Oog-, oor- en neusdruppels - FC

Oog-, oor- en
neusdruppels
En oogzalf, -cel
Inidicaties oogdruppels /-zalf







Infecties
Irritaties oogbindvlies
Allergische conjuctivitis
Droge ogen, te weinig traanvochtproductie
Als pupilverwijder voor oogonderzoek
Pijnstilling
Met blauwe kleurstof voor onderzoek op
beschadiging
algemeen



Als er meer dan middelen achter elkaar
gegeven moeten worden, moet er minimaal
10 minuten worden gewacht voor het gebruik
van een volgend middel, (tenzij de arts
anders voorschrijft).
Oogdruppels/gel zijn na het openen
maximaal 1 maand houdbaar,
maar preparaten voor eenmalig gebruik
mogen niet bewaard worden
2



Bij het gebruik van contactlenzen vindt het
druppelen plaats vóór het inbrengen en/of na
het verwijderen van de contactlenzen
Zachte contactlenzen mogen (indien van
toepassing) pas een half uur na het
druppelen weer worden ingedaan
Bij het gebruik van ooggel (zalf) blijven
eventuele contactlenzen niet zitten!
Benodigdheden




Flesje met de voorgeschreven
oogdruppels/gel
Eventueel hulpmiddel (Eyot, Autosqueeze en
Autodrop)
Gaasje of zakdoek
Doseringsvoorschrift en reden waarom het
medicijn wordt toegediend.
Voorbereiding






Stel jezelf op de hoogte van de werking en de bijwerking(en) van
het geneesmiddel
Controleer van het geneesmiddel de naam, dosis, vervaldatum
en voorgeschreven tijdstip van inname, alsook de naam van de
cliënt
Vermeld, na het voor de eerste keer openen van de flacon, de
datum en de naam van de cliënt op het etiket
Handen wassen
Zorg voor privacy
Leg de cliënt zo begrijpelijk mogelijk het doel van de handeling
uit; wat er gaat gebeuren en dat de handeling belastend kan zijn,
of indien deze dit niet kan begrijpen: noem de naam van de cliënt
en vertel dat er iets gaat gebeuren.
Het oog



Uiteraard willen we
proberen deze effecten tot
het minimum te beperken.
Daarom is het nodig, de
oogdruppels zoveel
mogelijk ter plaatse (in het
oog) te laten inwerken.
Als men de druppel in het
traanvocht laat vallen, dan
wordt hij met de tranen via
de traanbuisjes afgevoerd
naar de neus



Het medicijn dringt daar
makkelijk door het keel- en
neusslijmvlies heen en wordt
in de bloedbaan opgenomen,
waardoor de werking elders in
het lichaam kan plaatsvinden.
Tevens is het medicijn
daardoor uit het oog
verdwenen en kan het zjjn
werk niet verrichten.
Om deze twee redenen is het
belangrijk, ervoor te zorgen dat
de oogdruppel lang genoeg in
het oog verblijft.




Oogdruppelen kan het beste geschieden zoals in
afbeelding 16 is aangegeven.
Een druppel wordt gebracht in de ruimte tussen het
onderste ooglid en de oogbol.
Daarna kunt U het beste het oog sluiten en de
traanpunten gedurende ca. 2 minuten dicht houden
zoals aangegeven in de figuur.
Het dichthouden van de traanpunt voorkomt
grotendeels dat de druppel wordt afgevoerd via de
traanbuisjes, terecht komt in de bloedstroom en
daardoor leidt tot algemene bijwerkingen.
Werkwijze






Schud zonodig het flesje oogdruppels
Zuig zo nodig oogdruppels in pipet op (dit
komt steeds minder vaak voor)
Laat eventuele contactlenzen verwijderen
Ga, indien mogelijk, achter de cliënt staan
Vraag de cliënt het hoofd iets naar achteren
te buigen en laat het hoofd, indien mogelijk,
tegen je buik rusten
Vraag de cliënt omhoog te kijken
2












Steun met de hand op de slaap van de cliënt en houdt het flesje (of pipet) boven het oog
Trek met de wijsvinger of duim het onderooglid (indien de vinger of duim wegglijdt
eventueel met een gaasje) naar beneden zodat er een “gootje” ontstaat
Maak de cliënt attent op de druppel (Bij angst voor de druppel kan men de cliënt naar het
plafond laten kijken; de ogen laten sluiten; een druppel in de binnenhoek van het gesloten
oog laten vallen; vertellen dat je klaar bent en de ogen laten openen)
Knijp in het flesje of het rubbertje van de pipet en laat de druppel(s) in de onderste
overgangsplooi vallen; de oogbol niet aanraken met de pipet of flacon.
Vraag de cliënt even met het hoofd achterover te blijven zitten, het oog te laten sluiten
Laat de cliënt gedurende 1 à 3 minuten de traanbuis dichtdrukken door zachtjes net onder
het kleine harde bobbeltje in de binnenhoek (aan de neuskant) te drukken
Droog de huid onder het oog zo nodig met een gaasje
Wanneer meer dan 1 druppel toegediend moet worden, wacht dan even tussendoor, zodat
iedere druppel zich over het oog kan verdelen
Sluit het flesje met de oogdruppels weer af
Ruim het materiaal op
Handen wassen
Noteer het gegeven geneesmiddel, de dosering en het tijdstip van toediening op de
medicijnkaart.
Oogdruppelen bij een kind
Kinderen hebben meestal een hekel aan oogdruppels.
De afdeling oogheelkunde van het UMCG heeft een
methode bedacht om ook kinderen met
dichtgeknepen ogen te kunnen druppelen:



