op
school. holen
ndom
sc
gels ro
nd.be/ matie over
over vo gelweeke
en infor
vo
www. werkbladen or Scholen.
e
voor all ogeltelling vo
de Tuinv
rm
Eindte
om met
de
rstandig
altijd ve anddoos bij
verb
ekje. Ga
klein ho zekerheid de
in een
or de
luk zit
vo
ge
ud
on
ho
Een
hap en
sc
ed
gere
hand.
Huismus 
Tip
Koolmees
rst
Roodbo
Instructie
Help de vogels aan een
goede plek om te leven!
Vogels om je heen zijn gezellig: je
hoort ze fluiten en ziet ze vrolijk
rondvliegen. Maar vogels zoals mussen
en mezen vinden het steeds moeilijker
om geschikte plekjes te vinden bij
mensen in de buurt. Gebouwen zijn
dichtgemaakt en goed geïsoleerd,
waardoor ze geen nestplekjes meer
kunnen vinden. Ook tuinen worden
steeds vaker geplaveid, waardoor ze
minder voedsel, zoals insecten, kunnen
vinden.
Ook schoolpleinen zijn vaak kaal en
geplaveid. Niet heel aantrekkelijk voor
vogels, toch? Met een paar kleine
aanpassingen tover je jouw schoolplein
om tot een vogelparadijs.
Overname en dupliceren van dit materiaal al alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële
doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. © Vogelbescherming Nederland
d
us
Heggem
gels
dat vo
en leren
dschap
et geree
gaan m
deel.
leren omr ze eten.
ag
ren
idd
de
ee
nm
Doel: Kin ar zijn wann
ders ee
agd. An
De leerlingen leren een plattegrond maken, waardoor het ruimtelijk
kwetsba
orgeza
mits vo
n:
inzicht vergroot.
lesuur,
Tijd: 1
gdhede Vlastouw
benodi
•
&
veel
g
g
n boor
Tijd: 2 lesuren
in
vin
nken
reid
• Ee
n omge
iaal
Voorbe ederplank, 2 pla
de eige
• Lin hamer
Voorbereiding & benodigdheden:
Per vo
leren in en dieren te ren hoe
cm
n
n
•
40
je
ge
bij
lat
le
lin
• Ee
n
20 cm erplank een
plante noemen en
De leer en
• Informatie over het inrichten van • Leid de beide opdrachten
in.
de
ed
m
be
r vo
isschien
• Pe 165 cm lang
voorko eiden en te omgeving. De nische
het schoolplein.
• Activeer de voorkennis.
nken. M of is een
ch
n
ch
van
rstevoren
de pla
n,
n 3 cm
en
• Leerlingenwerkblad.
• Geef bij opdracht
van
n in hu
voor te
on1de
de
gezaag de materiale
ijkers va
tionere oplossingen uit te voeren
n door
tevoren
n
• Sp
funchet
• Klembordjes.
aan of de kinderen
ze rond
aken va orzagen va Activeer van
leren
n, deze
.
bruik m
t vo
• Tekenpotloden.
schoolplein mogen
kijken.
lingen
twerpe
lpzaam
ook ge lpen met he
leer
on
hu
nt
be
te
ku
el
Je
men
• Maak groepjes van
der he
f wink
proble ren.
l een ou doe-het-zel
wi
4 personen.
ue
lijke
o’s.
te eval
plaatse is. Maak du
nn
voorke
Gaai
Leuk
kringg voor
esprek
ken
OOR D
scholen
Dit werkblad is onderdeel van een reeks
ls
werkbladen over vogels rondom school. Kijk op
de voge
. Leer
www.vogelweekend.be/scholen voor alle
eel
Scholen
l hoev
werkbladen en informatie over de Vogelweekgelweek voor kennen, te
ol
Vo
is
je scho
voor Scholen.
