Integan en de Vlaamse kabel ____ historiek en techniek
advertisement
Integan en de Vlaamse kabel ____ historiek en techniek Bart Goris –Vefica - 2014-02-23 Integan confidentieel 1 Agenda • Integan historiek • Het Vlaamse kabel-lappendeken • Oprichting Telenet • Digitale televisie • Erfpachtovereenkomst Telenet • Techniek! • Bijkomende activiteiten Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 2 Integan, de pioneersjaren • • • • • 1970: kopstation en eerste proefnet in Hoboken 1971: start aanleg net Hoboken 30 december 1971: stichtingsvergadering Integan 1972: antennemast in Schoten (65 meter) Konvertors (kanaalkiezers): 100.000 stuks • • • • • • 13 gemeentes volledig bekabeld, inclusief Antwerpen 1977: straalverbinding RTT (Belgacom) in Antwerpen-LO 1981: aanleg in Nederland (Putte, Wouw, Ossendrecht, Woensdrecht, Huijbergen) 1981: RTL op de kabel 1983: 2 BBC zenders op de kabel 1985: start FilmNet betaalzender Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 3 Integan, latere feiten • 1991: toetreding Berchem en Borgerhout (ex-Radio Public) – eerste glasvezelverbinding • 1992: Olympische Spelen - analoge HD • 1995: lancering digitale betaalmuziek – “DMX”, later “Music Choice” • 1996: oprichting Telenet en Interkabel – 1997: eerste internetklant op een kabelnet in Vlaanderen – 1998: eerste telefonieklant op een kabelnet in Vlaanderen Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 4 Evolutie aansluitingen & klanten Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 5 Evolutie analoge kanalen terugweg 60 MHz 600 MHz 300 MHz 230 MHz Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 6 Integan in Vlaanderen (1/2) • Integan voortrekkersrol in Vlaanderen: – – – – – timing aanleg netwerken bandbreedte van het netwerk hoge definitie-televisie (analoog 1992 – digitaal 2004) terugwegtoepassingen (1990, interne datacommunicatie) uniform gestandaardiseerd netwerkdesign met nadruk op investeringen – eigen labo voor herstelling defecte materialen – ontwikkeling eigen netwerkkomponenten: • 1987: distributieversterkers • 1993: binnenhuisversterkers • 1996: interactieve network interface unit (NIU) • 2000: aftakdozen Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 7 Integan historiek (2/2) • Integan representatief voor Vlaanderen: – breedbandnetwerk, geen split-band – boom-tak infrastructuur (tree & branch) – aanleg netwerk • gevelnetwerk • ondergronds netwerk • netwerk op palen • Integan = 1/10de van Vlaanderen – Vlaanderen: 2.200.000 homes passed Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 8 Agenda • Integan historiek • Het Vlaamse kabel-lappendeken • Oprichting Telenet • Digitale televisie • Erfpachtovereenkomst Telenet • Techniek! • Bijkomende activiteiten Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 9 België en Vlaanderen anno 1991 Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 10 Consolidatie in Vlaanderen • Intercommunales: – zuivere intercommunale: enkel lokale overheden – gemengde intercommunale: lokale overheid en Electrabel • In 2002 zijn de netwerken van de gemengde intercommunales verkocht aan Telenet: 2/3 van Vlaanderen (1.500.000 klanten) • De zuivere intercommunales zijn nu InterGemeentelijke Samenwerkingen (IGS): 1/3 van Vlaanderen – Integan (200.000 klanten Antwerpen) – Infrax-Oost (300.000 klanten Limburg) – Infrax-West (150.000 klanten West-Vlaanderen en Vlaamse rand Brussel) – PBE (50.000 klanten Leuven) – Deze IGSn werken samen onder de koepel “Interkabel” Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 11 Vlaanderen anno 2009 Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 12 Agenda • Integan historiek • Het Vlaamse kabel-lappendeken • Oprichting Telenet • Digitale televisie • Erfpachtovereenkomst Telenet • Techniek! • Bijkomende activiteiten Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 13 Oprichting Telenet • Opgericht als lokaal alternatief voor Belgacom door GIMV, alle