Laat het kind het hoofd achterover houden en zeg dat het
de ogen goed moet dicht knijpen;
Laat een oogdruppel precies in het midden van de
bovenste oogleden op de wimpers vallen en zeg dan dat
de ogen weer open mogen.
Het grootste deel van de gedruppelde vloeistof komt op
deze manier toch op de plaats van bestemming.
Hulpmiddelen

Autodrop:




Geschikt voor de meeste plastic oogdruppelflesjes. De
Autodrop wordt geadviseerd aan oogdruppelgebruikers
die moeite hebben met:
de druppel-hand stil te houden (beven en trillen);
het open houden van het oog en niet knipperen.
Let op: dit hulpmiddel is niet geschikt voor mensen met
bolle ogen of voor oogdruppelflesjes met lange
druppelaars!
De Autodrop kan gebruikt worden in combinatie met het
hulpmiddel Autosqueeze.
De prijs verschilt per apotheek (max. € 5). De apotheek
kan de Autodrop voor u bestellen bij Spruijt hillen.
Autosqueeze



Geschikt voor de meeste plastic oogdruppelflesjes. De Autosqueeze wordt geadviseerd aan
oogdruppelgebruikers die moeite hebben met:
• het flesje vast te houden (te weinig grip);
• om te knijpen (weinig kracht);
De Autosqueeze kan gebruikt worden in combinatie met het hulpmiddel Autodrop.

Eyot® :





Geschikt voor de meeste plastic oogdruppelflesjes. De Eyot® wordt geadviseerd aan
oogdruppelgebruikers die moeite hebben met:
• het richten/ positioneren van het flesje;
• de druppel-hand stil te houden;
• het open houden van het oog en niet knipperen.
Het hulpmiddel is minder geschikt voor mensen die geen goede grip of een beperkte fijne motoriek in
Er zijn ook hulppmiddlen
speciaal voor specifieke flesjes
Alternatievenals de patient het
zelf moet doen







Alternatief 1
Oogdruppelen met de steunhand (methode
ontwikkelde door de afdeling oogheelkunde van het
UMCG):
Neem het flesje in uw „schrijfhand' alsof u een pen
vasthoudt.
Buig de vrije hand zodat u uw nagels ziet en leg het
flesje op het middelste kootje van uw middelvinger.
Steun met de muis van de hand (waar het flesje
opligt) op uw gezicht, ter hoogte van uw mond (het
flesje bevindt zich nu vlakbij het oog).
Trek met de vingers voorzichtig het onderooglid
naar beneden.
Buig uw hoofd achterover en kijk naar uw
wenkbrauwen.
2





Alternatief 2 : Oogdruppelen met de duim rustend op het voorhoofd.
Het flesje wordt met de schrijfhand als een pen vastgehouden.
Alternatief 3 : Oogdruppelen vanaf de zijkant van het oog. Het hoofd
wordt dan schuin opzij gehouden. De hand rust op de slaap.
Alternatief 4 : Een vierde alternatieve methode is de patiënt het flesje
op de neusbrug te laten rusten (met de druppelpunt naar links c.q.
rechts) en dan in het flesje te knijpen.
Deze alternatieve methoden vragen wel wat oefening om de druppel
precies in het oog te laten vallen.
Als de patiënt moeite heeft het flesje vast te houden (bijvoorbeeld bij
artritis of een beperkte fijne motoriek), kan geadviseerd worden iets om
het flesje heen te binden, maar beter is om een hulpmiddel te
adviseren.
Moeite met knipperen


Patiënten die moeite hebben om niet te knipperen tijdens het
druppelen, kunnen ook met het oog dicht de druppel in de
binnenste ooghoek (bij de neus) laten vallen en vervolgens direct
daarna langzaam het oog openen; de druppel glijdt dan in het
oog.
Dit kan zorgmedewerker doen.
 Laat de patiënt direct hierna wel het oog sluiten en de traanbuis
dichtdrukken.
 Goed naar boven (richting wenkbrauwen) kijken helpt ook tegen
het knipperen.
 Ook bij (tegenstribbelende) kinderen en bijvoorbeeld
dementerende ouderen kan het beste bij gesloten ogen in de
ooghoek gedruppeld worden.
 Vervolgens vragen de ogen te openen.
oordruppels

Algemene informatie

Stel jezelf op de hoogte van de werking en de bijwerking van het medicijn.
Controleer van het medicijn de naam, dosis, vervaldatum, temperatuur, tijdstip
van toediening.
Oordruppels moeten op lichaamstemperatuur zijn.




