vitamine D bloedspiegel en voeding

M. Smulders, huisarts
Zuid Willemsvaart 27
5211SB ’S-HERTOGENBOSCH
LS
Er wordt op dit moment veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de vitamine D spiegel
van mensen. Daarom bepaal ik de vitamine D spiegel bij de patiënten in mijn praktijk.
Het kan zijn dat u naar aanleiding hiervan de volgende brief van ons krijgt:
Er is in uw bloed ook de vitamine D spiegel bepaald en bij u is een lage vitamine D spiegel
gevonden. Het kan zijn dat u dit niet heeft gehoord toen u de laboratoriumuitslagen te horen
heeft gekregen. Dit komt doordat het langer duurt voordat de vitamine D waarde bekend is.
De waarde van uw vitamine D is:
De normaal waarden zijn 50- 100 en de optimale waarde is 80
U krijgt hierbij een recept voor vitamine D (er is hoegenaamd geen vergiftiging met vitamine
D mogelijk)
Over …………… moet uw bloed weer geprikt worden om te controleren of het slikken van de
vitamine D effect heeft gehad. Hiervoor is een laboratorium aanvraag bijgevoegd.
Er is een verband tussen vitamine D en de kans op suikerziekte, kanker, en bot ontkalking.
Zon en voeding zijn belangrijke bronnen. In dit stencil wordt dit uitgelegd.
De hoeveelheid vitamine D wordt op twee manieren aangegeven op de verpakking en in de
hieronder weergegeven tekst namelijk in mcg (ook wel met het Griekse teken mu = µ) en in
IE (internationale eenheden). 1mcg = 40 IE
Wat is vitamine D?
Vitamine D is een groep van in vet oplosbare prohormonen, waarvan de twee belangrijkste
vormen vitamine D2 (ergocalciferol, de plantaardige vorm) en vitamine D3 (cholecalciferol,
de dierlijke vorm) zijn. Vitamine D3 kan in het menselijk lichaam worden geproduceerd onder
invloed van ultraviolet licht van de zon. In de meeste gevallen is de lichaamseigen productie
echter ontoereikend en blijft de mens afhankelijk van de aanvoer uit externe bronnen. Het
wordt pas na omzetting in lever en nieren in de actieve vorm (calcitriol) omgezet.
Vitamine D speelt een belangrijke rol in diverse orgaansystemen.
 Het reguleert de niveaus van calcium en fosfaat in het bloed door de absorptie ervan
uit het voedsel in de darmen te bevorderen, evenals de heropname ervan in nieren.
 Het vermindert de mobilisatie van calcium uit het bot (door verlaging parathormoon).
 Het remt de afgifte van parathormoon uit de bijschildklier.
 Het beïnvloedt het immuunsysteem door immunosuppressie, fagocytose, en antitumor activiteit.
Hoe kan een tekort ontstaan?
Vitamine D deficiëntie (tekort) kan het gevolg zijn van onvoldoende inname gepaard gaande
met inadequate blootstelling aan zonlicht, aandoeningen die de opname ervan remmen,
aandoeningen die de omzetting van vitamine D in de actieve vorm remmen, zoals
aandoeningen van lever of nieren, of (zelden) door een aantal erfelijke aandoeningen.
Wat kan het gevolg zijn van een tekort?
Deficiëntie leidt tot verminderde botmineralisatie, en uiteindelijk tot aandoeningen die het bot
verweken, rachitis bij kinderen en osteomalacie bij volwassenen, en draagt mogelijk bij aan
osteoporose. Momenteel komt er ook meer en meer aandacht voor andere functies van
vitamine D en de rol ervan bij (preventie van) hart- en vaatziekten, auto-immuunziekten en
kanker. Onderzoek heeft uitgewezen dat vitamine D deficiëntie een verband heeft met dikke
darmkanker; ander onderzoek brengt vitamine D ook in verband met andere vormen van
kanker, maar daarover bestaat nog geen consensus in de wetenschap. Daarnaast is er een
relatie met het ontstaan van diabetes.
Bronnen van vitamine D: voeding en zonlicht
Voeding
De actieve vorm van vitamine D (cholecalciferol of vitamine D3) is alleen maar terug te
vinden in producten van dierlijke oorsprong. Het is een vetoplosbare vitamine, derhalve zijn
vetrijke producten goede bronnen zoals vette vis, volle melk, vette kazen, boter, smeer- of
bereidingsvetten. In lever en eieren is vitamine D in mindere mate aanwezig
AHD
Kinderen
(1-6 jaar)
Kinderen
(7-18 jaar)
Volwassenen
Ouder dan 60, zwangere
en zogende vrouw
5-10 mcg/dag
2,5-10 mcg/dag
2,5-10 mcg/dag
10 mcg/dag
In onderstaande tabel staat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) weergegeven die
wij tot nu toe hanteerden. Gezien de te lage waarde in uw laboratorium uitslagen is dit
mogelijk onvoldoende.
1 mcg vitamine D zit in:
 1 volledig ei
 75 g boter
 5 dl volle melk
 200 g feta
 80 g Gouda
 200 g parmezaan
 80 g petit Gervais
 15 g sardines
 5 g zalm
 100 g makreel
 15 g margarine
Zonlicht
Elders op deze site kunt u nalezen wat het effect is van de zon. Maar samengevat komt het
hier op neer: In de herfst winter en lente is er te weinig zonkracht, de ochtend en de
namiddag zon in de zomer heeft ook te weinig zonkracht en als u zich insmeert met factor 8
of hoger maakt u geen vitamine D meer aan in de huid. Ook als u op leeftijd bent of van een
genetische afkomst een bruin huid type hebt, maakt u ook nagenoeg niets aan in de huid.
Kortom naast voeding is suppletie vaak de enige oplossing om aan voldoende vitamine D te
komen!