kabelmaatschappijen, US West en een mediaconsortium • 1995: eerste telefonietest in Hoboken • 1996: oprichting Telenet en start ombouw netwerk – aanleg glasvezel naar optische nodes met 1.500 aansluitingen – opwaardering en herafregeling kabelnet: tweeweg versterkers • 1997/1998: commerciële start Telenet (internet en telefonie) • 2001: ombouw distributief coaxnet naar interactief HFC afgerond Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 14 Agenda • Integan historiek • Het Vlaamse kabel-lappendeken • Oprichting Telenet • Digitale televisie • Erfpachtovereenkomst Telenet • Techniek! • Bijkomende activiteiten Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 15 (interactieve) Digitale Televisie • Overheidsproject 2003: “Vlaanderen Interactief” – Telenet, Interkabel, Vlaamse zenders • Doel: ‘Visie op interactieve, digitale televisie in Vlaanderen en voorstel voor pilootproject” • Samenwerking met Telenet loopt spaak • 24 november 2004: Integan lanceert HD kanaal: HD1 (EXQI) • Interkabel ontwikkelt eigen digitaal televisieplatform. – lancering van “iN-Di” op 15 december 2004 – niet interactief – set-top boxen van Nokia en Samsung (samenwerking met Ziggo) • Opmerking: – lancering BelgacomTV: juni 2005 – lancering Telenet iDTV: september 2005 Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 16 indi • In 2007 wordt “indi” als zelfstandige entiteit opgericht (economisch samenwerkingsverband of ESV) door – Integan, Infrax-Oost, Infrax-West en WVEM (leden Interkabel) • Zetel bij Brussel – ontwikkeling platform met hoge definitie (HD) én interactiviteit – april 2007 : lancering HD-decoder – mei 2007 : lancering HD-recorder • Interactiviteit – aankondiging interactiviteit leidt tot rechtzaak met Telenet – in kortgeding wordt Interkabel/indi in ongelijk gesteld – beslissing om akkoord te sluiten met Telenet Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 17 Agenda • Integan historiek • Het Vlaamse kabel-lappendeken • Oprichting Telenet • Digitale televisie • Erfpachtovereenkomst Telenet • Techniek! • Bijkomende activiteiten Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 18 Erfpachtovereenkomst • Akkoord Integan–Telenet: 1 oktober 2008 • Erfpachtovereenkomst: – de Kabelnetten blijven eigendom van de IGSn – Telenet heeft volledig gebruiksrecht op het Kabelnet tot 2046 – uitzondering: eigen telecommunicatiediensten voor Integan of aandeelhouders – onderhoud en investeringen worden door Integan gedaan op vraag, instructie en kosten van Telenet • Er is een jaarlijkse begroting voor investeringen (Capex) • Er is een jaarlijkse vergoeding voor het onderhoud van het Kabelnet en de aansluitingen (Opex) Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 19 Erfpacht - praktisch • De IGSn blijven eigenaar én beheerder van het Kabelnet • Integan (en overige IGSn) hebben geen klanten meer • Telenet biedt álle diensten aan op de Vlaamse kabelnetten – analoge en digitale televisie – telefonie – internet • Telenet doet dezelfde investeringen – op het eigen Telenet kabelnet – op de Kabelnetten van Integan, Infrax-Oost, Infrax-West en PBE • Definitie Kabelnet: vanaf de RF samenkoppeling in kopstation tot en met het overnamepunt bij de klant Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 20 Definitie Kabelnet Kopstation Kabelmaatschappij Vanaf samenkoppeling in kopstation t.e.m. overnamepunt klant Telenet CSU-opt Node CSU-opt Node E E Aftakdoos Node HFC netwerk Integan confidentieel NIU Aansluitkabel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 21 Agenda • Integan historiek • Het Vlaamse kabel-lappendeken • Oprichting Telenet • Digitale televisie • Erfpachtovereenkomst Telenet • Techniek! • Bijkomende activiteiten Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 22 Techniek! • Typische kenmerken van HFC kabelnetten in Vlaanderen • Optische nodes • Coax hoofdnet (trunk) • Coax Distributienet • De aansluiting en binnenhuisnetwerk • Het frequentiespectrum • De toekomst Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 23 Typische kenmerken • Optische nodes gevoed door redundante glasvezellussen • Coaxiale “boom-tak” infrastructuur (“tree & branch”): – hoofdversterkers (“trunk”) voor trajecten: spatiëring van 600 m – distributieversterkers voor distributie naar klanten: spatiëring van 100 m • Voeding van de nodes en versterkers: – geen noodstroomvoedingen – gebruik van transfo’s (sinus) en/of verzadigde kernen (blokgolf) op 54 V • Network Interface Unit (NIU) bij elke interactieve klant – heenweg actief, terugweg 0 dB – 1 interactieve poort voor modem – 4 niet-interactieve poorten voor televisie Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 24 Locatie netwerkkomponenten gevelnet appartementen luchtnet ondergronds Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 25 Integan: enkele getallen (1/2) • optische nodes : 700 • hoofdversterkers : 500 • distributieversterkers : 11.000 • LECs (lijnegalisatoren) : 9.200 • splitters : 12.000 • aftakdozen : 115.000 (opmerking: Vlaanderen = 10x Integan) Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 26 Integan: enkele getallen (2/2) • distributienet (ondergronds) : 1.800 km • distributienet (bovengronds) : 1.200 km • hoofdstamlijnnet (ondergronds) : 250 km • glasvezelnet (ondergronds) : 800 km • totaal aansluitingen : 320.000 • actieve aansluitingen (klanten) : 245.000 Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 27 Techniek! • Typische kenmerken van HFC kabelnetten in Vlaanderen • Optische nodes • Coax hoofdnet (trunk) • Coax distributienet • De aansluiting en binnenhuisnetwerk • Het frequentiespectrum • De toekomst Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 28 Optische nodes • Recent project “Pulsar”: – optische node voedt gemiddeld 500 homes passed (330 klanten) – heenweg bandbreedte: 88 – 860 MHz – terugweg bandbreedte: 5 – 65 MHz • compacte optische node, niet modulair – voedt rechtstreeks 1 trunk- en 2 distributielijnen – laagspanningsaansluiting bij elke node Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 29 Optische nodes • 2 optische vezels per node: – – – – – pad A: primair pad pad B: secundair pad automatische redundantie bij fiberbreuk monitoring van de optische node door middel van Dataminer WDM op de vezels: 1310 nm voor heenweg, 1550 nm voor terugweg Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 30 Glasvezellussen Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 31 Kopstation Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 32 Optische node & hoofdversterker Optische node Glasvezel cassette Hoofdversterker (trunk) Glasvezelkabel Coax splitter Spanningstransfo Power insertor (inkoppeling AC naar distributienet) Zekeringkast Trunk kabel Voedingspunt Infrax - EANDIS Integan confidentieel Distributie kabels Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 33 Optische link (monitoring) Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 34 Techniek! • Typische kenmerken van HFC kabelnetten in Vlaanderen • Optische nodes • Coax hoofdnet (trunk) • Coax distributienet • De aansluiting en binnenhuisnetwerk • Het frequentiespectrum • De toekomst Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 35 Coax hoofdnet (trunknet) • • • • • transport van de RF en AC signalen naar distributienet hoofdversterkers elke 600 m enkel kabel tussen versterkers géén klanten op geconnecteerd meestal lokale AC voeding ONU 5 60 88 Integan confidentieel 600 MHz Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 36 Hoofdnet: komponenten • versterkers: – – – – modulaire producten AGC of ALSC 2 trunk outputs 4 distributie outputs • 5/8” Cu kabel of 20 mm buitendiameter – tot 600 meter – verzwakking 4 dB/100 m op 600 MHz • 7/8” Cu kabel of 28 mm buitendiameter – tot 800 meter – verzwakking 3 dB/100 m op 600 MHz Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 37 Hoofdnet: signaalniveaus Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 