Startnotitie Lange Termijn Perspectief

"Nieuw Dordts Peil"
1
Startnotitie Lange Termijn Perspectief (LTP)
Datum:
1 maart 2016
Versie en kenmerk:
versie 1
Begrotingsprogramma:
Bestuur & Samenwerking
Onderwerp:
"Nieuw Dordts Peil" (Lange Termijn Perspectief)
Status:
concept startnotitie
In opdracht van:
het college van B&W
Ambtelijk opdrachtnemer:
Karel van Hengel, Gido ten Dolle
Projectleider/procesmanager: Kees Paalvast en Emma Forsten
Voorgesteld besluit
"De in de startnotitie "Lange Termijn Perspectief" opgenomen inhoudelijke en procesmatige kaders
voor het project/beleidsproces vast te stellen en het college van burgemeester en wethouders
opdracht te verstrekken de uitvoering van het project te starten."
Samenvatting
Dordrecht wil werken aan een Lange Termijn Perspectief vanuit de ambitie om de stad voor de
langere termijn verder te ontwikkelen en vanuit de gevoelde urgentie dat de sociaaleconomische
positie van de stad versterkt moet worden. De raad heeft in de themabijeenkomst van 13 januari
jl. hierover gesproken. Deze startnotitie is bedoeld om het proces verder in te vullen.
Daarbij wordt gekozen voor een gelijktijdige aanpak op drie niveaus:
 Lange Termijn Perspectief – Richten
 Adaptieve Strategie – Inrichten
 Uitvoeringsagenda – Verrichten
Door deze aanpak kunnen we 'al denkend doen en al doende denken'. De inzet van de gemeente in
dit proces loopt langs de lijnen van de thema's Water en Werk en met Innovatie als kans en
duurzaamheid/zelfvoorzienendheid als belangrijke voorwaarde.
Inleiding
Er is in toenemende mate behoefte aan expliciete en gedragen richtinggevende kaders voor de
lange termijn ontwikkeling van de stad Dordrecht. Aanleiding hiervoor is onder meer de erkenning,
dat de sociaaleconomische positie van de stad (en van de regio) kwetsbaar is en onder druk staat.
Dit blijkt onder andere uit de Atlas voor Gemeenten1. Hierin maakt Dordrecht grote sprongen
voorwaarts op de woonaantrekkelijkheidsindex, maar staat desalniettemin op de
sociaaleconomische index bij de laatste vijf. Ook nu de economische vooruitzichten weer aan de
beterende hand zijn, profiteert de stad Dordrecht en zijn directe omgeving daar minder van dan
andere delen van ons land. Dit is de urgentie die tot nadenken en handelen dwingt.
De stad is nooit af. De ontwikkeling van de stad en zijn inwoners is een permanent proces. Naast
plannen voor het hier en nu is er behoefte ook op grotere schaal en met een langere horizon na te
denken en te dromen over de verdere ontwikkeling van de stad en de inwoners. Deze ambitie is
een tweede aanleiding. Deze ambitie wordt nader ondersteund door wettelijke wijzigingen. Na de
transformaties in het maatschappelijk domein (3D) zijn nog in volle gang en leiden tot nieuwe
verhoudingen tussen overheid en samenleving. Daarnaast staan er de komende periode op het
ruimtelijk domein grote transformaties op de agenda (Woningwet, Omgevingswet).
Vanuit de urgentie en ambitie heeft het college van B&W een eerste verkenning gemaakt en is tot
de slotsom gekomen, dat het verstandig is een proces te starten om te komen tot een Lange
Termijn Perspectief (LTP). Dit is als volgt aangekondigd in de Begroting 2016:
1
Atlas voor Gemeenten verschijnt jaarlijks en vergelijkt de 50 grootste gemeenten van Nederland stelselmatig
en plaatst ze in een rangorde. De twee belangrijkste daarvan zijn de woonaantrekkelijkheidsindex en de
sociaaleconomische index.
