Infobrochure Wiegendood Kinderopvang Miki Inhoud Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is wiegendood? 3. Wat kunnen we preventief doen? 3.1 Slaaphouding 3.2 Rookverbod 3.3 Nabijheid en toezicht 3.4 Temperatuur 3.5 Bed 3.6 Bedtextiel en bedmateriaal 3.7 Medicatie 3.8 Wendag 1. Inleiding Omdat we merken dat er vele ouders niet echt op de hoogte zijn van wat wiegendood is, wat zij preventief kunnen doen en wat de kinderopvang in het algemeen en kinderopvang Miki in het bijzonder preventief moeten doen, zien we het als onze taak onze ouders goed in te lichten over dit onderwerp. We merken dat er soms in de kraamkliniek andere zaken worden verteld of gewoon gemaakt, weet dat wiegendood pas voorkomt vanaf 2 weken na de geboorte. Op zich doen ze op dat moment niets verkeerd, uw kind leert wel deze gewoontes aan. Voor alle duidelijkheid worden in de maatregelen ook maatregelen ter preventie van verstikking vermeld, dit omdat er een grote gelijkenis is tussen beide. Uiteraard passen we dan ook beide preventie-maatregelen toe. 2. Wat is wiegendood? Wiegendood is het plots en onverwacht overlijden van een kind dat ogenschijnlijk gezond was en bij wie geen lichamelijke afwijking kon worden vastgesteld die het overlijden zou kunnen verklaren. Belangrijke punten hierbij: het gaat over gezonde kinderen waarbij men geen lichamelijke afwijking kon vaststellen men weet NIET hoe dit komt Men kent wel een aantal factoren die de kans op wiegendood verhogen: - te hoge omgevingstemperatuur - te warm toedekken van de baby - verkeerd (gebruik) bedmateriaal (oa. Donsdeken) - slaaphouding baby - roken - slaapgebrek - gebruik van medicatie (bv bepaalde hoestsiropen, antihistaminica,…) 3. Wat kunnen we preventief doen? 3.1 slaaphouding LEG EEN BABY ALTIJD OP ZIJN RUG te SLAPEN. Als je de baby vanaf de geboorte op zijn rug te slapen legt, is hij de rugligging vanaf het begin gewoon. Het helpt als je een slaapzak gebruikt. Een kindje dat zich vlot van ruglig naar buiklig én omgekeerd kan draaien en zich op zijn buik heeft gedraaid, hoef je niet telkens terug op zijn rug te leggen. Het is dan sterk genoeg om te reageren als het bv. met zijn gezicht tegen de matras ligt. Leg het kind wel nog altijd op zijn rug als je het in bed legt. GEEN BUIK- OF ZIJLIGGING: Bij buikligging kan de ademhaling belemmerd worden. Kinderen die op de buik slapen, hebben een 'verlaagde wekrespons'. Een wekrespons is het geheel van reacties op een mogelijk levensbedreigende situatie waardoor een kind dieper of opnieuw gaat ademhalen. Dit zorgt ervoor dat de levensbedreigende situatie wordt gestopt. Een verlaagde wekrespons kan veroorzaakt worden door buikligging, een genetische afwijking, roken tijdens de zwangerschap, warme omgevingstemperatuur, drugs, enz. Buikligging is vooral gevaarlijk voor kinderen die er niet in slagen om spontaan het hoofd te draaien als ze op hun buik rollen. Als het kind dan op een zachte onderlaag ligt, wordt het risico nog groter. Kinderen slapen dieper als ze op de buik liggen. Buikslapers hebben meer kans op warmtestuwing: ze kunnen de warmte minder goed via hun aangezicht aan de omgeving afgeven. Hierdoor stijgt hun lichaamstemperatuur. Kleine kinderen geven immers 80% van hun warmte af via hun hoofd. Fixeer een kindje niet in een of andere houding, bv. met een kussen of een ander bevestigingssysteem. Het kind kan er tegenaan komen te liggen of erin verstrikt raken waardoor het risico op ongevallen toeneemt. BAKER UW KIND NIET IN: Gevaar voor warmtestuwing Beklemming van de borstkast: moeilijker ademhalen en moeilijker ophoesten van secreten waardoor verstikkingsgevaar dreigt. Geen mogelijkheid (van zodra uw kind dit zou kunnen) om zelf te draaien. 3.2 Rookverbod Uiteraard wordt roken in de kinderopvang absoluut niet toegestaan, weet dat als u thuis rookt dit een schadelijke invloed heeft op uw kind. Het verhoogt onder andere het risico op wiegendood. 