38 Hoofdnet: principe AC voeding Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 39 Techniek! • Typische kenmerken van HFC kabelnetten in Vlaanderen • Optische nodes • Coax hoofdnet (trunk) • Coax distributienet • De aansluiting en binnenhuisnetwerk • Het frequentiespectrum • De toekomst Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 40 Coax distributienet • voeding RF signalen aan de klanten • tussen de distributieversterkers: – aftakdozen, splitters, LECs, kabel – ongeveer elke 100 m • AC voeding vanuit de trunk ONU 5 60 88 Integan confidentieel 600 MHz Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 41 Distributienet: komponenten • versterkers: – manuele winst (of AGC / ALSC) – afregeling dmv. plug-in elementen (of elektronisch) • splitters: – tweeweg: -4/-4, -2/-8, -1/-12, -1/-16 – drieweg: -3/-6/-6 • aftakdozen: – aftakwaarde daalt volgens afstand van vorige versterker – waarden: 35dB, 32dB, 29dB, 26dB, 23dB, 20dB, 17dB, 14dB, 11dB, 8dB – versies met 2 en 4 uitgangen Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 42 Distributienet: komponenten • Line Equalising Connector (LEC) – verzwakking laagste frequenties (omgekeerd kabelequivalent) – doel: lager aantal distributieversterkers • 3/8” Cu kabel of 11 mm – verzwakking 8 dB/100 m op 600 MHz • 14mm Cu kabel – verzwakking 6 dB/100 m op 600 MHz Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 43 Distributienet: schema aftakwaarde RPA waarde Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 44 Distributienet: GIS plan Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 45 Distributienet: signaalniveaus Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 46 Techniek! • Typische kenmerken van HFC kabelnetten in Vlaanderen • Optische nodes • Coax hoofdnet (trunk) • Coax distributienet • De aansluiting en binnenhuisnetwerk • Het frequentiespectrum • De toekomst Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 47 De aansluitkabels • Gebruikte kabeltypes: – vroeger: RG59 of 6 mm buitendiameter • 30 dB/100 m op 600 MHz – RG6 of 7 mm buitendiameter • tot 30 meter • 16 dB/100 m op 600 MHz – RG11 of 10mm buitendiameter tot 60 meter • tot 40 meter • 10 dB/100 m op 600 MHz – aansluitingen tot 80m: distributiekabel • Afscherming: – minimaal 95dB (klasse A+) Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 48 Van aftakdoos tot binnenhuisinstallatie - gevelnet Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 49 Van aftakdoos tot binnenhuisinstallatie - ondergronds Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 50 Klantenfilters • Elke klant heeft een filter in functie van zijn producten: – geen producten: afsluitfilter met 75 Ohm met anti-dief – televisie: high-pass filter 88 MHz (HP) – televisie en interactieve diensten: RPA filter (Return Path Attenuator) – enkel interactieve diensten: TOF filter met anti-dief (Telenet Only Filter) • Filter wordt tussen tapuitgang van de aftakdoos en aansluiting geschroefd. Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 51 Waarom RPA? Egalisatie! • Boom-tak netwerk: ongelijke terugwegverzwakkingen 32dB -1 20dB 17dB 14dB 11dB -10 35dB Theoretisch zendniveau kabelmodem: 43dBmV 40dBmV 34dBmV 30dBmV 27dBmV 24dBmV • Egalisatie van de terugwegverzwakkingen: RPA of ISF RPA, terugwegverzwakker of ISF, ingress supression filter 0dB 32dB 3dB -1 20dB 17dB 9dB -10 35dB 12 dB 14dB 15dB 11dB 18dB Theoretisch zendniveau kabelmodem: 43dBmV 43 dBmV Integan confidentieel 43dBmV 43dBmV Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 43dBmV 43dBmV 52 Signaalniveaus terugweg • Zendniveau modem bij klant: streefwaarde 43 dBmV • Modemniveaus op ingang versterker: 5 dBmV – distributieversterkers – hoofdversterkers – optische nodes 0dB 32dB 3dB -1 20dB 17dB 9dB -10 35dB ingangsniveau terugweg signalen 5 dBmV 12 dB 14dB 15dB 11dB 18dB Theoretisch zendniveau kabelmodem: 43dBmV 43 dBmV Integan confidentieel 43dBmV 