Pagina 1/10
M
M
o
d
e
S
a
n
o
e
Mo
od
de
elll S
Sttta
arrrtttn
no
otttiiitttiiie
e
2
"Nieuw Dordts Peil"
"Daarnaast hebben wij met de ambtelijke top een eerste verkenning gemaakt over een lange
termijn perspectief voor de stad. Wij willen tijd en ruimte maken om hier een zorgvuldig proces
voor te ontwerpen en dit met alle betrokkenen in de stad te doorlopen. Wij nodigen de
gemeenteraad expliciet uit om met ons in dit proces gezamenlijk op te trekken. Zo kunnen wij
werken aan een gedragen verhaal, dat zou kunnen leiden tot een adaptieve agenda voor de
verdere ontwikkeling van de stad." (p. 9)
Themabijeenkomst
Op woensdag 13 januari jl. vond een themabijeenkomst plaats voor raadsleden, commissieleden en
collegeleden over het Lange Termijn Perspectief. De directeur van Atlas voor Gemeenten, Gerard
Marlet, heeft op deze avond een toelichting gegeven op de zwakke sociaaleconomische positie van
Dordrecht. Na de pauze hebben de aanwezigen in een vrije gedachtewisseling gesproken over hun
individuele en gezamenlijke dromen voor Dordrecht in 2030.
Dit leverde een veelkleurige verzameling op van ideeën, ambities en vooruitzichten, die als input
dienen voor het vervolg van het traject. In de bijlage vindt u een impressie van deze bijeenkomst.
Tevens is daar aangekondigd dat er een startnotitie voor het proces in voorbereiding is. Deze geeft
uitwerking aan hoe het proces van het LTP er uit komt te zien.
Deze startnotitie is de uitwerking van dit voornemen. Door te werken met een startnotitie geven
we de raad een uitdrukkelijke rol bij het vaststellen van de kaders voor het proces. Dat past bij de
kaderstellende rol van de raad. Tegelijkertijd is het de bedoeling om zo als gemeentebestuur (raad
en college gezamenlijk) de rol van eigenaar/opdrachtgever van het proces op te pakken.
Doelstelling
Wat willen we bereiken?
Een Lange Termijn Perspectief voor de verdere ontwikkeling van de stad, dat aan de volgende
voorwaarden voldoet:
- Het is herkenbaar en wordt breed gedragen;
- Het sluit aan bij het karakter van de stad;
- Het biedt richting en inspiratie;
- Het is brutaal en uitdagend ("denk groot");
- Het verleidt tot investeren in de stad in tijd, creativiteit en geld;
- Integraal karakter: het gaat om alle terreinen die spelen in de stad;
- Dordrecht centraal, maar blik op alle windrichtingen: we kijken ook naar de omgeving (verder
dan het Eiland van Dordrecht).
We maken een verhaal voor de stad Dordrecht, waarin leven met water een bindend thema is
voor de ontwikkeling van de stad en waarin onderwerpen als werk, innovatie, veiligheid,
duurzaamheid en structuurversterking in samenhang met elkaar worden gebracht.
Op te leveren product
Binnen dit gegeven kader gaat het proces de volgende drie producten opleveren:
1. Richten
Een Lange Termijn Perspectief (LTP). Dit is een bindend verhaal van de stad
voor de middellange en lange termijn, dat als kompas kan dienen voor de
verdere ontwikkeling van de stad. Het perspectief moet een integraal karakter
hebben en kunnen dienen als hefboom voor sociale, economische en ruimtelijke
structuurversterking. Bij dit onderdeel staat de waar-naartoe-vraag centraal.
2. Inrichten
Een Adaptieve Strategie (AS). Deze strategie kan door de tijd aangepast
worden en is dus dynamisch. Die concrete uitwerking moet geven aan hoe het
LTP op de korte en middellange termijn invulling krijgt. Dit document kan
tussentijds (bijvoorbeeld één keer per jaar) steeds verder worden uitgewerkt,
verdiept, aangevuld en aangepast. Bij dit onderdeel staat de hoe-en-met-wievraag centraal.
3. Verrichten Een Uitvoeringsagenda (UA). Dit is een concrete lijst van acties die op korte
termijn in gang kunnen worden gezet en die geacht worden bij te dragen aan het
Lange Termijn Perspectief. Bij dit onderdeel staat de wat-vraag centraal.
Pagina 2/10
M
M
o
d
e
S
a
n
o
e
Mo
od
de
elll S
Sttta
arrrtttn
no
otttiiitttiiie
e
3
"Nieuw Dordts Peil"
Proces
We kiezen voor een innovatief proces, waarin we uitgaan van het principe 'al denkend doen en al
doende denken'. In de traditionele vorm maak je volgtijdelijk een lange termijn perspectief om
vervolgens daar een agenda uit te destilleren voor de korte en middellange termijn, die je daarna
weer vertaalt in een uitvoeringsprogramma. Dat is het proces volgens het boekje. Door te kiezen
voor een gelijktijdig in plaats van een volgtijdelijk proces kunnen we vaart maken, zichtbaarheid
creëren en het denken en doen met elkaar in balans brengen. Dit vraagt echter specifieke
inrichting van het proces en flexibiliteit van alle betrokkenen.