3.3 Nabijheid en toezicht MONITORS hebben enkel zin indien deze voorgeschreven zijn door een arts én in combinatie met preventieve maatregelen. Er zijn heel wat toestellen op de markt die een vals gevoel van veiligheid geven! Enkele tips: Laat een baby tot 6 maanden slapen in de ruimte waar jij ook bent: de woonkamer, de opvangruimte, slaapkamer, ... Je kan het kind beter opvolgen. De baby reageert ook onbewust op omgevingsgeluiden (wekrespons) 's Nachts slaapt een baby bij voorkeur tot 6 maanden zo dicht mogelijk naast het bed van de ouders, maar wel in zijn eigen bed (co-sleeping genoemd): o Samen slapen met een baby in een volwassenbed (bed-sharing) of op de sofa wordt afgeraden. De zachte matrassen en duo-matrassen, dekens, dekbedden, kussens van volwassenen en het lichaam van een volwassene op zich, verhogen de risico's, o.a. op verstikking enorm. In het kader van borstvoeding wordt bed-sharing soms gepromoot. De mogelijke voordelen voor borstvoeding wegen echter niet op tegen de risico's op ongevallen. Wil je je kindje dicht bij jou, dan is de beste optie om zijn kinderbed tegen het grote bed aan te schuiven. o Een alternatief is het side-bedje, ook aanschuifbedje of co-sleeper genoemd, dat met één open zijde aan het ouderlijk bed bevestigd is. Zo wordt de baby gemakkelijker bereikbaar, bv. voor het geven van borstvoeding. Niet alle sidebedjes voldoen echter aan de veiligheidseisen voor wiegen of kinderbedjes, kijk dit dus zeker goed na. Het belangrijkste is dat het side-bedje degelijk kan worden vastgemaakt aan het grote bed, zodat er geen ruimte is tussen de 2 bedden of het niet kan wegschuiven. Er moet ook een tussenhekje kunnen omhoog getrokken worden tijdens het slapen om te voorkomen dat de baby per ongeluk in het ouderlijk bed belandt. Zodra de baby motorisch kan gaan zitten of zich optrekken, vanaf ongeveer 6 maanden, moet worden overgeschakeld op een kinderbed dat in lagere stand kan worden gezet. 3.4 Temperatuur De temperatuur in de slaapruimte is ideaal 18°C. Voorkom warmtestuwing: - kleed uw kind niet te warm - gebruik een slaapzak ABSOLUUT TE VERMIJDEN: - dekbed / deken in een dekbedhoes onder 1jaar - bedrand-beschermers / hemel - ondoorlaatbaar zeiltje over de matras - warmwaterkruik / kersenpitkussen / elektrisch deken / schapenvacht / … - inbakeren 3.5 Bed Ga na of het bed de markering EN716 draagt, dan voldoet het aan de europese veiligheidsnormen. Neem een bed met spijlenwanden en een bodem (latten, raster of geperforeerd) die lucht doorlaat. (lucht kan circuleren vermijd warmtestuwing). Plaats het uit de buurt van een warmtebron. Laat andere kinderen niet alleen in de buurt van een bed spelen. Hou huisdieren op een afstand (het zou niet de eerste kat zijn die op een baby gaat zitten) Box / speelpark / reiswieg / kinderwagen / draagbaar autozitje / relax / … evenals de wagen zijn GEEN (vaste) slaapplaatsen ! Draagdoek / slangenkussen / hangmat / waterbed / sofa / volwassen bed / zelfgemaakt bed /…. zijn absoluut te vermijden ! 3.6 Bedtextiel en bedmateriaal SLAAPZAK Wij raden aan dat een kind van bij de geboorte in een slaapzak slaapt in de juiste maat en met armsgaten (zonder mouwen): Zo blijft het gezichtje en hoofdje vrij. Een slaapzak helpt voorkomen dat een baby in een onveilige buikligging rolt op een moment dat hij nog niet zelfstandig kan terugdraaien naar de veilige rughouding. Bij voorkeur gaat de rits van boven naar onder dicht en zit de sluiting ter hoogte van de onderbeentjes om te voorkomen dat het kind de rits open maakt. Het gebruik van een slaapzak is zeker voor de piekleeftijd van risico op wiegendood (3 tot 5 maanden) het meest aangewezen. Om geen omschakeling te moeten maken van een laken en deken naar een slaapzak, kan het kind best sinds de geboorte gewoon gemaakt worden om op de rug in een slaapzak te slapen. LAKEN en DEKEN Dit kan mits correct gebruik: Pas de grootte van het laken en het deken aan de grootte van het bed. Zorg dat een kind niet te warm krijgt. Kies de dikte van het deken naargelang de kamertemperatuur en de kledij. Vouw een laken of deken niet dubbel. Steek een deken niet in een dekbedhoes want dan kan een kind er gemakkelijker onder glijden. Leg een kind met zijn voetjes tegen het voeteneind van het bed. Stop het laken en deken stevig onder de