Spreeuw
rkblad
rondom
we
t
Di
vogels! werkbladen
ek naar
eks
onderzo l van een re
ee
derdom
Doel: De leerlingen leren wat een vogel nodigon
heeft
te overleven.
el: lee
De leerlingen leren in de eigen omgeving
keuren rlingen leren
, hun ne
alg
veel voorkomende planten en dieren te
stvoorke emene vo
gels he
Tijd: pe
uren en
onderscheiden
en te benoemen en leren hoe ze
rke
r voge
nnen,
een aa
l maxim
hu
ntal we
functioneren
hun
aal 15
etjes ov n voined
Voorbe
se omgeving.
minute
er de vo lvoorreiding
n
geeenvoudige
en
ls.
De leerlingen leren
meetkundige
benodi
Deze inl
gdhede
eiding
lossen.
problemen
op
te
n:
tuinvog
be
els te ler vat voldoen
de infor
en herke
matie
nnen.
om ee
n aant
al algem
ene
Illustraties: Elwin van der Kolk
Herken
algem
ene tu
staan
op
inv
Tuinvog alfabetische ogels met de
elt
de top- elling voor volgorde. Op ze inleiding.
De voge
Scholen
de
10
inleiding de vogels
ls
kun je website van
in de
zien op
vind je
de
meer inf afgelopen
we
jaren sto lke plek in
ormatie
• ekste
r
nden.
over:
In deze
• hout
duif
• huism
• pimpe
us
lm
• kauw
• spreeu ees
• koolm
• turks w
ees
e
• mere
• vink tortel
l
• zwar
te kraai
Meer we
de webs ten over voge
ite van
ls
met ve
Natuur die hier niet
el
pu
behand
http:// afbeeldingen nt vind je
een uit eld worden
www.
, geluide
? Op
gebr
natuur
punt.b n en informa eide vogelgi
tie
e/voge
ds,
ls-he :
rkenne
n.
Doel
V
LEN: V
k
erplan
d
e
o
v
een
Bouw mee?
j
Klus e
voor
Natuur
pu
je scho nt organisee
ol
vogels! kennen, te rt de Grote Vo
l hoev
gelweek
eel er
vo
zijn en
Dit we
doe m or Scholen.
rkb
Le
ee aan
Kijk op lad is onde
belangr er de vogels
rd
w
ijk onde
ro
over de ww.voge eel van een
rzoek ndom
lwee
reek
vogelte
naar
lling vo kend.be/sc s werkbladen
or scho
holen
ov
len
voor all er vogels ro
e werkb
ndom
school.
laden
en infor
matie
LWEEK
CHO
OOR S
Als er vogels te zien zijn, krijgen
leerlingen meer binding met vogels
en de natuur. Een natuurlijkere
omgeving is ook goed voor de
ontwikkeling van kinderen. Ze ervaren
minder stress en het vergroot hun
concentratievermogen.
rpen
n en do
in stede
ctie
je vaak n. Ze kunnen de tuin
n
Instru ezen zijn vogeijdls die
et he
mense en. In de
goed m
t veel
t alt
en m
orda
in hebb
Mussen het gaat nie n. Dit komt do en in hun tu et jouw klas
ar
m
m
schikte
ziet. Ma voedsel vinde nten en bo
samen
Maak ze op een ge
k
pla
moeilij
de
helpen.
weinig
len of een handje en en hang
ge
te
be
ze
erplank
school.
kun je
winter eerdere voed n of rond de
m
hoolplei
één of
rciële d
omme
het sc
niet-c ing Nederlan
ieve en
rm
plek op
1
1
r educatVogelbesche
.©
taan voo
toeges rmelding
al alleeneen bronve
teriaal
dit ma voorzien van
l is
ren van
duplicehet materiaa
en
e
am
als
Overn en alleen
den
lein
doe
1
Alle downloads vind je op: www.vogelweekend.be/scholen
In deze handleiding zijn de downloads gemarkeerd met dit symbool.
2
VOGELWEEK VOOR SCHOLEN: VOOR DE LEERKRACHT
voor scholen
Vooraf:
•
•
•
Oefen van tevoren met de kinderen op de namen
van de vogels. TIP met het werkblad Vogels
herkennen, oefenen kinderen in de namen en
kenmerken van de meest voorkomende vogels.
