hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening

hbo-bachelor Sociaal
Juridische Dienstverlening
Hogeschool NTI
Februari 2012
NVAO uitgebreide Toets nieuwe opleiding
Paneladvies
1 Samenvattend advies
3 2 Werkwijze panel
5 3 Beschrijving van de opleiding
3.1 Algemeen
3.2 Profiel instelling
3.3 Profiel opleiding
6 6 6 6 4 Opleidingsbeoordeling
4.1 Beoogde eindkwalificaties
4.2 Programma
4.3 Personeel
4.4 Voorzieningen
4.5 Kwaliteitszorg
4.6 Toetsing
4.7 Afstudeergarantie en financiële voorzieningen
4.8 Algemene conclusie over de kwaliteit van de
opleiding
10 10 12 17 19 20 21 22 Overzicht oordelen
24 5 pagina 2
23 Bijlage 1: Samenstelling panel
25 Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten
27 Bijlage 4: Lijst met afkortingen
28 NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
1 Samenvattend advies
De opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening richt zich op studenten die ofwel al in dit
veld werkzaam zijn, of een overstap naar dit domein overwegen. Het panel is van oordeel
dat de doelstellingen een helder en duidelijk geheel vormen, zijn afgestemd op een
welomschreven maatschappelijke behoefte en zijn geformuleerd op bachelorniveau. De
opleiding positioneert zich tussen het juridische domein en dat van de sociaalpsychologische dienstverlening. Deze aanpak is gekozen in overleg met het werkveld en
sluit aan bij de Multi-problematiek van de beoogde cliënten. De focus op
schuldhulpverlening en e-dienstverlening past goed bij deze positionering. De competenties
en leerdoelen zijn afgestemd op functies die in het werkveld herkenbaar zijn: adviseur,
trajectbegeleider of regisseur. Het panel is van mening dat de internationale toepasbaarheid
van de eindkwalificaties aandacht behoeft. Daarnaast beveelt het aan toegepast onderzoek
expliciet in de eindkwalificaties op te nemen.
Het programma weerspiegelt volgens het panel goed de uitgangspunten van de opleiding.
Het legt een stevige basis van juridische kennis en geeft voldoende aandacht aan de
sociale kant van de dienstverlening. Zaken als beleidsvorming en de ethische en
sociologische aspecten van dienstverlening zijn minder sterk belicht. Training van
vaardigheden vindt plaats in acht praktijktrainingen gespreid over de hele opleiding. Het
panel meent dat dit wel een basis biedt voor het aanleren van juridisch schrijven en
begeleidingsvaardigheden, maar voor sommige studenten is dit wellicht niet genoeg. De
opleiding dient daarom te monitoren of studenten voldoende voorbereid zijn op de eisen die
de praktijk stelt op dit gebied. Tevens ziet het panel graag dat onderzoeksvaardigheden
meer aandacht krijgen in het programma.
Door de modulaire opbouw en de geleidelijke verdieping van de kenniscomponent biedt het
programma een goede kapstok voor het leren op afstand. Via huiswerk- en
zelfstudieopdrachten zijn er veel momenten van formatieve toetsing. NTI ziet toe op tijdige
feedback op huiswerk, hetgeen de studenten goed in staat stelt de eigen vorderingen bij te
houden. De integratieve eindopdrachten zijn casus- en praktijkgericht en laten de studenten
kennismaken met de veelzijdigheid van de beroepspraktijk. Studenten dienen zelf een
relevante stage te zoeken of op basis van ervaring vrijstelling te vragen.
Het panel acht de opleiding studeerbaar, vooral voor studenten met een werkplek in de
sector. Zij kunnen een aanzienlijk deel van hun opleiding laten samenvallen met hun werk.
Voor studenten die werkzaam zijn buiten dit veld of wier functie niet het vereiste niveau
heeft, ligt dit een stuk lastiger, vooral vanwege het beperkt aantal contactmomenten en de
eis om op een opleidingsrelevante plek stage te lopen. NTI benadrukt het concept van
Blended Learning. Het panel meent dat dit meer inhoudrijk kan worden ingevuld. De digitale
leeromgeving is adequaat maar wordt vooral gebruikt voor communicatie tussen docent en
student en niet echt als leeromgeving.
De opleiding wordt verzorgd door freelance docenten, die allen voldoende kennis van en
affiniteit met de betrokken domeinen hebben. Het panel meent dat zij voldoende dicht bij het
beroepenveld staan en ook voeling hebben met de motieven van de doelgroep om te kiezen
voor afstandsonderwijs. Het panel waardeert de professionaliteit en betrokkenheid van de
docenten. Zij houden zelf hun vakkennis en vaardigheden bij. Wel vindt het panel dat de
docenten actief bij onderzoek betrokken zouden moeten zijn en blijven.
pagina 3
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
Het panel heeft kennis genomen van de toetsen in het programma en vastgesteld dat het
eindniveau van de opleiding adequaat getoetst wordt. Het panel heeft waardering voor de
onafhankelijke en grondige werkwijze van de commissie ten aanzien van de bewaking van
de kwaliteit van de toetsing en de borging van het eindniveau. Dit kan als voorbeeld gelden
voor andere opleidingen.
De begeleiding van studenten is adequaat maar, vanwege het afstandsonderwijs, beperkter
dan bij een reguliere opleiding. Gezien het belang van de werkzaamheden van de mentor,
is het panel verbaasd dat NTI het mentoraat als een startfunctie definieert. De opleiding licht
aankomende studenten helder voor en hanteert de instroomeisen en eventuele vrijstelling
van de stage kritisch.
NTI hanteert een strak en deskundig ondersteund kwaliteitszorgsysteem.
Medezeggenschap en advies vanuit de studentenraad is in ontwikkeling, maar vervult nu al
een nuttige rol in het verbeteren van zaken die studenten direct raken. De evaluatie van de
docenten is adequaat. Het werkveld is goed aangesloten bij de kwaliteitszorg.
Samenvattend constateert het panel dat de nieuwe opleiding voldoet aan basiskwaliteit. Het
concept en de uitwerking in het programma zijn goed doordacht en sluiten aan bij behoeftes
in het beroepenveld. De betrokkenheid vanuit het veld bij de verdere ontwikkeling van de
opleiding is groot. Het panel trof een enthousiast en kundig docententeam, dat qua
capaciteit voldoende is voor de startfase van de opleiding. De freelance status van de
docenten staat een professionele benadering en de inhoudelijk onafhankelijkheid niet in de
weg. De docenten zorgen zelf voor voldoende scholing. Het panel meent dat zij ook ruimte
moeten krijgen om actief te zijn in toegepast onderzoek en zich aan te sluiten bij
kenniskringen van lectoraten.
Het panel adviseert de NVAO om positief te besluiten ten aanzien van de kwaliteit van de
nieuwe opleiding hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening van de Hogeschool NTI.
Den Haag, februari 2012
Namens het panel ter beoordeling van de uitgebreide Toets nieuwe opleiding
hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening van de Hogeschool NTI.
Nicole Catthoor
(voorzitter)
pagina 4
Thomas de Bruijn
(secretaris)
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
2 Werkwijze panel
De NVAO heeft een panel vastgesteld met volgende samenstelling:
Voorzitter: Nicole Catthoor, lector sociaal werk, Arteveldehogeschool, Gent.
Leden:
– Mr. Eveline Jacquemijns, zittingsvoorzitter van de Huurcommissie;
– Prof.dr. Rob Koper, Hoogleraar-directeur/Decaan van het Centre for Learning Sciences &
Technologies (CELSTEC), Open Universiteit.
– Student-lid: Jerry Snellink, student in de master Bestuurskunde van de Universiteit
Leiden.
Bij de toetsing heeft het panel het Beoordelingskader voor de uitgebreide Toets nieuwe
opleiding van de NVAO (Stcrt. 2010, nr 21325) in acht genomen.
Het panel heeft zich aan de hand van de door de opleiding verstrekte documenten op de
beoordeling voorbereid. Op 15 november 2011 is het panel bij elkaar geweest. Tijdens deze
bijeenkomst zijn de eerste bevindingen van het panel besproken en nadere vragen
geformuleerd voor de aanvrager. Een deel van deze vragen is vervolgens naar de
aanvrager gestuurd met het verzoek de antwoorden op deze vragen, evenals een aantal
aanvullende bijlagen, voorafgaand aan het locatiebezoek bij het panel aan te leveren. In
bijlage 3 is een overzicht opgenomen van documenten die het panel ontving. Naar
aanleiding van de aanvullende informatie heeft het panel per e-mail aanvullende vragen en
opmerkingen uitgewisseld. Deze vragen zijn door de secretaris geïnventariseerd en zijn als
input gebruikt voor het locatiebezoek.
Op 18 januari 2012 vond een tweede voorbereidend gesprek plaats, waarin de aanvullende
informatie is besproken en de definitieve gespreksitems zijn vastgelegd. Tevens zijn hierbij
de ter inzage gelegde informatie en toetsen bestudeerd. Tijdens dit voorgesprek werden
duidelijke afspraken gemaakt over de inhoud, de wijze van bevraging en de adressering van
de vragen.
