Zie HIER anders nog eens de lezing van emeritus prof Geografie

PIETER LUKKES
EMMENS WINDENERGIEPERIKELEN; GEVOLG VAN FALEND BELEID
INHOUD:
1. VALS SPEL
2. FABELS
3. TUSSENBALANS
4. MONSTERVERBOND
5. NOODZAAK PEER REVIEWED ONDERBOUWING
6. CORRECT BELEID
Emmen, 10 maart 2015
1
EMMENS WINDENERGIEPERIKELEN; GEVOLG VAN FALEND BELEID
(Inleiding voor Kennisnetwerk Lokaal 13 en Emmen Nu, 10 maart 2015)
1. Vals spel
Oorlogen, aardbevingen in Groningen en de bouw van windturbines zijn politieke
aangelegenheden. Denk niet dat ik aan partijpolitiek ga doen. Dat kan ik helemaal
niet want ik ben een volkomen zwevende kiezer. Die er weinig voor voelt om zijn
hebben en houden bij Den Haag of Brussel in te leveren. Daarom stemde ik FNP.
Maar die partij is op het gebied van windenergie weinig beginselvast gebleken.
Uit de inhoud van mijn mailbox is mij de laatste jaren wel gebleken dat de meeste
Haagse politieke partijen geen verstand maar wel vooropgezette meningen over
windenergie hebben. D66 meldde mij onlangs bang te zijn dat de ondernemers bij
ons niet de zekerheid krijgen die ze in Duitsland wel krijgen. De PvdA probeerde mij
op de mouw te spelden dat diepgravend wetenschappelijk onderzoek heeft
aangetoond dat de maatschappelijke baten van windenergie vele malen hoger zijn
dan de kosten. Uiteraard heb ik gelijk gevraagd welke diepgravende
wetenschappelijke bronnen zij bedoelden. Natuurlijk is er nooit antwoord gekomen.
O ja GreenPeace ( Leeuwarder Courant 7 maart 2015) beweert dat je met
windmolens energiepolitiek richting Poetin kunt bedrijven. Wie dat gelooft heeft
zaagsel in zijn bovenkamer .
Conclusie: hou er bij windenergie rekening mee dat er van alle kanten wordt gelogen
en gebluft. Daaraan doen politici, de milieuorganisaties en de grootverdieners aan
windenergie volop mee.
2. Fabels
Windenergie moet op de markt worden gezet. Voor dat doel zijn verkooppraatjes
nodig. Dat mogen best fabeltjes zijn. Als je die maar vaak en lang genoeg vertelt dan
gaat de gemeenschap er nog in geloven ook. Ook U bent in de loop der jaren
gehersenspoeld en Ik heb geen moment de illusie dat ik die spoeling er vanavond uit
krijg. Toch wil ik de belangrijkste fabeltjes noemen.
Fabel 1. Dat begint meteen al bij Het gemeentelijke Regieplan Windenergie Emmen
van 25 november 2014. Daarin schrijft de gemeente dat er duurzame energie moet
worden ontwikkeld. En dat de gemeente daarom plaats moet zoeken voor 95,5 MW
windenergie. Uit een papieren brief die ik vorige week ontving maak ik op dat die
duurzaamheid van windenergie voor de provincie Groningen een soort geloofsartikel
is; dus heel diep zit. Toch gaat het hier om bijgeloof. Als ik de definities van de
Verenigde Naties (Brundtland) en van Samsom er bij pak, dan blijkt zonneklaar dat
Windenergie helemaal niet duurzaam is. Dat komt omdat alles wat nodig is om wind
om te zetten in windenergie in de kortste keren is uitgeput of vervuilend is. Om te
beginnen zijn onze huishoudportemonnees er niet op berekend om tientallen
2
miljarden euro’s op windenergie toe te leggen. Ook vernielen windparken op grote
schaal onze schaarse ruimtelijke kwaliteiten. Verder mogen windturbines vogels en
vleermuizen bij tienduizenden vermoorden. Duitsland wordt elk jaar op duurzame
wijze gehakt gemaakt van een kwart miljoen vleermuizen. (Climategate.nl, 02-032015). Kijk om U heen en U merkt dat de mensen slaande ruzie krijgen omdat de ene
groep aan de turbines wil verdienen en de andere daar alleen maar last van krijgt. En
dan praat ik nog niet over de geluidshinder die het leven ernstig aan tast (vraag het
aan de mensen in De Lethe) en waarschijnlijk gezondheidsproblemen veroorzaakt.
Ook de materialen die in de turbines worden verwerkt zijn allerminst duurzaam want
schaars en/of erg vervuilend. Zo wordt in veel turbines neodymium verwerkt.
Daarover wordt geschreven dat de winning ervan in China milieurampen
veroorzaakt. Conclusie: iedereen die windenergie duurzaam noemt is niet goed bij
zijn hoofd of heeft de bedoeling de goe-gemeente te beduvelen.
