Fotodynamische therapie - Ommelander Ziekenhuis Groningen

Fotodynamische therapie
(bij de ziekte van Bowen)
2
Inleiding
Deze informatie heeft tot doel u te informeren over fotodynamische therapie
bij de ziekte van Bowen. Wij raden u aan vooraf een goed beeld te vormen
over de aandoening basaalcelcarcinomen door eerst de patiëntenfolder
hierover te lezen.
Is het huidkanker?
Het betreft een voorstadium van huidkanker (plaveiselcelcarcinoom),
waarbij de atypische cellen uitsluitend in de opperhuid van hoorncellen (de
epidermis) aanwezig zijn en (nog) niet door de basaalmembraam heen naar
de laag daaronder (de dermis) zijn ingegroeid. Het risico, dat er ingroei naar
de dermis plaats vindt en er dus sprake is van een invasief plaveiselcelcarcinoom, is ongeveer 10%, maar dat risico is hoger bij mensen met
immuunsuppressie, zoals bij transplantatiepatiënten.
Dient de ziekte van Bowen behandeld te worden?
Ja, in zijn algemeenheid dient de ziekte van Bowen te worden behandeld.
Wat is fotodynamische therapie?
Bij fotodynamische therapie (in Engels photodynamic therapy, of PDT)
worden de atypische cellen eerst extreem ontvankelijk gemaakt voor licht
met een bepaalde golflengte. Na belichting wordt de structuur van de cellen
aangetast waardoor deze afsterven en na enkele weken worden vervangen
door nieuwe, gezonde huidcellen.
Hoe verloopt de behandeling?
U ondergaat 2 korte behandelingen die een week na elkaar plaatsvinden.


In de eerste behandeling verwijderen we de oppervlakkige hoornlaag
van uw huid door deze voorzichtig weg te schaven. Dit gaat niet of
nauwelijks met pijn gepaard en hoeft dus niet verdoofd te worden. Bij
afwijkingen die boven het huidoppervlak uitsteken kan het zijn dat die
eerst vlak gemaakt worden.
Daarna brengen we een crème aan die methylaminolevulinaat bevat.
Deze stof wordt selectief door de onrustige huidcellen opgenomen.
Vervolgens komt het in de cellen tot een opstapeling van het
3




lichaamseigen stof PP IX. Deze stof maakt de aangedane cellen extreem
gevoelig voor rood licht.
Daarna bedekken we de met crème ingesmeerde huid met een
afdekfolie.
De optimale inwerkingtijd van de crème is 3 uur. Meestal merkt u niets,
soms kan een lichte kriebel ontstaan. Gedurende deze wachttijd mag u
in het ziekenhuis verblijven of naar huis gaan. Het is belangrijk dat de
pleisters goed op de plekken blijven zitten.
Een uur voor de geplande belichting adviseren wij u 2 tabletten
Paracetamol 500mg in te nemen. Na 3 uur nemen we de overgebleven
crème met een doek af en wordt de huid schoongemaakt. Dan belichten
we de plek(ken) met rood licht. De belichtingstijd is ongeveer 10
minuten.
Door deze werkwijze worden de ongezonde huidcellen selectief
afgestoten.
Na 1 tot 2 weken wordt de procedure in zijn geheel herhaald.
Wat merk ik van de behandeling?
Bij de meeste patiënten ontstaat een gevoel van ongemak tijdens de
belichting en een pijnsensatie. In sommige gevallen kan deze pijn relatief
sterk zijn. Als u pijn ervaart tijdens de behandeling kunnen we door
verkoeling of onderbreking van de behandeling uw pijn verlichten. Soms is
(enige) pijn helaas onvermijdelijk is om de behandeling te doen slagen!
Wat gebeurt na de behandeling?
Het afstotingsproces van de verstoorde cellen en de aanmaak van nieuwe,
gezonde cellen vindt plaats. Soms is er nog sprake van pijn (tot 24 uur na
behandeling), roodheid (1 tot 2 weken), korstvorming (2 tot 5 dagen),
zwellingen (2 tot 4 dagen) en kleurveranderingen van de huid (2 tot 4
weken). Het optimale resultaat wordt bereikt na 3 maanden. Daarna vindt
controle plaats om het resultaat te bekijken en met u te bespreken.
Zijn er nog andere behandelingsmogelijkheden en waarom
raadt u mij fotodynamische therapie aan?
De meest gebruikte behandeling van de ziekte van Bowen, nadat de
diagnose is bevestigd door microscopisch weefselonderzoek (histologisch
onderzoek), is fotodynamische therapie. Een andere optie is een
chirurgische ingreep (eruit snijden) door de dermatoloog. Het voordeel van
4
opereren is weefselcontrole, waarbij gekeken kan worden of alle
huidkankercellen verwijderd zijn, het nadeel is littekenvorming.
In sommige gevallen wordt immunotherapie, lokale chemotherapie of
bevriezing toegepast. Deze methodes kunnen littekens nalaten en blijvende
verkleuring van de huid veroorzaken. Voor fotodynamische behandeling
wordt gekozen vanwege de goede effectiviteit bij een optimaal cosmetisch
resultaat.
Ook kan de grootte van de afwijking een rol spelen bij de keuze voor deze
behandeling.
Als u met anderen over fotodynamische therapie praat is het van belang om
te weten dat fotodynamische therapie niet voor elke vorm van huidkanker
geschikt is. Bij invasief groeiende vormen van huidkanker zal men vaak
kiezen voor een chirurgische ingreep.
Deze methode is nieuw en modern, is er genoeg onderzoek
mee gedaan?
Ja, wereldwijd zijn vele klinische studies verricht en werd de ziekte van
Bowen succesvol met fotodynamische therapie behandeld.
Aanbevelingen voor na de behandeling





Ga de eerste 2 dagen niet te lang in de zon, als u in de zon gaat
bescherm u met zonnebrandcrèmes. Een hoofddeksel biedt ook goede
bescherming tegen overdadig zonlicht. Bescherm de behandelde
plekken op de dag van de behandeling zo mogelijk met kleren.
Een neutrale crème zonder toevoegingen mag u altijd op de plekken
aanbrengen.
Afgeraden wordt om hormoonzalven (corticosteroïden) te smeren op en
rond de behandelde plekken, deze kunnen het effect van de behandeling
met fotodynamische therapie verminderen.
Mocht u na de behandeling nog pijn hebben, dan kunt u de plek koelen
met een koud, nat doekje / washandje. Mocht dit niet afdoende zijn dan
kunt u paracetamol 500mg gebruiken tot maximaal 4 keer 2 tabletten
per dag.
In de eerste 2 weken na de fotodynamische therapie wordt afgeraden te
gebruiken pijnstillers die vallen onder de groep NSAID’s, zoals
ibruprofen (brufen, advil, nurofen etc), aspirine, diclofenac (voltaren,
arthrotec etc.) etc., omdat deze het effect van de fotodynamische
therapie kunnen verminderen.
5
6
7
Locatie Delfzicht
Jachtlaan 50
Postbus 30.000
9930 RA Delfzijl
Locatie Lucas
Gassingel 18
Postbus 30.000
9670 RA Winschoten
Telefoon: 088 - 066 1000
E-mail: [email protected]
Website: www.ozg.nl
OZG (05-17) DER 416
8