Op 19 januari 2012 heeft het panel een locatiebezoek afgelegd. Tijdens dit bezoek is het
panel in verschillende gespreksrondes van nadere informatie voorzien en zijn de
vraagpunten aan de orde gesteld en in discussie gebracht. Het programma van het
locatiebezoek is toegevoegd in bijlage 2. Na afloop van het locatiebezoek heeft het panel de
bevindingen onderling besproken en vertaald naar voorlopige conclusies, waarvan de
hoofdlijnen aan de opleiding zijn meegedeeld in een terugkoppeling. De secretaris heeft op
basis hiervan een conceptadvies opgesteld dat aan de panelleden is voorgelegd voor
commentaar. Vervolgens heeft het panel dit concept van commentaar voorzien, waarna de
definitieve tekst is vastgesteld. Uiteindelijk zijn aan de hand van de uitkomsten per
standaard beargumenteerde oordelen per onderwerp en een eindoordeel over de kwaliteit
van de opleiding gegeven.
pagina 5
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
3 Beschrijving van de opleiding
3.1
Algemeen
Instelling:
Opleiding:
Variant(en):
Locatie(s):
Studieomvang (ECTS):
Sector:
3.2
Hogeschool NTI
hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
deeltijd
afstandsonderwijs
240 ECTS
gedrag en maatschappij
Profiel instelling
Met ingang van het collegejaar 2000 – 2001 is Hogeschool NTI door de minister van
Onderwijs conform artikel 6.9 WHW aangewezen als hogeschool. De hogeschool biedt 14
geaccrediteerde bacheloropleidingen en één masteropleiding aan.
Op dit moment zijn circa 8000 studenten ingeschreven bij Hogeschool NTI. Deze studenten
volgen een volledige Bacheloropleiding, een Oriëntatietraject, een specialisatietraject of een
losse module. Een belangrijke reden voor deze studenten om te kiezen voor Hogeschool
NTI is dat het werk of de privé-situatie onvoldoende mogelijkheden biedt om dag- of voltijdonderwijs te volgen. Hogeschool NTI richt zich op een brede doelgroep. Veel instromende
studenten zijn zogenaamde “tweede kans studenten” die in het verleden zijn gestopt met
een dagopleiding of meteen zijn gaan werken en alsnog een beroepsopleiding op hboniveau willen afronden.
De keuze van Hogeschool NTI voor het onderwijsconcept Blended Learning tracht de
huidige doelgroep zo optimaal mogelijk te faciliteren. Onder Blended Learning verstaat het
NTI een mix van onderwijsvormen, die het leerproces van de student op alle vlakken
ondersteunt en stimuleert. De mix bestaat uit zelfstudie, een deel contactonderwijs
(praktijktrainingen) en onderwijs onder begeleiding via een digitale leeromgeving. De
opleiding is ingericht volgens het principe van competentiegericht onderwijs, in lijn met de
visie van NTI. Het materiaal, de opdrachten en de praktijktrainingen zijn zo opgezet dat de
student het geleerde in integratieve beroepsopdrachten kan toepassen.
3.3
pagina 6
Profiel opleiding
De opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening (SJD) heeft een inhoudelijk breed
programma met een duidelijk juridisch profiel. De opleiding beoogt hiermee studenten op te
leiden tot startbekwame professionals die gekwalificeerd zijn voor het ondersteunen van
cliënten en organisaties bij sociaal juridische problematiek. De afgestudeerde zal daarbij
functies vervullen van adviseur, trajectbegeleider of regisseur. Binnen het hbo zijn er reeds
zeven opleidingen op dit gebied. In het werkveld wordt steeds meer gewerkt met
dienstverlening op afstand. De opleiding heeft daarom competenties op het gebied van
digitale communicatievaardigheden in het programma opgenomen. Zij profileert zich door
de focus op schulphulpverlening en e-dienstverlening.
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
De opleiding richt zich op het verwerven van de volgende competenties, die samenhangen
met de rollen die een SJD’er in de beroepspraktijk zal gaan vervullen. De competenties zijn
ontleend aan het landelijk vastgesteld competentieprofiel Sociaal Juridische Dienstverlener
(februari 2008).
1. Analyseren van (juridische)
vraagstukken
2. Functioneren als (juridische)
professional
3.Adviseren en begeleiden
4.Verlenen van (juridische)
diensten
5. Genereren van oplossingen op
maat
6. Ontwikkelen van beleid
7. Sociaal en communicatieve
vaardigheden
8. Zelfsturing
pagina 7
De SJD’er is in staat juridische of juridisch
georiënteerde vragen en problemen van cliënten te
behandelen en op basis daarvan een plan van
aanpak te maken.
De SJD’er is in staat verschillende posities en rollen
in te nemen en daarin te functioneren. De SJD’er is
in staat aan de kant van de cliënt te staan, maar ook
aan de kant van de organisatie of de wet. De SJD’er
kan daar zorgvuldig in opereren in die zin dat steeds
de belangen van cliënt, organisatie en wetgeving in
onderlinge samenhang worden beschouwd.
De SJD’er is in staat zich te bedienen van
verschillende werkwijzen bij de behandeling van
juridische of juridisch georiënteerde vragen en
problemen. In relevante gevallen kan een cliënt
worden bijgestaan bij procedures. In het bijzonder is
de SJD’er in staat bij geschillen en conflicten
gebruik te maken van methodieken om te komen tot
oplossing van het geschil of conflict in de
prejuridische fase.
De SJD’er is in staat diensten te verlenen zodanig
dat de cliënt in de gelegenheid is of wordt gesteld
zelf de kwestie af te handelen en eventuele nieuwe
(vergelijkbare) kwesties het hoofd te bieden met als
doel dat de cliënt zich daardoor beter kan
handhaven in de samenleving.
De SJD’er is in staat de discretionaire ruimte te
benutten om - binnen de gegeven kaders van de
organisatie en mogelijkheden van wet- en
regelgeving - oplossingen op maat te realiseren.
De SJD’er is in staat de effecten van beleid- en weten regelgeving te signaleren en/of te onderzoeken
en is in staat op basis daarvan op beleidsmatig
niveau een bijdrage leveren aan de organisatie
en/of de samenleving ter verbetering van de
regelgeving.
De SJD’er beschikt over uitstekende sociale en
communicatieve competenties. Hij is in staat om in
een (juridische) beroepsomgeving samen te werken
en mee te denken over de doelen en inrichting van
de organisatie. De SJD’er kan intern en extern
communiceren op alle niveaus.
De SJD’er beschikt over de juiste zelfsturende
competenties en heeft een adequate
beroepshouding. De SJD’er kent het belang van
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
methodisch werken zowel voor de eigen
(beroeps)ontwikkeling als voor het verder uitbouwen
van praktijkgericht (evidence based) ontwikkelen
van een instrumentarium voor het werkveld van de
Sociaal Juridische Dienstverlening.
Het programma beslaat 240 EC en bestaat uit de volgende themablokken en modules:
JAAR 1
Themablok Beroepsoriëntatie SJD
1
Studie- en Beroepenoriëntatie
2
Inleiding Sociaal-Juridische Dienstverlening
3
Inleiding Methodisch Werken
4
Politiek-maatschappelijke ontwikkelingen
5
Juridisch Schrijven
6
Inleiding Sociaal Juridische Gespreksvoering
Themablok Juridische Oriëntatie
7
Inleiding Recht
8
Juridische Vaardigheden
9
Privaatrecht
10
Inleiding Bestuursrecht
11
Rechtssociologie
Integratieve beroepsopdracht Juridische Oriëntatie
Themablok Sociale Dienstverlening
12
Psychologie voor SJD
13
Multiproblematiek
14
Inleiding e-Dienstverlening
Integratieve beroepsopdracht Sociale
Dienstverlening
JAAR 2
Themablok Juridische Verdieping
15
Bestuursprocesrecht
16
Straf(proces)recht
17
Europees recht en Verdragen(recht)
18
Arbeidsrecht en Sociale zekerheidsrecht
19
Insolventierecht
Integratieve beroepsopdracht Juridische Verdieping
Themablok Regie voeren en houden
20
Casemanagement
21
Projectmatig werken
22
Juridische Advisering
23
Hulpverlening in gedwongen kader
Integratieve beroepsopdracht Regie voeren en
houden
Themablok Financiële Dienstverlening
24
Financiële basiskennis en Inkomensondersteuning
25
Belastingrecht
pagina 8
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
1
1
1
2
1
1
1
1
2
1
2
2
2
2
1
1
24 EC
2
6
6
6
2
2
22 EC
4
2
6
4
4
2
14 EC
4
4
4
2
2
2
2
2
2
24 EC
4
4
6
4
4
2
18 EC
4
4
4
4
2
2
2
18 EC
6
4
2
2
2
2
2
2
26
27
Inleiding Schuldhulpverlening
e-Dienstverlening
Integratieve beroepsopdracht Financiële
Dienstverlening
JAAR 3
Themablok Juridische Verdieping II
28
Huurrecht
29
Jeugdrecht, personen- en familierecht
30
Criminologie
31
Effectief Beleid
Integratieve beroepsopdracht Juridische Verdieping
II
Themablok Verdieping Sociale Dienstverlening
31
Methoden van Onderzoek
32
Methodisch Werken II
33
Conflicthantering en Mediation
Integratieve beroepsopdracht Verdieping Sociale
Dienstverlening
Themablok Verdieping Schuldhulpverlening en eDienstverlening
34
Schuldenpreventie
35
Verdieping Schuldhulpverlening
36
Methode van het Online behandelen
37
Taakgerichte Hulpverlening
38
Sociaal-Juridische Gespreksvoering
Integratieve beroepsopdracht Verdieping
Schuldhulpverlening en e-Dienstverlening
JAAR 4
39
40
pagina 9
Werkervaring/stage
Afstudeerproject
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
1
2
2
4
2
2
2
2
2
2
2
18 EC
4
4
4
4
2
2
3
2
2
18 EC
6
6
4
2
24 EC
2
3
3
3
2
3
4
4
6
6
2
2
3
3
30
30
4 Opleidingsbeoordeling
Van toepassing is het Beoordelingskader voor de uitgebreide Toets nieuwe opleiding van de
NVAO (Stcrt. 2010, nr 21325).