Breng de druppel altijd tegen de wand van de gehoorgang aan.



Een druppel in het centrum van het oor is onaangenaam en pijnlijk door het plotseling
directe contact van de druppel op het trommelvlies.
De gehoorgang mag nooit schoongemaakt worden met deppers, wattenstokjes
e.d.


Te koude oordruppels geven een onaangenaam gevoel bij de zorgvrager en kunnen
klachten veroorzaken, zoals pijn, duizeligheid en misselijkheid.
Hierdoor ontstaat het gevaar, door opeenhoping van oorsmeer die in de gang, van
infectie en beschadiging van het trommelvlies.
Het uitwendige gedeelte van het oor mag uiteraard wel worden gereinigd.
De druppelaar mag in verband met het steriel houden van de inhoud niet in
contact komen met het oor.






Vermeld de datum op het flesje wanneer het
geopend wordt, in verband met de houdbaarheid.
Een watje in het oor is niet gewenst, mocht het toch
nodig zijn (lekken) dan na max. 15 min. verwijderen.
Druppelvloeistof is steriel en patientgebonden.
Voorwaarden
Het toedienen van medicijnen gaat altijd op
voorschrift van de arts.
Een bekwaamheidsverklaring is niet vereist.
Werkwijze
Voor:
 Licht de zorgvrager in over het doel van de
handeling en de werkwijze.
 Was de handen.
 Zet de benodigdheden binnen handbereik.
 Stel jezelf op de hoogte van de werking en de
bijwerking(en) van het medicijn.
 Informeer de zorgvrager over het doel van de
handeling en de werkwijze.
Tijdens:



Zuig indien nodig de
oordruppels in een pipet op.
Laat de zorgvrager met het
hoofd in een gemakkelijke
houding in zijligging
plaatsnemen, met het oor
dat gedruppeld moet
worden naar boven
gekeerd.
Bij volwassenen: Haal de
oorschelp voorzichtig iets
naar achteren en omhoog.
•Bij kinderen < 3 jaar, haal de oorschelp iets naar achteren en omlaag om
de gehoorgang in een rechte lijn te krijgen.
2









Laat de druppel langs de wand van de gehoorgang vallen.
Laat de zorgvrager 5 tot 10 minuten in deze houding liggen,
zodat de druppel tot achterin de gehoorgang kan lopen.
Nazorg:
Eventueel met tissue oorschelp drogen.
Ruim de materialen op en was de handen.
Evalueer de gegeven zorg en noteer dit in het dossier.
Complicaties
duizeligheid, misselijkheid en pijn bij te koude druppels
zie bijsluiter medicijn
Neusadruppels/-spray






Indicatie:
Verwijderen
ingedikt
neussecreet
Openen buizen van
Eustagia
Bijholtetoegang
openen
Infectie bestrijden
Etc.
Voorbereiding









Stel jezelf op de hoogte van de werking en de
bijwerking(en) van het geneesmiddel
Controleer van het geneesmiddel de naam, dosis,
vervaldatum en voorgeschreven tijdstip van inname,
alsook de naam van de cliënt
Stel vast in welke vorm het geneesmiddel moet
worden toegediend
Vermeld, na het voor de eerste keer openen van de
flacon, de datum en de naam van de cliënt op het
etiket
Let erop dat (indien van toepassing) de verschillende
soorten neusdruppels in de juiste volgorde worden
toegediend
Zet alle benodigdheden binnen handbereik
Handen wassen
Zorg voor privacy
Leg de cliënt zo begrijpelijk mogelijk het doel van de
handeling uit; wat er gaat gebeuren en dat alles
pijnloos kan verlopen, of indien deze dit niet kan
begrijpen: noem de naam van de cliënt en vertel dat
er iets gaat gebeuren.
Werkwijze













Licht de cliënt in over de handeling, de werkwijze, het doel en de bijwerking(en) van het
geneesmiddel.
Laat de cliënt de neus snuiten
Zuig zo nodig de neusdruppels in een pipet op.
Laat de cliënt het hoofd achterover brengen
Druk het ene neusgat dicht
Houdt de pipet horizontaal boven het in te druppelen neusgat
Laat de voorgeschreven druppels langs de buitenzijde van de neusvleugel in het neusgat
vallen zonder met de pipet de neus aan te raken.
Laat daarna de cliënt het andere neusgat dicht drukken en laat de druppels voorzichtig
opsnuiven
Herhaal de handelingen zo nodig voor het andere neusgat
Eventueel met gaasje/zakdoek de neus drogen
Ruim het materiaal op, let erop dat het geneesmiddel op de juiste wijze wordt bewaard (bij
voorbeeld in de koelkast).
Handen wassen.
Noteer in het dossier (of ander afgesproken plaats) dat de neusdruppels gegeven zijn.
Complicaties

Zie de bijsluiter van het geneesmiddel.