1 Werken op hoogte

F3
Werken op hoogte
Werken op hoogte is een van de belangrijkste oorzaken van arbeidsongevallen. In deze fiche vind je de een aantal algemene preventiemaatregelen en een
veiligheidsmaatregelen verbonden aan specifieke arbeidsmiddelen voor het
werken op hoogte.
PREVENTIEMAATREGELEN
DE VOORBEREIDING
Bereid het werk goed voor en beperk het werken op hoogte zoveel mogelijk.
■■Bereid zoveel mogelijk voor op de grond.
■■Kies een geschikt arbeidsmiddel voor het werk.
■■Check de werf voor het werk. Ga vooraf na waar de nutsleidingen liggen (bv. elektrische leidingen, gasleidingen). Ligt de werf naast een weg, passeren er voetgangers, voertuigen? Zijn er
valrisico’s?
■■Werk alleen op hoogte als de klimatologische omstandigheden het toelaten (niet tijdens felle
wind, regen, vriestemperaturen,…).
COLLECTIEVE BESCHERMINGSMIDDELEN
■■De te nemen maatregelen hangen af van de situatie en het gebruikte hulpmiddel.
■■Zorg ervoor dat de arbeidsmiddelen aangepast zijn aan de aard van de werken die je wil
uitvoeren.
■■De toegangswegen tot de arbeidsmiddelen voor het werken op hoogte zijn aangepast aan de
frequentie van het gebruik, het aantal personen die er gebruik van maken. Bv. Als de stelling
lang blijft staan en je vaak op en af de stelling moet gaan, zorg dan eerder voor een meer vaste
trap in plaats van een ladder.
■■Geef de voorkeur aan het plaatsen van collectieve beschermingsmiddelen (bv. leuning, vangvloer/net) vóór persoonlijke beschermingsmiddelen en ga na of ze in goede staat zijn.
■■Maak gebruik van een veilige steiger/stelling of werkvloer. Leg vloeropeningen dicht.
■■Gebruik stevige loopplanken op een ondergrond of dak met weinig weerstand.
■■Voorzie een randbeveiliging. Een goede randbeveiliging bestaat uit een leuning, tussenleuning
en plint - of een constructie die een evenwaardige beveiliging biedt zoals een stevig en fijnmazig
hekwerk of een volle wand.
■■Breng vangnetten aan.
■■Draag een persoonlijke valbescherming (harnasgordel) indien een collectieve beveiliging technisch niet mogelijk is.
■■Laat geen materialen of gereedschappen rondslingeren. Gebruik een gereedschapsgordel en
kijk of er een extra hulpmiddel nodig is om de materialen naar boven te halen, zeker als het om
onhandige en zware lasten gaat. Vermijd zoveel mogelijk het dragen en tillen van lasten.
1
Werken op hoogte
Fiche 3 - December 2014
F3
PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN
■■Opgelet: het gebruik van persoonlijke valbescherming vraagt een specifieke opleiding en
instructie. Vraag meer info aan de verantwoordelijke (bv. van de werf) vooraleer je begint te werken. Lees ook de instructies van de fabrikant.
■■Controleer voor gebruik alle onderdelen (o.a. op slijtage en uitrafeling). Na het opvangen van
een val moet het systeem eerst gekeurd worden voor je het terug gebruikt.
■■Gebruik een harnasgordel die afgestemd is op jouw kenmerken.
■■Gebruik het valopvangsysteem zo dat het de valhoogte zoveel mogelijk beperkt en het de
schok bij een val zoveel mogelijk dempt.
■■Hou bij werken op hoogte steeds voldoende afstand tot de rand van het werkvlak.
2
Werken op hoogte
Fiche 3 - December 2014
F3
SPECIFIEKE ARBEIDSMIDDELEN
STELLINGEN (MOBIEL/VAST)
OPLEIDING &
GEZONDHEIDSBEOORDELING
VEREIST
ALGEMENE PREVENTIEMAATREGELEN
■■Alleen opgeleide stellingenbouwers mogen een stelling opbouwen en afbreken. Er moet tijdens
de opbouw en afbraak telkens een bevoegd persoon aanwezig zijn die toezicht houdt en
instructies geeft. Deze persoon houdt rekening met de stabiliteit en de weersomstandigheden.
■■Draag een helm, handschoenen en veiligheidsschoenen bij de opbouw en afbraak van de
stelling.
■■Gebruik nooit een stelling in slechte weersomstandigheden.