Het kader wordt gebruikt als de instelling niet beschikt over een positief oordeel over de
instellingstoets kwaliteitszorg. De beoordeling is gericht op zeven vragen:
1. Wat beoogt de opleiding?
2. Met welk programma?
3. Met welk personeel?
4. Met welke voorzieningen?
5. Hoe wordt de kwaliteit geborgd?
6. Hoe wil de opleiding dit toetsen?
7. Zijn er voldoende financiële middelen?
Deze zeven vragen zijn vertaald in zeven onderwerpen en 16 standaarden. Over de
standaarden geeft het visitatiepanel een gemotiveerd oordeel op een tweepuntsschaal:
onvoldoende of voldoende. Vervolgens geeft het panel een gemotiveerd eindoordeel over
de kwaliteit van de opleiding als geheel, ook op de tweepuntsschaal.
Bij de beoordeling worden de volgende definities gehanteerd. Deze definities hebben zowel
betrekking op de scores van de standaarden als op de scores van de opleiding in totaal.
Basiskwaliteit
De kwaliteit die in internationaal perspectief redelijkerwijs verwacht mag worden van een
bachelor- of masteropleiding binnen het hoger onderwijs.
Onvoldoende
De opleiding voldoet niet aan de basiskwaliteit.
Voldoende
De opleiding voldoet aan de basiskwaliteit.
Indien een opleiding niet volledig nieuw is of omgevormd wordt, worden bij de
oordeelsvorming ook de gerealiseerde eindkwalificaties betrokken.
4.1
Beoogde eindkwalificaties
4.1.1 Standaard 1
De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie
geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen.
Bevindingen
De opleiding heeft de eindkwalificaties geformuleerd in termen van de competenties die
hierboven, in paragraaf 3.3, zijn beschreven. De eindkwalificaties zijn ontleend aan de
domeincompetenties Bachelor Laws (december 2005), het landelijk competentieprofiel
Sociaal Juridische Dienstverlener (februari 2008) en de Body of Knowledge & Skills Law
(juni 2008). In overleg met het werkveld heeft de opleiding bij het uitwerken van de
landelijke profielen ervoor gekozen de competenties te koppelen aan de rollen die een
afgestudeerde gaat vervullen, te weten: (1) belangenbehartiger, (2) wetsuitvoerder, (3)
pagina 10
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
toetser/beoordelaar, (4) onderhandelaar en (5) mediator. De opleiding herkent dat de
toenemende complexiteit van wet- en regelgeving, multiproblematiek van de cliënten,
ketenproblematiek en de interdependentie tussen betrokken instanties in het werkveld
vragen om professionals die juridisch (georiënteerde) vragen en problemen van cliënten
kunnen behandelen. Daarnaast moeten zij in staat zijn sociale, maatschappelijke, culturele,
persoonlijke en financiële omstandigheden in de aanpak op te kunnen nemen. Bij de
uitwerking van het profiel van de opleiding is de nadruk gelegd op schuldhulpverlening en edienstverlening.
De opleiding heeft de eindkwalificaties vergeleken met de omschrijvingen van het niveau
van bachelor in de Dublin descriptoren en de leerdoelen, de vakliteratuur en de toetsing
hierop afgestemd. Deze vergelijking is in een overzicht geëxpliciteerd. Tevens heeft de
opleiding de beheersingsniveaus voor alle competenties per module vastgesteld en daaraan
ook uitvoeringstaken gekoppeld. De borging van het niveau vindt plaats door de
examencommissie, door docenten, die nieuwe trends in het vakgebied signaleren, en door
de beroepenveldcommissie.
Bij het opstellen van het opleidingsprofiel heeft de opleiding zich laten adviseren door
vertegenwoordigers uit het werkveld. Resultaat daarvan is dat de opleiding zich richt op drie
functiegroepen, te weten: adviseur, trajectbegeleider en regisseur. Deze functies omvatten
meerdere van de rollen die aan de basis liggen van het competentieprofiel van de opleiding.
De opleiding heeft haar profiel en programma vergeleken met andere opleidingen in Sociaal
Juridische Dienstverlening aan Nederlandse hogescholen en stelt dat de focus op
schuldhulpverlening en e-dienstverlening een onderscheidend profielkenmerk is. Zij heeft
tevens gekeken naar de manier waarop andere hogescholen de internationale oriëntatie
van hun opleiding definiëren. Aan de hand daarvan stelt de opleiding dat in het domein Law
een internationale vergelijking slechts beperkt mogelijk is omdat buitenlandse
rechtssystemen verschillen.
Overwegingen
Het panel stelt vast dat de eindkwalificaties voldoen aan de eisen die aan afgestudeerden in
het werkveld worden gesteld. Het waardeert de betrokkenheid van vertegenwoordigers van
het werkveld bij het opstellen van de doelstellingen en bij de doorlopende borging van de
aansluiting op ontwikkelingen in het beroepenveld. Mede op advies van het werkveld is
gekozen voor een focus op schuldhulpverlening en e-dienstverlening en minder op het
opstellen en uitvoeren van beleid.
Het panel meent dat de eindkwalificaties ambitieus zijn: de afgestudeerde moet zowel
goede juridische kennis en inzicht hebben als vaardigheden op het gebied van sociaal werk
en begeleiding. Deze ambitie strookt met de wensen van het werkveld. Het panel
concludeert dat de eindkwalificaties van de opleiding goed aansluiten bij de visie van het
beroepenveld en dat de opleiding afgestudeerden adequaat voorbereidt voor de
arbeidsmarkt.
Het panel stelt vast de afstemming van het niveau van de eindkwalificaties op de Dublindescriptoren voldoende is en dat het niveau ervan overeenkomt met dat wat van een
bachelor kan worden verwacht. Het acht het te behalen niveau ten aanzien van praktische
vaardigheden een ambitieuze doelstelling.
pagina 11
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
Het panel stelt vast dat de internationale afstemming van de eindkwalificaties meer
aandacht behoeft. Het is duidelijk welke keuze de opleiding hierin gemaakt heeft, maar het
panel meent dat een hbo bachelor zich ook elders in Europa moet kunnen kwalificeren voor
de arbeidsmarkt. Het beveelt de opleiding aan, naast de specifiek aan het rechtssysteem
gekoppelde kwalificaties, ook de toenemende internationalisering van het werkveld in het
oog te houden.
Het panel heeft in gesprekken met het opleidingsmanagement en met het werkveld
geconstateerd dat toegepast onderzoek zeer beperkt opgenomen is in de eindkwalificaties.
Het panel ziet wel dat er aandacht wordt besteed aan methodisch en evidence based
werken, maar beveelt de opleiding aan toegepast onderzoek specifiek op te nemen in de
eindkwalificaties.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.2
Programma
4.2.1 Standaard 2
De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het
gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk.
Bevindingen
Bij de ontwikkeling van het programma heeft een curriculumcommissie van docenten uit de
praktijk kennis genomen van bestaande onderwijskaders, onderwijsprogramma’s in andere
opleidingen en vakliteratuur. Verder heeft een beroepenveldcommissie actief meegewerkt
aan het ontwerp van de opleiding en de keuze voor een specifieke inkleuring. Verdere
aanpassing en verbetering zal plaatsvinden in afstemming met het beroepenveld. Binnen
het in het domein geldende profiel heeft de opleiding een eigen accent op
schuldhulpverlening en e-dienstverlening weten te realiseren.
