Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter

Exoplaneten
HOVO sterrenkunde 2012
Carsten Dominik, Paul Groot, Gijs
Nelemans
Overzicht
•
1/3/2012 GN Zonnestelsel, geschiedenis
•
8/3/2012 CD Ontdekking, radiële snelheden
• Gijs Mulders (UvA) neemt over van Carsten Dominik
• 15/3/2012 CD Transit methode, Kepler resultaten
• 22/3/2012 GN Microlenzing, directe detectie
• 29/3/2012 CD Planeetvorming
•
5/4/2012 PG Leven? Toekomstige faciliteiten
Zonnestelsel
• De zon
• Planeten
• De rest
Wat is een planeet?
In definitie van de IAU:

In een gebonden baan rond de Zon

Door eigen zwaartekracht bolvormig

Dominant in zijn omgeving
Rond de Zon zijn 8 objecten die hier aan voldoen:
Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus,
Uranus & Neptunus.
Fysische karakteristieken
Op basis van grootte en uiterlijk: tweedeling
I: De rotsplaneten (Mercurius, Venus, Aarde+Maan, Mars)
- Klein
- Rots
- Geen of dunne atmosfeer
- Geen of enkele manen
II: De gasplaneten (Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus)
- Groot
- Gas met rotsachtige kern
- Voornamelijk atmosfeer
- Vele manen
De Rotsplaneten
De Rotsplaneten
Mercurius
R
Dzon
0.37
0.4
M
Atm.
0.55
Nee
Maan
Topp (K)
Nee
340
Venus
0.95
0.7
Aarde
Maan
Mars
1
1
0.27
1
0.53
1.5
0.88
CO2, N2
1
N2, O2
0.12
Nee
10.7
CO2,N2
Nee
735
1
287
220
2
227
Mercurius
Baan-spin resonantie
2:3 verhouding
Relatief grote
Ijzer-nikkelkern
Venus
In alles behalve oppervlak een zusje van de Aarde
Venus
Oppervlak in kaart gebracht door Soviets: Venera landers
Venus atmosfeer
Aarde
Aarde verschilt in:

Continentale drift/ Plaattectoniek

Samenstelling atmosfeer/Leven

Aanwezigheid grote maan

Hoeveelheid vloeibaar water
De Maan
In verhouding grootste van heel zonnestelsel
 Ontstaan uit Aarde na botsing
 Fungeert als ‘stofzuiger’
 LCROS resultaten: water

Oppervlak Maan = Afrika
Ontstaan Maan
Mars
Lange fascinatie
van mensen
Oppervlak Mars = Land op Aarde
Water op Mars
De gasplaneten
Zeer verschillend van de rotsplaneten!
Groter
 Zwaarder
 Vele manen
 Ringen

De Gasplaneten
Jupiter
Saturnus
Uranus
Neptunus
R
Dzon
11
5.45
9.1
10.11
4.0
20.1
3.9
30.1
M
Atm.
318
H, He
95
H, He
14
H, He
17
H, He
Maan
Topp (K)
63
165
60
134
27
53
13
55
Samenstelling
Aarde
Jupiter Atmosfeer: Hadley cellen
Jupiter: Ringen
Jupiter: Ringen
Jupiter: Galileische Manen
Io : de vulkanische
Europa: de water/ijsbal
Ganymedes: de grootste
Callisto: vuile sneeuwbal
Saturnus
Ringen door Huygens als eerste als zodanig herkent
Saturnus: Ringen systeem
Saturnus,
Ringen en Dione
Bestaan uit vele kleine deeltjes, heel dun
Saturnus: Ringen systeem
Structuur door
resonanties en herder
maantjes
Saturnus: Manen: Titan
Een-na grootste
Maan in Zonnestelsel.
Enige met dichte
atmosfeer
Titan: Huygens lander
Titan: Huygens lander
Rivieren en een
kustlijn. Waarschijnlijk
van vloeibaar methaan
Uranus & Neptunus
Pluto & Kuiper Gordel
Pluto is geen planeet omdat hij
niet dominant is.
Baan is bepaald door
Neptunus. Net als zoveel
Andere Kuiper-Gordel objecten!
Planeten rond andere sterren?
• Copernicaanse wereldbeeld: Zon met planeten
• Rond 1600 de eerste suggesties dat sterren
zonnen zijn die heel ver weg staan
• Daarmee meteen de vraag of daar ook planeten
rond cirkelen (bijv. Newton)
• Men vermoed van wel
Eerste claims: 19e eeuw
• Eerste claims in 19e eeuw, maar werden niet
erg serieus genomen
• Bleken bij nadere beschouwing (betere
metingen) ook niet te kloppen
• Veel nieuwe metingen en ontdekkingen van
dubbelsterren (ook interessant!)
20e eeuw
• Weinig voortgang
• Ontstaan astrofysica
• Ontdekking planeten rond pulsar!
Pulsar planeten
Vorming waarschijnlijk na supernova explosie, uit
uitgestoten gas. Wel zeldzaam!
Zoektochten
• Uitgangspunt: zoek naar planeten zoals in ons
eigen zonnestelsel
• Zware, grote planeten op relatieve grote
afstanden/omloopperiodes
• …..
• http://www.astro.ru.nl  studiemateriaal