Het proces moet aan de volgende voorwaarden voldoen:
 Van buiten naar binnen denken en werken: de stad staat centraal niet de gemeente.
 Geen werk overdoen: we maken gebruik van het vele materiaal dat reeds voorhanden is; alleen
waar niets voorhanden is en dit wel gewenst is, voegen we daar iets nieuws aan toe.
 Expliciet en gefocust: het proces hoeft niet iets nieuws op te leveren, maar is vooral gericht om
e.e.a. uitgesproken te doen en er meer focus in aan te brengen.
 Breed proces: iedereen die geïnteresseerd is in Dordrecht mag meedenken en meepraten;
 Innovatie in het proces: we zoeken naar innovatieve of ongebruikelijke manieren om het proces
in te richten.
 Het is een avontuur: we gaan op zoek, gaan experimenteren en laten ons verrassen; er moet
ruimte zijn voor nieuwe inzichten, rusteloosheid en improvisatie.
 Heldere planning, maar deze is niet heilig: liever een gedragen verhaal dat iets langer duurt dan
strak vasthouden aan de vastgestelde planning.
Figuur 1 is een schematische weergave van het proces. Daarbij is gekozen voor de indeling van
richten, inrichten en verrichten.
Figuur 1. Richten - Inrichten - Verrichten
Zoals de pijlen in het schema laten zien, beïnvloeden de drie onderdelen elkaar over en weer. Dit
vraagt regelmatig afstemming en coördinatie tussen de drie.
Argumenten
De voordelen van de gekozen gelijktijdige variant zijn:
 'Denken en doen' beïnvloeden elkaar continu;
 Combineert strategisch en concreet niveau en korte, middellange en lange termijn;
 Zorgt voor gewenste versnelling in de uitvoering;
 Maakt zichtbaar waar we mee bezig zijn;
 Is innovatief en biedt lessen voor toekomstige processen;
Pagina 3/10
M
M
o
d
e
S
a
n
o
e
Mo
od
de
elll S
Sttta
arrrtttn
no
otttiiitttiiie
e
4
"Nieuw Dordts Peil"
 Past bij het gevoel, dat een Lange Termijn Perspectief deels impliciet aanwezig is;
 Maakt optimaal gebruik van beschikbaar materiaal;
 Is uiteindelijk voor het totaal sneller.
Kanttekeningen en risico's
Mogelijke nadelen kunnen zijn:
 Ingewikkelder proces, dat lastiger te voorspellen en te plannen is;
 Vraagt intensieve afstemming en coördinatie, met name in geval van strijdigheid;
 Risico is dat we het concrete niveau (waar we doorgaans goed en succesvol in zijn) goed uit de
verf komt, maar het meer abstracte lange-termijn deel niet;
 Zwaardere processtructuur en –sturing.
Bij de inrichting van het proces houden we rekening met deze kanttekeningen en risico's. Wij
denken dat we ermee tegemoet komen aan het uitgangspunt van innovatie. En het combineert
verschillende niveaus en horizonnen.
Inzet gemeente
We willen geen vrijblijvend gesprek met de stad. Daarom gaan we het gesprek met de stad in met
een concrete, open vraag. Tegelijkertijd geven we ook aan hoe wij daar tegen aan kijken. We
beschouwen dat als onze bijdrage aan de discussie. Onze visie toetsen we aan de visie van anderen
en geeft voldoende ruimte voor een creatieve invulling en verrassende inzichten. Waar dat nodig
en mogelijk is differentiëren we de vraag naar specifieke doelgroepen.
In schema zou dit er als volgt uit kunnen zien:
Vraag
?
Welke kansen zijn wij met elkaar voor de verdere ontwikkeling van
de stad?
Welke grote opgaven horen daarbij?
Inzet gemeente
Wij zien water als "unique selling point" en drager voor kwaliteit.
Wij zien kansen in innovatie.
Wij leggen prioriteit bij werk.
Wij zien duurzaamheid/zelfvoorzienendheid als belangrijke
voorwaarde.
Discussie
Wat is uw ambitie (voor de stad)?
Wat ziet u als grote ontwikkelkansen?
Welke kansen zien we gezamenlijk?
Verkenning
Welke opgaven zien we gezamenlijk?
Uitwerking
Welke acties vloeien voort uit de kansen en opgaven die we zien?