■■Werk nooit op een trap of een ladder die op een steiger is geplaatst. Gebruik een hulpstelling of
vraag een stellingbouwer om de stelling aan te passen.
■■Bevestig nooit takelmateriaal of hijsmateriaal aan de stelling.
■■Vermijd overbelasting van de stelling. Je vindt de maximale belasting terug op de steigerkaart.
Let ook op
• Het aantal personen dat de stelling aankan;
• Een gelijkmatige verdeling van de materialen en het
gereedschap;
• Het is verboden materiaal naar boven te hijsen via de
stelling.
■■Beklim de stelling steeds van binnenuit.
■■Ga niet op de leuning zitten.
■■Laat geen materialen of gereedschappen rondslingeren.
ROLSTELLINGEN
■■De ondergrond moet vlak en hard zijn. Ga ook na dat of stabilatoren (schuine staven aan de zijkant) goed geplaatst zijn de
stevigheid te verhogen.
■■Blokkeer de wielen vooraleer je op de stelling klimt.
■■Verplaatsen van een rolstelling;
• Je moet steeds minstens met 2 personen zijn.
• Verplaats de stelling nooit wanneer er nog iemand op
staat.
• De stabilisatoren moeten zo laag mogelijk bij de grond
blijven bij het verplaatsen.
• Verplaats nooit een rolstelling die hoger is dan 8m.
wegens kantelgevaar. De stelling moet in dat geval
eerst afgebroken worden tot 8m.
■■Er is een degelijke leuning aanwezig op de stelling.
■■Gebruik de stelling niet bij slechte weersomstandigheden en veel wind.
3
Werken op hoogte
Fiche 3 - December 2014
TRAPLADDERTJES
Ze worden gebruikt voor frequentere maar tijdelijke interventies op geringe hoogte.
Enkele preventiemaatregelen
■■Ga na of de trapladder in goede staat is.
■■Zet de trapladder nooit voor deuren of in een doorgang waar nog mensen langskomen. Zet
in dat geval de zone af.
■■Controleer de stabiliteit van de ondergrond.
■■Zorg ervoor dat de bomen van de trapladder volledig openstaan en de ladder stabiel staat.
■■Respecteer de regel van de drie contactpunten (minstens 2 voeten en 1 hand op de ladder.
■■Daal de ladder af met het gezicht naar de ladder.
■■Gebruik de ladder nooit gelijktijdig met meerdere personen.
■■Verplaats de ladder niet wanneer er iemand op staat.
■■Opgelet voor je vingers bij het sluiten van de trapladder.
LADDER
Ladders dienen eerst en vooral om toegang te geven tot een hoger of lager gelegen vlak. Onder bepaalde voorwaarden kan je ze ook gebruiken voor bepaalde
lichte werkzaamheden van korte duur (bv. een lamp vervangen).
CHECK VOORAF OF DE LADDER IN GOEDE STAAT IS
■■Geen modder, verf op de sporten.
■■Geen vervorming aan de sporten en ladderbomen.
■■Goede staat van de verbindingen, geen roest,…
■■Gebruik geen beschadigde ladder.
OPSTELLEN VAN DE LADDER
■■Zorg voor een stevige, stabiele en vlakke ondergrond.
■■Maak de ladder bovenaan vast om te vermijden dat ze wegglijdt of kantelt.
De ladderbomen zijn voorzien van een antislipvoet. Het vastmaken van de
ladder is verplicht als ze meer dan 25 sporten telt.
■■Stel de ladder op onder een hoek van 75°.
■■Zorg dat ze minstens 1m boven het toegangsvlak uitsteekt.
DE LADDER BEKLIMMEN
■■Zorg voor slipvaste en propere schoenzolen.
■■Beklim de ladder met het gezicht ernaartoe.
■■Zorg ervoor dat je steeds 3 contactpunten hebt met de ladder (bv. 2 voeten en en 1 hand).
■■Hou bij voorkeur de sporten vast en niet de ladderbomen.
■■Ga nooit op de laatste 3 sporten staan.
4
Werken op hoogte
Fiche 3 - December 2014
NAVB/CNAC
F3
■■Leun niet opzij. Daal af en verplaats de ladder.
■■Het is verboden 2 ladders met elkaar te verbinden.
■■Werk nooit met 2 personen op dezelfde ladder. Zelfs niet als het om een dubbele ladder gaat.
■■Het dragen van lasten op een ladder moet beperkt en uitzondering blijven.
