Samen in actie voor schone lucht!

Samen in actie voor schone lucht!
‘De luchtkwaliteit in Nederland wordt steeds beter. Maar het wordt
ook steeds duidelijker dat de lucht nog niet gezond genoeg is.
Er moet dus nog hard gewerkt worden om lucht­vervuiling te
voorkomen. De technieken daarvoor zijn aanwezig.’
Prof. dr. Maarten C. Krol, hoogleraar Meteorologie en Luchtkwaliteit
Wageningen UR en tevens bestuurslid stichting Schone Lucht voor Iedereen
2
Krachten bundelen voor schone lucht
Mijn eerste astma-aanval was zeven jaar geleden. Ik kreeg geen
lucht en dacht dat ik doodging. Een angstige ervaring. Ik heb
instabiele astma, wat de astma-aanval precies veroorzaakt, is
niet aanwijsbaar, hoogstwaarschijnlijk door het inademen van
vervuilde lucht door bosbranden in Azië waar ik destijds
woonde. Het heeft mij aan den lijve doen ervaren hoe nood­
zakelijk schone lucht is om te kunnen leven en werken. Dat
geldt natuurlijk voor iedereen en toch is de luchtkwaliteit nog
vaak voor verbetering vatbaar. Neem alleen het onderwijs,
toch een veilige omgeving. Volgens een onderzoek van het
toenmalige ministerie van VROM zijn dagelijks tweeduizend
leraren en twintigduizend leerlingen in Nederland ziek als
gevolg van een slecht binnenmilieu in de klas. Kinderen kunnen
zelfs astma krijgen door de slechte omstandigheden. Ook in
kantoren ervaren werknemers gezondheidsklachten door
slechte lucht, zoals hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid.
Ik kan helemaal dichtslaan in een rokerige ruimte of wanneer
mensen een bepaald parfum dragen.
Steffen Gelms
Voorzitter stichting
Schone Lucht voor
Iedereen
Als voorzitter van de stichting Schone Lucht voor Iedereen wil ik
het belang van schone lucht meer onder de aandacht brengen.
Luchtvervuiling is een wereldwijd probleem, maar dat betekent
niet dat we in Nederland niets kunnen doen. Iedereen kan bijdragen aan schonere lucht. Dat gebeurt gelukkig ook steeds
meer, maar veel initiatieven zijn versnipperd. Met de stichting
Schone Lucht willen we krachten bundelen en het bereik vergroten, waardoor schone lucht hoger op de politieke agenda
komt. Ons doel is om de gezondheid van mensen te verbeteren
en ziekten door slechte luchtkwaliteit te verminderen. Misschien
kan ik dan ook weer een partijtje tennissen, net als vroeger.
3
Schone Lucht voor Iedereen
Schone lucht is onontbeerlijk. Iedereen moet ademen. Aan lucht kun je niet ontsnappen. Maar helaas is het
niet vanzelfsprekend. Jaarlijks sterven er in Nederland zo’n achttienduizend mensen tien jaar eerder dan
normaal, door het inademen van vieze lucht, zowel in huis en kantoor als daarbuiten. Oorzaken zijn bijvoorbeeld mobiliteit, industrie of intensieve veeteelt. Onderzoek toont aan dat luchtvervuiling niet alleen slecht
is voor longen, maar ook tot vele andere levensgevaarlijke kwalen kan leiden, zoals aan hart en hersenen.
Om voor dit vraagstuk een oplossing te realiseren, hebben wij in 2012 de stichting Schone Lucht voor Iedereen opgericht. Schone Lucht voor Iedereen wil schone lucht bevorderen en hiervoor de handen ineenslaan.
Dat willen we samen doen met partners, overheid, maatschappelijke organisaties en alle anderen die willen
bijdragen. Schone Lucht voor Iedereen heeft als doel:
• schone lucht hoger op de politieke en maatschappelijke agenda te krijgen en te houden
• vervuilers aansporen luchtvervuiling zoveel mogelijk tegen te gaan en te zoeken naar nieuwe oplossingen
• innovatie te stimuleren die ertoe kan bijdragen dat de lucht effectief gereinigd wordt van de huidige
vervuiling
• diensten en producten die bijdragen aan schonere lucht een podium te bieden.
De stichting realiseert deze doelen door te werken als een platform waar overheid, bedrijfsleven,
NGO’s en wetenschap bijeen worden gebracht. Nadere informatie over de stichting, bijeenkomsten,
partnerschap of bijvoorbeeld ANBI-status, kijk dan op de website www.schoneluchtvooriedereen.nl
Het bestuur van de stichting v.l.n.r.: Maarten Krol, Remco Hofman, Monique van der
Hoeven, Steffen Gelms, Fred van Vliet en directeur Kevin Zuidhof.
