Boekenlijsten Opleiding Theologie op HBO-niveau 2011-2012 1. Boekenlijst eerste leerjaar 1.1 Vakken Basisprogramma 1.1.1 Oude Testament Taal, tekstoverlevering Woude, A.S. van der, e.a., Inleiding tot de studie van het Oude Testament, Kampen, 1986, ISBN: 90-242-2776-3, blz. 29-51, blz. 87-101 Literatuurvormen Dillard, R.B., Longman, T., Inleiding op het Oude Testament, Heerenveen, 2000, ISBN: 90-5030-994-1, blz. 31 – 41 Geografie, archeologie en bijbelse instellingen Kole, I.A., e.a., Oriëntatie in de bijbelse oudheidkunde. Zoetermeer, 1999, ISBN: 90239-0798-1, gehele boek, behalve hoofdstuk 5 en 14 Geschiedenis van Israël Jagersma, H., Geschiedenis van Israël in het oudtestamentische tijdvak. Kampen, 1990, ISBN: 90-242-3351-8 1.1.2 Nieuwe Testament - Brink, G. v.d., Van Koinè tot canon. Zoetermeer, 1995 Mulder, M.J. e.a., Bijbels Handboek, selectie uit deel 2b (pg. 5-191), reprint CGO 1.1.3 Dogmatiek - Genderen, J. van, Oriëntatie in de dogmageschiedenis, Zoetermeer 1996 (CGOuitgave) Kennisname van kerkhistorische bronnen zoals J. Calvijn, Institutie; M. Luther, Vrijheid van een christenmens; G. Voetius, Bron van troost; Trente sessio VI Decretum de iustificatione; Augustinus, Belijdenissen; Athanasius, De Vita Antonii. 1.1.4 Kerkgeschiedenis - Jong, O.J. de, Geschiedenis der kerk. Nijkerk, 1980, vanaf 11e druk 1.1.5 Ethiek - Douma, J., Grondslagen van de christelijke ethiek. Uitg. Kok, Kampen, 1999 Graaf, J. de, Elementair begrip van de ethiek. Uitg. Bohn, Scheltema & Holkema, Utrecht, 1980 1.1.6 Filosofie - Oele, P.C., Ware wijsheid, De Banier, Bunnik, 2009 1.1.7 Wereldgodsdiensten, sekten en bewegingen - Beek, A. van der, De kring om de Messias, Zoetermeer, 2002, ISBN 978 9021138972 (pagina 9-253) Blei, K., De charismatische beweging, Kampen 2006, ISBN 978 9043513265, 192 pagina’s, met name de hoofdstukken 4, 5 en 6 Boersema, P., Christenen verkennen andere Godsdiensten in Europa, Zoetermeer, 2008, ISBN 978 9023922223, 283 pagina’s, met name de hoofdstukken 1 t/m 4 1.1.8 Godsdienst, Cultuur en Zendingswetenschappen 1 - Doleweerd, J.H. van (e.a.), Gij zult Mijn getuigen zijn. Zending in bijbels perspectief. Den Hertog, Houten, 2006 Capita Selecta uit: Winter, Ralph D. Winter, Steven C. Hawthorne, Perspectives on the World Christian Movement. A reader, William Carey Library, California, Fourth Edition, 2009 (ISBN 978-0-87808-390-9) 1.1.9 Praktische theologie Meulen, dr. H.C. van der, Liefdevol oog en open oor, handboek pastoraat in de christelijke gemeente, laatste druk, Zoetermeer, 2010, blz. 7-32, blz. 68-121 Seldenrijk, dr. R. e.a.,Oriëntatie en evaluatie, Houten, 2000, blz. 312-333 Reader Aanbevolen literatuur: Ganzevoort, R. en Visser, J., Zorg voor het verhaal, Zoetermeer, 2007, ISBN 978 90 211 4154 1, blz. 17-99 Heitink, G., Pastorale zorg, Kampen, 1998, ISBN 90 242 9300 1, blz. 43-85 - 1.2 Vakken GL-variant 1.2.1 Vakdidaktiek - Afhankelijk van de inhoud van het college eigen lesmaterialen t.b.v. een presentatie. 1.3 Vakken PW-variant 1.3.1 Pedagogiek - reader met artikelen (te verstrekken door docent) 1.3.2 Godsdienstsociologie - Dekker, G. en Stoffels, H.C., Godsdienst en samenleving. 