Samenhang met andere trajecten
Structuurvisie Dordrecht 2040 en Omgevingsvisie Dordrecht
De structuurvisie Dordrecht 2040 moet bij de invoering van de
Omgevingswet (in 2018) de komende jaren omgezet worden in een
Omgevingsvisie. Met een proeve hiervan starten we in 2016. De
Omgevingsvisie is een wettelijk verplicht instrument, waarin al het
beleid dat betrekking heeft op de fysieke omgeving wordt
samengevoegd.
Artikel 3.2 Omgevingswet: "De omgevingsvisie bevat een
omschrijving van de hoofdlijnen van de kwaliteit van de fysieke
leefomgeving; de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling, het
gebruik, het beheer, de bescherming en het behoud van het
grondgebied; en de hoofdzaken van het voor de fysieke leefomgeving
te voeren integrale beleid." Daarmee is het deels een uitbreiding van
de huidige Structuurvisie, bijvoorbeeld doordat ook beleid ten aanzien
van gebruik en beheer van de openbare ruimte hierin moet worden
Pagina 4/10
M
M
o
d
e
S
a
n
o
e
Mo
od
de
elll S
Sttta
arrrtttn
no
otttiiitttiiie
e
Figuur 2. Relatie met
Structuurvisie en Omgevingsvisie
5
"Nieuw Dordts Peil"
opgenomen. Deels is het een beperking omdat de sociale dimensie van de Structuurvisie vervalt.
Het Lange Termijn Perspectief voor de gemeente Dordrecht geeft beknopt aan waar het de
komende jaren in Dordrecht om gaat; welke accenten worden gelegd en vanuit welk profiel. Niet
alleen fysiek, maar ook sociaal. De scope is daardoor breder dan die van de Omgevingsvisie en
tegelijkertijd wordt focus aangebracht. De Structuurvisie levert hiervoor input en op haar beurt
levert het LTP input voor het opstellen van de Omgevingsvisie.
Zichtbaar Samen Maritiem
In regionaal verband heeft dhr. Geert Jansen in de tweede helft van 2015 een analyse opgesteld
van de sociaaleconomische positie van Drechtsteden. Hierin zijn de bedreigingen en kansen op een
rij gezet. Het zal niet verbazen, dat dit een vergelijkbaar beeld voor de regio oplevert als dat er
voor Dordrecht is. Voor de regio is één van de belangrijkste aanbevelingen om scherpe focus te
leggen op het onderscheidende maritieme economisch profiel van de Drechtsteden.
Zoals aangegeven zullen we in het proces van het LTP gebruik maken van bestaand materiaal, dus
ook van het vele werk van Jansen. En we kijken verder dan het Eiland van Dordrecht alleen, dus
ook naar deze regionale ontwikkeling.
Overige ontwikkelingen
Zoals aangegeven gaan we zoveel mogelijk met bestaand materiaal aan de slag of we zoeken
aansluiting bij bestaande ontwikkelingen en trajecten die binnen of buiten de gemeente gaande
zijn. Bijvoorbeeld de ontwikkelingen op het gebied van innovatie in de breedste zin van het woord
(Smart City, zorginnovatie, gewijzigde verhouding overheid-samenleving etc.). Of de beweging om
te komen tot een stevige versterking van de sociale structuur in de stad (Sociale
Ontwikkelagenda).
Kosten en dekking
Het proces om een LTP op te stellen vraagt om een nauwkeurige aanpak, zeker daar waar je
besluit het gesprek met de stad aan te gaan. Kort gezegd: je kunt het maar één keer goed doen en
dan moet het goed staan. Dit vraagt inzet, middelen en gerichte communicatie.
Voor de eerste twee onderdelen (LTP en AS) van dit proces vragen we met deze startnotitie
incidentele financiële middelen. Voor het UA moet financiering uit bestaande of separate projecten
en projectvoorstellen komen.
Voor out-of-pocket kosten (projectondersteuning, bijeenkomsten, externe expertise, inzet
deskundige begeleiding, digitale middelen, ontwerpkosten, advertentiekosten, folders) een
substantieel bedrag vrijmaken: € 200.000,-. Dit is een incidenteel budget. Een bedrag van €
100.000 ten laste brengen van de post onvoorzien en een bedrag van € 100.000 ter afweging in te
brengen bij de kadernota 2017.
Duurzaamheid
Bij de inrichting van het proces zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met aspecten van
duurzaamheid.
Tevens zal duurzaamheid naar verwachting een inhoudelijk thema in het LTP zijn.
