Oogklachten - Alphega apotheek

Oogklachten
Vraag je Alphega apotheek om
meer informatie en advies
Jouw gezondheid is onze zorg
Inhoud
De ogen
3
Klachten en symptomen
3
Wanneer moet je een arts raadplegen
5
Wat kun je er zelf aan doen
5
Geneesmiddelen6
Oogmiddelen en contactlenzen
9
Hulpmiddelen10
Oogklachten
Het oog is een gevoelig orgaan. Daarom moet het
oog voorzichtig en zo hygiënisch mogelijk worden
verzorgd. Er zijn vele soorten oogaandoeningen.
2
De ogen
De ogen zijn uit verschillende weefsels opgebouwd.
Lens, pupil, iris, hoornvlies en oogwit bevinden zich
aan de voorzijde van het oog. De achterzijde van het
oog bestaat uit het net en vaatvlies, de oogzenuw en
de oogspier. De oogbol wordt beschermd door een
stevig vlies. Dit vlies loopt over het hele oog en gaat
aan de voorkant over in het hoornvlies. De oogleden
beschermen de ogen door middel van een sluitreflex. De traankliertjes aan de bovenzijde van het
oog produceren traanvocht. Dat het oog beschermt
tegen uitdroging, stof en schadelijke bacteriën. Door
het knipperen met de ogen (wij doen dat zo’n 20
keer per minuut) wordt het traanvocht over het oog
verspreid. De wimpers beschermen de ogen tegen
vuiltjes en direct zonlicht. De wenkbrauwen zorgen
ervoor dat bij transpiratie het zweet niet in de ogen
loopt.
Klachten en symptomen
Er zijn diverse oogklachten.
Lui oog
Als je een lui oog hebt, wil dat zeggen dat één van de twee
ogen niet meer mee doet aan de beeldvorming. Tot de
leeftijd van ongeveer 10 jaar kan het oog weer geactiveerd
worden door het andere oog enige weken af te plakken.
Indien je op oudere leeftijd een lui oog hebt, heeft het
oefenen van de oogspiertjes of afplakken geen nut.
De benaming ‘lui oog’ klopt eigenlijk niet. Het oog is niet
‘lui’, maar heeft oogspiertjes die niet helemaal goed
functioneren.
3
Ontsteking van het oogbindvlies
Als het oog rood is, is er meestal sprake van een ontsteking van het oogbindvlies. Dit kan worden veroorzaakt
door een ontsteking, vuiltje of overgevoeligheid.
Jeukend en tranend oog
Een jeukend en tranend oog ontstaat bij een allergische
reactie van het oog op allergenen, bijvoorbeeld bij hooikoorts. Ook een vuiltje in het oog of contact met bijtende
stoffen, zon, wind, rook en het dragen van contactlenzen
kunnen tot irritatie van de ogen leiden.
Strontje
Een ‘strontje’ is een kleine ontsteking in een ooglid. Het
wordt veroorzaakt door bacteriën.
Lasogen
Wanneer je je ogen onvoldoende hebt beschermd tegen
fel licht, kunnen er zogenaamde ‘lasogen’ ontstaan. De
ogen zijn dan pijnlijk, voelen branderig aan en je kunt
weinig licht verdragen.
4
Vermoeide ogen
Door inspannend lezen of kijken kunnen de ogen vermoeid raken. De oogspieren kun je ontspannen door
naar ver verwijderde voorwerpen te kijken.
Droge ogen
Droge ogen zijn het gevolg van een verminderde traanproductie. Dit kan het gevolg zijn van een ontsteking,
van de oogziekte ‘staar’ of van een minder gunstige
omgeving zoals een ruimte met airconditioning, centrale
verwarming of sigarettenrook.
Branderige ogen
Branderige ogen ontstaan door verkoudheid, stress,
smog of oververmoeidheid.
Wanneer moet je een arts raadplegen?
Als je een scherp deeltje in de ogen hebt gekregen
(bijvoorbeeld een metaal of glassplinter) doe je er goed
aan om een arts te raadplegen. Doe dat ook als de ogen
in contact zijn geweest met een bijtende stof. Raadpleeg in overige gevallen je arts als de oogklachten na
enkele dagen niet verminderen. Wacht niet te lang. Voor
oogklachten geldt dat je beter een keer voor niets naar
de dokter kunt gaan, dan afwachten en het risico lopen
dat het te laat is.
Wat kun je er zelf aan doen?
Lichte oogirritaties gaan vaak vanzelf weer over. Het is
verstandig om bij irritatie het oog niet te veel aan (zon)licht bloot te stellen. Het dragen van een zonnebril die
tegen UV-straling beschermt, kan dan verlichting geven.
