Basis Tabloid - Leonie Hosselet

DE VOLKSKRANT
VRIJDAG 18 APRIL 2014
23
Groen Economie
Na een lang en gelukkig leven
Of begraven milieuvriendelijker is dan
cremeren, of omgekeerd, daarover
bestaat geen eenduidigheid. Maar dat
bijna alle aspecten van de uitvaart
groener kunnen staat wel vast.
Door Leonie Hosselet
M
ilieubewust
leven is soms
een hele opdracht, maar
duurzaam
sterven is ook
nog niet zo
makkelijk. De
meningen over wat een ‘duurzame
uitvaart’ precies is, lopen nogal uiteen. Volgens diverse onderzoeken is
het verschil tussen begraven en
cremeren verwaarloosbaar. Drie jaar
geleden was er opwinding over een
onderzoek van TNO, omdat daaruit
gebleken zou zijn dat ‘resomeren’ per
saldo wel milieuvriendelijker was.
De methode leek geïnspireerd op
maffiafilms waarin lijken onzichtbaar worden weggewerkt. Ook bij resomeren wordt het lichaam opgelost
in een chemisch bad van kaliloog en
water, waardoor de ontbinding veel
sneller gaat dan bij begraven.
Maar niet iedereen was het ermee
eens dat dat zo milieuvriendelijk is.
Zo was het de vraag of de vloeistof die
overblijft, wel duurzaam kan worden
geborgen. Dat het onderzoek in opdracht was gedaan van begrafenisonderneming Yarden, die resomeren als
duurzaam alternatief in de markt
wilde zetten, deed ook enkele wenkbrauwen fronsen. Het ziet er ook niet
naar uit dat resomeren op korte termijn legaal wordt in Nederland.
Hoe ga je wel groen onder de zoden? Een groepje begrafenisondernemers verenigd in de stichting GreenLeave deed afgelopen week een
nieuwe poging de duurzame uitvaart
op de kaart te zetten. Daar zijn geen
maffiamethoden voor nodig, is hun
strekking. Bijna alle aspecten van de
uitvaart kunnen een stukje groener.
Zo kan – indirect – ook rond de uitvaart het gebruik van bestrijdingsmiddelen worden beperkt. Dat begint met een biologisch hapje in
plaats van kleffe hotelcake tijdens het
afscheid nemen en eindigt bij onbespoten bloemen met een duurzaamheidskeurmerk. Of bij een kistbekleding van hennep in plaats van katoen,
waarvoor veel pesticiden en water
worden gebruikt.
Vooral autokilometers tijdens de
uitvaart zijn een belangrijke aanslag
op het milieu, zegt Esther Molenwijk
van GreenLeave. De grootste milieuimpact van een afscheid zit in het
transport van de bezoekers die van
opbaarlocatie naar ceremonie naar
receptie rijden. Organiseer dus alles
op één plek of deel fietsen uit, adviseert ze.
En waarom in plaats van rouwauto’s niet samen met de overledene
in een bus? Uitvaartvervoerder Mark
van der Poel verhuurt al een uitvaartbus onder de slogan ‘tot het einde bij
elkaar’. Die is ingericht met zachte sofa’s en heeft de doodskist pontificaal
in het midden. Waarom zou dat luguber zijn? ‘Mensen zeggen vaak dat ze
het juist fijn vinden dat ze de kist zo
samen weg kunnen brengen.’
Ook het vervoer van de grafsteen
tikt aan in het aantal milieukilometers. Die stenen komen nu vaak van
ver, meestal uit China of India. Terwijl
de overledene ook kan kiezen voor lokaal en hergebruik. Er zijn voldoende
oude bruikbare stenen over van geruimde graven die nu verdwijnen in
het asfalt. Slijp een laagje van zo’n
oude steen en er kan weer een nieuwe
naam op. Of keer hem om. Een houten monument of een zwerfkei zijn
ook prima lokale alternatieven.
Illustratie Han Hoogerbrugge
Waarom in plaats
van rouwauto’s
niet samen met
de overledene in
een bus?
Het hout voor de kisten komt meestal
ook van elders in Europa, terwijl er lokale alternatieven zijn. Zo haalt uitvaartkistenbouwer Jos Mulder het
hout voor één kist uit een bos in Biddinghuizen. Of neem een grafmand
van wilgentenen uit Culemborg.
Mandenmaker Jan de Vos vlecht er
één in twintig uur. De dode ligt boven
op een vacht van De Vos’ eigen schapen. Maar liever nog vult hij de bodem met hooi: ‘Je weet niet wat je
ruikt als zo’n mand in je kamer staat.
