Gemeentelijke gezondheidsgids

‘Gemeentelijke gezondheidsgids’
Kwaliteitsvol communiceren over gezondheid
‘Gemeentelijke gezondheidsgids’
Kwaliteitsvol communiceren over gezondheid
“Communication has an essential role in any action that aims to improve and promote Health.”
(N. Corcoran)
In het kort
De gezondheidsgids bevat basinformatie over 11 preventieve gezondheidsthema’s en is gericht
naar de brede bevolking. De gids is een sjabloon zodat u er lokaal bijvoorbeeld in het kader van
Gezonde Gemeente zelf mee aan de slag kunt. Dit betekent dat u hier nog thema’s, adressen,
tips… kan aan toevoegen vooraleer u deze gids op uw website of gedrukt verspreidt in uw
gemeente.
Waarom een gids over gezondheid?
Alles is communicatie wordt weleens gezegd. Er is verbale en non-verbale communicatie. Er is
gedrukte en digitale communicatie. Er is geslaagde en niet-geslaagde communicatie. We zijn allemaal
met communicatie bezig, ook u als lokaal bestuur. Gezondheid is een dankbaar én noodzakelijk
thema waarover u als gemeente en/of OCMW bewust kan communiceren. Het hoeft dan ook niet te
verbazen dat ‘communicatie’ een van de 7 succescomponenten is van de kadermethodiek ‘Gezonde
Gemeente’ waarmee ondertussen meer 250 Vlaamse gemeenten werken.
Deze gezondheidsgids is er gekomen op vraag van enkele lokale besturen. De gezondheidsinformatie
op vele gemeentelijke websites is voor verbetering vatbaar, zo klonk het. Deze gids kan u zowel
gebruiken als kapstok voor een eigen publicatie als voor de verbetering van de gemeentelijke
webpagina’s.
Gezonde communicatie bij lokale besturen
Uit onderzoek blijkt dat lokale besturen, meer dan andere overheidsniveaus, vertrouwen uitstralen.
Dit geldt zowel voor de beleidsmakers als de beleidsuitvoerders. Kortom, een betrouwbare bron,
dicht bij de burger met correcte informatie.
Een mooie uitdaging, want de nood aan betrouwbare en heldere informatie groeit.
De mensen worden overspoeld met gezondheidsinformatie en de overdaad aan gezondheidsitems
leidt tot onnodige angst, geldverspilling en soms ook foute beslissingen. Onderzoek toont ook aan
dat de huidige focus op ‘sensatie’ in de populaire media een verkeerd beeld schept van de realiteit
en onnodig angst veroorzaakt. Objectieve en correcte gezondheidsinformatie vanuit de lokale
besturen kan hier dan een mooi tegengewicht vormen.
© VIGeZ, 2014
Goede, lokale informatie is belangrijk
Uit recent Vlaams onderzoek blijkt dat vooral kleinere gemeenten (<10.000) een minder
uitgebouwde communicatiedienst hebben dan grotere gemeenten. Vaak moeten de
communicatieambtenaren er nog andere taken bij nemen. Dat in deze kleine gemeenten de
slagkracht (bv. minder planmatig werken, minder doelgroepspecifiek communiceren, minder
budget…) een stuk minder is, hoeft ons dan ook niet te verwonderen. Uit de VIGeZ
indicatorenmeting blijken gelijkaardige resultaten. Centrumsteden scoren op het vlak van
communicatie significant beter dan niet-centrumsteden.
Uit datzelfde onderzoek van Memori blijkt ook dat de gemeentelijke website (100 %) en het
gemeentelijk infoblad (97 %) de meest gekozen media zijn waarmee een lokaal bestuur werkt. Een
gemeentelijke info-/wegwijsgids komt in 79 % van de Vlaamse gemeenten voor. Uit het onderzoek
van VIGeZ halen we dat 92 % van de lokale besturen naar de brede bevolking over gezondheid
communiceert. De meest gebruikte kanalen zijn ook hier het gemeentelijk infoblad (97 %) en de
website (92 %).