8e druk, Kampen, 2009, ISBN 90 435 0398 3, 256 pagina’s Jager, H. de, Mok, A.L. en Sipkema, G., Grondbeginselen der sociologie. 13e druk, Groningen, 2009, ISBN 90 01 60007 7, 382 pagina’s 1.3.3 Werkveldverkenning - Er wordt geen literatuur opgegeven; aanwezigheid is verplicht. 1.3.4 Communicatie - Meer, K. van der, Nijenhof, J. en Bouwens, M., Elementaire sociale vaardigheden. Uitgeverij Bohn en Stafleu, ISBN 903133538 X Minderhoud, J., Luisteren is een kunst, Uitgeverij Boekencentrum, 2009, ISBN 978 90 239 2344 2. 1.3.5 Algemene psychologie - Reader ‘Psychologische stromingen’ (te verstrekken door de docent) 2 2. Boekenlijst tweede leerjaar 2.1 Vakken Basisprogramma 2.1.1 Oude Testament Inleidingsvragen Dillard, R.B., Longman, T., Inleiding op het Oude Testament, Heerenveen, 2000, ISBN: 90-5030-994-1, gehele boek Canonvraagstuk Bruggen, J. van, Wie maakte de Bijbel? Kampen, 1986, blz. 9-28 (Lectuurfonds C.G.O.) Woude, A.S. van der, e.a., Inleiding tot de studie van het Oude Testament. Kampen, 1986, ISBN: 90-242-2776-3, blz. 199 – 210 2.1.2 Nieuwe Testament - Mulder, M.J. e.a., Bijbels Handboek, selectie uit deel 3 (pg. 235-294, 316-337, 357-436, 448-453, 453-487), reprint CGO 2.1.3 Dogmatiek - Genderen, J. van, Oriëntatie in de dogmageschiedenis, Zoetermeer 1996 (CGOuitgave) Kennisname van kerkhistorische bronnen zoals J. Calvijn, Institutie; M. Luther, Vrijheid van een christenmens; G. Voetius, Bron van troost; Trente sessio VI Decretum de iustificatione; Augustinus, Belijdenissen; Athanasius, De Vita Antonii 2.1.4 Kerkgeschiedenis - Brienen, T., e.a. De Nadere Reformatie; beschrijving van haar voornaamste vertegenwoordigers, ’s Gravenhage, 1986, pagina 5-367, ISBN 90 239 0276 9/CIP 2.1.5 Ethiek - Douma, J., De Tien Geboden. Uitg. Kok. Kampen, 1999 Niet, dr. C.A. de, De institutie van J. Calvijn, boek III, V1 t/m X en XIX, Den Hertog, Houten, 2009 Velema W.H., Geroepen tot heilig leven. Kok, Kampen, 1985 2.1.6 Filosofie - Oele, P.C., Ware wijsheid, De Banier, Bunnik, 2009 Oele, P.C., En daar was licht, uitgave lectuurfonds CGO 2.1.7 Wereldgodsdiensten, sekten en bewegingen - Boersema, P., Christenen verkennen andere godsdiensten in West-Europa, Zoetermeer 2008, ISBN 978 90 329 2222 3, blz. 97 - 252 2.1.8 Praktische Theologie - Burger, J.M., in Charis, onder redactie van A. Baars, Hermeneutiek en bekering, Heerenveen, 2008, ISBN 978 90 5829 869 0, blz. 57-66. Verkrijgbaar via de docent Dingemans, dr. G.D.J., Als hoorder onder de hoorders, Kampen, 1991, ISBN 90 242 3319 4, hoofdstuk 5 (blz.69-83), verkrijgbaar via de docent Ganzevoort, R. en Visser, J., Zorg voor het verhaal, Zoetermeer, 2007, ISBN 978 90 211 4154 1, blz. 102-127. Via de docent verkrijgbaar. 