____________________________________________________________________________________________ PICATO (INGENOL-MEBUTAAT) VOOR ACTINISCHE KERATOSEN ____________________________________________________________________________________________ WAT IS PICATO ? Picato is een geneesmiddel dat de werkzame stof ingenol-mebutaat bevat. Picato wordt gebruikt voor de behandeling van volwassenen met de huidafwijking actinische keratose (keratosis actinica). Het is verkrijgbaar in de vorm van een gel in twee sterkten: 150 microgram/g en 500 microgram/g. De lage concentratie (150 microgram/g) is bedoeld voor het gezicht en wordt geleverd als een doosje met 3 kleine tubetjes van 0.47 g, om op 3 opeenvolgende dagen aan te brengen. De hoge concentratie (500 microgram/g) is bedoeld voor het lichaam en wordt geleverd als een doosje met 2 kleine tubetjes van 0.47 g, om op 2 opeenvolgende dagen aan te brengen. De tubes moeten worden bewaard in de koelkast. WAT ZIJN ACTINISCHE KERATOSEN? Actinische keratosen (keratosis actinica) zijn kleine, ruw aanvoelende plekjes op de huid, vaak met een lichtbruine kleur. De bovenste laag van de huid, de hoornlaag, is dikker ter plaatse, daarom voelt het ruw aan. Die verdikking ontstaat doordat de huidcellen niet normaal uitgroeien, en de reden daarvoor is weer dat ze beschadigd zijn door jarenlange blootstelling aan teveel zon. Actinisch betekent: veroorzaakt door zonlicht, en keratose is de term voor een verhoornings-stoornis van de huid (Grieks: aktis = straal ; keratose = verhoorning van de huid). De kleur varieert van huidkleurig tot lichtbruin. Deze huidafwijkingen ontstaan op de aan zonlicht blootgestelde delen van het lichaam, vooral in het gelaat en op de handruggen. keratosis actinica voorhoofd keratosis actinica voorhoofd keratosis actinica handruggen Na verloop van jaren kan er in actinische keratosen huidkanker ontstaan. De vormen van huidkanker die kunnen ontstaan zijn het plaveiselcelcarcinoom en (minder vaak) het basaalcelcarcinoom. De kans op het ontstaan van huidkanker in een actinische keratose is niet precies bekend. Vermoedelijk gaan elk jaar 0.25% tot 1% van de actinische keratosen over in een plaveiselcelcarcinoom. Vanwege deze kans, en ook om cosmetische redenen, is het gebruikelijk om actinische keratosen te behandelen. Hiervoor bestaan vele producten en technieken. Zie hiervoor de folder actinische keratosen. ____________________________________________________________________________________________ 1 Bron: www.huidziekten.nl PICATO Sinds 2013 is voor de behandeling ook het nieuwe middel Picato (ingenol-mebutaat) beschikbaar. Vergeleken met andere crèmes voor actinische keratose zoals Efudix (5-fluoro-uracil crème) is Picato iets minder effectief: circa 4050% van de keratosen verdwijnen. Maar het voordeel is dat het veel makkelijker in het gebruik is. Efudix moet weken achter elkaar worden aangebracht, Picato maar op 2 of 3 opeenvolgende dagen. HOE WERKT PICATO ? Hoe Picato precies werkt, wordt niet volledig begrepen. Men denkt dat de werkzame stof in Picato, ingenolmebutaat, op twee verschillende manieren werkzaam is. Als ingenol-mebutaat eenmaal op de huid is aangebracht en door de huidcellen is opgenomen, heeft de stof een direct toxisch (schadelijk) effect op de aangetaste cellen. Daarnaast stimuleert het een ontstekingsreactie, waarna de cellen van het afweersysteem de verhoorningsstoornis opruimen. Samen leiden deze twee werkingsmechanismen tot het afsterven van de door actinische keratose aangetaste cellen. WIE KAN PICATO GEBRUIKEN ? Picato is geregistreerd voor de behandeling van actinische keratosen bij volwassenen. Het is niet bedoeld voor hele dikke varianten (hypertrofische actinische keratose), want dan dringt het onvoldoende door. Patiënten die afweeronderdrukkende middelen gebruiken, bijvoorbeeld voor een donornier, mogen het ook gebruiken (geen risico aan verbonden, het middel wordt niet opgenomen), maar het is nog niet goed onderzocht of het bij hen even goed werkt als bij mensen met een normale afweer. HOE MOET IK PICATO GEBRUIKEN ? Als de actinische keratose in het gezicht zit, breng dan 3 dagen achter elkaar Picato 150 microgram/g gel aan op de plek(ken). Als de actinische keratose op het lichaam zit, breng dan 2 dagen achter elkaar Picato 500 microgram/g gel aan op de plek(ken). Zit het in de hals, kies