Bij overgevoeligheid voor bepaalde stoffen moet contact
hiermee worden vermeden. Een vuiltje, vliegje of stofdeeltje kan meestal door overvloedig traanvocht worden
weggespoeld. Lukt dat niet, dan kun je dit verwijderen
door met de duim en wijsvinger de oogleden voorzichtig
op te lichten om vervolgens het deeltje met de punt van
een steriel gaasje of schone zakdoek weg te halen.
5
Als je last hebt van tranende, branderige of jeukende ogen is het niet verstandig om in de ogen
te wrijven. Dit verergert de klachten. Als er een
scherp deeltje in het oog terecht komt, moet je niet
proberen het er zelf uit te halen. Je kunt dan het
oog beschadigen.
Bij contact van het oog met een bijtende vloeistof moet
het oog zo snel mogelijk met veel, zacht stromend water
worden gespoeld.
Bij baby’s mag je de ogen alleen schoonmaken met
water. Gebruik hiervoor vers, lauw kraanwater, laat
de kraan eerst goed doorspoelen. Hierbij kun je het
beste een steriel gaasje gebruiken (geen oogbadje).
Geneesmiddelen
Het oog is een zeer gevoelig orgaan. Het kan snel
geïnfecteerd raken en zo’n besmetting kan tot blijvende
schade leiden. Daarom kan er niet voorzichtig genoeg
met oogklachten worden omgegaan. Om deze reden
zijn oogdruppels en oogzalven altijd gesteriliseerd en
uitsluitend op recept verkrijgbaar.
Oogmiddelen moeten voldoen aan een aantal strenge
eisen. In de eerste plaats moet de samenstelling in
hoge mate overeenkomen met de samenstelling van het
menselijke traanvocht. Als deze te sterk afwijkt, kan het
oog geïrriteerd raken. Ook het gebruik van conserveermiddelen kan tot irritatie leiden en dient daarom zo veel
mogelijk vermeden te worden.
Vanwege het risico op infecties worden oogmiddelen
altijd gesteriliseerd en wordt de hoeveelheid per verpakking zo klein mogelijk gehouden.
6
Bewaren van oogmiddelen
De meeste oogdruppels en -zalven kunnen bij kamertemperatuur bewaard worden. Soms moeten ze in de
koelkast bewaard worden. Dit staat het op het flesje of
de tube vermeld.
Alle oogpreparaten zijn steriel en na openen een maand
houdbaar. Gebruik ze zeker niet langer. Noteer daarom
op het etiket wanneer je het flesje of de tube aanbreekt.
Je kunt beter geen oogmiddelen gebruiken zonder
deskundig advies. De ogen zijn te gevoelig om er
risico’s mee te nemen.
Oogdruppels
Het gebruik van oogdruppels vergt enige vaardigheid.
Als je moeite hebt met het druppelen zelf, is het handig
om van tevoren even te oefenen. Dit kun je doen door
op een tissue te druppelen. Er zijn ook hulpstukjes
verkrijgbaar die op het flesje geplaatst kunnen worden
waardoor het druppelen vereenvoudigd wordt.
7
Gebruik van oogdruppels
•Was voor het gebruik je handen met water en zeep.
• Doe je contactlenzen uit.
•Een flesje met een troebele vloeistof dien je voor
gebruik te schudden.
•Buig je hoofd zo ver mogelijk naar achteren en kijk
omhoog. Plat op je rug liggen is ook mogelijk.
•Trek met duim en wijsvinger het onderste ooglid
omlaag, zodat een soort gootje ontstaat.
•Houd het flesje in de andere hand vast. De inhoud van
het flesje is steriel. Daarom is het belangrijk dat je
de punt van het flesje niet aanraakt en ervoor zorgt
dat het oog niet met de punt van het flesje in contact
komt.
•Laat één druppel in het gootje vallen. In het oog is
slechts ruimte voor één druppel. Meerdere druppels
tegelijk in het oog aanbrengen is nutteloos.
•Druk de traanpuntjes van het oog een minuut dicht.
Dit kun je doen door in de hoek van het oog, tegen de
neus, met één vinger zachtjes te drukken. Hierdoor
zorg je dat het geneesmiddel in het oog blijft.
•Als je meerdere druppels per keer moet gebruiken,
moet je minimaal vijf minuten wachten voordat je de
volgende druppel in het oog brengt.
• Sluit het flesje meteen na gebruik af.
Oogzalf
Oogzalf wordt op dezelfde manier gebruikt als oogdruppels. Er wordt een sliertje zalf van ongeveer een halve
centimeter in het gootje aangebracht. Probeer de punt
van de tube niet met het oog in aanraking te brengen.
Na het toedienen moet je niet met de ogen knipperen,
maar het oog gesloten houden en met de oogbol naar
boven en opzij draaien. Als de zalf zich goed heeft verspreid, zie je even wazig, maar dat gaat snel weer over.
Bij een ontsteking van de ooglidranden wordt de zalf
aangebracht op de ooglidrand, tussen de oogharen.