matras. Zo kan de baby niet onder het deken geraken. NIET GEBRUIKEN een dekbed of donsdeken voor kinderen jonger dan 1 jaar. een schapenvacht, kersenpitkussen of elektrisch deken. mobiel bedrandbeschermers hemel lintjes, dekenklemmen, vastmaaksystemen fopspeenkettingen KUSSENS EN KNUFFELS Kussens en knuffels kunnen het hoofd bedekken, waardoor de baby te warm kan krijgen. Leg ze dus niet in een kinderbed. Gebruik geen hoofdkussen tot de leeftijd van 2 jaar. Gebruik geen kussenachtige knuffels of grote doeken. FOPSPENEN Volgens het laatste onderzoek werkt een fopspeen in bed preventief aangezien het kind bij het zuigen aan de fopspeen automatisch ook lucht binnen neemt. Wat absoluuut niet kan zijn fopspeenkettingen, touwtjes, lintjes of elastiekjes om de fopspeen vast te binden, uw kind kan er in verstrikt geraken. MATRAS Koop een matras met de markering EN597. Dan voldoet ze aan de Europese veiligheidsnorm voor ontvlambaarheid. Ga na op de verpakking of bij de handelaar of de matras lucht en waterdamp doorlaat. Dit absorbeert transpiratievocht en helpt voorkomen dat de baby te warm krijgt. De matras moet voldoende stevig zijn zodat het kindje er niet in wegzakt. Kies een matras die perfect in het bed of in de wieg past. Een goede matras is voldoende dik: min. 6 cm voor een wieg en min. 8 cm voor een bed. Laat de matras niet hoger komen dan het teken aan de binnenkant van het bed die de max. hoogte van de matras aangeeft. Hygiëne: - Kijk de matras regelmatig na op vlekken en vervormingen. - Koop geen tweedehands matras. Tip: er zijn matrassen op de markt die speciaal behandeld zijn tegen allergie, tegen huisstofmijt, tegen bacteriën, tegen schimmels, enz. MATRASBESCHERMER Ga na op de verpakking of bij de handelaar of de matrasbeschermer lucht en waterdamp doorlaat. Kies bij voorkeur voor molton (een soort katoen). De matrasbeschermer moet goed aansluiten rond de matras. Hygiënetips: - Er zijn waterproof matrasbeschermers op de markt die luchtdoorlatend zijn. De verpakking, handelaar of fabrikant kan je hierover info geven. - Over de matrasbeschermer kan je een hoeslaken aanbrengen. De matras mag niet overtrokken zijn met een plastiek zeil. Dat laat de lucht niet door. SLAAPKLEDIJ Uw kind slaapt het veiligst in gemakkelijke, niet te warme kledij waar geen lintjes of touwtjes aan hangen. WIEG Nieuwe wieg: ga na of de wieg de markering EN1130 bevat. Dan voldoet ze aan de Europese veiligheidsnormen. De beste keuze is een wieg met spijlen en een latten-, raster- of geperforeerde bodem. Zo kan de lucht goed circuleren en krijgt de baby het niet te warm. Zet de wieg altijd op een vlakke horizontale bodem. Kies een plaatsje uit de buurt van een warmtebron. Laat andere kinderen niet alleen in de buurt van een wieg spelen. Hou huisdieren op een veilige afstand. 3.7 Medicatie Sommige siropen of druppels met slaapverwekkende bestanddelen doen het kind te diep slapen. Ook geneesmiddelen die een mama tijdens de periode van borstvoeding inneemt, kunnen een effect op de baby hebben. Daarom raden we aan om voorzichtig met geneesmiddelen om te gaan: Geef geen geneesmiddel aan een kind zonder advies van een arts of een apotheker. Neem tijdens de periode van borstvoeding geen geneesmiddelen op eigen initiatief, maar raadpleeg eerst je arts. 3.8 Wendag Rust en regelmaat hebben een goede invloed op de slaap. Een plotse verandering, zoals de start van de kinderopvang, druk bezoek of een verhuis kan door de baby als stresserend worden ervaren. Dit kan het slaappatroon veranderen en verhoogt de kans op wiegendood. Door een kind aan de opvang te doen wennen en extra toezicht tijdens de eerste opvangdagen te voorzien, kan het risico worden verminderd. Wij hopen van harte u meer inzicht gegeven te hebben in het onderwerp wiegendood. Weet dat wij al deze preventieve maatregelen nemen in kinderopvang Miki, wij zijn daar zeer streng op, het gaat immers over het leven van uw kind. Het is dan ook aangeraden dat u uw kind deze gewoonten reeds van bij geboorte aanleert, op die manier loopt de gewenning in de kinderopvang des te gemakkelijker. Marijke en Stijn