Reva-K® Kortrijk maart 2015 Info Reva-K ® Nieuwsbrief Centrum voor Revalidatie en Preventie Dr. Bruno Van Hoecke Fysische Geneeskunde – Revalidatie Manuele therapie - EMG - Musculoskeletale Echografie Sportgeneeskunde Trimestrieel maart-juni-september-december nummer 11 Welkom, Activiteiten Bij een letsel van het bewegingsstelsel zoals spier, pees of ligament is het belangrijk om het type kwetsuur te omschrijven. De locatie en de omvang van de weefselschade zijn immers van belang in de keuze van de behandelopties. Tevens wordt ook de evolutie en prognose van de genezing beter ingeschat. Naast het klinisch bilan kunnen er aanvullend beeldvormende technieken toegepast worden. Het voordeel van echografie in combinatie met een diagnostische en/of therapeutische infiltratie wordt toegelicht binnen de fysische geneeskunde en sportgeneeskunde. De echografische beeldvorming van de weke delen is een accurate en efficiënte techniek. In deze nieuwsbrief geven wij aandacht aan het belang van de echografisch geleide infiltratietechnieken. De lente is in het land. Tijd voor actie! Kinesitherapeute Frederike Lenaerts geeft enkele nuttige tips en adviezen om rugvriendelijk aan de slag te gaan in de tuin. Veel leesplezier. Namens het Reva-K® team, Dr. Bruno Van Hoecke Reva-K® Centrum voor Revalidatie en Preventie Dr. Bruno Van Hoecke Veemarkt 47 bus 7 8500 Kortrijk 056 / 22 04 73 www.reva-k.be 19/3 LOK vergadering Nieuwe technologieën in voetchirurgie 21/3 Brucosport lentecongres 2015: De schouder bij de sporter: nieuwe inzichten Verantwoordelijke uitgever Dr Bruno Van Hoecke Veemarkt 47 bus7 8500 Kortrijk tel 056 22 04 73 Reva-K® Kortrijk maart 2015 Musculoskeletale echografie en infiltraties bij letsels van het bewegingsstelsel Het gebruik van musculoskeletale echografie zowel bij diagnostiek als interventioneel is de voorbije jaren sterk toegenomen. Meerdere redenen zijn hiervoor aanwezig: uitgebreid onderzoek en kennis, betere opleiding, geavanceerde toestellen met hogere beeldkwaliteit en de aandacht voor de patiëntveiligheid. Echografie kan gebruik worden in de diagnose van aandoeningen van bot, gewricht, pees, spier, ligament, bloedvat en zenuw. Tevens zijn er interventionele technieken zoals diagnostische en/of therapeutische injecties (infiltraties ), aspiraties, tenotomie en biopsie. Literatuurstudie1 toont aan dat echografisch geleide infiltraties in grote, middelgrote en kleine gewrichten meer accuraat zijn dan infiltraties die gebeuren via zogenaamde ‘landmark’ methode. Deze laatste is een techniek waarbij via klinische vaardigheid anatomische merkpunten worden opgezocht en aangeduid. Voor de toepassing bij weke delen structuren neemt die nauwkeurig nog toe. Voornamelijk bij injecties rond pezen, bursa, sinus tarsi, carpal tunnel is de techniek accurater. Voor de plantaire fascia is het verschil onduidelijk tov de landmark methode. ‘landmark’ methode echografisch geleide methode Reva-K® Kortrijk maart 2015 Intra articulaire techniek voor grote gewrichten Naast de technische vaardigheid bij het infiltreren van een gewricht kan de accuraatheid van de injectie gevoelig verhoogd worden door onder echografische geleide te werken. Zo worden een aantal specifieke technieken weerhouden om bij een intra articulaire infiltratie toe te passen: Schouder2 Knie 3 posterior superolateraal Sacro ilacaal4 mid SIPS en processus spinosus S1 (technisch onzeker) Intra articulaire techniek voor kleine en middelgrote gewrichten Voor acromioclaviculair, elleboog, pols, tibiotalair, sinus tarsi blijkt uit literatuur een licht tot matige superioriteit in efficiëntie voor de echografische techniek ten opzichte van de landmark techniek. Voor de kleine gewrichten( intrinsieke hand- en voetgewrichten, MCP, IP, MTP) is de techniek onder echografie accurater. Doch er is weinig evidentie dat de techniek ook efficiënter en kost-effectief is. Verder onderzoek lijkt hieromtrent noodzakelijk. Weke delen infiltratie Infiltraties rond pees, peesschede, bursa, fascia, perineural en spieren zijn uitgebreid bestudeerd. In een studie5 bij infiltratie in de pes anserinus bleek dat landmark infiltratie een accuraatheid score behaalde van 17% ten opzichte van 92% voor de echografisch geleide techniek. Enkele studies rapporteren de efficientië voor infiltratie van de bursa onder echografische geleide. Tevens is er ook een factor diagnostiek mogelijk door met een lokaal anestheticum te werken6. Infiltratie van de carpal tunnel onder echografie is vaak minder pijnlijk en meer efficiënt7. Referenties: 1.Finnoff JT, et al. Br J Sports Med 2014; AMSSM position statement: interventional musculoskeletal ultrasound in sports medicine. 