De lokale nood naar kant-en-klaarmateriaal is groot. Vandaar dat we deze gezondheidsgids als
hulpmiddel aanreiken.
De gezondheidsgids
Inhoud:
De vraag naar kant- en-klare onderbouwde materialen weerklinkt bij de lokale besturen. Deze
gezondheidsgids is evenwel geen kant-en-klaar product. Het is een sjabloon, zo kan u er zelf mee aan
de slag in bijvoorbeeld het kader van ‘Gezonde Gemeente’. De informatie in deze gids is
basisinformatie over 11 verschillende preventieve gezondheidsthema’s gericht naar de brede
bevolking:
Gezonde voeding
Beweging
Geestelijke gezondheid
Tabak
Alcohol
Illegale drugs
Binnenmilieu
Buitenmilieu
Valpreventie
De Vlaamse bevolkingsonderzoeken
Vaccinatie
Dit zijn de thema’s waarrond het Vlaamse preventiebeleid gebouwd is en waaraan het lokaal bestuur
mee werkt.
© VIGeZ, 2014
Personaliseren:
U kan als lokaal bestuur bij elk van deze thema’s lokale websites, adressen van publieke en private
diensten (bv. sportdienst, lokaal dienstencentrum, CAW…) en hulpverleners (bv. zelfstandige
diëtisten, intergemeentelijke drugpreventiewerker, huisartsen…) aanvullen om de gids een lokaal en
bruikbaar karakter geven.
Informeer hiervoor bij de collega’s van de welzijnsdienst, de maatschappelijk assistenten van de
sociale dienst, de jeugddienst en toets het idee af op de sociale raad en op de werkgroep ‘Gezonde
Gemeente’. De sociale kaart (www.desocialekaart.be) van uw gemeente is hierbij een grote hulp1.
Betrek uiteraard de communicatieambtenaar en de webmaster wanneer u deze informatie ook via
uw website wil verspreiden.
Als lokaal bestuur weet en ervaart u dagelijks dat gezondheid meer is dan deze 11 thema’s (bv.
betaalbaarheid van de zorg, mantelzorg, ouderenzorg…). Daarom dat dit sjabloon u voldoende
vrijheid geeft om ook deze andere thema’s in te vullen. Samenwerking met het Logo en andere
gezondheidsprofessionals bouwt meteen een kwaliteitscontrole in.
Hoe gebruiken:
GEZONDE GEMEENTE: Aan de lokale besturen die deelnemen aan ‘Gezonde Gemeente’ wordt de
gezondheidsgids digitaal aangeboden in de huisstijl van Gezonde Gemeente. U mag met deze gids
zowel inhoudelijk als vormelijk experimenteren. Zo mag u de gids ook personaliseren naar uw
eigen gemeentelijke huisstijl maar hou in dit geval wel enkele huisstijlelementen van Gezonde
Gemeente over. Minimaal vragen wij u om uw gepersonaliseerd Gezonde Gemeentelogo en de
logo’s van de initiatiefnemers te gebruiken.
GEEN GEZONDE GEMEENTE: Lokale besturen die (nog) niet deelnemen aan Gezonde Gemeente
krijgen deze gids in een Wordversie. In deze gids staat dezelfde informatie maar niet in de huisstijl
van Gezonde Gemeente. Voor de rest geldt hier hetzelfde als bij bovenstaande Gezonde
Gemeenten..
GEDRUKT: Hiernaast krijgt u ook een palet aan foto’s waaruit u kan kiezen om de gids verder te
personaliseren. U kan ervoor opteren deze gids in een gedrukte publicatie aan te bieden aan uw
bevolking. Doet u dit via een postbedeling of legt u enkele exemplaren op het onthaal van
verschillende gemeentediensten? Werkt u via middenveldorganisaties? U kiest.
