Bedrijf is geen erotisch pretpark

Case bij hoofdstuk 6
‘Bedrijf is geen erotisch pretpark’
Lees onderstaand artikel en beantwoord de volgende vragen.
a
Is het ontslag van Stonecipher conform de gedragscode van Boeing? Geef een
beargumenteerd antwoord.
b
Hoogleraar Lievens stelt in het artikel dat belangen van privacy soms ondergeschikt
gemaakt kunnen worden aan ‘het gemeenschappelijk belang’ van de organisatie. Vind
je dat een geldig argument? Leg beargumenteerd uit.
c
Mensen kunnen natuurlijk ook op het werk verliefd op elkaar worden. Vind jij dat
regels in een bedrijfscode daar beperkingen aan op kunnen leggen? Welke zouden dat
dan moeten zijn? Geef een beargumenteerd antwoord.
‘Bedrijf is geen erotisch pretpark’
NEW YORK/ROTTERDAM, 8 MAART. Mag een topman in Amerika een liefdesaffaire hebben met
een andere bestuurder? Bij Boeing kon het niet, omdat diezelfde topman ‘onethisch gedrag’ eerder in
een gedragscode veroordeelde.
Een gratis kliklijn, handboeken voor goed gedrag, een ‘Comité voor Intern Beleid’, een nieuwe
gedragscode: Harry Stonecipher stelde na zijn aantreden eind 2003 bij Boeing alles in het werk om
‘onethisch gedrag’ aan de kaak te stellen en uit te bannen. Een van de gedragsregels luidt dat
‘werknemers geen gedrag zullen vertonen of activiteiten ontplooien die vragen kunnen oproepen
aangaande de eerlijkheid, onpartijdigheid en reputatie van het bedrijf, of die het bedrijf anderszins in
verlegenheid zouden kunnen brengen’.
En uitgerekend Harry himself overtrad zijn eigen regels. Tien dagen geleden kregen enkele
personeelsleden van Boeing pikante e-mails onder ogen van Stonecipher aan een vrouwelijke
directeur binnen zijn bedrijf. De brave Boeing-medewerkers lapten hun baas erbij. Ze stuurden een
klacht, met de amoureuze e-mails als attachments, naar de raad van commissarissen. Toen was
Stoneciphers lot in feite al bezegeld. De voorzitter van de raad van commissarissen, Lew Platt,
confronteerde de topman met de kwestie. Volgens de Amerikaanse krant The Washington Post gaf
Stonecipher (getrouwd, twee kinderen en twee kleinkinderen) zijn buitenechtelijke verhouding meteen
toe: ‘Ik zei dat het waar was. Wij hebben – help: ík heb – hogere normen doorgevoerd. En die heb ik
zelf overtreden. Ik heb de situatie verkeerd ingeschat.’
Wat betekenen de liefdesaffaire en het aftreden van Stonecipher voor het Amerikaanse bedrijfsleven
in zijn algemeenheid? Waait er een puriteinse wind door de hoogste regionen, of is het ontslag van
de Boeing-topman een eenmalig, opzichzelfstaand incident?
‘Er zijn rechtszaken geweest van werknemers tegen bedrijven, die klaagden dat hun collega die een
relatie had met een hogergeplaatste, werd voorgetrokken’, aldus de ethica Elisabeth Scott. ‘Dat is
hier niet aan de orde geweest, maar de schijn moet vermeden worden.’
Bij Praktijkboek maatschappelijk verantwoord ondernemen – 1/2
Case bij hoofdstuk 6
‘Het gaat me wat ver om van een nieuwe preutsheid te spreken, maar dit was vijf jaar geleden zeer
onwaarschijnlijk’, zegt Laura Hartman, een hoogleraar handelsethiek. ‘Corporate governance ligt
gevoelig. Het lijkt me dat de meeste bedrijven, en Boeing al helemaal, het zekere voor het onzekere
willen nemen. Mij deed Stonecipher meteen denken aan Jack Welch’, zegt professor Hartman,
verwijzend naar de oud-topman van GE. ‘Maar toen bleek dat hij een affaire had met een journaliste
die hem had geïnterviewd, ontstond er nauwelijks verontwaardiging. Dat zou nu niet meer kunnen.’
‘Wat er bij Boeing ook gebeurd is, de werkvloer is geen erotisch pretpark. Bovendien hebben
kaderleden een voorbeeldfunctie’, legt hoogleraar psychologie Lievens uit. ‘Wanneer ze op het werk
een affaire beginnen, kalft hun gezag af. En dat wordt niet getolereerd.’
Immoreel gedrag bij topmanagers kan geld kosten, op meer dan een manier. Er zou een
demoraliserend en demotiverend effect van uitgaan naar de rest van het bedrijf. En het tweetal in
kwestie kan chantabel zijn.
Lievens: ‘Of er dan geen recht op privacy is? Toch wel, maar dat kan in grote bedrijven soms
ondergeschikt worden aan het gemeenschappelijke belang. Het imago van zo’n bedrijf mag op geen
enkele manier geschaad worden. Op die manier kunnen ze de concurrentieslag met hun Europese
tegenhanger Airbus verliezen. Meestal wordt het beleid daarover vastgelegd in een aantal richtlijnen.
Om misverstanden te vermijden.’
‘Klopt’, zegt Sven Demeulemeester, advocaat arbeidsrecht bij Altius. ‘In onze arbeidswetgeving
worden alleen ongewenst seksueel gedrag en pesten aan banden gelegd. Dat wil natuurlijk niet
zeggen dat een werkgever dit zomaar moet kunnen toestaan. Hij kan eventueel ingrijpen via interne
afspraken.’
Stefan Gijssels, woordvoerder van Janssen Pharmaceutica: ‘Bij ons staat alles neergepend in de
zogenaamde policy guidelines for human resources. Wanneer twee werknemers een relatie
beginnen, mogen er geen tegenstrijdige belangen in het spel zijn. Is dat wel het geval, moet dat
onmiddellijk gemeld worden. Zo’n affaire staat een objectieve besluitvorming in de weg. Een van de
twee, en dat kunnen best directieleden zijn, moet dan een andere baan zoeken. In het beste geval
kan hij of zij verplaatst worden naar een andere dienst.’
Bronnen (bewerkt): NRC Handelsblad en Het Nieuwsblad, 7 en 8 maart 2005
Bij Praktijkboek maatschappelijk verantwoord ondernemen – 2/2