■■Zet de doorgang af of doe de deur achter een ladder op slot.
■■Gebruik nooit een ladder bij slechte weersomstandigheden en veel wind (windkracht 6).
■■Zet een metalen ladder nooit in de buurt van elektrische leidingen of delen onder spanning (hou
minstens 2m).
DE HOOGWERKER
Een hoogwerker is een werkplatform met hefmechanisme waarmee
personen op hoogte kunnen werken. Hoogwerkers worden meestal
gebruikt wanneer het bouwen van een steiger niet mogelijk is.
Werken op hoogte brengt risico’s met zich mee. Daarom een aantal
veiligheidstips.
OPLEIDING VEREIST
Het be sture n van e e n hoogwe r ke r is e e n
veiligheidsfunctie.
■■Dit betekent dat je jaarlijks een gezondheidsbeoordeling (medisch onderzoek) moet ondergaan.
■■Je mag het toestel alleen gebruiken als je:
VEILIGHEIDSFUNCTIE!
OPLEIDING &
GEZONDHEIDSBEOORDELING
VEREIST
• hiertoe opgeleid bent door een bevoegd
persoon en over een opleidingsattest beschikt;
• ouder dan 18 bent.
KEURING
■■Controleer de hoogwerker steeds visueel voor gebruik.
■■Elke hoogwerker moet driemaandelijks gekeurd worden door een erkend keuringsorganisme. Het keuringsattest met de geldigheidsperiode moet beschikbaar zijn op de arbeidsplaats. Vraag ernaar voor gebruik van de hoogwerker.
GEBRUIK VAN EEN HOOGWERKER OF EEN WERKPLATFORM
■■Alleen gekwalificeerd personeel mag de hoogwerker gebruiken.
■■Gebruik de hoogwerker nooit als toegangslift voor personen!
■■Werk op een stevige, vlakke, stabiele ondergrond.
■■Hou rekening met de gebruiksinstructies van de fabrikant en vraag instructies aan je
opdrachtgever.
■■Zorg ervoor dat je voldoende zichtbaarheid hebt. Maakt indien nodig gebruik van een persoon die toezicht houdt.
■■Gebruik de juiste hoogwerker voor het uit te voeren werk rekening houdend met de omgevingsfactoren (binnen – of buitenwerk), de nodige hoogte, het werkmateriaal,..
5
Werken op hoogte
Fiche 3 - December 2014
F3
• Controleer of je voldoende manoeuvreerruimte hebt . Hou afstand van doorgangswegen,
voetgangers, obstakels, andere machines, elektrische leidingen,… Let op voor lage
doorgangen, lampen, verwarmingselementen
• Hou rekening met de weersomstandigheden
■■Schakel de hoogwerker uit als je het platform verlaat. Laat de hoogwerker nooit ingeschakeld
achter zonder toezicht.
■■Overschrijd nooit het aangegeven hefvermogen. Verdeel de belasting gelijkmatig over het
platform.
■■Betreed het platform alleen via het voorziene toegangshek.
■■Verplaatsen van de hoogwerker:
• verplaats de hoogwerker niet met opgeheven platform;
• vervoer geen personen of onstabiele lasten;
• rij langzaam in bochten op natte vloeren of oneffen terrein.
BESCHERMINGSMIDDELEN
Een val vanop hoogte kan je vermijden door de juiste beschermingsmiddelen.
Collectieve bescherming
■■Ga na of er degelijke leuningen aanwezig zijn die voldoende hoog en stevig zijn.
■■Het is verboden om:
• op de leuning te staan of een verhoging (bv. een trapje) aan te brengen op de
platformvloer;
• het platform manueel te vergroten met bv. een plank.
Persoonlijke bescherming
In sommige gevallen is collectieve bescherming niet voldoende en moeten er persoonlijke beschermingsmiddelen gedragen worden.
■■Valbeveiliging dient om een val te vermijden en NIET om een val op te vangen. Dit betekent dat
de veiligheidslijn van de valbeveiliging kort moet zijn.
OPGELET ! Gebruik bij werken op hoogte geen conventionele valbeveiliging met een
veiligheidslijn van 2 m en een valdemper. Bovendien kan door de plotse belasting de
hoogwerker kantelen.
■■Draag indien nodig andere beschermingsmiddelen (helm, handschoenen,
veiligheidsschoenen,…).
6
Werken op hoogte
Fiche 3 - December 2014