3 Pelt, dr. J.W. van, Pastoraat in trinitarisch perspectief, Heerenveen, 1999, ISBN 90 5829 001 8, blz. 95-186 Aanbevolen literatuur: Heitink, G., Praktische theologie, Kampen, 1993, ISBN 90 242 6848 6, blz. 105-230 - 2.1.9 Godsdienst, Cultuur en Zendingswetenschappen - Doleweerd, J.H. van (e.a.), Gij zult Mijn getuigen zijn. Zending in bijbels perspectief. Den Hertog, 2006 Paas, S., Jezus als Heer in een plat land. Op zoek naar een Nederlands evangelie, Zoetermeer 2003, 3e druk; ISBN 9023908783 Capita Selecta uit: Winter, Ralph D. Winter, Steven C. Hawthorne, Perspectives on the World Christian Movement. A reader, William Carey Library, California, Fourth Edition, 2009 (ISBN 978-0-87808-390-9) 2.1.10 Godsdienstpedagogiek - Reader ‘Godsdienstpedagogiek’ (te verstrekken door de docent) 2.2 Vakken GL-variant 2.2.1 Vakdidaktiek - Ploeger, A.K., Inleiding in de godsdienstpedagogiek, 6e druk, Kampen 2005 2.3 Vakken PW-variant 2.3.1 Pedagogiek - Slot, W. en Aken, M. van, Psychologie van de adolescentie, 24e druk 2010. ThiemeMeulenhoff Amersfoort. ISBN 978 90 06 95101 1. 2.3.2 Godsdienstsociologie - Janse, C.S.L., Bewaar het pand. Houten, 1985. Reprint. Verkrijgbaar via Lectuurfonds CGO, 310 pagina’s. Hiervan alleen de hoofdstukken 1 t/m 4 Meurs-Lambregts, J., Loslaten of vasthouden, Woerden 2006. Uitgave JBGG, 56 pagina’s Reader Godsdienstsociologie. Uitgave Lectuurfonds CGO, 255 pagina’s 2.3.3 Sociale vaardigheden - Pals, A., Gemeenteopbouw, groepsgewijs. Uitgeverij Boekencentrum West, M., De dynamiek van een team. Uitgeverij Nelissen, Soest, 5e druk 2005 2.3.4 Pastorale en agogische vakken Meulen, H.C. van der (red.) , Liefdevol oog en open oor, handboek pastoraat christelijke gemeente, Zoetermeer 1999, pagina 95-121 Velema, dr. W.H., Verdiept pastoraat, ISBN 90-5030-905-4, uitgeverij Groen en Zoon, Heerenveen Reader; wordt tijdens het college uitgereikt Aanbevolen literatuur: Lang, G. en Molen, H.T. van der, Psychologische gespreksvoering. Een basis voor hulpverlening, Baarn, 2009 Oomkes, F.R., Handboek voor gesprekstraining, Meppel, 1976 4 - 2.3.5 Werkveldverkenning Geen literatuur 2.3.6 Kerkrecht - Ds. W. Silfhout, Gereformeerd kerkrecht in kort bestek. Toelichting op de Dordtse kerkorde, Houten, 2010, 314 blz. De Dordtse Kerkorde. Met inleiding, aantekeningen en toelichting voor hedendaags gebruik, 2008, 104 pagina’s, verkrijgbaar bij het Kerkelijk Bureau, Woerden In goede orde. Handleiding en toelichting bij de kerkelijke rechtsgang. Uitgave op last van de Generale Synode 2007 van de Gereformeerde Gemeenten door het Deputaatschap Kerkrecht. Blz. 50-118, verkrijgbaar bij het Kerkelijk Bureau, Woerden. Aanbevolen literatuur Ds. K. de Gier. De Dordtse Kerkorde. Een praktische verklaring, Houten, l989, 442 blz. 5 3. Boekenlijst derde leerjaar 3.1 Vakken Basisprogramma 3.1.1 Oude Testament Overzicht exegetische methoden Woude, A.S. van der, e.a., Inleiding tot de studie van het Oude Testament. Kampen, 1986, ISBN: 90-242-2776-3, blz. 102 t/m 198 Hermeneutiek en methode van de exegese Bruggen, J. van, Het lezen van de Bijbel. Een inleiding. Kampen, 1981, blz. 9-160 (uitgave Lectuurfonds C.G.O.) Noordergraaf, A., Leesbril of toverstaf. Over het verstaan en vertolken van de Bijbel, Kampen, 1991 (uitgave Lectuurfonds C.G.O.) Exegese van een Bijbelgedeelte met bijbels-theologische verkenning Veld, B. van 't, 'Gelijk het gras....'