Communicatie (inclusief verkenning van het veld en 'inclusief beleid')
Communicatie maakt integraal onderdeel uit van het proces. Daarom is betrokkenheid van de
afdeling communicatie in de projectorganisatie van belang. Hoe daarmee de communicatie van het
project vorm krijgt, is op dit moment nog niet bekend.
Wel is het mogelijk nu reeds een aantal uitgangspunten rond communicatie te formuleren:
 Het gaat om een integraal verhaal voor de stad en de mensen die er wonen, werken en gebruik
van maken. Dat vraagt een brede insteek met ruimte voor gedifferentieerde aanpak voor
doelgroepen, bijvoorbeeld jongeren of de regio.
 Het moet een interactief proces zijn, waaraan alle betrokkenen in de stad (en de omgeving) deel
kunnen nemen.
 Gebruik maken van zoveel mogelijk bestaande communicatieve kanalen, zowel analoog als
digitaal. Daar waar mogelijk en gewenst innovatieve concepten uitproberen.
 Extern en intern: we betrekken medewerkers van Dordrecht en wellicht de regio.
Pagina 5/10
M
M
o
d
e
S
a
n
o
e
Mo
od
de
elll S
Sttta
arrrtttn
no
otttiiitttiiie
e
6
"Nieuw Dordts Peil"
Werkplan met fasering
De Stuurgroep stuurt het proces en stelt (eind)producten vast ter besluitvorming. De bestuurlijke
opdrachtgevers zijn wethouder van der Burgt en wethouder Sleeking. De ambtelijke
opdrachtgevers zijn de directeur Stadsbestuurscentrum (Karel van Hengel), de directeur
Stadsontwikkeling (Gido ten Dolle) en de projectleiders (Emma Forsten en Kees Paalvast),
ondersteund door een project-assistent (Nancy van Heumen).
Het Kernteam organiseert het proces en produceert de (eind)producten. De projectleiders, de
project-assistent en een communicatie medewerker nemen daarin het voortouw. Daarnaast is het
Kernteam samengesteld vanuit verschillende inhoudelijke disciplines. Hierin hebben in ieder geval
zitting de verantwoordelijke en/of betrokken ambtenaren bij de thema's water, innovatie en sociale
structuurversterking. Daarnaast heeft het een wisselende samenstelling (ambtenaren uit
verschillende sectoren, programma's, bedrijven en disciplines) afhankelijk van de fase in het
proces.
De Klankbordgroep reflecteert gevraagd en ongevraagd op het proces en de (eind)producten.
Deze bestaat uit raadsleden (b.v. per fractie één vertegenwoordiger).
Fasering
Door te kiezen voor een innovatieve aanpak is het nodig een ongebruikelijke volgorde in het proces
te kiezen. Dit betekent dat we voor twee parallelle processen kiezen, die van onderop ingericht
worden:
1. De eerste geldt voor de niveaus verrichten en inrichten: de Uitvoeringsagenda en Adaptieve
Strategie. Deze begint met een inventarisatie van bestaande activiteiten en het maken van een
voorlopige keuze voor focus. De lessen uit deze agenda en strategie beïnvloeden het proces
van het LTP. Dit is voornamelijk een intern proces.
2. Totstandkoming van het Lange Termijn Perspectief. Dit is een intern en extern proces.
Opdrachtfase
(Startnotitie)
UA + AS
Inventarisatie +
voorlopige keuze
LTP
Proces-vormgeving
Definitieve
keuze
Uitvoering voorlopige keuze
Interactief proces (intern & extern)
Opstellen LTP
2e helft
2017
Figuur 3. Tijdlijn proces
Gelijktijdig starten we met het proces om te komen tot een Lange Termijn Perspectief. Dit valt
weer uiteen in verschillende fasen:
 Vormgeving proces. Hier bepalen we hoe het interactief proces (intern en extern) er uit komt te
zien. Dit levert een tussenproduct op, te weten een procesvoorstel LTP. Hierin zal worden
uitgewerkt hoe we externe partijen middels de doelgroepenbenadering gaan betrekken. Dit
wordt ter vaststelling aan de gemeenteraad aangeboden.
 Interactief proces (intern en extern). Na groen licht voor het procesvoorstel vindt het interactief
proces plaats. Dit gebeurt zowel intern binnen de gemeentelijke organisatie, bijvoorbeeld met de
Denktank, als extern met alle geïnteresseerde betrokkenen, bijvoorbeeld met de Focusgroep.
Alle verzamelde input wordt gebruikt om te komen tot een definitief Lange Termijn Perspectief.
