Douanerecht

WEG EN WAGEN | November 2014 | Jaargang 28 | Nummer 74
Douanerecht
Internetaankopen en douane
Ook bij aankopen via internet gaan goederen langs de douane. Welke consequenties heeft dat
voor koper, verkoper en vervoerder? En wie is aangifteplichtig? Behalve verplichtingen uit het
Communautair Douanewetboek controleert de Douane ook op namaakprodukten met behulp
van de Anti-Piraterij Verordening.
Communautair Douanewetboek1 (“CDW”). Afhankelijk van
de omstandigheden kan de douane overigens een andere
waardebepaling hanteren. Voor de hoogte van de te betalen
douanerechten zijn voorts de indeling in de gecombineerde
nomenclatuur van belang alsmede de oorsprong van de
goederen.
3.Wie is de aangever?
1.Inleiding
Mr. Sander van Lent, jurist bij
Customs Knowledge
De handel op het internet groeit en bloeit. De in- en verkopen
verplaatsen zich in steeds grotere mate van de traditionele
winkels naar het internet. Waar de koper wellicht niet altijd
weet van heeft is dat internet transacties ook in toenemende
mate de interesse van de Douane autoriteiten hebben.
Primair omdat de goederenstroom simpelweg toeneemt maar
daarnaast ook omdat de handel op het internet een aangepast
controle profiel vraagt. Met het eind van het jaar in het vooruitzicht neemt de goederenstroom van internet aankopen
verder toe. Dit is mede een reden waarom de Douane in die
periode meer waarschuwt voor het bestellen van goederen
op het internet en ook meer controles uitvoert. In dit artikel
ga ik nader in op een aantal aandachtspunten bij de aankoop
van goederen (van buiten de EU) op het internet (door
particulieren).
2.Bemoeienis Douane
In beginsel is de aankoop via internet voor wat betreft
douanerechten niet afwijkend van de “normale” goederenstromen. Indien goederen afkomstig zijn uit het vrije verkeer
binnen de EU, dan hoeft u geen invoerrechten te betalen. Let
op, natuurlijk heeft u wel de verplichting om bij zo’n transactie te voldoen aan de verplichtingen in het kader van de
omzetbelasting. Ontvangt u goederen vanuit een niet-EU land,
dan dient u in beginsel douanerechten en omzetbelasting te
betalen. Zendingen die een waarde hebben van minder dan 22
euro zijn vrijgesteld van douanerechten en omzetbelasting.
Is de zending meer dan 22 euro maar minder dan 150 euro
waard, dan betaalt u nog steeds geen douanerechten maar
dient u wel omzetbelasting te voldoen. Heeft de zending een
waarde van meer dan 150 euro dan dient de aangever zowel
douanerechten als omzetbelasting te voldoen.
De waarde van de zending wordt in beginsel bepaald op
basis van de factuur(waarde) die bij de zending dient te
worden gevoegd. Dit op basis van artikel 29 e.v. van het
1
Om de douanerechten (en omzetbelasting) bij invoer te voldoen dient er een aangifte ten invoer te worden gedaan. Indien
de goederen door een vervoerder worden getransporteerd (bij
internet verkopen is dat altijd aan de orde lijkt me) dan wordt
de invoeraangifte in de regel gedaan door de vervoerder. In
sommige gevallen schakelen vervoerders gespecialiseerde
douane-expediteurs in, die de aangifte doen.
De aangever dient zich er rekenschap van te geven dat de partij die de formele invoeraangifte (in het vrije verkeer brengen)
doet, door de Douane wordt aangemerkt als de aangever. Dit
wederom op basis van het CDW. Deze aangever is aansprakelijk voor de tijdigheid en de juistheid van de aangifte en het
betalen van eventuele douanerechten en omzetbelasting.
Deze aangever is tevens verantwoordelijk voor het voldoen
aan een aantal niet-fiscale eisen. Hierover hieronder meer. Bij
het niet voldoen aan de wettelijke vereisten is de aangever
aansprakelijk voor het voldoen van de douaneschuld maar
ook voor eventuele opgelegde boetes en/of (strafrechtelijke)
maatregelen. Hij heeft immers op eigen naam en voor eigen
rekening de aangifte gedaan.
4.Aangifte en vertegenwoordiging
In de regel heeft de vervoerder in zijn algemene voorwaarden opgenomen dat schade die hij leidt doordat de douane
(navorderings-) aanslagen oplegt op zijn opdrachtgever wordt
verhaald. Ook in de jurisprudentie zien wij dat in zo’n geval
meestal de opdrachtgever aansprakelijk gesteld wordt voor
een aan de aangever opgelegde douaneschuld. Aan deze
situatie kleeft echter het nadeel dat de douaneschuldenaar de
partij is die de betalingsverplichting richting de Douane heeft.