4
Een wereldwijd maar oplosbaar probleem
Fijnstof in de lucht veroorzaakt wereldwijd 3,2 miljoen doden per jaar, becijferen
Amerikaanse wetenschappers. 2,1 miljoen
daarvan zouden voorkomen kunnen
worden als de luchtkwaliteitsnormen van
de Wereldgezondheidsorganisatie WHO
gehaald zouden worden. Fijnstof bestaat
uit deeltjes in de lucht kleiner dan 10
micrometer (0,01 millimeter). Het bestaat
vooral uit roet, bijvoorbeeld afkomstig
van auto’s en vrachtwagens, hout- en
mestvuurtjes, kolencentrales, maar ook
fabrieken en sommige vormen van landbouw. Losse fijnstofdeeltjes zijn onzichtbaar, maar wie wel eens op een heuvel of
hoog gebouw over luchtvervuilde steden
als Moskou, Beijing, of Seoul heeft uitgekeken, herkent de bruinige waas boven de
stad. De stank ervan is overal in de stad te
ruiken. Buiten de stank en de visuele verontreiniging is fijnstof vooral ongezond:
beroertes, longkanker, de chronische
long­aandoening COPD en hartaanvallen
komen allemaal vaker voor bij mensen
die vieze lucht inademen.
Onoplosbaar is het probleem niet. Zo
zijn steden in de VS en Europa al schoner
geworden door het beperken van verkeer, en door strengere emissie-eisen
aan auto’s en industrieën. En ook in bijvoorbeeld China en India heeft luchtvervuiling de aandacht van beleidsmakers.
Dat kan veel opleveren. In vervuilde
landen als China, India en Rusland zou
alleen al het halen van de WHO-normen
1,4 miljoen vroegtijdige doden per jaar
kunnen voorkomen. In relatief schonere
streken, zoals Europa en de VS, is er jaarlijks ook nog altijd een half miljoen premature sterfgevallen te winnen. Nederland mag daarbij niet achterblijven!
‘De Europese luchtkwaliteitsnormen voor fijnstof
zijn veel hoger dan goed is voor onze gezondheid.’
Prof. dr. ir. Bert Brunekreef, hoogleraar Milieu-Epidemiologie
Universiteit Utrecht
5
1 miljoen
Ruim
Nederlanders
lijdt aan een chronische longziekte.
Ongeveer 520.000 volwassenen
(237.000 mannen en 283.000 vrouwen)
in Nederland hebben astma.
Feiten
€
90 procent
In Europa is ruim
van de inwoners blootgesteld aan
luchtvervuiling boven de normen
die de WHO veilig acht.
6
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie
kost luchtvervuiling Europa maar liefst
1500 miljard euro per jaar door vroegtijdige
overlijdens en ziekte.
6.000
Tenminste
mensen overlijden
ieder jaar door chronische longziekten.
Per jaar komen er
ongeveer 34.000 nieuwe
longpatiënten bij.
De luchtkwaliteit in Nederland
&
cijfers
behoort tot de slechtste van Europa.
Wonen in de buurt van
een snelweg heeft hetzelfde
effect als meeroken.
In het centrum van
Rotterdam en Utrecht
is al een verbod voor
vervuilende auto’s.
7
‘Er is nog een wereld te winnen.
Jaarlijks sterven drieduizend
mensen aan een longziekte
opgelopen op het werk, dat is
ruim tachtig procent van alle
werkgerelateerde sterf­gevallen
in Nederland.’
Emile Rolink, directeur Long
Alliantie Nederland
8
Dit moeten we in Nederland niet willen
Dat schone lucht heel belangrijk is, wordt
steeds duidelijker. In tegenstelling tot
levensmiddelen en drinkwater, is lucht
overal. Met andere woorden: om vervuilde lucht kunnen we eigenlijk niet
heen. Dat maakt het probleem zo urgent.
De uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide
(NO2) veroorzaakt de meeste gezondheidsschade. Door een slechte lucht­
kwaliteit wordt in Nederland het leven
van achttienduizend mensen met tien
jaar verkort. Ook heeft een slechte luchtkwaliteit een negatieve invloed op kinderen bij de ontwikkeling van hun IQ.
Lood in het bloed van kinderen, veroorzaakt door vervuilde lucht, belemmert
de ontwikkeling van de hersenen. Zij
scoren maar liefst 17 IQ-punten lager
dan kinderen bij wie de stof nauwelijks
voorkomt, blijkt uit Belgisch onderzoek.
Tevens vergroot vuile lucht de kans op
astma.
