Checklist A9: Analyse van het risico van een afwijking van materieel belang − Jaarrekening als geheel Naam van de cliënt Boekjaar ANALYSE VAN HET RISICO VAN EEN AFWIJKING VAN MATERIEEL BELANG Jaarrekening als geheel Onderwerp DOELSTELLING ISA De doelstelling van deze checklist is het documenteren van de inschatting van de gecombineerde risico’s van een afwijking van materieel belang in de jaarrekening. Deze inschatting is de laatste stap van de fase van het inschatten van de controlerisico’s. Zij zal als basis dienen voor het bepalen van de aard, omvang en tijdsfasering van bijkomende controlewerkzaamheden die dienen te worden uitgevoerd als reactie op de onderkende risico’s. 315 1. INHERENTE RISICO’S 1.1. ORGANISATIE – LEIDING JA NEE NvT Vraag indien NEE: Toelichting bij de risico’s van een afwijking van materieel belang in de jaarrekening of met betrekking tot de bedrijfscontinuïteit en REF. Heeft de leiding aandacht voor de werkzaamheden van de commissaris? Beschikt de leiding over passende kennis en goede ervaring voor het correct opstellen van de jaarrekening van de entiteit? Is de kwaliteit van de financiële informatie zoals meegedeeld door de leiding tijdens de voorbije jaren toereikend? Bieden de organisatie en het bestuur van de onderneming de mogelijkheid om belangrijke geschillen (cliënten, leveranciers, personeel, producten, enz.) te vermijden? Tracht de leiding om de risico’s te beperken op het niveau van de besluitvorming over belangrijke aangelegenheden (investering, financiering, commercieel)? Is er een duurzame administratieve leiding? Zijn er goede verhoudingen met het personeel? Delen de aandeelhouders gemeenschappelijk standpunt? een Andere onderkende inherente risico’s: 1/7 Checklist A9: Analyse van het risico van een afwijking van materieel belang − Jaarrekening als geheel 1.2. OPSTELLEN VAN DE JAARREKENING Vraag JA NEE NvT In functie van het antwoord, toelichting bij de risico’s van een afwijking van materieel belang in de jaarrekening of met betrekking tot de bedrijfscontinuïteit en REF. Hebben voorgaande controles weinig afwijkingen in de administratieve en financiële verslaggeving aan het licht gebracht? Resulteert de aard van de door de onderneming uitgeoefende activiteiten in eenvoudige administratieve boekingen? Hanteert de vennootschap een regelmatig gewijzigde waarderingsmethode? Zijn, desgevallend, de gegevens van de analytische boekhouding coherent met deze van de algemene boekhouding? Zijn er bepaalde omstandigheden (sectorspecifieke problemen, ontoereikend eigen vermogen, zoektocht naar nieuwe financieringsbronnen, enz.) die een zekere druk kunnen uitoefenen op bedrijfsleiders die van invloed kan zijn op de weergave van de jaarrekening? Is de vergoeding van de leiding niet gebonden aan de resultaten van de onderneming? Andere onderkende inherente risico’s: 2/7 Checklist A9: Analyse van het risico van een afwijking van materieel belang − Jaarrekening als geheel 1.3. ACTIVITEITENSECTOR (aard en omstandigheden van de bedrijfsactiviteiten van de entiteit) Vraag JA NEE NvT In functie van het antwoord, toelichting bij de risico’s van een afwijking van materieel belang in de jaarrekening of met betrekking tot de bedrijfscontinuïteit en ref. Kent de markt waarin de onderneming zich situeert een gunstige evolutie? Houdt de activiteit van de entiteit verband met de problematiek inzake seizoensgebondenheid, onderzoeks- en ontwikkelingskosten, productiecyclussen op lange termijn en subactiviteiten? Houdt de activiteit van de onderneming verband met technologische vernieuwingen of wijzigingen? Blijkt uit de analyse van de financiële ratio’s en de rentabiliteitsratio’s (sectorverwijzingen) dat de onderneming evolueert overeenkomstig haar sector? Zijn er ingeval van een snelle groei voldoende middelen beschikbaar? Zijn de voorraden en afzetgebieden van de onderneming stabiel (geen verlies van belangrijke klant of leverancier)? Is er een herstructureringsof reorganisatieproces aan de gang of gepland? Andere onderkende inherente risico’s: 3/7 Checklist A9: Analyse van het risico van een afwijking van materieel belang − Jaarrekening als geheel 1.4. WET- EN REGELGEVEND KADER Vraag JA NEE NvT In functie van het antwoord, toelichting bij de risico’s van een afwijking van materieel belang in de jaarrekening of met betrekking tot de bedrijfscontinuïteit en REF. Staat de leiding voldoende open voor de naleving van de wet- en regelgeving? Is er een belangrijke juridische transactie aan de