De opleiding hanteert een matrix waarin de competenties worden gekoppeld aan modules in
het programma en aan de toetsing. Het programma besteedt de meeste aandacht aan de
competenties Functioneren als juridisch professional, Adviseren en begeleiden en Verlenen
van (juridische) diensten. De opleiding is vormgeven in drie pijlers, gerelateerd aan de
functieprofielen die relevant zijn voor SJD’ers.
Overwegingen
Het panel stelt vast dat in het informatiedossier deze standaard niet altijd helder beschreven
is, mede vanwege overlap in de beschrijving met teksten ten aanzien van de doelstellingen
(standaard 1). Tijdens het locatiebezoek heeft het panel met de docenten en de
vertegenwoordigers van het werkveld uitvoering van gedachten gewisseld over de
beroepsgerichte vaardigheden. Daarbij heeft het panel vastgesteld dat het beroepenveld
nauw betrokken is geweest bij de keuze voor het profiel van de opleiding en het accent op
schuldhulpverlening en e-dienstverlening en dat de gekozen oriëntatie van het programma
goed bewust en consequent is doorgevoerd. De vertegenwoordigers van het beroepenveld
stond een programma voor ogen dat het midden houdt tussen sociale dienstverlening en
formele juridische bijstand. Zij gaven desgevraagd aan het panel aan dat de keuze voor een
stevige juridische basis in het programma leidde tot minder ruimte voor zaken ethiek,
sociologie en de op multiproblematiek gerichte psychologie, zaken die zij ook van belang
achten.
pagina 12
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
Het panel stelt vast dat in het programma relatief weinig aandacht is voor de verwerving van
vaardigheden gericht op toegepast onderzoek. Het adviseert de opleiding dit aspect te
versterken, bijvoorbeeld door een lector op het vakgebied in de beroepenveldcommissie op
te nemen of samen te werken met een lector van een andere hogeschool uit het vakgebied.
Het panel acht de beroepenveldcommissie inhoudelijk stevig maar enigszins ‘smal’ van
samenstelling. Naar de mening van het panel zou de commissie ook oog moeten hebben
voor andere perspectieven op het vakgebied dan de eigen professionele invalshoek.
De hierboven opgenomen aanbevelingen staan niet in de weg van een oordeel ‘voldoende’.
Op grond van de gesprekken met het management en de beroepenveldcommissie heeft het
panel vertrouwen dat de opleiding gereed is om te beginnen en dat het NTI de
aanbevelingen bij de verdere ontwikkeling van het programma zal opvolgen.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.2.2 Standaard 3
De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de beoogde
eindkwalificaties te bereiken.
Bevindingen
Het programma is opgebouwd rond drie ‘pijlers’: Advisering; Regie Voeren en
Trajectbegeleiding. Op deze manier is de relatie gelegd tussen het programma en de
eindkwalificaties van de opleiding. Per studiejaar zijn blokken gedefinieerd en inhoudelijke,
voor de pijlers relevante thema’s geïdentificeerd, die gerangschikt zijn op grond van de
beoogde beheersingsniveau’s. Per themablok zijn de drie pijlers herkenbaar en zijn ook de
vijf rollen ingebracht waarvoor de opleiding studenten toerust: Belangenbehartiger;
Wetsuitvoerder; Toetser/beoordelaar; Onderhandelaar; Mediator. Zo is de geleidelijke
opbouw naar het gewenste eindniveau in het programma vormgegeven.
Onderscheiden leerlijnen zorgen voor horizontale samenhang tussen de modules. Verticale
samenhang is gewaarborgd doordat in ieder themablok de modules gerelateerd zijn aan de
drie pijlers of de vijf rollen. De integratieve beroepsopdrachten die elk themablok afsluiten
vormen een zo realistisch mogelijke ‘learning outcome’. In de aanvullende informatie die het
panel heeft ingezien zijn enkele voorbeelden opgenomen van dergelijke opdrachten. Voor
de modules zijn modulewijzers gemaakt, waarin de leerdoelen, de didactiek en werkwijze en
de toetsing aan bod komen.
De opleiding hanteert actuele literatuur. Deels zijn dit handboeken uit het juridische domein
en dat van de sociaal-psychologische dienstverlening, deels syllabi die door de docenten
zijn samengesteld en regelmatig worden geactualiseerd. Tevens staan studenten via
Fronter een groot aantal bronnen ter beschikking.
Overwegingen
Het panel had moeite om op grond van het dossier een goed beeld te krijgen van de
functionaliteit van de concepten ‘pijlers’, ‘rollen’ en’ themablokken’, maar in de gesprekken
met de curriculumcommissie en de docenten bleek dat de betrokkenen goed uit de voeten
kunnen met de gehanteerde begrippen. Zij geven aan dat de pijlers zijn afgeleid van de
functies in het beroepenveld en een paraplu vormen waaronder de rollen vallen.
pagina 13
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
Het panel acht de gebruikte literatuur relevant en van goede kwaliteit. Het waardeert de
manier waarop de docenten en de beroepenveldcommissie materiaal aandragen of zelf
ontwikkelen, waarmee de kennisbasis van de opleiding up-to-date wordt gehouden.
Het panel is van mening dat het programma zoals nu opgesteld, voldoende toeleidt naar de
eindkwalificaties, al heeft het wel zorgen over de geringe ruimte in het programma voor
verwerving en training van vaardigheden op het gebied van juridisch schrijven en het
begeleiden van cliënten. Dit zijn belangrijke praktische vaardigheden in de beroepssituatie.
Gezien de intensieve en snelle feedback op huiswerkopdrachten en toetsen heeft het panel
vertrouwen dat de docenten adequaat zullen reageren als blijkt dat studenten tekortschieten
ten aanzien van de vaardigheden. De opleiding dient in dat geval aanvullend onderwijs aan
te bieden. Op grond van dit vertrouwen beoordeelt het panel dat de opleiding aan de
vereisten van deze standaard voldoet.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.2.3 Standaard 4
De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt studenten de mogelijkheid
om de beoogde eindkwalificaties te bereiken.
Bevindingen
Het programma is opgebouwd uit modules die elk een duidelijk leerdoel hebben. Door
meerdere modules te doorlopen worden competenties op het gewenste niveau ontwikkeld.
Aan elk themablok is minimaal één praktijktraining verbonden, bestaand uit een programma
van een dag, afgesloten met een beoordeling. Prominent in het didactisch concept van de
opleiding is het Blended Learning. De opleiding omschrijft dit als de combinatie van
zelfstudie, contactonderwijs en e-learning via de digitale leeromgeving Fronter, die ook het
medium is voor contacten van studenten met docenten en medestudenten. De modules
worden afzonderlijk getoetst. Daarnaast krijgen studenten binnen een vaste termijn
feedback op ingezonden huiswerk. De opleidingscoördinator houdt strak toezicht op de
nakijk- en feedbacktermijnen van docenten. Studenten kunnen ook zelf oefenen door middel
van aanvullende zelfstudieopdrachten. Tijdens de stage werken studenten twee
beroepsopdrachten uit, in aanvulling op de stageopdracht. Studenten kunnen op elk
moment starten met hun studie en de planning hiervan tot op zekere hoogte zelf bepalen.
Overwegingen
Het panel constateert dat het concept van Blended Learning vrij mager is ingevuld. De
functionaliteit van de digitale leeromgeving bestaat voornamelijk uit het faciliteren van de
communicatie tussen docent en student. Daarmee hanteert de opleiding eigenlijk een vrij
traditioneel concept van onderwijs op afstand, dat geen gebruik maakt van meer
geavanceerde digitale mogelijkheden als het gebruik van sociale functies voor leren, het
volgen van opgenomen colleges, of interactief ‘live’ contact met docenten of andere
studenten. Een creatiever gebruik van dit middel zou het concept van afstandsonderwijs
beter ondersteunen. Het panel heeft uit gesprekken met de studenten de indruk dat het
onderwijsconcept wel aansluit bij de verwachtingen van de doelgroep. De digitale
leeromgeving functioneert adequaat.
Het panel vraagt zich af in het gekozen concept het vaardighedenonderwijs afdoende is
ingevuld. Het zou graag zien dat het programma meer praktijktrainingen zou omvatten en
via Fronter digitaal worden ondersteund om de effectiviteit ervan te vergroten.
pagina 14
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
Het panel waardeert de tijdige feedback op huiswerk en is ervan overtuigd dat dit studenten
stimuleert tot studeren en de docenten voldoende inzicht geeft in hun vorderingen. Dit alles
overwegende stelt het panel vast dat de opleiding voldoet aan de vereisten voor dit facet.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.2.4 Standaard 5
Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de instromende studenten.