2.Daley EL, Bajaj S, Bisson LJ, et al. Improving injection accuracy of the elbow, knee, and shoulder: does injection site and imaging make a difference? A systematic review. Am J Sports Med 2011;39:656–62 3.Hermans J, Bierma-Zeinstra SM, Bos PK, et al. The most accurate approach for intra-articular needle placement in the knee joint: a systematic review. Semin Arthritis Rheum 2011;41:106–15. 4.Hartung W, Ross CJ, Straub R, et al. Ultrasound-guided sacroiliac joint injection in patients with established sacroiliitis: precise IA injection verified by MRI scanning does not predict clinical outcome. Rheumatology 2010;49:1479–82 5.Finnoff JT, Nutz DJ, Henning PT, et al. Accuracy of ultrasound-guided versus unguided pes anserinus bursa injections. PM&R 2010;2:732–9 6.Hashiuchi T, Sakurai G, Sakamoto Y, et al. Comparative survey of pain-alleviating effects between ultrasound-guided injection and blind injection of lidocaine alone in patients with painful shoulder. Arch Orthop Trauma Surg 2010;130:847–52. 7.Makhlouf T, Emil NS, Sibbitt WL Jr, et al. Outcomes and cost-effectiveness of carpal tunnel injections using sonographic needle guidance. Clin Rheumatol 2014;33:849–58. Eindelijk is het zover: de natuur komt opnieuw tot leven! We genieten van de eerste warme zonnestralen en onze lentekriebels zijn niet meer te bedwingen. Bij velen is de verleiding groot om na een lange winterpauze onmiddellijk in het werk te vliegen omdat de tuin, het terras en verbouwingen in huis aangepakt moeten worden. Naast algemene spierpijn brengt het zich verliezen in enthousiasme ook gevaren met zich mee. Bij tuinieren wordt de lage rug snel overbelast omwille van langdurig vooroverbuigen (vb. onkruid wieden), belastende repetitieve bewegingen (vb. omspitten) en kracht gebruiken vanuit asymmetrische houdingen (vb. schuren). Preventief geven wij u enkele tips om rugvriendelijk te bewegen bij het tuinieren. Opwarming: Planning: Afwisseling: Tillen: Dragen: Duwen: Trekken: Bukken: Een atleet loopt geen marathon zonder voorbereiding. Wandel en stretch alvorens u aan de slag gaat. Probeer geen hele winterstop in te halen op één dag. Verdeel het werk realistisch en bouw de inspanning langzaam op. Neem regelmatig een pauze en start niet met het zwaarste werk. Varieer van houding en wissel de werkzaamheden af. Omkader het gewicht met de voeten. Buig heupen en knieën met rechte rug en houd de voeten plat op de grond. Zo kan u tot 3x meer gewicht opheffen dan met gestrekte knieën en gebogen rug. Sterke beenspieren zijn echter een voorwaarde. Als u hier niet over beschikt, dan kunt u rollen, kantelen of schuiven. Wees niet verlegen om hulp te vragen of gebruik aangepast materiaal. Houd het voorwerp zo dicht mogelijk bij de romp en verdeel het gewicht gelijkmatig over beide benen. Verplaats de voeten in de gewenste richting én vermijd het draaien van de romp. Gebruik de beenspieren en sta recht voor het te verplaatsen object. Dit is zeer belastend voor de rug. Duwen is veiliger bij verplaatsingen. De golfersbeweging komt van pas bij het oprapen van lichte voorwerpen. Bij een gezond lichaam is er een evenwicht tussen belasting (vb. tuinieren) en belastbaarheid (vb. hoeveel inspanning u verdraagt). Bovenstaande tips zijn gericht op de reductie van de belasting. Voor een volwaardige balans moet echter ook de belastbaarheid verhoogd worden. Naast sterke beenspieren is bij tuinieren ook het volgende van belang: versterken van de rompstabilisatoren (kracht & uithouding), mobilisatie van de wervelkolom en stretching. Voor een correcte rughygiëne is een regelmatige, actieve levensstijl aan te raden. Veel tuinplezier! Frederike Reva-K ® Kortrijk Veemarkt 47 bus 7 056 22 04 73 www.reva-k.be 8500 Kortrijk