43dBmV Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 43dBmV 43dBmV 53 Waarom RPA? Ingress! • Instraling op binnenhuisinstallaties: – slechte connectoren – minderwaardige of verouderde kabels – modems, decoders, televisietoestellen, CPE • Gevolg van RPA: – extra demping, dus lagere impact instraling – hoger zendniveau van de modem – hogere signaal-ruis verhouding op het terugwegpad Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 54 Terugweg monitoring • Bewaking kwaliteit van de terugwegsignalen van alle individuele nodes Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 55 Network Interface Unit • actief overnamepunt bij alle interactieve klanten • standaard: – heenweg actief, terugweg 0 dB – 1 interactieve poort voor modem – 4 niet-interactieve poorten voor televisie (dus geen ingress op deze poorten) Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 56 Techniek! • Typische kenmerken van HFC kabelnetten in Vlaanderen • Optische nodes • Coax hoofdnet (trunk) • Coax distributienet • De aansluiting en binnenhuisnetwerk • Het frequentiespectrum • De toekomst Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 57 Het frequentiespectrum (1/2) Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 58 Het frequentiespectrum (2/2) • Downstream – – – – – 27 FM zenders 22 analoge TV kanalen 23 DVB-C broadcast kanalen (8MHz – 256QAM – 55Mbit/s) 5 DVB-C VOD kanalen (8MHz – 256QAM – 55Mbit/s) 12 DOCSIS 3.0 kanalen (8MHz – 256QAM – 55Mbit/s – 8x channel bonding actief) – 1 DOCSIS 2.0 kanaal (8MHz – 256QAM – 55Mbit/s) • Upstream – 4 DOCSIS 3.0 kanalen (6,4MHz – 16QAM – 20,5Mbit/s – 2x channel bonding actief) – 1 DOCSIS 2.0 kanaal (3,2MHz – QPSK – 5,1Mbit/s) Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 59 Techniek! • Typische kenmerken van HFC kabelnetten in Vlaanderen • Optische nodes • Coax hoofdnet (trunk) • Coax distributienet • De aansluiting en binnenhuisnetwerk • Het frequentiespectrum • De toekomst Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 60 Glasvezel, wat volgt? • Fiberwave project: vervangen van traditionele kabel naar micro tubes en micro vezelkabel – vezelcapaciteit 50mm buis: 1152 vezels (6*192) – project van 2013 - 2025 • Op langere termijn volledig glasvezelnet (“Fiber to the home”) – Integan proefproject Hemiksem: glasvezel tegen gevel Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 61 Coax, wat volgt? • XXL project: uitbreiding van de bandbreedte in 2 fasen – fase 1: – fase 2: ombouw heenweg bandbreedte van 600 MHz naar 1,2 GHz periode: april 2015 –2018 ombouw terugweg bandbreedte van 60 MHz naar 204 MHz: aanpassing diplex filters vervanging optische nodes periode: 2018-2019 • Eurodocsis 3.1: channel bonding • CCAP – remote physical interface: – Volledig IP-transport van kopstation naar optische node – Modulatie van de IP signalen in de node naar QAM-signalen – Afschakeling van analoge televisie en FM radio Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 62 Agenda • Integan historiek • Oprichting Telenet • Digitale televisie • Erfpachtovereenkomst Telenet • Integan netwerkbedrijf activiteiten • Bijkomende activiteiten Integan Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 63 Bijkomende activiteiten Integan • Industriële en gemeentelijke toepassingen: – – – – glasvezelnetwerken voor overheden zwembadbewaking camerabewaking tv-verhuur • Labo-activiteiten: – – – – ontwikkeling en productie van netmaterialen certificatielabo voor binnenhuismaterialen in vakhandel jaarlijkse kalibratie en keuringen meettoestellen en ladders onderzoek naar netmaterialen, meetapparatuur en gereedschappen Integan confidentieel Bart Goris - RVB 2014-02-21 64 Certificatielabo Integan • Keuring van materialen voor verkoop in vakhandel • Telenet-Interkabel certificaat: geldig in heel Vlaanderen • Snoeren, connectoren, binnenhuisversterkers, … Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 65 Integan confidentieel Bart Goris - Vefica - 2014-10-23 66