gang of gepland? Indien de onderneming evolueert in een sector met specifieke regels op het vlak van administratie, fiscaliteit en milieu, enz., worden deze regels correct begrepen en nageleefd door de onderneming? Andere onderkende inherente risico’s: 2. INTERNE BEHEERSINGSRISICO’S 2.1. INTERNE BEHEERSINGSOMGEVING Vraag JA NEE NvT indien NEE: Toelichting bij de risico’s van een afwijking van materieel belang in de jaarrekening of met betrekking tot de bedrijfscontinuïteit en REF. Vertonen de bedrijfsleiders en kaders integer gedrag? Is de leiding van plan om de wet- en regelgeving, meer bepaald de fiscale en sociale regelgeving, na te leven? Toont de leiding belangstelling voor de kwaliteit van de interne beheersing en de administratieve werkzaamheden? Controleert de leiding deze kwaliteit op periodieke wijze? Is de leiding gevoelig voor het belang van de controles door de commissaris? Heeft de leiding voldoende aandacht besteed aan vorige aanbevelingen? 4/7 Checklist A9: Analyse van het risico van een afwijking van materieel belang − Jaarrekening als geheel JA NEE Vraag NvT indien NEE: Toelichting bij de risico’s van een afwijking van materieel belang in de jaarrekening of met betrekking tot de bedrijfscontinuïteit en REF. Toont de leiding belangstelling voor de kwaliteit van de administratieve en financiële verslaggeving? Werd de administratie bijgewerkt? Werd het procedurehandboek, desgevallend, regelmatig bijgewerkt? Andere onderkende interne beheersingsrisico’s: 2.2. IDENTIFICATIEMIDDELEN VOOR RISICO’S DIE VERBAND HOUDEN MET DE ACTIVITEIT JA NEE NvT Vraag indien NEE: Toelichting bij de risico’s van een afwijking van materieel belang in de jaarrekening of met betrekking tot de bedrijfscontinuïteit en REF. Is de leiding betrokken bij de activiteit van de onderneming? Besteedt de leiding voldoende aandacht aan de aan de activiteit inherente risico’s (bijv. operationele en financiële aspecten die verband houden met de omgeving)? Krijgt het administratief personeel, en meer algemeen het personeel van de vennootschap, een passende opleiding? Beschikt de leiding instrumenten? over sturings- Beschikt de vennootschap over voldoende administratieve, fiscale en sociale informatie? Andere onderkende interne beheersingsrisico’s: 5/7 Checklist A9: Analyse van het risico van een afwijking van materieel belang − Jaarrekening als geheel 2.3. INFORMATIESYSTEMEN JA NEE NvT Vraag indien NEE: toelichting bij de risico’s van een afwijking van materieel belang in de jaarrekening of met betrekking tot de bedrijfscontinuïteit en REF. Heeft de leiding controle over het informaticasysteem? Werd een beschrijving van de gehanteerde software en toepassingen verkregen? Is er standaardsoftware? Is er een automatische verwerking van de aankoop- en verkoopfacturen en loonlijsten? Is de software die wordt gehanteerd voor de verwerking van administratieve en financiële informatie betrouwbaar? Heeft de leiding een passend urgentieplan inzake informatie systemen opgesteld en uitgewerkt teneinde de bedrijfscontinuïteit te waarborgen in geval van een ramp? Heeft de leiding passende methodes opgezet en uitgewerkt voor de autorisatie van transacties, teneinde niet-geautoriseerde wijzigingen in gegevensbestanden en programma’s te vermijden? Is de duurzaamheid van informatiesysteem gewaarborgd? het Is het informatietechnologiesysteem geschikt voor het verwerken van de transacties van de entiteit? Andere onderkende interne beheersingsrisico’s: 6/7 Checklist A9: Analyse van het risico van een afwijking van materieel belang − Jaarrekening als geheel 3. OVERZICHT VAN DE ALGEMENE INHERENTE RISICO’S Risiconiveau () Items H M L Gevolgen voor de algehele controleaanpak 3.1. ORGANISATIE – LEIDING 3.2. OPSTELLEN VAN JAARREKENING DE 3.3. ACTIVITEITENSECTOR 3.4. WET- EN KADER REGELGEVEND Conclusie over het inherent risiconiveau op het niveau van de jaarrekening: 4. OVERZICHT VAN DE INTERNE BEHEERSINGSRISICO’S Risiconiveau () Items H M L Gevolgen voor de algehele controleaanpak 4.1. INTERNE BEHEERSINGSOMGEVING 4.2. IDENTIFICATIEMIDDELEN VOOR RISICO’S DIE VERBAND HOUDEN MET DE ACTIVITEIT 4.3. OVERZICHT INFORMATIE VAN DE Conclusie met betrekking tot de risico’s van een afwijking van materieel belang op het niveau van de jaarrekening als geheel: Voorbereid door Datum Nazicht door de voor de opdracht verantwoordelijke vennoot Datum Nazicht door de verantwoordelijke voor de kwaliteitsbeheersing Datum ( ) Risiconiveau: H = hoog / M = middelmatig / L = laag 7/7