Bevindingen
De opleiding richt zich primair op werkende mensen die zich verder willen ontwikkelen in de
sociaal- juridische dienstverlening, hetzij vanuit hun huidige werkveld dan wel als
carrièreswitch. De opleiding hanteert de wettelijke eisen voor toelating tot een hbobacheloropleiding en biedt studenten de mogelijkheid via de eigen 21+ toelatingstoets in te
stromen. De doelgroep bestaat uit mensen die in het verleden gestopt zijn met een
dagopleiding of na een aantal jaren werken alsnog een beroepsopleiding op hbo-niveau
willen afronden. Aankomende studenten kunnen in een intake gesprek met studieadviseurs
toetsen of zij de opleiding aankunnen. De opleiding stelt dat studenten die in het betreffende
veld werken tijdens de beroepspraktijk leren. Bij een 40-urige werkweek zouden zij één
werkdag kunnen aanmerken als toepassing van de behandelde stof. Studenten met een
baan in het werkveld kunnen vrijstelling vragen van de stage als zij relevante ervaring
kunnen aantonen. Verzoeken hiervoor worden door de stagevrijstellingscommissie
behandeld.
Overwegingen
Het panel constateert dat de opleiding een duidelijk beeld heeft van de beoogde doelgroep
en dat het programma aansluit bij het verwachte instroomniveau. Het panel stelt vast dat
studenten die werken in het beroepenveld van de opleiding een veel betere uitgangspositie
hebben dan zij die niet in het veld werkzaam zijn. Deze studenten vinden bijvoorbeeld
gemakkelijker een stageplek. In de gesprekken is dit ook door de opleiding bevestigd. Dit
heeft gevolgen voor de studeerbaarheid van de opleiding. Uit gesprekken met de
studieadviseurs werd het panel duidelijk dat de opleiding de slaagkansen van kandidaten
betrouwbaar inschat. Zij kijkt daarbij niet alleen naar de formele instroomeisen maar ook
naar de omstandigheden waaronder de student moet leren. Aankomende studenten zonder
ervaring in het hoger onderwijs of relevante werkervaring wordt eerlijk aangegeven wat de
opleiding vergt. Het panel waardeert het dat NTI daarbij vooral het belang van de student in
het oog houdt en niet het werven van studenten voorop stelt.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.2.5 Standaard 6
Het programma is studeerbaar.
Bevindingen
De opleiding biedt de mogelijkheid het gehele jaar door in te stromen en te studeren met
behulp van de studieondersteunende voorzieningen, al zijn er wel beperkingen in de vorm
van eisen ten aanzien van de volgtijdelijkheid van vakken. Het aantal toetsmomenten is
gespreid over het jaar. Voor het beginnen aan de stage is een bepaalde studievoortgang
vereist.
pagina 15
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
De student heeft beperkte contactmomenten, gemiddeld 16,5% van de studietijd. De
communicatie met docenten verloopt hoofdzakelijk via de digitale leeromgeving. De
opleiding kent in totaal 1108 contacturen voor de vier jaren van het programma. De
opleiding stelt dat dit equivalent is aan 6,5 contacturen bij een reguliere opleiding die 42
weken onderwijs kent. De opleiding gaat ervan uit dat studenten zowel in de opleiding als in
de praktijksituatie van hun eigen beroep leren (concurrency) en daarmee 25% van de
zelfstudie-uren onder werktijd realiseren. Vanuit dat perspectief gaat de opleiding uit van
een gemiddelde studielast van 33 uur per week, opgedeeld in 22,5 zelfstudie-uren, 2
contacturen, 8,5 uur en leren en praktijktraining op het werk. Voor een student zonder
relevant werk is dat 30 uur zelfstudie en 3 contacturen per week.
De opleiding meent dat de studie een zware belasting is voor iemand met een fulltime-baan.
Zij schat in dat een deel van de studenten de doorlooptijd van vier studiejaren daarom niet
zullen halen. De opleiding biedt studieloopbaanbegeleiding aan en monitort de
studeerbaarheid in een studenttevredenheidsonderzoek. Zij adviseert studenten die een
achterstand hebben opgelopen over time-management en studievaardigheden. De
opleiding heeft ook een beleid ten aanzien van studeren met een functiebeperking. NTI
biedt de mogelijkheid aan studenten na vier jaar inschrijving zonder extra kosten door te
studeren om de opleiding af te maken als dat niet binnen vier jaar lukt.
Overwegingen
Het panel stelt vast dat de opleiding bij de opgaaf van het aantal uren dat aan de studie
moet worden besteed (24 uur) uitgaat van de situatie dat iemand een deel van studie in het
eigen werk kan doen. Het panel is ervan overtuigd dat dit een reële inschatting is en dat de
opleiding onder deze condities studeerbaar is. Voor studenten die volledig op zelfstudie aan
gewezen zijn is het veel zwaarder om de studie binnen vier jaar af te ronden. Het geringe
contact met docenten is daarbij een obstakel.
Het panel maakt uit gesprekken met de studiebegeleiding op dat er periodiek contact is met
studenten om de voortgang te monitoren en advies te geven over tijdsbesteding en
studievaardigheden. Toch vraagt het panel zich af hoe effectief deze begeleiding is om
studenten bij te staan die moeite hebben met de voortgang, zeker voor diegene die niet in
de praktijk van hun eigen werk leren. Uit het gesprek met de mentor blijkt dat de doelgroep
zich bewust is van het tijdsbeslag van de studie en hierop inspeelt. De opleiding monitort de
studeerbaarheid actief en geeft hiervoor heldere voorlichting. Het panel heeft vastgesteld
dat er een adequate regeling is voor studenten met een functiebeperking.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.2.6 Standaard 7
De opleiding voldoet aan wettelijke eisen met betrekking tot de omvang en de duur van het
programma.
Bevindingen
Het programma omvat 240 ECTS en voldoet daarmee aan wettelijke eisen.
Overwegingen
Het panel stelt vast dat de omvang van de opleiding op 240 ECTS is vastgesteld en dat het
concurrency principe alleen betrekking heeft op de studietijd die tijdens het werk in de
pagina 16
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
praktijk kan worden gedaan. Hiervoor worden geen vrijstellingen voor studiepunten
gegeven.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.3
Personeel
4.3.1 Standaard 8
De opleiding beschikt over een doeltreffend personeelsbeleid.
Bevindingen
De opleiding wordt grotendeels verzorgd door docenten die als freelancer voor NTI werken.
Ook de hoofddocent is een freelance medewerker. Het bedrijf heeft een aantal vaste
medewerkers in dienst voor de coördinatie, studiebegeleiding en voor ondersteuning van
het onderwijs. In functieprofielen is een algemene taakomschrijving van de docenten
vastgelegd. Met vast personeel worden regelmatig functionerings- en
beoordelingsgesprekken gevoerd. De freelance medewerkers worden geworven door de
afdeling HBO unit. Zij hebben (post-)hbo/wo-niveau met actuele en relevante werkervaring
in de beroepspraktijk. In de docentenprofielen is de vereiste inhoudelijke kennis en ervaring
vastgelegd. De docenten worden in verschillende rollen ingezet, die van hoofddocent,
vakdocent, praktijkdocent en stage- en scriptieadviseur. Voor deze rollen zijn functiekaarten
ontwikkeld. Docenten worden getraind in het gebruik van de digitale leeromgeving,
praktijktrainingen en stage- en scriptiebeoordeling. Tweemaal per jaar vindt een
docentenoverleg plaats, waarin ook aandacht wordt besteed aan onderwijskundige
scholing. Tevens wordt jaarlijks een docenttevredenheidsonderzoek afgenomen.
Het functioneren van docenten wordt eenmaal per jaar besproken aan de hand van
evaluaties in een breed overleg waarbij ook de afdeling Kwaliteitszorg, de
opleidingscoördinator, de hoofddocenten en de Business unit Manager aanwezig zijn. Als
de beoordeling daar aanleiding toegeeft wordt met individuele docenten gesproken. Bij
slecht functioneren kan de opleiding de samenwerking met docenten beëindigen.
Overwegingen
Meer dan uit de documentatie, kreeg het panel uit de gesprekken met docenten en het
opleidingsmanagement een goed beeld van het personeelsbeleid. Op grond daarvan stelt
het panel vast dat NTI goede randvoorwaarden biedt voor de inzet van de freelance
docenten. Het panel stelt vast dat de docenten regelmatig training volgen, o.a. in het maken
van toetsen of het werken met de digitale leeromgeving. Ook constateert het panel dat bij
het beoordelen van het functioneren van docenten niet alleen naar de studentevaluaties
gekeken wordt. Zo wordt voorkomen dat docenten zich niet vrij voelen om ‘streng’ te zijn in
hun beoordelingen van het werk van studenten. Het viel het panel op dat de docenten als
freelancers een hoge mate van eigen verantwoordelijkheid voelen voor de kwaliteit van hun
onderwijs.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
pagina 17
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
4.3.2
Standaard 9
Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische
realisatie van het programma.