 Opstellen LTP. Het Kernteam en de Stuurgroep bereiden dit eindproduct voor, zodat het in de
raad kan worden vastgesteld.
 Vaststelling. Hoewel het gaat om een product van en voor de stad, leggen we het eindproduct
ter besluitvorming voor aan de gemeenteraad. Het is aan de gemeenteraad te bepalen op welke
wijze zij deze besluitvorming willen vormgeven.
Pagina 6/10
M
M
o
d
e
S
a
n
o
e
Mo
od
de
elll S
Sttta
arrrtttn
no
otttiiitttiiie
e
7
"Nieuw Dordts Peil"
Na het vaststellen van het eindproduct LTP stellen we een definitieve Adaptieve Strategie en
Uitvoeringsagenda op.
Doorlooptijd en Cyclus
Het proces neemt bij benadering ongeveer een jaar in beslag vanaf het moment van vaststellen
van deze startnotitie. We streven hoe dan ook om uiterlijk eind 2017 het proces af te ronden. Op
deze manier is het LTP bruikbaar als voorbereiding voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018.
Het LTP stellen we voor een periode van minimaal 8 jaar vast. De Adaptieve Strategie en de
Uitvoeringsagenda zijn dynamisch van karakter en zullen een kortere en meer flexibele
houdbaarheid hebben.
Voorbeeld
In onderstaande figuur geven we een voorbeeld hoe de drie producten (LTP, AS en UA) zich tot
elkaar verhouden, welke onderwerpen en vraagstukken in welk product terecht zouden kunnen
komen en hoe het er in de praktijk uit kan komen te zien. De belangrijkste ankers in dit voorbeeld
zijn (conform de genoemde inzet van het gemeentebestuur): Water en Werk.
Leven met Water
Meer banen. Meer mensen aan
het werk
Lange Termijn Perspectief (Stad met water)
LP
Waarom
Adaptieve Strategie:
Innovatie (b.v. SmartCities, Social Lab, … ) & ''Nieuwe brutaliteit''
AS
Hoe en
met wie
Uitvoeringsagenda
UA
Wat
Sociale versterking
Meer bedrijven naar
Dordrecht
Aanpak OnderwijsArbeidsmarkt
Dijkversterking
RiverArt
Omgaan met stijgend
water
Figuur 4. Voorbeeld uitwerking drie niveaus
Bijlagen
Bijlage 1 is het verslag van de Themabijeenkomst van de gemeenteraad op 13 januari 2016.
Pagina 7/10
M
M
o
d
e
S
a
n
o
e
Mo
od
de
elll S
Sttta
arrrtttn
no
otttiiitttiiie
e
8
"Nieuw Dordts Peil"
Inleiding
Woensdagavond 13 januari 2016 is er een bijeenkomst
georganiseerd voor de Raadsleden, Commissieleden en
het College van Burgemeester en Wethouders om samen
een open dialoog aan te gaan over het lange termijn
perspectief van Dordrecht. Eerst heeft Gerard Marlet een
presentatie gegeven aan de hand van de positie van
Dordrecht als gemeente in de Atlas voor Gemeenten. Hij
meent dat de stad het goed doet. Zeker gezien de
woonaantrekkelijkheid van de stad zijn we erg gestegen.
Echter op het sociaaleconomische punt zijn we zo ver
gezakt dat we bijna onderaan staan. Dit heeft onder
andere te maken met de kans op werkgelegenheid voor
laagopgeleiden. Ook de bereikbaarheid van Dordrecht
staat op het spel, wat betekent dat bereikbaarheid naar
werkgelegenheid vermindert.
Na de presentatie zijn er zes groepen ontstaan waarin een
open dialoog gehouden is aan de hand van twee hoofdvragen.
De eerste is: “Wat is onze gezamenlijke droom voor
Dordrecht in 2030?”. De tweede hoofdvraag is: “Hoe zou een
proces met en van de stad moeten zijn, waarvoor
gemeentebestuur gezamenlijk het initiatief nemen?”. Een uur
lang hebben de groepen zitten praten met elkaar waarna
iedere tafel kort de uitkomsten heeft gedeeld.
Er is een samenvatting gemaakt van de bevindingen van deze
avond, welke in een aantal hoofdpunten zijn verdeeld, die
vaker zijn teruggekomen in verschillende gesprekken. In de
bijlage staan de aantekeningen van de verschillende tafels.