Wrijf met een wattenstokje de zalf goed in de huid
8
tussen de oogharen. Hierbij worden ook de korstjes tussen de oogharen losgeweekt en kunnen ze verwijderd
worden.
Oogmiddelen en contactlenzen
In het algemeen is het beter om geen contactlenzen te
dragen zolang je oogdruppels of oogzalf gebruikt. Draag
ze in ieder geval niet wanneer het oog ontstoken is en
wees ook bij infecties terughoudend met het gebruik
van contactlenzen.
Doe de lenzen pas weer in als duidelijk is dat ze niet
beschadigd zijn. Een beschadiging van een contactlens
kan namelijk ook de oorzaak zijn van de oogklachten.
Het kan ook zijn dat de lenzen juist door de oogklachten
zijn beschadigd.
In oogdruppels en -zalf zit meestal een conserveermiddel. Dit conserveermiddel reageert soms met contactlenzen en kan ze onomkeerbaar troebel maken. Vooral
zachte lenzen zijn hier erg gevoelig voor. Deze mogen
na 30 minuten weer ingedaan worden. Harde lenzen kun
je, als het nodig is, direct weer indoen. Contactlenzen
kunnen er bovendien voor zorgen dat het geneesmiddel
in de oogdruppel of -zalf niet goed in het oog terecht
kan komen.
9
Hulpmiddelen
Er zijn verschillende hulpmiddelen die je kunt gebruiken
als je last hebt van oogklachten.
Oogbadje
Voor het spoelen van de ogen kun je gebruikmaken
van een oogbadje. Hiermee kun je vuil uitspoelen of
vermoeide en geïrriteerde ogen een spoeling geven,
waardoor ze tot rust komen.
Een oogbadje kan van plastic of glas zijn gemaakt. Voor
het gebruik moet je het even uitkoken en eventueel aanwezige make up van de ogen verwijderen. Na gebruik
van een oogdouche kun je het badje onderdompelen
in gekookt water en vervolgens ondersteboven laten
drogen.
Gebruik van oogbadje
•Vul het oogbadje voor de helft met (afgekoeld) vers
gekookt water of met een speciale oogwassing of
douche.
•Houd bij het gebruik van het oogbadje het hoofd een
beetje naar voren gebogen en plaats het badje tegen
het oog.
•Houd het oog goed open, zodat de vloeistof geheel op
het oog en onder de oogleden terecht kan komen.
10
•Blijf in deze houding en beweeg gedurende tenminste
een halve minuut het hoofd lichtjes naar voren en
achteren; zonder het hoofd te snel achterover te doen.
•Na gebruik kun je de inhoud weggooien en het oogbadje opnieuw vullen voor het andere oog.
•Na het spoelen is het prettig om de oogleden even
gesloten te houden.
Boorwater is een bekend middel dat vroeger werd
gebruikt als oogwassing. Dit moet je beslist niet
gebruiken. Het is gevaarlijk en de werking ervan is
twijfelachtig.
Oogpleisters
Oogpleisters zijn speciaal ontworpen voor kleine oogheelkundige toepassingen, zoals een lui oog. Er zijn
zowel oogpleisters voor kinderen als voor volwassenen.
Deze pleisters zijn samengesteld uit een hechtpleister
in combinatie met absorberend wondcontactmateriaal.
De pleister kun je zelf op het gesloten oog aanbrengen.
Deze kan zonder irritatie langdurig worden gedragen.
Zorg er echter wel voor dat je de pleister niet op de
wenkbrauwen plakt.
Oogkompressen
Oogkompressen zijn geschikt voor de verzorging van
oogletsel of voor een zachte afdekking van het oog
na een operatieve ingreep. Ook na het inbrengen van
oogdruppels en zalven kunnen deze kompressen prettig
zijn. Oogkompressen zijn steriel en de ovale vorm zorgt
voor een goede aanpassing aan de vorm van de oogholte.
Oogklep
Een oogklep is een bolvormig afdekklepje aan een elastiek, dat over het hoofd heen op het oog kan worden
geschoven. Een oogklep dekt het oog af, maar neemt
geen (wond)vocht op. De oogklep dient ter verduistering
van het oog of om een cosmetische ontsiering aan het
oog te onttrekken.
11
Meer weten?
Deze folder is onderdeel van een serie informatiefolders, die wordt uitgegeven door Alphega apotheek.
Deze folders zijn ook online beschikbaar op
www.alphega-apotheek.nl.
Wil je meer weten over dit onderwerp, jouw gezondheid
of de geneesmiddelen die je gebruikt? Kom dan gerust
eens langs bij Alphega apotheek. Wij zijn je graag van
dienst.
Ook voor geneesmiddelen die je zonder recept koopt,
raden we aan te laten controleren of ze samengaan met
eventuele andere geneesmiddelen die je al gebruikt.
Geef het gebruik van deze zogeheten zelfzorgmiddelen
dan ook altijd door aan jouw apotheek.
2015a
Jouw gezondheid is onze zorg