Azur en Asmar - LantarenVenster

Azur en Asmar
Michel Ocelot, maker van de Kirikoufilms (uit 1998 en 2005), levert met Azur en Asmar een nieuwe
animatiefilm van hoog niveau af. De aparte stijl van tekenen die we van zijn films kennen is in Azur en
Asmar doorgezet en verder uitgewerkt.
In de film worden de blonde Azur en Arabische Asmar samen opgevoed door de moeder van Asmar,
die haar Arabische thuisland verlaten heeft om in een land ‘aan de andere kant van de oceaan’ als
voedster van Azur te werken. De jongens krijgen van haar veel verhalen te horen over de fee van de
djinns en raken hierdoor geobsedeerd. Ze beschouwt beide jongens als haar eigen kinderen, maar de
rijke vader van Azur stuurt haar samen met haar zoon Asmar weg zodra Azur oud genoeg is om te
studeren. Azur en Asmar worden van elkaar gescheiden. Eenmaal volwassen en dus apart van elkaar
opgegroeid zijn beide jongens nog steeds van plan de fee van de djinns te vinden om met haar te
trouwen. Op hun zoektocht naar de fee worden ze met elkaar herenigd. Zijn Azur en Asmar nog
steeds vrienden? Lukt het ze om de fee te vinden?
Michel Ocelot heeft er voor gekozen het verhaal goed uit te diepen en neemt de tijd om het te
vertellen. Met een kleine 100 minuten is het dan ook een vrij lange animatiefilm. Toch voelt het verhaal
zeker niet langdradig aan, er is meer dan genoeg te vertellen om de jonge kijker de volledige film aan
het doek gekluisterd te houden. Het verhaal is gebaseerd op Arabische sprookjes, wat zich uit in de
vele fantasievolle wezens in de film. Niet dat we in deze film te maken hebben met enorme draken, de
realiteit wordt niet helemaal uit het oog verloren, maar sterk uitvergrote gevaarlijke dieren passeren
wel de revue. Af en toe is de film ook een beetje eng voor de allerkleinsten.
Naast het sprookjesmateriaal loopt ook een modern thema door de film, namelijk dat van het belang
van culturele diversiteit. Zonder dat het een te moralistische stempel op de film drukt, maakt de film
duidelijk dat het begrijpen en respecteren van verschillende culturen een verrijking voor individu en
samenleving is. Soms gebeurt dit op een wel heel directe manier, bijvoorbeeld wanneer de moeder
van Asmar zegt dat ze twee keer zoveel weet, omdat ze in twee verschillende culturen heeft geleefd,
soms subtieler. Een jonge koningin toont wanneer ze uitkijkt over haar stad de synagoge, moskee en
kerk. Dat ze allemaal aanwezig zijn is voor haar vanzelfsprekend en naar welke ze zelf gaat komt niet
ter sprake.
Michel Ocelot heeft er voor gekozen geen stereotype schurk, de in animatiefilms vaak voorkomende in
en in slechterik, te gebruiken. Wel kent de film een minder fraai personage, Crapoux. Hij gedraagt zich
laf, hebzuchtig en doet lelijk (volgens Ocelot ‘net als wij zelf’), maar wekt meer medelijden dan
afschuw op. Dit komt doordat hij duidelijk meer onwetend en zwak dan slecht is en Azur blijft hem door
de film heen ook helpen. Langzaam verandert Crapoux’ persoonlijkheid in positieve zin.
Azur en Asmar kent een eigenzinnige tekenstijl, die zich kenmerkt door driedimensionale personages
en tweedimensionale, schilderijachtige, achtergronden. Regisseur Michel Ocelot heeft zich hiervoor
naar eigen zeggen laten inspireren door Perzische kunst uit de zestiende en Europese kunst uit de
vijftiende eeuw. Ondanks het gebruik van computers, doet de film meer aan ouderwetse tekenfilms
denken dan aan een moderne met de computer geanimeerde film.
In het begin van de film bewegen de personages wat houterig en de achtergronden in de
binnenlocaties ogen nog wat kaal. Maar na een paar minuten, als er een aantal scenes in weidse
landschappen en drukke steden heeft plaatsgevonden, wordt duidelijk wat een mooie beelden deze
stijl kan opleveren. We zien veel details, felle, heldere kleuren en ook de personages voelen zich in
deze omgeving meer thuis en bewegen zich soepel over het scherm.
Wat ook niet onbelangrijk om even te belichten is de nasynchronisatie; deze is in de Nederlandse
bioscopen Vlaams. Sommige volwassenen ervaren dit als storend, maar kinderen zal het niet veel
uitmaken. Niet de hele film is overigens in het Vlaams, sommige personages spreken Arabisch. Michel
Ocelot heeft er voor gekozen dit niet te ondertitelen, omdat het benadrukt dat mensen elkaar ook
kunnen begrijpen zonder elkaar te verstaan. Wat de Arabisch sprekende figuurtjes bedoelen is dan
ook meestal wel duidelijk.
Toch zijn er enkele punten van kritiek op Azur en Asmar. Allereerst is de film iets te serieus van toon.
Er worden eigenlijk geen grappen gemaakt en alle personages streven een bepaald doel na wat ze
als heilig beschouwen en tonen geen enkel spoor van zelfspot. Verder is er wel mooie muziek in de
film, verantwoordelijk hiervoor is Gabriel Yared en de muziek werd genomineerd voor de Cesar
Award, de nationale Franse filmprijs. Wat echter ontbreekt zijn echte liedjes. Kinderen kunnen liedjes
in een tekenfilm meestal waarderen en ook hadden ze in deze film af en toe voor wat ontspanning
kunnen zorgen, in een lange film met serieuze toon niet onwenselijk.
Mijn eindoordeel voor Azur en Asmar is zeer positief. Het is een boeiende film met sterke, zij het iets
te serieuze personages, een goed verhaal en een vernieuwende animatiestijl. Een aanrader voor
iedereen die met de kinderen eens naar een aparte en kwalitatief hoogstaande film wil.
Andreas Rijsdijk, oktober 2007
Stagiair Lantaren/Venster, vanuit de opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) van
Hogeschool Utrecht.