Het vrije boerenleven.’ Soms bestellen klanten de mand al vóór hun overlijden, en helpen ze mee met vlechten. Dat is pas echt bewust bezig zijn
met de dood.
De vraag blijft natuurlijk hoeveel
het oplevert als iemand pas bij de
eindstreep duurzame opties kiest. Als
daar een leven van ongegeneerd consumeren, de wereld over vliegen en
plastic zakjes gebruiken aan vooraf is
gegaan, dan kan een duurzame uitvaart daar niet tegenop.
Maar daar gaat het ook niet om,
vindt Molenwijk van GreenLeave. Het
is vooral ook de uitvaartbranche zelf
die moet worden wakker geschud.
‘Die branche is redelijk traditioneel.
Ze biedt producten aan die ze al kent
en heeft nog weinig kennis van duurzame alternatieven.’
Bovendien kan het volgens haar
geen kwaad als nabestaanden bij de
hele trits keuzes die ze toch al moeten
maken, daarbij ook horen krijgen wat
de duurzaamste optie is. Het staat de
nabestaanden vervolgens vrij om die
mogelijkheid te kiezen of niet. En
waarom ook niet. Het is nooit te laat
om groen te zijn.
Vragen over milieuvriendelijk gedrag of tips voor deze rubriek?
Mail naar [email protected]
Spul H&M Conscious Collectie
Zweeds bioleer heeft vele voordelen
Modeketen H&M komt elk halfjaar met een Conscious Collectie. Wat maakt die duurzaam?
H
et is weer zover: de nieuwe, milieubewuste Conscious Collectie van H&M ligt in
de winkel. Wie nog wat wil bemachtigen,
moet wel opschieten. Maar wat maakt
deze kledinglijn nou duurzamer? Het gebruik van
materialen als Lyocell/Tencel, milieuvriendelijk
geproduceerde viscose, biologisch katoen en biohennep, gerecyclede wol en… biologisch leer.
Biologisch leer? Ja. Dat is gemaakt van de huiden
van biologisch en dus diervriendelijk gehouden
varkens, kalveren of koeien. H&M is Zweeds. Het
H&M-leer komt van Zweedse bio-vleeskoeien en
draagt het biologische keurmerk van KRAV, de
Zweedse tegenhanger van SKAL, de organisatie die
bij ons biologische landbouwproducten certificeert. Goed nieuws voor bioboeren, want normaal
gesproken worden alle huiden voor de leerproduc-
tie, gangbaar of biologisch, bij elkaar gegooid. Dit
leer wordt apart gehouden. Leer is weliswaar een
restproduct van de vleesindustrie, maar het is veel
duurder om vee biologisch te fokken dan op de
gangbare manier. Nu krijgen de bioveehouders
tenminste deze meerwaarde betaald, zegt milieuadviesbureau Blonk Consultants.
Maar dat is niet het enige voordeel van het H&Mbioleer. Het wordt ook gelooid en gemaakt in Zweden. Nu geldt voor vrijwel alle in Europa geproduceerde, duurdere leersoorten dat er zorgvuldig
wordt omgegaan met mens en milieu. Dat is belangrijk, omdat verreweg het meeste, goedkopere
leer uit lagelonenlanden als India, Pakistan, China
en ook Marokko komt. Daar wordt er niet alleen
kwistig met chemische looistoffen en vervuild afvalwater gezwaaid, maar ook de arbeidsomstandigheden zijn abominabel. Arbeiders, ook kinderen, werken daar onbeschermd met zeer gevaarlijke, bijtende chemicaliën. Het loont dus de
Prijs
iets duurder dan
gangbare
collecties
Verkrijgbaar
hm.com/nl,
H&M-winkels
Oordeel
JJJJJ
moeite om na te vragen waar het leer in de winkel
vandaan komt. En stil te staan bij die ‘koopjestas’
op vakantie.
Voor het looien van het H&M-bioleer worden er
niet, zoals bij veel gangbaar leer, chemische stoffen zoals chroomzouten gebruikt, maar alleen
minder belastende, plantaardige producten zoals
looistoffen uit eikenbast. Er wordt bovendien zuinig omgesprongen met water. Gelukkig zijn er wereldwijd meer initiatieven om leer te verduurzamen. Internationale merken als Timberland en
Ecco kopen leer van een bedrijf dat in Vietnam en
China investeert in mensenrechten.
Nu bestaat nog maar een kleine 16 procent van
de H&M-kleding uit duurzame materialen. Maar
het doel van de modeketen is: 100 procent in
2020. Een loffelijk streven. En gezien de populariteit van de halfjaarlijkse Conscious-collecties wellicht nog haalbaar, ook.
Loethe Olthuis