Bevindingen
De opleiding wordt verzorgd door docenten met verschillende kwalificaties en werkervaring,
die passen bij het onderwijs dat zij verzorgen. Het merendeel van de docenten functioneert
op masterniveau, hetgeen niet altijd wil zeggen dat zij binnen het domein van Sociaal
Juridische Dienstverlening een opleiding op hbo- of wo-master hebben behaald. Slechts
één van de docenten is gepromoveerd, maar in een richting die slechts zijdelings verband
houdt met de opleiding. In het document Docentenbeleid zijn de afspraken rond scholing
van docenten vastgelegd. De inhoudelijke specifieke professionalisering is de
verantwoordelijkheid van de individuele docent. NTI biedt tweemaal per jaar bijscholing aan
voor het bijhouden van didactische vorming van docenten. Voor de meeste docenten gelden
langdurige contracten (langer dan drie jaar). De mate van competentie wordt onder meer
beoordeeld aan de hand van studentevaluaties.
Overwegingen
Het panel stelt vast dat de docenten gekwalificeerd zijn voor hun aandeel in de opleiding en
aantoonbaar ervaring hebben met afstandsonderwijs en de kenmerken van de beoogde
studenten. Het panel constateert dat de docenten zelf hun vakkennis en scholing bijhouden.
Zij zien zichzelf als ondernemers op dat terrein en vinden het normaal dat zij de kwaliteit
van hun product zelf op peil houden. Het panel is onder de indruk van de betrokkenheid van
de docenten bij de opleiding. De freelance status past bij hun professionele houding, van
waaruit zij zich verantwoordelijk voelen voor een goed resultaat voor de studenten. Zij
houden zich aan termijnen voor feedback en ontwikkelen zelf extra materiaal voor de
opleiding. Hoewel de docenten elementen van onderzoek in hun onderwijs opnemen,
nemen zij hier niet zelf actief aan deel en ontwikkelen zij niet hun eigen
onderzoekscompetenties. NTI heeft hier ook geen beleid voor. Het panel beveelt de
opleiding aan de aandacht voor onderzoek te vergroten en de docenten hierbij te betrekken
binnen de vergoede tijd voor het voorbereiden van onderwijs. Dit kan de vorm krijgen van
het koppelen van docenten aan kenniskringen van lectoraten of door het opzetten van
praktijkgericht onderzoek.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.3.3Standaard 10
De omvang van het personeel is toereikend voor de realisatie van het programma.
Bevindingen
De docenten vervullen verschillende rollen in de opleiding. De hoofddocent stuurt de
opleiding aan, is inhoudelijk adviseur en aanspreekpunt voor de docenten en werkt nauw
samen met de opleidingscoördinator. Voor het ontwikkelen van SJD is een projectleider
aangesteld. De huidige staf volstaat om de ontwikkeling van de opleiding te verzorgen en de
eerste instroom te hanteren. Daarna zal de opleiding meer docenten aantrekken. De
werkdruk kan voor docenten verschillen per periode. De docenten zijn aanspreekbaar via de
digitale leeromgeving. Het totale docententeam bestaat uit 10 docenten (1,6 fte), inclusief
de hoofddocent, voor 60 studenten. Er zijn afspraken over de inzet van uren. De opleiding
meent dat de ondersteuning door studieadviseurs en mentoren voldoende is.
pagina 18
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
Overwegingen
Het panel stelt op grond van de documentatie en de gesprekken met docenten vast dat de
beschikbare staf voldoende is voor de startfase van de opleiding. Ook constateert zij dat de
flexibiliteit in de aanstelling van de freelance docenten opschaling mogelijk maakt als de
opleiding gaat groeien. De docenten geven aan dat zij tevreden zijn met het aantal uren dat
zij vergoed krijgen voor het onderwijs, voorbereiding, feedback en toetsing. Het panel stelt
vast dat de kwantiteit van de staf adequaat is.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.4
Voorzieningen
4.4.1Standaard 11
De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn toereikend voor de realisatie van het
programma.
Bevindingen
De belangrijkste voorziening voor de opleiding is de digitale leeromgeving. NTI beschikt ook
over lokalen voor studieadviesgesprekken en praktijktrainingen. Tevens worden examens
afgenomen in de lokalen van NTI en in gecertificeerde faciliteiten elders in het land. NTI is
ook buiten kantoortijden telefonisch bereikbaar voor vragen en advies over de studie.
Overwegingen
Het panel heeft tijdens de beoordeling de beschikking gehad over enkele accounts om zelf
met de digitale leeromgeving te kunnen werken, hetgeen de indruk bevestigde dat dit een
adequate tool voor communicatie is. Het panel heeft ook gezien dat er in het gebouw van
NTI adequate faciliteiten zijn voor training, het afnemen van toetsen en voor gesprekken
met studenten. Het panel is van mening dat de digitale leeromgeving inhoudsrijker kan
worden ingezet om zo het Blended Learning concept nader aan te kleden. Dat kan door
leerinhoud via deze weg ter beschikking te stellen en interactieve werkvormen te faciliteren.
Het panel stelt vast dat de materiële voorzieningen adequaat zijn voor de realisatie van het
programma.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.4.2Standaard 12
De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten bevorderen de
studievoortgang en sluiten aan bij de behoefte van studenten.
Bevindingen
De opleiding heeft mentoren die de hele werkweek beschikbaar zijn voor vragen van
studenten. Zij zijn ook buiten kantoortijden beschikbaar. Recentelijk is NTI ertoe overgegaan
alle studenten tweemaal per jaar actief te vragen naar hun studievoortgang. Alle contacten
met studenten worden vastgelegd in het informatiesysteem zodat de mentoren taken van
elkaar kunnen overnemen. De informatievoorziening vindt plaats via de digitale
leeromgeving Fronter en via Studentnet+, waarin studenten zich kunnen inschrijven voor
tentamens en hun studievoortgang bekijken. Via Fronter kunnen studenten docenten
benaderen met vragen over de studiestof. De studieadvisering informeert potentiële
studenten over de aansluiting op hun vooropleiding en op de mogelijkheden om de studie
deels te combineren met werk.
pagina 19
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
Overwegingen
Het panel kon uit de documentatie geen duidelijk beeld krijgen van de effectiviteit van de
studiebegeleiding. In de gesprekken met de studieadviseur en de mentor is dat bijgesteld.
Het panel waardeert de betrokkenheid van de mentor bij de studenten en zijn zorg voor de
studievoortgang. Het panel constateert dat NTI een goed verloop van de studie als
kwaliteitskenmerk van het ‘product’ beschouwt. Het panel meent dat de mentor in het
contact met studenten een cruciale rol vervult. Hiervoor is kennis van de opleiding nodig en
inzicht in het leergedrag en de werk- en leefsituatie van studenten. De mentor waarmee het
panel sprak deed dit werk al langer en had hierdoor veel ervaring opgebouwd. Het verbaast
het panel dat NTI de functie van mentor meer als een start- en leerfunctie ziet met een vrij
lage inschaling. Hierdoor is er een groot verloop onder mentoren, die van daaruit naar
andere functies in het bedrijf doorstromen. Het adviseert het profiel van de functie te
heroverwegen in het licht van de genoemde verantwoordelijkheden. Het panel constateert
dat het mentoraat door studenten gewaardeerd wordt.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.5
Kwaliteitszorg
4.5.1Standaard 13
De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen.
Bevindingen
NTI hanteert een cyclisch kwaliteitszorgsysteem waarin het naast het onderwijs ook de
realisatie van de kwaliteitambities van de organisaties monitort. Tevens hanteert het
instituut een ISO-certificering voor interne en externe kwaliteitsbeoordeling. Alle
betrokkenen bij de opleidingen worden regelmatig bevraagd en er is een planmatig
verbeterbeleid op basis van streefcijfers. Het College van bestuur heeft strategische
doelstellingen geformuleerd, waarbij bijvoorbeeld een studenttevredenheid hoger dan 7.5
(op een tienpuntsschaal) als ambitie geldt. Streefwaarde voor het aantal actieve studenten
is 50%. Ook wordt er een streefwaarde voor de tevredenheid van het werkveld gehanteerd.
Voor de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening zal periodiek het onderwijs worden
geëvalueerd. Daarnaast is er het jaarlijks Studenttevredenheidsonderzoek onder alle
studenten van NTI, waarvoor een respons van 25% wordt nagestreefd. Kwalitatieve
evaluatiegegevens worden besproken in bijeenkomsten van de studentenraad, die twee
maal per jaar bijeenkomt. Er is ook een jaarlijks docenttevredenheidsonderzoek. Via de
beroepenveldcommissies wordt het programma en de aansluiting op het werkveld
geëvalueerd. Deze beoordelen ook het eindniveau door steekproefsgewijs scripties te
beoordelen. De curriculumcommissie bewaakt het opleidingsprogramma en evalueert het
curriculum. Via een digitale enquête worden alumni betrokken bij de kwaliteitszorg.
Ondersteund door de afdeling Kwaliteitszorg en Onderwijsinnovatie stellen de
afdelingshoofden de verbeterpunten vast en rapporten elk kwartaal over de verbeteringen
aan het management.