Toch wil de politiek met niet duurzame windenergie een wel duurzaam
energiesysteem ontwikkelen. Hoe dat kan heb ik zowel aan de minister als aan de
fractie van de PvdA gevraagd. Uiteraard is er geen antwoord gekomen. Laat de
gemeente Emmen ophouden met windenergie duurzaam te noemen.
Fabel 2. Het volgende sprookje is dat windenergie goed is voor het klimaat. Het zou
de opwarming van de aarde tegengaan. Zowel het Centraal Planbureau als het
parlementaire onderzoek “Kosten en effecten klimaat- en energiebeleid” van
november 2012 komen tot de conclusie, dat windparken geen invloed hebben op de
hoeveelheid CO2 die wordt uitgestoten. Aangezien deze CO2 schuldig is bevonden aan
de gevreesde opwarming betekent dit, dat daar met windenergie helemaal niets aan
kan worden gedaan. Ook dit veel gebruikte klimaatargument om turbines te bouwen
is dus vals.
Fabel 3. Propagandisten van windenergie blijven roepen dat de bouw van al die
turbines een flinke boost aan onze economie geeft. Ook Nijpels roept dat het
energieakkoord voor 15000 banen zal zorgen. Dat is lariekoek. Want wat de
windenergie op de ene plek aan banen oplevert gaat op andere plekken weer
verloren. Ik zal dat uitleggen. Stel dat Walmart, Familia of Carrefour een
megavestiging in Emmen wil hebben. Dan zullen zij beweren dat er werkgelegenheid
voor wel 600 mensen zal worden geschapen. Wat zij natuurlijk verzwijgen is dat er
door hun komst in Emmen en omgeving zoveel middelgrote en kleine ondernemers
met hun toeleveranciers kapot gaan dat daar een verlies van wel 1000 banen
tegenover staat. Verdringing komt niet in het woordenboek van Nijpels en consorten
voor. Minstens zo belangrijk is dat de windenergie de komende 15 jaar een bedrag
van 60 miljard euro subsidies op zal slorpen. Helaas lopen er in dit land plenty
kortzichtige mensen rond die zeggen: Nou en….. dat geld komt toch van de regering?
Het antwoord daarop is : nee, al die tientallen miljarden komen niet van de regering
3
maar uit de huishoudportemonnee van U en van mij. Ongeacht of U arm of rijk bent.
Dat is een geweldige aanslag op onze koopkracht. En juist die koopkracht moet voor
extra werkgelegenheid zorgen. Lees daar prof.dr. Jaap van Duijn maar op na.
(Telegraaf 28 febr. 2015) Het komt er dus op neer dat de ontwikkeling van
windenergie een probaat middel is om onze werkgelegenheid om zeep te helpen.
Hier en elders, want in Spanje heeft men berekend dat daar tegenover het scheppen
van één groene baan het verlies van twee reguliere banen staat. Ons CPB blijft aan de
voorzichtige kant en schrijft over de voorgenomen bouw van 6000MW windenergie
op het land, dat “de welvaartsbaten van de werkgelegenheid verbonden aan dit
project nihil zijn”. Ook die extra werkgelegenheid kunnen we dus schrappen.
Fabel 4. Ik ga nu nog één keer met U proberen om iets te vinden dat de bouw van
windturbines zou kunnen rechtvaardigen. Keer op keer worden wij bang gemaakt
voor het opraken van de fossiele brandstoffen. Die bangmakerij is overdreven. De
fossiele voorraden zijn nog enorm en bovendien zijn er zat alternatieven. Maar dit
terzijde. Kunnen windturbines bijdragen aan het besparen van fossiele brandstoffen?
Het antwoord hierop is ja, dat kunnen ze. Blijft over de vraag of ze wat dit betreft ook
zoden aan de dijk kunnen zetten. Het antwoord op deze vraag is nee. Een 5-tal
knappe koppen (Udo,Le Pair, Van den Berg, Verkooyen en De Groot) heeft
uitgerekend dat de turbines voor 11/12e deel van hun vermogen géén bijdrage
leveren aan het besparen van fossiele brandstof. De bijdrage die ze voor 1/12e van
hun vermogen leveren is verwaarloosbaar, is pissing in the ocean zouden de Aussies
zeggen.
3. Tussenbalans
Dit was een zeer verkorte analyse van nut en noodzaak van windenergie. Daaruit
vallen de volgende conclusies te trekken.
a) Windenergie is niet duurzaam, heeft geen enkele invloed op de opwarming van de
aarde, vernietigt eerder banen dan banen te scheppen en heeft geen
noemenswaardige betekenis voor de besparing van fossiele brandstoffen.
b) Windenergie is nutteloos maar plundert wel onze welvaart en stort veel
plattelandsgemeenschappen in ellende.
c) Verder laten wij ons opjutten. Er zou haast bij de energietransitie zijn. Dat is niet
waar. Er is tijd zat. Bovendien wordt die transitie methodologisch gezien volstrekt
chaotisch aangepakt. Niet de energietransitie is het probleem. De milieuorganisaties,
de politiek en de geldwolven die van die transitie een janboel maken zijn het
probleem. Als slechts een fractie van de tientallen miljarden euro’s die nu aan
windenergie worden verspild worden gebruikt voor onderzoek naar fundamentele
innovaties, dan is het transitieprobleem naar mijn mening in de kortste keren
opgelost.
