Het belang van een goede hygiëne kan moeilijk overschat worden. Toch was het pas relatief laat in de menselijke geschiedenis dat dit duidelijk werd. Tot eind vorige eeuw stelde hygiëne niet veel voor, zelfs niet in ziekenhuizen. Daarom had de Oostenrijkse dokter Semmelwels zo veel moeite om zijn collega's er van te overtuigen hun handen te desinfecteren alvorens bij bevallingen te assisteren. Tijdens proeven die hij samen met enkele studenten uitvoerde was namelijk gebleken dat enkel door deze eenvoudige handeling het aantal sterfgevallen ten gevolge van de toen sterk gevreesde 'kraamvrouwenkoorts' drastisch kon worden gereduceerd. Hij werd niet geloofd. De medische wereld bleef nog gedurende twintig jaar zonder ontsmette handen kinderen ter wereld brengen, met alle gevolgen van dien. Misschien was het wel zo moeilijk te begrijpen omdat het bij hygiëne gaat over het bestrijden van organismen die men met het blote oog niet kan zien. Toch is er in principe geen reden tot paniek: we zijn continu omringd door miljarden microorganismen en de meesten daarvan zijn goedaardig. Zonder deze micro-organismen zouden we geen bier kunnen brouwen of geen kaas kunnen maken, ja, zouden we zelfs niet kunnen leven. Het is dus wel belangrijk om voor een goede hygiëne te zorgen, maar daarin hoeft men niet te overdrijven. En daar wringt nu net het schoentje. Sommige medici zien een verband tussen de huidige hygiënische gewoonten van de westerse mens en het feit dat kwalen zoals astma, hooikoorts en dergelijke hier duidelijk in de lift zitten, terwijl dit in de minder ontwikkelde landen niet het geval is. Het menselijk afweersysteem reageert immers op bepaalde prikkels en zorgt ervoor dat het dezelfde of gelijkaardige prikkels in de toekomst efficiënter kan verwerken. Daarom zijn verschillende medici ervan overtuigd dat iemand die aan weinig prikkels blootgesteld wordt, ook minder weerstand tegen infecties zal hebben. Een praktisch voorbeeld: wie naar zuiderse landen op reis gaat, doet er best aan geen voedsel te consumeren dat op straat verkocht wordt, of er water van de kraan te drinken, op straffe van een zware diarree of erger. De plaatselijke bevolking heeft hier echter geen last van, omdat hun afweersysteem in leder geval beter tegen dergelijke ziektekiemen getraind is. Maar niet enkel een te geringe blootstelling aan prikkels is een minder positieve ontwikkeling, ook het overvloedig gebruik van verzorgingsmiddelen heeft soms een omgekeerd effect. Het Duitse "Institut Fresenius", gekend voor produkttests, stelt vast dat er een duidelijke overconsumptie is van produkten zoals haarshampoos, badschuim, douchegels, en zelfs vaatwasprodukten en dergelijke: we gebruiken voor ons eigen gemak een flink grote dosis omdat we denken dat deze effectiever is, wat echter vaak niet met de realiteit overeenstemt: in het geval van haarshampoo is het bijvoorbeeld beter om tweemaal vlak na elkaar met een kleine dosis te wassen dan een maal met een grote dosis, maar natuurlijk komt geen enkele producent ons dit vertellen. Dat wat de kosmetika-industrie blij maakt, baart de dermatologen zorgen. Vooral in de wintermaanden worden hun praktijken overspoeld door mensen die aan een uitdrogingseczeem lijden. Kenmerkend bij deze aandoening is het feit dat de huid vol kleine kloven zit en dat hij spant en jeukt. Oorzaak hiervan zijn warm water en was-aktieve bestanddelen die in bepaalde verzorgingsprodukten zitten. Die vernietigen de vetrijke beschermingslaag van de huid, die ervoor zorgt dat ziektekiemen en vreemde stoffen niet in de huid kunnen dringen, en ze drogen de huid uit. Bovendien verstoren ze de natuurlijke bacterieënflora van de huid waardoor vreemde schimmels en andere kiemen de mogelijkheid geboden wordt zich daar te vestigen en voor ontstekingen te zorgen. Een bekende test uit het biologiepracticum is die waarbij de kiemen die voorkomen op ongewassen handen vergeleken worden met die van iemand die net de handen gewassen heeft. De resultaten tonen natuurlijk aan dat er op ongewassen handen meer kiemen zitten. Toch is jammerlijk genoeg het vervolg op deze test veel minder bekend: wie z'n handen enige uren lang niet gewassen heeft, heeft vaak minder ziektekiemen op de handen dan iemand die z'n handen regelmatig schrobt ! Vele hygiënefanaten proberen de schade die aangericht wordt aan de huid te beperken door gebruik te maken van ph-neutrale wasmiddelen of produkten die met bepaalde stoffen zoals bv. ceramides aangerijkt werden, maar het gevaar van dergelijke produkten die vaak heel veel schuim vormen, bestaat erin dat ze overdosering in de hand werken. En het resultaat van grote dosissen bij bv. huidverzorgingsproducten is dat deze een nadelig effect op de huid hebben, waarmee ze hun gebruikers met de problemen opzadelen die ze nu net wilden voorkomen door die producten te gebruiken... Slechts enkele onderzoekers hebben de moed om te waarschuwen voor een overdreven zorg voor hygiëne. Weinigen ervan worden geloofd. Waar hebben we dit nog gehoord ?