Samenvatting
Opvallende uitkomsten
Water benutten
Dordrecht ligt aan het drierivierenpunt en is dankzij zijn ligging verbonden aan water. Maar op dit
moment wordt dit voordeel nog niet optimaal benut. Het water dient terug te komen in de stad,
want zo wordt de stad beleefd. Hierdoor wordt er levendigheid rond en op het water gestimuleerd,
denk desnoods aan een museum. Er kan meer aandacht besteed worden aan het drierivierenpunt,
waar de levendigheid omheen vergroot kan worden. Ook kan er iets gedaan worden met de
combinatie water en duurzaamheid. Dordrecht kan zelfs een maritieme topregio worden, wanneer
men het thema water als verbinding van meerdere onderwerpen/problemen ziet. Meerdere malen
is er gesproken over de bereikbaarheid van Dordrecht en hiervoor kan het water ook optimaal
gebruikt worden natuurlijk.
Zelfvoorzienende stad
Dordrecht moet zich op de zelfvoorziening richten. Daarmee wordt gedoeld op de werkgelegenheid,
duurzaamheid en zorg, namelijk dat de samenleving de zorg voor ouderen op zich neemt. Vooral
duurzaamheid wordt de komende periode een belangrijk punt op de agenda. Overigens levert het
zelfvoorzienend zijn an sich al werkgelegenheid op.
Verbinding met Rotterdam
Verbindingen zijn belangrijk voor de bereikbaarheid van Dordrecht, dan wordt gedoeld op de
verbindingen met Breda en Rotterdam. Er is een droom voor een metrolijn vanaf Rotterdam naar
Dordrecht, die dan door zou lopen tot Den Haag of in ieder geval tot een strand. Maar niet alleen
Pagina 8/10
M
M
o
d
e
S
a
n
o
e
Mo
od
de
elll S
Sttta
arrrtttn
no
otttiiitttiiie
e
9
"Nieuw Dordts Peil"
de infrastructurele verbinding is belangrijk. Het samenwerken met Rotterdam moeten we niet
vergeten, samen met de mogelijkheid om onszelf economisch gezien op te trekken aan Rotterdam.
Werkgelegenheid
De kansen voor laagopgeleiden op werk zijn klein. Dit veroorzaakt mede de lage
sociaaleconomische positie van Dordrecht. Het is verstandig als hier iets aan gedaan wordt, zoals
het zelf creëren van werkgelegenheid. Ook zijn er kansen te vinden in de groene maak-industrie,
aangezien de gewone maak-industrie uit Dordrecht verdwijnt. Hiermee kan Dordrecht zich dan wel
onderscheiden. Het zou verstandig zijn om ook een focus te leggen bij de hoogopgeleiden. Door
middel van de aanwezigheid van hoogopgeleiden wordt er voor de laagopgeleiden ook meer werk
gefaciliteerd (Trickle-down effect). Wat zich nu vooral voordoet is een mismatch tussen vraag en
aanbod. Dit zou goed op te lossen moeten zijn.
Leegstand
De leegstand in Dordrecht dient weggewerkt te worden. Hierdoor zou namelijk de binnenstad al
een stuk bruisender en aantrekkelijker zijn. Om deze leegstand aan te pakken kan men tonen
waarom het de moeite is om hierin te investeren. Hiervoor hoeven geen grote bedrijven
aangetrokken te worden, maar juist de leegstand in bijvoorbeeld de Voorstraat zou verholpen
kunnen worden door meer creatieve en/of kleine bedrijven aan te trekken. Creativiteit is een
sleutelwoord om hiermee om te gaan.
Gevaarlijke stoffen de stad uit!
Er is een overduidelijke wens om de gevaarlijke stoffen de stad uit te krijgen. Dit kan door de
giftreinen te verbieden over het spoor door de stad te gaan. Hierdoor komen er ruimtes vrij, zoals
het Maasterras waar veel meer bedrijvigheid mogelijk wordt. Hoe de gevaarlijke stoffen dan wel
vervoerd zouden moeten worden? Wellicht is een tunnel een idee, om eens groot te denken.
Aantal iconen in Dordrecht
Iconen zorgen voor de bekendheid van Dordrecht. Vooral voor het toerisme is het belangrijk dat
Dordrecht bekend komt te staan om een aantal iconen. Niet te veel, want je kunt je niet focussen
op teveel tegelijk. Deze uniciteit ligt bij het thema water of de historische binnenstad. Het profiel
van Dordrecht moet op de kaart gezet worden.