Vervolgens moet deze partij nog maar zien dat hij zijn geld
bij zijn opdrachtgever terug krijgt. Deze situatie kan worden
ondervangen door het gebruik van de figuur van de directe
vertegenwoordiging. Deze optie is in het CDW vastgelegd en
geeft de aangever de mogelijkheid om op naam en voor rekening van zijn opdrachtgever een aangifte te doen. Het voordeel hiervan is dat de handhaver een navorderingsaanslag
Verordening (EEG) nr. 2913/92.
“Weg en Wagen is een gratis e-magazine over vervoerrecht, douanerecht en transport van afval. Abonneren kan op www.sva.nl/weg-en-wagen.”
19
WEG EN WAGEN | November 2014 | Jaargang 28 | Nummer 74
bij de douaneschuldenaar, in dit geval de opdrachtgever van
de vertegenwoordiger, zal opleggen. De partij die de aangifte
feitelijk heeft uitgevoerd, de vertegenwoordiger, blijft buiten
beeld en zal nooit een navorderingsaanslag ontvangen.
Gebruik van deze figuur vergt wel een door de opdrachtgever
getekende volmacht. Dat is in de praktijk van de internethandel een lastige figuur omdat het ondoenlijk is om per
transactie een volmacht te laten tekenen. Het verdient dan
ook aanbeveling om de volmacht onderdeel te laten zijn van
de overeen te komen algemene voorwaarden. Het vergt wel
wat aanpassing en inregeling maar op die manier blijft de
vervoerder/douane-expediteur wel buiten schot mocht het tot
een navordering komen.
5.De niet-fiscale eisen
Als we naar de douanegevolgen van internethandel kijken
moet ik constateren dat er eigenlijk voor wat betreft de
zuivere fiscale douanerisico’s geen grote verschillen zijn met
de traditionele handel. Vanuit de niet fiscale taken (ook VGEMtaken genoemd: Veiligheid, Gezondheid, Economie en Milieu)
echter is er wel een significant groter risico. Bij aankopen via
het internet zien we de laatste jaren de handel in artikelen
die inbreuk maken op intellectuele eigendomsrechten (vooral
namaakartikelen) significant stijgen. Dat is niet verwonderlijk
immers via internet is niet te controleren of het om echte dan
wel namaak goederen gaat. We zien in dit kader veel namaak
in textiel, sportartikelen en elektronica maar bijvoorbeeld ook
veelvuldig in geneesmiddelen.
De Douane controleert tevens op de invoer van namaak
artikelen. Daarbij heeft zij (en met name de merkhouder) een
sterk wapen: de “Anti-Piraterij Verordening”.2 Deze Europese
Verordening is recent vernieuwd en heeft rechtstreekse
werking in alle Lid-Staten van de Europese Unie. In recente
jurisprudentie (16 februari 2014) is door het Europese Hof
van Justitie bevestigd dat de verordening tevens van toepassing is voor particuliere aankopen via internet.3
Deze verordening maakt het onder meer mogelijk dat houders
van een intellectueel eigendomsrecht de douaneautoriteiten
in de Europese Lidstaten verzoeken om op te treden. Dit
gebeurt met een gespecificeerd verzoek waarbij de houder
van het recht slechts summierlijk hoeft aan te tonen dat hij
over een intellectueel eigendomsrecht beschikt.
Op basis van dit verzoek kunnen de douaneautoriteiten goederen ophouden die bij een controle worden aangetroffen en
vermoedelijk inbreuk maken op een intellectueel eigendomsrecht. Daarnaast hebben de nationale douaneautoriteiten het
2
3
recht om goederen ambtshalve (ex officio) op te houden.
Als zo’n situatie zich voordoet, dan worden de houders van het
recht geïnformeerd en in de gelegenheid gesteld om monsters
van de goederen te inspecteren. Indien vervolgens niet
binnen tien werkdagen een procedure wordt ingeleid (en/of
beslag gelegd op de goederen) door de rechthebbende, moet
de Douane de goederen weer vrijgeven. Op die manier heeft
de merkhouder dus even de tijd om na te gaan of de goederen
inbreuk maken op zijn recht en beschikt de koper niet over de
goederen. Het zal duidelijk zijn dat een verzoek aan de douane om op te treden een zeer waardevol instrument is voor
houders van intellectuele eigendomsrechten om te pas (en
te onpas) op te treden tegen (vermeende) inbreukmakers op
hun merkrechten. De Douane heeft in beginsel een goed zicht
op de goederenstromen, zodat zo’n verzoek grote impact kan
hebben. In onze praktijk zien we dan ook een gestage groei in
het gebruik van deze zogenaamde “border-detentions”.
6.Internetaankopen en namaak
Wat is nou de relevantie voor internetaankopen? Allereerst
is dat dus dat door de verzoeken tot ophouding die de grote
merkhouders veelvuldig indienen, uw buiten de EU gekochte
textiel, schoenen of elektronica wel eens door de douane kan
worden gestopt. In dat geval wordt de aangever op de hoogte
gesteld en die dient dan snel te handelen. In de praktijk merken wij regelmatig dat niet altijd adequaat wordt gereageerd
op maatregelen in het kader van de Piraterijverordening.
De procedure is normaal gesproken als volgt: de Douane
brengt de houder van het recht op de hoogte. Deze houders
van rechten zijn veelal redelijk op de hoogte van de wetgeving
(zij hebben immers het verzoek ingediend).
De houder op zijn beurt stuurt een sommatie aan de “inbreukmaker” waarin hij meestal schadevergoeding en/of afgifte
van de goederen (ter vernietiging) vordert.
Het is in dat geval belangrijk om zo spoedig mogelijk te
reageren (met een betwisting) en duidelijk aan te geven dat
er geen toestemming wordt gegeven voor vernietiging. De
verordening voorziet namelijk in een bepaling dat indien niet
binnen een termijn van tien dagen (of drie dagen bij bederfelijke goederen) na de kennisgeving verzet tegen afgifte
ter vernietiging is ingesteld, verondersteld wordt dat geen
bezwaar tegen afgifte ter vernietiging is gemaakt. De Douane
gaat in dat geval, dus zonder de eigenaar van de goederen
verder te informeren, over tot afgifte ter vernietiging. Met
name bij buitenlandse partijen wil dit nog wel eens tot problemen leiden. Voor de expediteur een goede kans om zijn klant
hiervoor te behoeden. Het is dus zaak altijd te reageren!
Verordening (EG) nr. 608/2013
EU Hof van Justitie, 6 februari 2014, zaak C‑98/13
“Weg en Wagen is een gratis e-magazine over vervoerrecht, douanerecht en transport van afval. Abonneren kan op www.sva.nl/weg-en-wagen.”
20
WEG EN WAGEN | November 2014 | Jaargang 28 | Nummer 74
7.Conclusie
In beginsel brengt de aankoop en de invoer van goederen
via het internet niet zo zeer specifieke douane-technische
problematiek met zich mee. De vervoerder/douane-expediteur
kan door handig gebruik van de juiste vertegenwoordigingsvariant wel bepaalde risico’s uitsluiten.
De argeloze koper op internet dient wel gespitst te zijn op de
mogelijke gevolgen die de aankoop van namaakgoederen met
zich kunnen brengen. De Douane controleert hier veelvuldig
en streng op en als u niet alert reageert dan is uw aankoop
al in de vernietigingsoven beland voordat u iets heeft kunnen
doen om u daartegen te verzetten.
Bestel nu
onze
handige
brochures!
Bestel
nueen
eenvan
van
onze
handige
brochures!
Transport onder schorsing van accijns en Uitvoer van goederen buiten de Europese Unie
Transport onder schorsing van accijns
In deze brochure zetten wij voor u deze en vele andere zaken rondom EMCS op een rij. De brochure start
met een uitleg over de oorsprong van accijns en de achtergrond van de vernieuwde accijnswetgeving.
Vervolgens leert u een aantal belangrijke begrippen en staan we stil bij de werking van het EMCS en de
veranderingen die het gevolg zijn van EMCS. Achterin de brochure vindt u een handige checklist, evenals
een overzicht van brancheorganisaties op het gebied van o.a. productie en handel van accijnsgoederen.
Uitvoer van goederen buiten de Europese Unie
Met het uitvoeren van goederen vanuit Nederland naar landen buiten de Europese Unie, dient u als
exporteur aan een aantal verplichtingen te voldoen. Zo moeten de uitgaande goederen elektronisch
worden aangegeven bij de Nederlandse douane. In deze brochure zetten wij voor u allerlei zaken rondom
de douaneregeling ‘uitvoer’ op een rij. De brochure start met een uitleg over de oorsprong van de douane
en gaat vervolgens in op het uitvoeren en de achtergrond van de vernieuwde wetgeving. Ook leert u een
aantal belangrijke begrippen en staan we stil bij de werking van het aangifteproces van uitvoer en het
Export Control System.
Transport onder schorsing
van accijns
Wat betekent de invoering van het EMCS voor u?
Uitvoer van goederen
buiten de Europese Unie
Werking van het aangifteproces
Uitvoer en het Export Control System
Postbus 24023, 2490 AA Den Haag E [email protected] I www.beurtvaartadres.nl T 088 55 22 100 F 088 55 22 103
“Weg en Wagen is een gratis e-magazine over vervoerrecht, douanerecht en transport van afval. Abonneren kan op www.sva.nl/weg-en-wagen.”
21