Richt je lokaal in als een vogelkijkhut: spannend
met z’n allen de vogels bekijken zonder dat de
vogels jou kunnen zien! Plak de ramen van je
lokaal af met kranten, en knip daar kijkgaten in
op ooghoogte van de kinderen. TIP in het werkblad
Schoolklas? Schuilhut! staat een uitgebreide instructie
hoe je dit kunt doen.
Begin al een paar weken van tevoren met vogels
voeren, want in de winter pikken vogels graag
een graantje mee van voedertafels. Zo heb je
ook meer kans dat je tijdens de Tuinvogeltelling
verschillende vogels ziet.
TIP met het werkblad Voederplank maken en
Vogelvoer maken heb je een leuke knutselactiviteit als
voorbereiding op de Tuinvogeltelling!
Werkbladen:
Achteraf:
•
Geef jouw telresultaten door via:
www.vogelweekend.be/scholen. Op de
website vind je de uiterste inzenddatum en –tijd!
Jouw resultaten zijn belangrijk voor Vogelbescherming.
Heb je geen of bijna geen vogels gezien? Geef ook dan
je resultaten door. Voor een representatief beeld zijn ook
deze tellingen van belang!
Nadat je jouw telresultaten hebt doorgegeven
ontvang je een e-mail met de resultaten van
zowel de Vogelweek voor Scholen als Het grote
Vogelweekend.
•
4-6 jaar
6-8 jaar
8-10 jaar
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Maak een voederplank
✓
✓
Bouw een woning
✓
✓
Vogels herkennen
✓
✓
Vogelgedrag
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Inleiding over vogels
Je school vogelvriendelijk
Vogelvoer maken
✓
Vogelgezang
Schoolklas? Schuilhut
✓
Houtduif
10 jaar en ouder
Spreeuw
3
VOGELWEEK VOOR SCHOLEN: VOOR DE LEERKRACHT
Alle scholen kunnen meedoen aan de Tuinvogeltelling voor
Scholen.
Staartmees
Volg deze 3 gemakkelijke stappen:
1. Tel tijdens de Vogelweek voor Scholen een half uur de
vogels op het schoolplein of in een park in de buurt. Vliegen
de vogels alleen maar over? Dan tellen ze niet mee.
2. Tel het hoogste aantal vogels van een soort dat jullie
tegelijkertijd zien. Tel deze aantallen niet bij elkaar op, dan
lopen jullie het risico een vogel dubbel te tellen.*
3. Geef jullie telling door via de website
www.vogelweekend.be/scholen.
VOGELTELLING VOOR SCHOLEN: VOOR DE LEERKRACHT
voor scholen
Telformulier
Koperwiek
Tip!
Begin een paar weken van tevoren met het voeren van
vogels op het schoolplein. Zo heb je de meeste kans
dat je tijdens de Vogelweek voor Scholen verschillende
soorten vogels ziet!
Huismus
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Merel
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Pimpelmees
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Koolmees
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Roodborst
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Winterkoning
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Heggenmus
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Vink
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Turkse Tortel
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Houtduif
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Stadsduif
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Ekster
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Kauw
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Zwarte Kraai
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Spreeuw
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10
meer dan 10 ____
Vogel gezien die er niet bij staat? Vul hier in:
Klaar met tellen? Geef jullie totale aantallen door op: www.vogelweekend.be/scholen. Geef het ook door als je niets of niet veel
gezien hebt! Ook dan is jouw vogeltelling belangrijk.
Overname en dupliceren van dit materiaal al alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële
doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. © Vogelbescherming Nederland
Maar ook als je geen vogels ziet, geef dat dan door op
www.vogelweekend.be. Voor het onderzoek naar
de verspreiding van vogels is het ook interessant om te
weten dat ergens geen vogels gezien zijn.
* Tip!
Zitten er veel vogels tegelijk op het schoolplein? Maak
een foto met een smartphone en jullie kunnen na het
half uurtje tellen rustig controleren hoeveel vogels jullie
zagen.
Roodborst
4