Investeringsklimaat
Dordrecht moet gaan nadenken over zijn investeringsklimaat. Het is wenselijk als er een kort en
bondig verhaal van Dordt (elevator pitch) komt, zodat we investeerders over de streep kunnen
halen om hier te investeren. Dit korte verhaal geeft een duidelijk beeld van de toekomst van het
gebied. Dit lange termijn perspectief zou per deelgebied/wijk vormgegeven kunnen worden. Ook
wordt de optie genoemd om een multinational binnen te halen, zodat daarna andere bedrijven wel
volgen. Het doel is dan om het industriegebied weer gevuld te krijgen. Voor in de binnenstad dient
er niet gefocust te worden op enkel grote bedrijven, want kleine creatieve bedrijven hebben ook
voordelen. Het zou verstandig zijn om hier nog wat aan te gaan doen, zodat bedrijven naar
Dordrecht toe komen en blijven.
Studenten en hoger opgeleiden
Onder de aanwezigen heerst een droom om een vorm van hoger onderwijs naar Dordrecht te
halen. Dit hebben we al eens eerder geprobeerd, tevergeefs, maar nog steeds zou dit een goede
ontwikkeling voor Dordrecht zijn. Op deze manier willen we eigenlijk hoogopgeleiden aantrekken
en hopen we dat ze na hun studie dan in de stad blijven hangen. Toch is dit zeer onwaarschijnlijk,
waardoor er aandacht aan andere mogelijkheden wordt besteed. Een dergelijk idee is dat door
middel van studentenhuisvesting studenten wel naar de stad trekken om hier te wonen en dan
elders te studeren.
Wonen
Het zou wenselijk zijn als er diversiteit in woonwijken komt. Jong en oud gaan dan gemengd
wonen, net als laag- en hoogopgeleiden. De woonwijken moeten dan ook aangepast worden op
hun doelgroep wat betreft de soort woningen. Deze vermenging zou zorgen voor verbinding in
plaats van segregatie tussen bevolkingslagen. Ook zou dit voor sociale veiligheid kunnen zorgen.
Pagina 9/10
M
M
o
d
e
S
a
n
o
e
Mo
od
de
elll S
Sttta
arrrtttn
no
otttiiitttiiie
e
10
"Nieuw Dordts Peil"
De nieuwe bescheidenheid is brutaliteit
Hotels in de stad en dan vooral de binnenstad is een uitkomst, die ervoor zou kunnen zorgen dat
toeristen hier gemakkelijk kunnen verblijven. Hiervoor en hierdoor zal Dordrecht bruisend moeten
worden. Voor een bruisend Dordt zal er ook gedacht worden aan een startersklimaat waar de
regelluwheid niet meer bedrijven tegenwerkt. Wat hier van in het verlengde ligt is de mogelijkheid
voor bedrijven om direct toegang te hebben tot de gemeente. Hierdoor komen er meer en sneller
bedrijven wat meer en sneller werkgelegenheid betekent. Daarvoor heeft Dordrecht een nieuwe
mentaliteit nodig:
“De nieuwe bescheidenheid is brutaliteit”.
Dordrecht mag wel eens wat meer voor zichzelf op komen en wat groter denken, zeker voor de
lange termijn.
Wat een nuttige aanvulling is om projecten te laten slagen en inspiratie op te doen, is om eens te
experimenteren door te kijken hoe het bij andere gemeenten gaat. Inspiratie elders ophalen kan
nooit kwaad. Denk bijvoorbeeld aan Eindhoven en wat zij als lange termijn perspectief hadden.
Power to the people
“Power to the people”. Dit is ook een uitspraak die opvalt. Het zou verstandig zijn om de
creativiteit en participatie van de burgers de ruimte te geven. Hierbij gaat men uit van het feit dat
iedereen meedoet. In dit verlengde ligt de zorgzame stad, namelijk meer voor elkaar zorgen en
dan vooral voor de ouderen zorgen. Dit kan mogelijk gemaakt worden door generaties door elkaar
heen te laten wonen, waardoor de bevolkingslagen jong/oud verbonden worden.
“De wijken zijn nu aan de beurt”. Hiermee wordt op de leefbaarheid van de wijken gedoeld. De
leefbaarheid is een focuspunt voor de toekomst en zal altijd een belangrijk punt blijven. In de stad
moet er wel ruimte blijven om te blijven spelen voor kinderen. Hiervoor zou ook een idee zijn om
overdekte speeltuinen te maken.
Conclusie
De raad ziet de urgentie van het traject en heeft de ambitie om er iets moois van te maken en hier
actief in te participeren.
Pagina 10/10
M
M
o
d
e
S
a
n
o
e
Mo
od
de
elll S
Sttta
arrrtttn
no
otttiiitttiiie
e