Voordelenboekje 2010 - AZ Maria Middelares

patiënteninformatie
i
Spoedgevallendienst
Hyperventilatie
GezondheidsZorg met een Ziel
Inhoud
Voorwoord...........................................................................................................5
1.
2.
3.
4.
Wat is hyperventilatie....................................................................................6
Welke verschijnselen kunnen optreden?........................................................6
Wat is de oorzaak?.........................................................................................7
Wat kunt u doen?...........................................................................................9
3
4
Geachte heer
Geachte mevrouw
Hyperventilatie is een verkeerde manier van ademhalen waarbij u te snel of te
diep ademt zonder dat dit voor het lichaam nodig is. Deze brochure geeft een
antwoord op de meest gestelde vragen over hyperventilatie.
Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen, aarzel dan niet de dienst
Spoedgevallen te contacteren. We zullen u graag te woord staan.
De verpleegkundigen en artsen
dienst Spoedgevallen
campus Maria Middelares: tel. 09 260 70 04
campus Sint-Jozef: tel. 09 260 37 30
5
1
Wat is hyperventilatie?
Hyperventilatie is een verkeerde manier van ademhalen waarbij u te snel of te
diep ademt zonder dat dit voor het lichaam nodig is. Tijdens de ademhaling
ademen we zuurstof (O2) in en koolzuurgas (CO2) uit. Bij een grote inspanning
heeft het lichaam meer zuurstof nodig en zullen we sneller ademen. Wanneer
men sneller en dieper ademt dan het lichaam nodig heeft, ademt men te veel
zuurstof in en daalt de hoeveelheid koolzuurgas in het lichaam. Een tekort aan
koolzuurgas kan leiden tot een aantal verschijnselen.
Meestal komt hyperventilatie voor als chronische aandoening. Bij ongeveer 10%
van de personen met hyperventilatie treedt dit op als een acute aanval. Een
acute aanval lijkt soms zeer ernstig, maar beiden zijn ongevaarlijk.
2
Welke verschijnselen kunnen optreden?
Bij een acute hyperventilatieaanval kunnen door de daling van de hoeveelheid
koolzuurgas in het lichaam volgende verschijnselen optreden:
• angstig en beklemmend gevoel;
• kortademigheid;
• pijn op de borst, hartkloppingen;
• transpiratie;
• krop in de keel;
• droge mond;
• strak gevoel rond de mond;
• prikkelingen in handen en voeten;
• krampen in de handen;
• het gevoel dat handen en voeten opgeblazen zijn;
• duizeligheid, licht gevoel in het hoofd;
• slecht zicht, waas voor de ogen;
• gevoel van onwerkelijkheid;
• klam gevoel;
• het idee flauw te vallen;
• angst om dood te gaan.
6
Niet alle eerdergenoemde klachten zullen steeds aanwezig zijn, maar een aantal
hiervan zal u wel duidelijk herkennen.
Een acute hyperventilatieaanval is vaak erg beangstigend waardoor meestal
ook een gevoel van paniek ontstaat. Een aanval van hyperventilatie duurt zelden
langer dan 10 minuten en brengt geen blijvende orgaanschade toe.
Bij chronische hyperventilatie zijn meestal de vage klachten bijna voortdurend
aanwezig en is de kortademigheid minder duidelijk. Men hyperventileert als het
ware dag en nacht, zonder dat men de snellere of diepere ademhaling opmerkt.
De meest voorkomende verschijnselen bij chronische hyperventilatie zijn:
• vermoeidheid;
• hoofdpijn;
• concentratiestoornissen;
• slapeloosheid;
• rug- en buikpijn;
• pijnlijke steken in de borst;
• angstig gevoel.
Deze tekenen zijn vrij algemeen waardoor de diagnose soms moeilijk is.
3
Wat is de oorzaak?
Meestal zijn spanningen, angst of stresserende factoren de oorzaak van
hyperventilatie, zowel van de chronische vorm als van de acute aanval. Ook
oververmoeidheid of bepaalde omstandigheden (zoals drukte, gesloten ruimte,
veel mensen,…) kunnen hyperventilatie uitlokken.
Andere, minder frequente oorzaken zijn pijn, koorts, zware lichamelijke
inspanningen, en zuurstoftekort (bv. in de bergen).
Bij personen die reeds gedurende een langere tijd hyperventilatieklachten
hebben, kan een aanval optreden na een inspanning. Ook angst voor een nieuwe
aanval kan hyperventilatie uitlokken.
7
8
4
Wat kunt u doen?
Wanneer u een aanval van hyperventilatie voelt opkomen, probeer dan rustig
te ademen door gedurende drie seconden in te ademen en gedurende zes
seconden uit te ademen. Tel in gedachten langzaam mee.
Dit is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Wanneer u in paniek bent en u voelt
zich benauwd is het moeilijk om langzaam en oppervlakkig te ademen.
Een acute aanval kunt u doen stoppen door beide handen voor de mond en neus
te plaatsen en daarin rustig in en uit te ademen.
U kunt ook gebruik maken van een zakje (papier of plastic) dat u met de opening
rond de mond en de neus plaatst. Door
in en uit te ademen in het zakje zal je
het uitgeademde koolzuurgas opnieuw
inademen, waardoor de hoeveelheid
koolzuurgas in het lichaam opnieuw
toeneemt. Hierdoor zullen de symptomen
snel verdwijnen. Een ander alternatief is het
in- en uitademen door een rubberen slang
met smalle opening.
Wanneer u frequent aanvallen krijgt, kunt u
ademhalings- of ontspanningsoefeningen
aanleren om de ademhaling onder controle
te krijgen. Dergelijke ademhalingsoefeningen
leert u bij een kinesitherapeut.
De oorzaak van het hyperventileren is niet
altijd makkelijk te achterhalen. Wanneer u de
oorzaak kent, kunt u trachten zo de aanvallen te voorkomen.
Contacteer de huisarts of de dienst spoedgevallen als
• de pijn op de borst niet weg gaat;
• u zeer angstig bent met een beklemmend gevoel en denkt dat dit een andere
oorzaak heeft;
• de bovengenoemde maatregelen die u zelf neemt niet helpen.
Na herhaaldelijk voorkomen van hyperventilatie aanvallen is het raadzaam uw
arts te raadplegen.
9
Juli 2010 - 1081
AZ Maria Middelares vzw en haar artsen hebben deze brochure met de grootste zorg opgemaakt.
Mocht deze brochure drukfouten, vergissingen, tekortkomingen of onvolledigheden bevatten
dan zijn AZ Maria Middelares, haar personeel en haar artsen hiervoor niet aansprakelijk.
Tel. 09 260 60 60 - www.azmmsj.be - [email protected]
campus Maria Middelares: Kortrijksesteenweg 1026 - 9000 Gent
campus Sint-Jozef: Kliniekstraat 27 - 9050 Gentbrugge