Overwegingen
Het panel stelt vast dat de opleiding goed is ingebed in de bestaande
kwaliteitszorgsystemen van de hogeschool en daardoor cyclisch zal worden geëvalueerd en
verbeterd. Daarbij worden toetsbare streefdoelen gehanteerd. NTI beschikt over deskundige
pagina 20
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
ondersteuning voor de kwaliteitszorg. Het panel constateert in gesprekken met docenten dat
deze betrokken zijn bij de kwaliteitszorg, ook al leveren de evaluaties extra werk op. Als
freelancers zien zij het bewaken van de kwaliteit van hun onderwijs als een deel van hun
professionele ontwikkeling. Studenten uit de studentenraad gaven het panel aan dat zij
goed contact hebben met het management over verbeteracties. Het panel stelt vast dat de
kwaliteitszorg goed verankerd is in de opleiding.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.5.2 Standaard 14
Bij de interne kwaliteitszorg zijn de opleidings- en examencommissie, medewerkers,
studenten, alumni en het afnemend beroepenveld van de opleiding actief betrokken.
Bevindingen
NTI betrekt studenten, docenten, examencommissie, medewerkers, beroepenveld en
alumni bij de kwaliteitszorg. Enquêteresultaten worden gedeeld met alle betrokkenen en zij
hebben een actieve rol in de verbeteracties. Middels een nieuwsbrief communiceert NTI de
uitslagen van tevredenheidsonderzoeken. De examencommissie analyseert na elke
examenronde de resultaten van de studenten en neemt, indien nodig, maatregelen om de
toetsing te verbeteren. Via de beroepenveldcommissie en de Raad van Advies is er ook
input op verbetering van de beroepsgerichtheid van de opleiding. NTI heeft een actieve
studentenraad, die op dit moment nog bezig is haar werkwijze vast te stellen. De raad heeft
een eigen plek op de digitale leeromgeving Fronter.
Overwegingen
Het panel stelt vast dat alle betrokkenen bij de opleiding actief deelnemen in de
kwaliteitszorg en een bijdrage leveren aan de verbetering van de opleiding. Het panel
constateert op grond van gesprekken met studenten uit de studentenraad dat dit orgaan in
de huidige vorm relatief kort bestaat en nog bezig is activiteiten te ontplooien. Studenten
weten de raadsleden te vinden en er is goed contact met het management. Het panel heeft
de indruk dat de studentenraad een goede rol vervult in de verbetering van zaken die voor
studenten van belang zijn, zoals het functioneren van Fronter en de gang van zaken rond
examens. Uit de gesprekken met de examencommissie maakt het panel op dat deze haar
rol in de verbetering van de toetsing geheel zelfstandig en onafhankelijk kan uitvoeren.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.6
Toetsing
4.6.1 Standaard 15
De opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing.
Bevindingen
Voor de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening zijn in een opleidingsprofiel de
uitgangspunten en instrumenten voor de toetsing beschreven. Modules worden getoetst met
een digitaal of schriftelijk tentamen of een praktijktraining met voor- en eindopdracht.
Themablokken worden getoetst door middel van een integratieve beroepsopdracht. De
stage wordt afgerond met een stageverslag. De meesterproef is de scriptie, die pas kan
worden verdedigd als alle modules met een voldoende zijn afgerond.
pagina 21
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
NTI heeft een hogeschoolbrede examencommissie die bestaat uit zeven leden, die elk voor
twee jaar benoemd worden. Voorzitter is een hoofddocent van NTI. De commissie wordt
ondersteund door een ambtelijk secretaris. De examencommissie benoemt de
examinatoren. Zes keer per jaar komt de examencommissie bijeen en controleert een
steekproef van 10% van de toetsbeoordelingen op voorgeschreven niveau en op hantering
van de beoordelingsprotocollen. Ook beoordeelt de examencommissie de consistentie van
de beoordelingen. De commissie geeft ook advies over de toetsing, het toetsbeleid en de
toetsprocedures. Van elk tentamen worden de resultaten en beoordelingen pas vrijgegeven
als de examencommissie deze heeft gevalideerd. Toetsbeoordelingen met cijfers die buiten
bepaalde richtlijnen vallen worden voorgelegd aan de voorzitter van de examencommissie.
De commissie behandelt klachten en geschillen over beoordelingen en houdt toezicht op de
handhaving van de instroomeisen. Docenten die toetsen opstellen worden daar periodiek
ook in getraind.
Overwegingen
Het panel constateert dat de beschrijvingen van de toetsing in het opleidingsprofiel helder
zijn en een goede basis bieden voor de borging van het eindniveau. Het panel heeft een
aantal integratieve beroepsopdrachten bestudeerd en vastgesteld dat deze de leerdoelen
adequaat toetsen. Toch meent het panel dat de toetsing van praktische vaardigheden hierin
minder sterk is geborgd.
Op basis van het gesprek met de examencommissie stelt het panel vast dat deze geheel
onafhankelijk van het management opereert en op deze manier het eindniveau van de
opleidingen zeer kritisch kan monitoren en waarborgen. Behalve de ambtelijk secretaris
bestaat de examencommissie uit (hoofd)docenten van de opleiding die op freelance basis
voor NTI werken.
Het valt het panel op dat de benoeming van examinatoren door de examencommissie niet
automatisch alle docenten geldt. Alleen als docenten getraind zijn in het opstellen van
toetsen kunnen zij als examinator worden benoemd. Daarmee, alsmede door de validering
van alle tentamenresultaten, is de examencommissie in staat effectief het niveau van
toetsen en beoordelingen te waarborgen. In het gesprek met de examencommissie stelt het
panel stelt vast dat deze het toetsbeleid met inzet en deskundigheid verbetert. De werkwijze
en de onafhankelijke positie van de examencommissie geven het panel vertrouwen in de
borging van het eindniveau van afgestudeerden van de opleiding. Het kan bovendien gezien
worden als een ‘good practice’ voor het hoger onderwijs.
Conclusie: het panel beoordeelt deze standaard als voldoende.
4.7
Afstudeergarantie en financiële voorzieningen
4.7.1 Standaard 16
De instelling geeft aan studenten de garantie dat het programma volledig kan worden
doorlopen en stelt toereikende financiële voorzieningen beschikbaar.
Bevindingen
NTI garandeert dat iedere ingeschreven en betalende student de opleiding Sociaal
Juridische Dienstverlening kan voltooien binnen een termijn van zes jaar. Dat houdt in dat
het bedrijf collegedagen en instructiedagen blijft aanbieden en er een docententeam is dat
alle benodigde diensten kan leveren.
pagina 22
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
De voor het opzetten van de opleiding benodigde investering wordt door het moederbedrijf
van NTI, Cornelsen, gedragen.
Het bedrijf heeft voldoende voorzieningen om de gecalculeerde negatieve resultaten te
dekken.
Overwegingen
Het panel heeft tijdens het locatiebezoek inzicht gekregen in het budget voor het opzetten
en exploiteren van de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening. Op grond daarvan en
de door NTI geformuleerde afstudeergarantie stelt het panel vast dat de instelling
overtuigend garandeert dat studenten een aangevangen studie binnen een redelijke termijn
kunnen afronden.
4.8
Algemene conclusie over de kwaliteit van de opleiding
Op grond van de in dit advies vermelde overwegingen en de beoordelingen van elk van de
standaarden, acht het panel de kwaliteit van de nieuwe opleiding Sociaal Juridische
Dienstverlening voldoende.
pagina 23
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
5 Overzicht oordelen
Onderwerp
Standaarden
1 Beoogde
eindkwalificaties
1. De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat
betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en
voldoen aan internationale eisen
2. De oriëntatie van het programma waarborgt de
ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van
wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk
3. De inhoud van het programma biedt studenten de
mogelijkheid om de beoogde eindkwalificaties te
bereiken
4. De vormgeving van het programma zet aan tot studeren
en biedt studenten de mogelijkheid om de beoogde
eindkwalificaties te bereiken
5. Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de
instromende studenten
6. Het programma is studeerbaar
2 Programma
7. De opleiding voldoet aan wettelijke eisen met betrekking
tot de omvang en de duur van het programma
8. De opleiding beschikt over een doeltreffend
personeelsbeleid
9. Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke,
onderwijskundige en organisatorische realisatie van het
programma
10.De omvang van het personeel is toereikend voor de
realisatie van het programma
11.De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn
toereikend voor de realisatie van het programma
12.De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan
studenten bevorderen de studievoortgang en sluiten
aan bij de behoefte van studenten
13.De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de
hand van toetsbare streefdoelen
14.Bij de interne kwaliteitszorg zijn de opleidings- en
examencommissie, medewerkers, studenten, alumni en
het afnemend beroepenveld van de opleiding actief
betrokken
15.De opleiding beschikt over een adequaat systeem van
toetsing
16.De instelling geeft aan studenten de garantie dat het
programma volledig kan worden doorlopen en stelt
toereikende financiële voorzieningen beschikbaar
3 Personeel
4 Voorzieningen
5 Interne kwaliteitszorg
6 Toetsing
7 Afstudeergarantie en
financiële
voorzieningen
Algemene conclusie
V
V = voldoende O = onvoldoende
pagina 24
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
Oordeel
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
Bijlage 1: Samenstelling panel
Voorzitter: Nicole Catthoor, lector, Arteveldehogeschool Gent
Leden:
– Mr. Eveline Jacquemijns, zittingsvoorzitter van de Huurcommissie;
– Prof.dr. Rob Koper, Hoogleraar-directeur/Decaan van het Centre for Learning Sciences &
Technologies (CELSTEC), Open Universiteit.