dan voor een van de twee sterkten afhankelijk van of het grootste deel bij gezicht hoort of bij romp. Knijp de gel uit de tube op een vingertop en verdeel het gelijkmatig over het gebied waar de actinische keratosen zitten. Laat het daarna 15 minuten drogen. De inhoud van een tube is voldoende om een gebied van 25 vierkante cm (5 x 5 cm) mee in te smeren. Dit is gelijk ook het maximum oppervlak dat per dag mag worden ingesmeerd. De tube is voor eenmalig gebruik en dient na gebruik te worden weggegooid. Was meteen na het aanbrengen van Picato de handen met water en zeep. Als actinische keratosen op de handrug worden behandeld, dan natuurlijk niet het afwassen, maar alleen de vingertop waarmee het werd aangebracht wassen. Was het behandelde gebied niet en raak het niet aan gedurende 6 uur na het aanbrengen van Picato. Na deze periode mag het behandelde gebied worden gewassen met milde zeep en water. Picato mag niet aangebracht worden direct na het douchen of minder dan 2 uur voor het slapen gaan. Na het aanbrengen van Picato mag het behandelde gebied niet worden bedekt met een afsluitend verband. Of het goed heeft gewerkt kan pas ongeveer 8 weken na de behandeling worden beoordeeld. Als het niet helemaal weg is, raadpleeg uw arts. Het kan eventueel nog een keer worden gedaan, of er kan worden gekozen voor een van de andere behandelmethoden. WANNEER KAN IK PICATO NIET GEBRUIKEN ? Niet gebruik bij overgevoeligheid (allergie) voor het werkzame bestanddeel (ingenol-mebutaat) of voor een van de hulpstoffen (isopropylalcohol, hydroxyethylcellulose, citroenzuurmonohydraat, natriumcitraat, benzylalcohol). ____________________________________________________________________________________________ 2 Bron: www.huidziekten.nl WAARSCHUWINGEN EN VOORZORGEN Contact met de ogen dient vermeden te worden. Als contact met de ogen per ongeluk plaatsvindt, moeten deze onmiddellijk met een overvloedige hoeveelheid water gespoeld worden en dient de patiënt zo snel mogelijk medische hulp in te roepen. Na onbedoelde blootstelling van het oog aan Picato kunnen oogaandoeningen, zoals oogpijn, en zwelling van de oogleden en de huid rond de ogen worden verwacht. Picato mag niet worden doorgeslikt. Als de gel per ongeluk wordt doorgeslikt moet de patiënt veel water drinken en medische hulp inroepen. Picato dient niet aangebracht te worden op open wonden of beschadigde huid, waar de huidbarrière niet intact is. Picato dient niet gebruikt te worden rond de ogen, aan de binnenzijde van de neusgaten, aan de binnenzijde van de oren of op de lippen. WAT ZIJN DE BIJWERKINGEN VAN PICATO ? De meest gemelde bijwerkingen zijn plaatselijke huidreacties, zoals roodheid, schilferen, vervellen, korstvorming, zwelling, en het ontstaan van blaasjes, puistjes, open plekken en zweertjes op de plaats waar Picato is aangebracht. Deze lokale huidreacties zijn van voorbijgaande aard en treden doorgaans binnen 1 dag na het begin van de behandeling op; de maximale intensiteit treedt op tot 1 week na het einde van de behandeling. Lokale huidreacties verdwijnen meestal binnen 2 weken na het begin van de behandeling bij plekken op het gezicht en de hoofdhuid, en binnen 4 weken na het begin van de behandeling van plekken op de romp en ledematen. Het effect van de behandeling kan pas goed worden beoordeeld als de lokale huidreacties verdwenen zijn (na 8 weken). INTERACTIES MET ANDERE GENEESMIDDELEN Omdat Picato niet in het bloed wordt opgenomen is de kans op interacties andere geneesmiddelen minimaal. ZWANGERSCHAP EN BORSTVOEDING Zwangerschap Er zijn geen gegevens over het gebruik van ingenol-mebutaat bij zwangere vrouwen. De resultaten van dieronderzoek laten zien dat Picato in geringe mate schadelijk is voor het embryo. Maar omdat Picato niet systemisch geabsorbeerd wordt, is bij gebruik op de huid het risico op schade aan de ongeboren vrucht gering. Uit voorzorg heeft het de voorkeur het gebruik van Picato te vermijden tijdens de zwangerschap. Borstvoeding Aangezien Picato niet systemisch geabsorbeerd wordt, worden geen effecten op de pasgeborene/zuigeling verwacht. Na aanbrengen van Picato dient de moeder gedurende 6 uur fysiek contact van de pasgeborene met het behandelgebied te vermijden. 2013 ____________________________________________________________________________________________ 3 Bron: www.huidziekten.nl