ONLINE: De minst dure oplossing is om deze gids integraal of ‘verknipt’ (al naargelang uw website)
online aan te bieden. U kopieert de informatie en zet ze onder de rubriek ‘Welzijn & Gezondheid’,
‘Gezonde Gemeente’ of ….
Actualiseren:
Denk ten slotte op voorhand na over de wijze waarop u de gezondheidsgids actueel zult houden (bv.
nieuwe inzichten, adreswijzigingen…) en op welke wijze u met feedback omgaat. Zo wordt de
1
Huisartsen vindt u op www.mediwacht.be, tandartsen op www.tandartsenpagina.be , klinisch-psychologen & psychotherapeuten op:
www.klinisch-psycholoog.be/Zoek_psycholoog & www.bfp-fbp.be/nl/zoek-en-vind-psycholoog, diëtisten op www.vbvd.org/zoek.php,
tabakologen op www.vrgt.be/tabakspreventie/erkende_tabakologen
© VIGeZ, 2014
gezondheidsgids meer dan een eenmalige actie, een product dat aansluit bij de nieuwe realiteit van
de converserende lokale overheid (Kortom, 2013). U ziet, de mogelijkheden zijn enorm.
TIP: Updates komen sowieso op www.gezondegemeente.be
De gezondheidsgids als deel van het lokaal gezondheidsbeleid
We vertellen u niks verrassend als we zeggen dat deze gezondheidsgids maar één element in een
ruimer lokaal gezondheidsbeleid is. In de gezondheidsmatrix (zie onder) waarmee u via het Logo
misschien al kennismaakte, situeert de gids zich binnen de groep ‘informeren en sensibiliseren’ en
dat voor de doelgroep ‘algemene bevolking’.
TIP: meer info over Gezonde Gemeente en over de gezondheidsmatrix op www.gezondegemeente.be
Deze gids informeert. Hij heeft niet de ambitie om duurzame gedragsverandering te bewerkstelligen.
Met deze gids geeft u op een kosteneffectieve wijze correcte informatie over enkele
gezondheidsthema’s en adressen. En hoe meer kennis, hoe gezonder de burger!
© VIGeZ, 2014
Het geniet de voorkeur om deze gezondheidsgids in combinatie met andere media en
gezondheidspromotiestrategieën te gebruiken Informerende strategieën worden aangevuld met
structurele en reglementerende strategieën voor zowel de algemene bevolking als voor prioritaire
doelgroepen (bv. thuiswonende senioren, schoolgaande jeugd, leeflooncliënten…). Wanneer u werkt
met ‘Gezonde Gemeente’ kent u ondertussen deze principes. Uw Logo helpt u graag verder.
Referenties:
-
Barbor T. et al (2003) WHO, Alcohol – no ordinary commodity.
-
Buytaert B. et al (2014), VIGeZ, Verslag van de indicatormeting. Lokaal gezondheidsbeleid in
Vlaamse en Brussels gemeenten en OCMW’s.
-
CEBAM (2014), lancering website gezondheid & wetenschap
-
Corcoran N. (2013), Communicating Health. Strategies for health promotion
-
Goubin E. & Kint E. (2013), Memori, Vierde Groot gemeentelijke communicatieonderzoek.
-
Kortom (2013), Waarom communicatie moet.
-
Mc Cartney M. (2011), The press release: relative risks and the polypill
-
Peterson M. et al (2005), Marketing physical activity: lessons learned from a statewide media
campaign.
-
Scheerder G. et al (2003), Projecten voor gezondheidspromotie. Een handleiding voor
kwaliteitsvol werken.
-
SCV Survey (2007) in: VRIND 2008 – hoofdstuk 1.1 Sociaal culturele context
-
VIGeZ (2013), De gezondheidsmatrix
-
Wakefield MA. et al (2010), Use of mass media campaigns to change health behavior
© VIGeZ, 2014