– Student-lid: Jerry Snellink, student in de master Bestuurskunde van de Universiteit
Leiden.
Mw. Nicole Catthoor is licentiaat rechten van de Rijksuniversiteit Gent en is in diverse
functies werkzaam geweest als jurist. Zij werkt vanaf 1990 in het volwassenenonderwijs en
als lector aan Arteveldehogeschool en werd vervolgens coördinator van de afstudeerrichting
SJD. De laatste jaren was zij verantwoordelijk voor de opvolging onderwijswetgeving en de
implicaties van flexibilisering in de opleiding. Sinds 2010 is zij werkzaam op de juridische
dienst van Arteveldehogeschool. Zij is tevens geaccrediteerd secretaris voor NVAO
beoordelingen en freelance secretaris bij de VLHORA.
Mr. Eveline Jacquemijns is juriste en momenteel werkzaam als zittingsvoorzitter bij de
Huurcommissie. . Daarnaast is zij als voorzitter en/of lid werkzaam bij gemeentelijke
bezwaarschriftencommissies. Zij is tevens NMI-opgeleid mediator. Van 2009 tot 2011 was
zij juridisch beleidsmedewerker bij de CDHO te Den Haag. Van 1997 tot 2009 was zij
docent bij de opleidingen Sociaal Juridische Dienstverlening, Personeel en Arbeid en HBOrechten van de Hogeschool Leiden. Zij heeft daar opgetreden als docent en
curriculumontwikkelaar, Daarnaast was zij opleidingscoördinator en trainer van de
postinitiële opleiding mediation. Zij is haar juridische loopbaan begonnen als sociaal
raadsvrouw in de gemeente Den Haag.
Prof.dr. Rob Koper is sinds 1998 hoogleraar bij de Open Universiteit en sinds 1 september
2007 hoogleraar-directeur en decaan van CELSTEC. Hij heeft expertise op het gebied van
het onderzoeken en ontwikkelen van nieuwe media en leertechnologieën die het leren voor
mensen in alle levensfasen aantrekkelijker, efficiënter en toegankelijker maakt. Hij was
onder andere verantwoordelijk voor de ontwikkeling van serious games in de Open
Universiteit, de digitale leeromgeving Studienet en OpenU, de ontwikkeling van de open
standaard IMS Learning Design en het onderzoek naar Leernetwerken, waarvan hij in de
periode 2003 en 2008 programmadirecteur was. Momenteel realiseert hij o.a. een nieuwe
digitale leerinfrastructuur voor levenlang leren. Tevens was hij betrokken bij diverse door de
Europese Commissie gesubsidieerde onderzoeksprojecten.
Dhr. Jerry Snellink is student in de masteropleiding Public Administration van de
Universiteit Leiden. Daarvoor heeft hij de hbo-bacheloropleiding
Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de Haagse Hogeschool afgerond. Tijdens zijn
studie aan de Haagse Hogeschool was hij actief in de medezeggenschap op
hogeschoolniveau, academieniveau en opleidingsniveau. Hij heeft naast zijn studie
werkervaring opgedaan als projectmedewerker werkgeverszaken bij ROC Mondriaan, als
Beleidsondersteunend Medewerker Afdeling Verkeer en Infrastructuur bij de gemeente Den
Haag en als secretaris van de Haagse Studentenvakbond. Hij is ook politiek actief.
pagina 25
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
Alle panelleden hebben een onafhankelijkheids- en onpartijdigheidsverklaring ingevuld en
ondertekend.
Het panel werd bijgestaan door Jo Baeyens, beleidsmedewerker NVAO, procescoördinator
en Thomas de Bruijn, beleidsmedewerker NVAO, secretaris.
Bijlage 2: Programma locatiebezoek
Tijdstip
09.00-09.50
Programmaonderdeel
Gesprek met Opleidingsmanagement en
Kwaliteitszorg en Onderwijsinnovatie
Deelnemers
J. van Zaalen MEd, Business Unit
Manager Hogeschool NTI
drs. E. Nieveen – Senior
Opleidingscoördinator Hogeschool NTI
drs. A.M Blok-Draijer,
Opleidingscoördinator HBO SJD
drs. L. Baas – Beleidsmedewerker
Kwaliteitszorg en Onderwijsinnovatie
NTI
10.00-11.00
Gesprek met Beroepenveldcommissie
mr. J.K. Bekhof
drs. M.F.M. Jongerius
mr. J.A. Pitstra
R. van Kralingen
11.10-12.10
Gesprek met curriculumcommissie
Dr. C. Groenewold
mr. M. Pieters
drs. A.J.E. Schilder
drs. M. Melgers
S. Lam (hoofddocent)
12.10-13.15
13.15-14.15
Lunchpauze
Vraagstelling omtrent Digitale
Leeromgeving en gesprek met Hoofd
Studiebegeleiding en mentor
Gesprek met studenten
14.20-14.50
pagina 26
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
A. Stomps, Hoofd Studiebegeleiding
M. Bartels, mentor HBO SJD
A. Smit, voorzitter Studentenraad
Hogeschool NTI
T. Gielens, lid Studentenraad
Hogeschool NTI
Bijlage 3: Overzicht van bestudeerde documenten
Informatiedossier opleiding/instelling
Verplichte bijlagen:
–
Domeinspecifiek referentiekader en de eindkwalificaties van de opleiding
–
Schematisch programmaoverzicht
–
Onderwijs- en Examenreglement
–
Inhoudsbeschrijving op hoofdlijnen van de programmaonderdelen van jaar 1, met:
– Vermelding van eindkwalificaties
– Leerdoelen per module
– Werkvorm(en)
– Wijze van toetsing
– Voorgeschreven literatuur
– Docent
– Studiepunten
–
Literatuurlijst (verplicht/aanbevolen)
–
Overzicht van het in te zetten personeel met omvang aanstelling, functie, graad
–
Overzicht van de contacten met het werkveld
Bijlagen bij het informatiedossier
a) opleidingsprofiel HBO SJD
b) nationale- en internationale vergelijking
c) schematisch programmaoverzicht
d) OER HBO SJD
e) fact sheets jaar 1
f) literatuurlijst
g) intern personeel
h) freelance personeel (docenten SJD)
i) beroepenveldcommissie SJD
Documenten beschikbaar gesteld tijdens locatiebezoek
–
Didactisch concept Hogeschool NTI
–
Missie en Visie Hogeschool NTI
–
Leden Raad van Advies Hogeschool NTI
–
Docentenbeleid Hogeschool NTI
–
Functiekaarten docenten Hogeschool NTI
–
Beleidsplan Digitale Leeromgeving Hogeschool NTI
–
Beleidsnotitie Onderzoek binnen Hogeschool NTI
–
Beleidsnotitie Hogeschool NTI Studeren met een functiebeperking
–
Handboek Kwaliteitszorg Hogeschool NTI
–
ISO Handboek
–
Jaarlijkse Verbeterplan Hogeschool NTI
–
Toetsbeleid Hogeschool NTI
–
Handboek Examinering Hogeschool NTI
–
Reglement Examencommissie
–
Leden Examencommissie Hogeschool NTI
–
Stage- en scriptiehandleiding Hogeschool NTI
–
Notulen brainstormsessies denktank SJD 2011
pagina 27
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Notulen vergaderingen beroepenveldcommissie SJD 2011
Reglement Beroepenveldcommissie
Notulen vergaderingen curriculumcommissie SJD 2011
Rapport Studenttevredenheidsonderzoek 2011
Rapport Docenttevredenheidsonderzoek 2011
Verplichte literatuur jaar 1
Studiehandleiding jaar 1
Modulewijzers en huiswerkopdrachten jaar 1
Tentamens/opdrachten/integratieve beroepsopdrachten/materiaal praktijktrainingen
jaar 1
Overige documenten
Ter inzage bij het locatiebezoek:
–
Budget van de opleiding SJD
Bijlage 4: Lijst met afkortingen
ba
bachelor
ECTS
European Credit Transfer System
hbo
hoger beroepsonderwijs
NVAO
Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie
wo
wetenschappelijk onderwijs
Het paneladvies is tot stand gekomen in opdracht van de NVAO met het oog op uitgebreide
toetsing van de nieuwe opleiding hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening van de
Hogeschool NTI.
Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO)
Parkstraat 28
Postbus 85498 | 2508 CD DEN HAAG
T
31 70 312 23 30
F
31 70 312 23 01
E
[email protected]
W www.nvao.net
Aanvraagnummer
pagina 28
#5372
NVAO | Hogeschool NTI hbo-bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening