Groenbemester meteen na maïsoogst

ZATERDAG 9 AUGUSTUS 2014
15
veehouderij
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving doet studie naar aanvoer organische stof in bodem
‘Groenbemester meteen na maïsoogst’
Mariska Bloemberg-van der Hulst
De bodem snakt naar
organische stof. Veel
veehouders merken dat
hun percelen verschralen
en de opbrengst tegenvalt.
Volgens Jos Groten van
Praktijkonderzoek Plant &
Omgeving (PPO) moet een
groenbemester na snijmaïs
vaste prik zijn.
‘In de tweede helft
van oktober zaaien
is echt veel te laat’
En wat zijn de kosten van een groenbemester?
‘De kosten voor zaaizaad, zaaien in
het najaar en inwerken in het voorjaar liggen voor rogge op circa 150
euro en bij gras op circa 175 euro per
hectare. Moet gras in het voorjaar
worden doodgespoten, dan komt hier
nog 60 euro bij op. De baten overtreffen deze kosten dus ruim.’
Hoe hoog is de nalevering van nutriënten?
‘De nalevering is afhankelijk van de
opgenomen hoeveelheden en daarmee van het inzaaimoment van de
groenbemester. Bij onderwerken voor
1 april komt ongeveer 50 procent van
de opgenomen stikstof en 95 procent
van het kalium weer beschikbaar
voor het volggewas. Deze hoeveelheden zorgen bij inzaai van de groenbemester rond half september en zeker
bij grasonderzaai, dat een tekort
aan stikstof wordt beperkt. Ook
hoeft er geen Kali 60 meer te worden
gestrooid.’
Zien veehouders het nut in van een
groenbemester?
‘De meesten zien het als een wettelijke verplichting; het kost geld en
levert niets op. Zo gaan boeren er
ook vaak mee om. Maar het brengt
juist geld op, want je voorkomt dat de
productiviteit van het perceel verder
terugloopt.’
Jos Groten
Foto: PPO
Wat is het financiële voordeel dan?
‘Doordat je jaarlijks een groenbemester teelt, voorkom je een opbrengstderving van minimaal 10 procent.
Uitgaande van de huidige voederwaardeprijzen levert maïs gemid-
Bij welke groenbemester is de slagingskans het grootst?
‘Bij een onderzaai van gras of bij een
nazaai in september van winterrogge
of Italiaans raaigras, of een mengsel hiervan, zijn de opbrengsten het
hoogst. Voor nazaaien in NoordNederland is 15 september de adviesdatum. Voor Zuid-Nederland is dat 25
september.’
Maar in september hebben veel boeren
toch nog geen maïs geoogst?
‘Klopt, daarom lukt het vaak niet
om een groenbemester met een hoge
opbrengst te telen. Ze zaaien veel te
laat, vaak pas in de tweede helft van
oktober. Het gaat al mis bij de keuze
van het maïsras. Veel boeren willen
een hoge maïsopbrengst, dus kiezen
ze een relatief laat ras. Daarnaast
streven ze naar een hoog aandeel zetmeel, ze geven de plant veel tijd om af
te rijpen. Wie een groenbemester succesvol wil telen, moet kiezen voor een
relatief vroeger maïsras en oogsten in
september bij een drogestofgehalte
van 33 tot 36 procent.’
U adviseert om meteen na de maïsoogst
een groenbemester te zaaien?
‘Ja, want elke dag telt. Het zaaien
van een groenbemester zou een vast
onderdeel van de maïsoogst moeten
worden. Na het oogsten, het liefst nog
dezelfde dag, dient de grond te worden losgetrokken en de groenbemester te worden gezaaid.’
Wat zijn veelgemaakte fouten tijdens
zaaien?
‘Er wordt nogal eens onvoldoende
zaaizaad gebruikt of zaad van slechte
kwaliteit. Soms verspreiden boeren
zelf wat zaad met de kunstmeststrooier, zonder dit ook maar in te werken.
Gebruik een zaaimachine en gebruik
voor rogge circa 100 kilo zaaizaad per
hectare en voor Italiaans raaigras 30
tot 40 kilo.’
Wanneer moeten boeren de groenbemester onderwerken?
‘Voor 1 april moet het worden vernietigd. Je kunt het gewas voorbewerken
met een smaragd, schijveneg, klepel
of cultivator. Daarna kun je het volledig onderploegen. Het is soms aan
te raden om de grasgroenbemester
dood te spuiten, anders beconcurreert het de snijmaïs te veel. Die
groeiachterstand haalt de maïs nooit
meer in.’
Opbrengst groenbemesters in maïsteelt
Indicatieve opbrengst groenbemesters in de maïsteelt Zuid-Nederland. Het betreft een demo geoogst op 27 maart 2013.
8.000
Bladmassa
7.000
Wortelmassa
6.000
5.000
Bron: LBI en PPO-WUR
deld circa 2.650 euro per hectare op.
Een opbrengst daling van 10 procent
vertegenwoordigt een bedrag van
265 euro. Ook hoef je geen kali meer
te strooien, dat is een besparing van
95 euro per hectare. In totaal gaat het
dus om een voordeel van ruim 350
euro per hectare.’
4.000
3.000
2.000
1.000
0
ge
12sep
Ital
iaa
t
ns
22Ital
jun
iaa
ns
12sep
Pro
t
terr
a8
m
Eng
ei
els
22jun
Rog
ge
Fes
19t. P
okt
ers
ues
Trit
ica
22le/e
jun
rwt
en
8-o
kt
Rog
ge
8-o
kt
Hav
er 8
o
Ital
kt
iaa
ns
Win
8-o
terg
kt
ers
t 8Ital
okt
iaa
ns
19Ital
okt
iaa
ns
Sto
naz
ppe
aai
lkn
olle
Rod
n8
-ok
eK
lav
t
er 2
Fes
2-j
t. P
un
ers
ues
8-o
Jap
kt
. Ha
ver
8-o
kt
Een groenbemester lost dit op?
‘Met een groenbemester ontstaat er
weer een vruchtbare bodem. Met een
geslaagde groenbemester creëer je 3,5
tot 4 ton droge stof per hectare. Door
dit jaarlijks in te werken neemt het
organisch materiaal in de grond toe.
Hierdoor is het bodemleven actiever,
is er meer lucht in de grond, wordt
vocht beter vastgehouden en komen
er meer nutriënten beschikbaar.’
Je moet het gewas dus niet oogsten?
‘Nee, je wilt organische stof toevoegen, dus moet je het onderwerken.
Oogst je het gewas, dan verbeter je
de grond onvoldoende. Gevolg is ook
dat het volgende maïsgewas minder
vocht beschikbaar heeft.’
Foto: Nieuwe Oogst
kg ds / ha
Wat gebeurt er als je geen groenbemester gebruikt?
‘Als je snijmaïs teelt, dan onttrek je
jaarlijks 2.500 tot 3.000 kilo organische stof per hectare. Er blijft wel een
stoppel achter en je zult wat drijfmest toedienen, maar de grond wordt
steeds schraler en minder vruchtbaar.
Het gevolg is een ‘dode’ en verdichte
bodem. De bodem blijft in het voorjaar
langer nat en koud, wat leidt tot een
latere zaai en en een latere opkomst
van de maïs. De kans op plasvorming,
droogte, stress en ziekten stijgt. De
productiviteit van het gewas neemt
met minimaal 10 procent af.’
Een groenbemester maakt de bodem productiever.
Rog
De term vanggewas is volgens u een
foute term, waarom?
‘Wanneer je de bodemkwaliteit wilt
verbeteren, dan spreek je niet over
een vanggewas, maar over een groenbemester. Je wilt namelijk organische
stof toedienen. Dat doe je letterlijk
door het perceel te bemesten met
groene planten. Ook bindt het gewas
nutriënten zoals stikstof en kali, die
weer beschikbaar komen voor het
volggewas.’
Opname en nalevering van N, P, K door groenbemesters en kunstweide
N kg/ha
P2O5 kg/ha
K2O kg/ha
Nazaai Rogge oktober
14
7
22
Nazaai It. Raaigras september
37
18
80
Onderzaai It Raaigras
74
48
165
It RG /rode klaver 2 jaar (kunstweide)
128
53
164
Drenthe, 4 april 2014
Nalevering: circa 50% N, 60% P2O5, 95% K2O hiervan komt beschikbaar voor volggewas
Bron: Grondig boeren met mais