Fijnstofgrens
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
heeft aangegeven dat de fijnstofgrens van
tien microgram in het belang van de volks­
gezondheid niet overschreden zou mogen
worden. Dit terwijl de Europese norm 2,5
maal zo hoog is en deze norm op verschillende plekken in Nederland niet wordt
gehaald. Bovendien loopt onze economie
gevaar als we de Europese normen voor
fijnstof niet halen. We worden dan immers
‘Slechte lucht is een onzichtbare sluipmoordenaar. Daarom is het zo
belangrijk dat het belang van schone lucht zichtbaar wordt gemaakt.
De stichting Schone Lucht voor Iedereen doet dat door het onderwerp
op de politieke agenda te zetten en te houden. De oplossing ligt in
dit geval niet in op de barricaden te gaan staan, maar door ‘vervuilers’,
beleidsmakers, wetenschappers, politici en andere betrokkenen
samen te brengen en een podium te bieden aan nieuwe technolo­
gische oplossingen.’
Drs. Ed Nijpels, voorzitter Bergings­commissie Energie­
akkoord en voormaling minister van VROM
Onze economie loopt gevaar
als we de Europese norm voor
fijnstof niet halen
gedwongen onze economische activiteiten
terug te schroeven, met gevolgen voor de
werkgelegenheid en de economie.
Nederland
Dit zijn allemaal zaken die we in Nederland niet moeten willen. Nederland
behoort in Europa tot de landen met de
meeste luchtvervuiling. We leven immers
in een betrekkelijk klein land met relatief
veel mensen en activiteiten. De uitstoot
die het verkeer veroorzaakt, de industrie,
de intensieve veehouderij, de fossiele
energieproductie, maar ook bijvoorbeeld
houtkachels, dragen in hoge mate bij aan
het probleem.
Maatregelen
De overheid neemt allerlei maatregelen
om de luchtkwaliteit te verbeteren. Zo
zijn er milieuzones ingesteld waar alleen
vrachtwagens mogen komen die aan
strenge milieu-eisen voldoen. Toch vlot
het niet met het schoner krijgen van
de lucht. Recent onderzoek van het
Nationaal Samenwerkingsprogramma
Luchtkwaliteit (NSL) toont aan dat de
luchtverontreiniging minder snel daalt
dan verwacht.
9
Word partner!
De stichting Schone Lucht voor Iedereen kan niet bestaan zonder partners.
Wij kennen twee soorten partners: founding partners en maatschappelijk partners.
• Founding Partners zijn bedrijven en organisaties die zorgen voor de financiële
basis voor de activiteiten van de stichting. Zij hebben de intentie om de stichting
minimaal voor drie jaar financieel te ondersteunen en bij te dragen aan het streven
om schone lucht in Nederland te realiseren.
• Maatschappelijk partners zetten zich met hun kennis en ervaring in op het terrein
van schone lucht en dragen zo bij door het delen van deze kennis en ervaring.
Daarnaast kunt u de stichting als donateur financieel ondersteunen. Schone Lucht
voor Iedereen kan uw hulp goed gebruiken! Schone Lucht voor Iedereen heeft een
ANBI-status, hierdoor is een bijdrage leveren aan schonere lucht in Nederland fiscaal
erg aantrekkelijk.
Wil u meer weten, neem dan contact op met stichting Schone Lucht voor Iedereen.
Wij vertellen u graag meer over ons werk!
Steffen Gelms
voorzitter
E [email protected]
T 06 - 24 10 68 97
Kevin Zuidhof
directeur
E [email protected]
T 06 - 22 44 88 22
www.schoneluchtvooriedereen.nl
10
‘Met vervuild drinkwater of
vervuild voedsel zouden we
geen genoegen nemen.
Waarom zouden we dat met
lucht, waarvan we kilo’s per
dag inademen, dan wel willen
doen?’
Drs. Kevin P. Zuidhof, directeur
stichting Schone Lucht voor Iedereen
Colofon
Dit is een uitgave van de stichting
Schone Lucht voor Iedereen.
Secretariaat:
Dr. Kuyperstraat 10
2514 BB Den Haag
070 - 406 97 77
Ontwerp en redactie
KEPCOM | communicatie | concept |
creatie, Delft
Fotografie
Bart Versteeg
Christiaan Krouwels
Dreamstime.com (Tonyv3112)
CanStockPhoto.nl
Druk
Deze brochure wordt duurzaam
zonder gebruikmaking van chemicaliën
of water gedrukt door FWa Drukwerk,
Zoetermeer.
© September 2015
11
Een initiatief van Chiesi Pharmaceuticals BV
www.schoneluchtvooriedereen.nl