4
d).De chaotische aanpak van de transitie gebeurt omdat ons land door decennia-lang
polderen is opgeschoven van een democratie in de richting van een corporatieve
staat. Dat is een staat waarin groeperingen die het eigenbelang nastreven het voor
het zeggen hebben. De verfoeilijke crisis- en herstelwet en de
rijkscoördinatieregeling passen in dit proces.
4. Monsterverbond
Deze merkwaardige verzameling van eigenbelangenbehartigers heeft In 2013 een
monsterverbond gevormd dat heeft bedacht dat er een energieakkoord moet
komen. Dit akkoord voorziet in de bouw van 10 500 MW windenergie. Te realiseren
op kosten van de zorgvuldig buiten het akkoord gehouden huishoudens die de
komende 15 jaar 60 miljard euro zullen moeten dokken. Het motto van het akkoord
luidt: jullie betalen en wij verdelen de buit. En dat allemaal onder de valse
voorwendselen van duurzaamheid, 15000 banen… u kent die riedel leugens
inmiddels wel.
Dit monsterverbond gedraagt zich als Fijenoord hooligans in Rome. Met al die
windparken trekken ze een spoor van vernielingen. Net als die hooligans: uitsluitend
voor de eigen lol en het eigen gewin. Dit verbond is machtig maar heeft toch één
achilleshiel. Dat is dat zij niet kunnen bewijzen dat hetgeen zij willen nuttig en
noodzakelijk is. Daarom zal er van die kant nooit een analyse van nut en noodzaak
komen.
5. Noodzaak van peer reviewed onderbouwing
In het kader van het energieakkoord worden de lagere overheden belast met
taakstellingen voor de bouw van turbines. Die opdrachten zelf berusten op
opportunisme en niet op een gedegen onderbouwing. Daarom is het ter voorkoming
van willekeur noodzakelijk dat het windenergiebeleid een wetenschappelijke basis
krijgt. Die basis moet bestaan uit een gecombineerde analyse van nut en noodzaak
van windenergie enerzijds en een geografische of planologische maatschappelijke
kosten-batenanalyse anderzijds. De hiervoor benodigde studies moeten op peer
reviewed zijn. Dat wil zeggen door superdeskundigen gecontroleerd en goed
bevonden. In deze analyse moet worden vastgesteld in hoeverre er een causaal
verband bestaat tussen de middelen (Windturbines) en de eind- resp. tussendoelen.
(Hetzelfde verband tussen tussendoelen en einddoelen moet worden
onderzocht).Essentieel is dat de eind- en tussendoelen exact worden geformuleerd,
zodat kan worden berekend welk percentage en tegen welke kosten windenergie
kan bijdragen aan het bereiken daarvan. Tevens moet uit een ongelimiteerde (dus
zonder bij voorbaat uitsluiting van politiek onwelgevallige energiebronnen)
verkenning van energiescenario’s blijken welke alternatieve mogelijkheden zich
zullen aandienen. Deze voorwaarde is essentieel omdat het zo vast staat als een huis,
5
dat de toekomst van onze energiewereld zal worden bepaald door de uitvindingen die
nog zullen worden gedaan of nu al in de pijplijn zitten.
De oplossing van de dilemma’s waarmee wij worstelen is dus simpel. Den Haag, de
provincies en de gemeenten overhandigen bij alle plannen voor de bouw van
windturbines de hiervoor geformuleerde analyses van nut en noodzaak en die van de
ruimtelijke maatschappelijke kosten. Nee, niet opgesteld door ingehuurde adviseurs
die opschrijven wat de opdrachtgever wil horen. Het gaat om volstrekt
onafhankelijke deskundigheid en om peer reviewed studies. Die zijn niet duurder
maar wel betrouwbaarder.
6. Correct beleid
Alle politieke partijen zullen dit moeten toejuichen. Want het vormt een unieke
versterking van de politieke besluitvorming en beschermt het kiezersvolk tegen
ongelukken. Dat is hard nodig want nu is windenergie een splijtzwam in de
maatschappij. Daarbij gaat het warempel niet gaat om een omgevingsvergunning
voor het plaatsen van een vlaggenmast maar om megaprojecten met een enorme
impact op onze welvaart en op ons dagelijkse bestaan.
Daarom mogen wij van onze bestuurders van hoog tot laag eisen dat zij dit protocol
met terugwerkende kracht integraal op het energieakkoord toepassen. Dat zal veel
misstanden oplossen én voorkomen.
.
Dr. Pieter Lukkes
em. hoogleraar geografie
Leeuwarden maart ’15
6