. Kampen, 1989, ISBN: 90-242-4908-2 3.1.2 Nieuwe Testament - Klijn, A.F.J., Inleiding tot de studie van het Nieuwe Testament. Kampen, 1986 exegeseplan van de hand van drs. B. van Ojen en drs. J. van Mourik (wordt verstrekt bij het vak Oude Testament) 3.1.3 Dogmatiek - Genderen, J. van, Oriëntatie in de dogmageschiedenis, Zoetermeer 1996 (CGOuitgave) Kennisname van kerkhistorische bronnen zoals J. Calvijn, Institutie; M. Luther, Vrijheid van een christenmens; G. Voetius, Bron van troost; Trente sessio VI Decretum de iustificatione; Augustinus, Belijdenissen; Athanasius, De Vita Antonii 3.1.4 Kerkgeschiedenis - - Rasker, dr. A.J., Geschiedenis van de Nederlandse Hervormde Kerk vanaf 1795, Kampen 1986, pp. 17-54; 113-124; 213-232 en 253-316 Zwaag, W. van der, Om de schat van Christus’ bruid, uitgeverij De Groot Goudriaan, Kampen, 1984, ISBN 9061400872 (In leerjaar 3 en 4 wordt gecombineerd lesgegeven. Dat wil zeggen dat de leerstof ieder jaar wisselt. In het jaar 2011-2012 wordt de hierboven vermelde literatuur gebruikt.) 3.1.5 Ethiek - Douma, J., Milieu en manipulatie. Uitg. Van den Berg, Kampen, 1989 Graafland, J., Het oog van de naald – over de markt, geluk en solidariteit, uitgeverij Ten Have Kampen, 2007 Jochemsen, H. (red.), Toetsen en begrenzen – een ethische en politieke beoordeling van de moderne biotechnologie. Uitg. Buijten & Schipperheijn - Amsterdam 3.1.6 Godsdienst, Cultuur en Zendingswetenschappen - Doleweerd, J.H. van (e.a.), Gij zult Mijn getuigen zijn. Zending in bijbels perspectief. Den Hertog, Houten, 2006 Capita Selecta uit: Winter, Ralph D. Winter, Steven C. Hawthorne, Perspectives on the World Christian Movement. A reader, William Carey Library, California, Fourth Edition, 2009 (ISBN 978-0-87808-390-9) 6 - Ziel, Kees van der, Kom uit je wigwam. In de kraamkamer van een bijbelvertaalproject bij de Karaïben, Barnabas, Heerenveen, 2000 (p. 1-100), te verkrijgen via Wycliffe Nederland 3.1.7 Apologetiek - MacGrath, Alister, Bruggen bouwen, Kampen 1995, ISBN 9029712392, 318 pagina’s 3.1.8 Methodologie Hugo Klip, Van idee tot uitwerking, Bussum, 2001, ISBN 90 6283 236 9, 168 pag. Literatuur voor verdere oriëntatie: Baarda, D.B., Goede, M.P.M. de, Basisboek Methoden en Technieken. 4e druk, Groningen/Houten, 2006, ISBN 978 90 207 3315 0, 376 pag. Baarda, D.B., Goede, M.P.M. de, Kalmijn, M., Basisboek enquêteren en gestructureerd interviewen, 3e druk, Groningen/Houten, ISBN 9001764418, 146 pag. Baarda, D.B., Goede, M.P.M. de, Meer-Middelburg, A.G.E. van der, Basisboek interviewen, 2e druk, Groningen/Houten, 2007, ISBN 978 90 01 70013 3, 128 pag. Renkema, Jan, Schrijfwijzer compact, 3e druk, Den Haag, 2007, ISBN 978 90 12 108263, 263 pag. 3.2 Vakken GL-variant 3.2.1 Vakdidactiek - Heuves, W., Pubers. Ontwikkeling en problemen, Assen, 2006 Ploeger, A.K., Inleiding in de godsdienstpedagogiek, 6e druk, Kampen, 2005 3.2.2 Godsdienstpedagogiek - Ploeger, A.K., Inleiding in de godsdienstpedagogiek, 6e druk, Kampen, 2005 3.3 Vakken PW-variant 3.3.1 Praktische Theologie - Droger, C.J. e.a., Pastoraat en ouderen, Heerenveen, 2004 Meulen, H.C. van der (red.), Liefdevol oog en open oor, handboek pastoraat in de christelijke gemeente. Zoetermeer, 1999, vanaf blz. 122 v.v. Teeuw, A.A. (red.), Zorgen in de laatste levensfase, Heerenveen, 2009 Reader 3.3.2 Filosofie - Oele, P.C., Ware wijsheid, De Banier, Bunnik, 2009 3.3.3 Verdieping apologetiek MacGrath, Alister, Bruggen bouwen, Kampen 1995, ISBN 9029712392, 318 pagina’s Aanbevolen literatuur: MacGrath, Alister, De ondergang van het atheïsme, Kampen 2006 Swinburne, Richard, Het bestaan van God, Nijkerk 1996 3.3.4 Evangelistiek - Literatuur via de website (www.cgo.nu) of via de docent 7 Aanbevolen literatuur: Dekker, W., Visser, P.J., Om de verstaanbaarheid. Over Bijbel, geloof en kerk in een postmoderne samenleving, Boekencentrum Zoetermeer, 2002 (artikelen uit dit boek zijn via de docent verkrijgbaar) Kennedy, J., Stad op een berg, De publieke rol van de protestantse kerken. Boekencentrum, Zoetermeer, 2010 Paas, S., Roest, H. de, Als een kerk opnieuw begint, Handboek missionaire gemeenschapsvorming. Boekencentrum, Zoetermeer, 2008. 3.3.5 Diaconaat - Deputaatschap DMZ, Handreiking voor de diaconie, Woerden, 2004: te verkrijgen op het kerkelijk bureau van de Gereformeerde Gemeenten te Woerden, afdeling DMZ Riemer, G., De diaconale gemeente, Zwolle, DVN, 2004 Andere literatuur via de website: www.cgo.nu 3.3.6 Homiletiek - reader wordt uitgereikt tijdens colleges 3.4 Keuzevakken PW-variant 3.4.1 Verdieping pedagogische en didactische vaardigheden - Malschaert, H., Traas, M., Werkboek jeugdcultuur, theorie en praktijk, HB Uitgevers, ISBN 9055743437 Pals, Anne, Gemeenteopbouw groepsgewijs, Boekencentrum Zoetermeer 3.4.2 Pastorale psychologie - reader met artikelen wordt uitgereikt tijdens colleges 3.4.3 Catechetiek - reader wordt uitgereikt tijdens colleges 3.4.4 Pastoraat en ziekte - Jong, mw. L. de e.a., Omgaan met dementie, Heerenveen, 1999 Pfeifer, dr. S., Psychische stoornissen en bijbelse zielszorg, Heerenveen reader 3.4.5 Missiologie - literatuur via website (www.cgo.nu) of via de docent 3.4.6 Verdieping Ethiek - tijdens het college wordt literatuur opgegeven 8 4. Boekenlijst vierde leerjaar 4.1 Vakken Basisprogramma 4.1.1 Oude Testament Bijbelse theologie Vriezen, Th. C., Hoofdlijnen der theologie van het Oude Testament, Wageningen (vanaf derde druk), ISBN: 90-278-00-545, gehele boek Woude, A.S. van der, e.a., Inleiding tot de studie van het Oude Testament. Kampen, 1986, ISBN: 90-242-2776-3, blz. 211-227 4.1.2 Nieuwe Testament - Mulder, M.J. e.a., Bijbels Handboek, selectie uit deel 3 (pg. 59-125), reprint CGO Wright, T., Paulus van Tarsus. Een kennismaking met zijn theologie. Zoetermeer 1997 4.1.3 Dogmatiek - Genderen, J. van, Oriëntatie in de dogmageschiedenis, Zoetermeer 1996 (CGOuitgave) Kennisname van kerkhistorische bronnen zoals J. Calvijn, Institutie; M. Luther, Vrijheid van een christenmens; G. Voetius, Bron van troost; Trente sessio VI Decretum de iustificatione; Augustinus, Belijdenissen; Athanasius, De Vita Antonii 4.1.4 Kerkgeschiedenis - - Rasker, dr. A.J., Geschiedenis van de Nederlandse Hervormde Kerk vanaf 1795, Kampen 1986, pp. 17-54; 113-124; 213-232 en 253-316 Zwaag, W. van der, Om de schat van Christus’ bruid, uitgeverij De Groot Goudriaan, Kampen, 1984, ISBN 9061400872 (In leerjaar 3 en 4 wordt gecombineerd lesgegeven. Dat wil zeggen dat de leerstof ieder jaar wisselt. In het jaar 2011-2012 wordt de hierboven vermelde literatuur gebruikt.) 4.1.5 Ethiek - Douma, J., Medische Ethiek. Uitgeverij Kok, Kampen, 1997 Seldenrijk, R., Organen en weefsels op reis . Uitgeverij J.J. Groen & Zn., Leiden, 1993 Strijbos, S. (red.) Nieuwe medische ethiek –voortgaande bezinning. Uitgeverij Buijten en Schipper, Amsterdam/ Stichting Ref. Wijsbegeerte, Maarssen, 1985 4.2 Vakken GL-variant 4.2.1 Vakdidactiek De benodigde literatuur dient als naslagwerk en wordt, afhankelijk van de inhoud van een college, door de docent geïntroduceerd. 9 4.3 Vakken PW-variant 4.3.1 Praktische theologie - Aalst, ds. G.J. van, Van kind tot kind, Houten, 2003 Aalst, ds. G.J. van, Ten dis geleid, Houten, 2007 Meulen, H.C. van der (red.), Liefdevol oog en open oor, handboek pastoraat in de christelijke gemeente, Zoetermeer, 1999, blz. 209-216; 233-245; 259-272; 280-300 reader 4.3.2 Verdieping apologetiek - Hoven, Marcel ten, De publieke rol van religie in Nederland, Amsterdam 2006, ISBN 978 90 8506 202 0, 339 pagina’s. Te leren: hoofdstuk 3, 5, 15 en 16 MacGrath, Alister, Bruggen bouwen, Kampen, 1995, ISBN 9029712392, 318 pagina’s 4.3.3 Evangelistiek Literatuur via website www.cgo.nu of via de docent Aanbevolen literatuur: Groot, J. de, Jong, N. de, Missionair is mogelijk. Een praktische handreiking voor missionair gemeente zijn. Boekencentrum, Zoetermeer 2007 Loon, R. van, Kerk voor de buurt. Zo kun je als kerkelijke gemeente iets betekenen voor je dorp of wijk. Boekencentrum, Zoetermeer 2010 Paas, S., De werkers van het laatste uur. De inwijding van nieuwkomers in het christelijk geloof en in de christelijke gemeente, Boekencentrum, Zoetermeer 4.3.4 Diaconaat Deputaatschap DMZ, Handreiking voor de diaconie, DMZ, Woerden, 2004. Te verkrijgen op het kerkelijk bureau van de Gereformeerde Gemeenten te Woerden, afdeling DMZ Riemer, G., De diaconale gemeente, DVN, Zwolle, 2004 Aanbevolen literatuur: Verbeek, Gerard, Recht in overvloed. Gerechtigheid en professionaliteit in de ontmoeting tussen arm en rijk. Apeldoorn, uitgeverij Damon, 2005 - 4.3.5 Homiletiek - reader wordt uitgereikt tijdens colleges 4.4 Keuzevakken PW-variant 4.4.1 Verdieping pedagogische en didaktische vaardigheden - Malschaert, H., Traas, M., Werkboek jeugdcultuur, theorie en praktijk, HB Uitgevers, ISBN 9055743437 Pals, Anne, Gemeenteopbouw groepsgewijs, Boekencentrum Zoetermeer 4.4.2 Pastorale psychologie - reader met artikelen wordt uitgereikt tijdens colleges 4.4.3 Catechetiek - reader wordt uitgereikt tijdens colleges 10 4.4.4 Pastoraat en ziekte - Jong, mw. L. de, e.a., Omgaan met dementie, Heerenveen, 1999 Pfeifer, dr. S., Psychische stoornissen en bijbelse zielszorg, Heerenveen reader 4.4.5 Missiologie - Literatuur via website www.cgo.nu of via de docent 4.4.6 Verdieping Ethiek - Wordt tijdens college opgegeven. 11