Installatie geluid

13-05-2011
Installatiegeluid en Bouwbesluit
•
•
•
•
Installatiegeluid
en
Bouwbesluit
Huub Neuteboom
Trillingstechniek en geluidarm construeren
Introductie
Eisen (BB)
Beoordelingsmethodiek (NEN5077)
Praktijkervaring en handreikingen:
 Woningbouw:
 Liften
 Riolering
 Eigen installaties : WTW + warmtepompen
 Utiliteitsbouw:
 LF-geluidhinder
• Conclusies
• Discussie
Installatie geluid, 1
Installatiegeluid
Installatiegeluid
Apparaten/installaties/systemen
DGMR - Werkterrein
•
nieuwbouw adviezen, onderverdeling afh. van status project




•
Installatie geluid, 2
concept/VO
DO
Bestek
Uitvoering en oplevering
onderzoek en sanering klachten
Projecten:





Woningbouw
Utiliteitsbouw
Industrie
Culturele projecten (dochter Scena)
Laboratoria
Installatie geluid, 3
Installatie geluid, 4
Installatiegeluid en Bouwbesluit
Installatiegeluid en Bouwbesluit
Trends
Bouwbesluit 2003
GIW
(oa. Stichting Waarborgfonds Woningbouw)
30 dB(A) in verblijfsgebied
 Sterke groei advisering
•
•
•
•
 Voldoen aan eis en toch hinder!
(o.a. laagfrequent en tonaal geluid)
Toilet / Kraan / Verhogen waterdruk
Mechanisch ventilatiesysteem
Warmwatertoestel
Lift
BB2003 ≠
 Geluid eigen installaties
 Installatieadviseur ≠ installatiegeluidadviseur
overige ruimten (badkamer/hal)
eigen installatie
overige installaties/ appendages
eisen voor kantoren
geen eisen laagfrequent/tonaal
•
eigen installaties:
30 dB(A) in verblijfsgebied,
40 dB(A) in overige ruimten
•
Installaties buiten woning:
•
•
BB-installaties:
BB-eis + 35 dB(A) in overige ruimten
35 dB(A) voor overige installaties in
verblijfsgebieden, 40 dB(A) in overige ruimten
30 dB(A)-eis is geen garantie op voorkomen installatiegeluidhinder
Bouwbesluit 2012:
 Leveranciers gaan voor 30 dB(A)
Woningen grenzend
aan inrichtingen:
•
•
Installatie geluid, 5
•
•
•
30 dB(A) ook van bepaalde eigen installaties
Verblijfsruimte i.p.v. -gebied voor hetzelfde perceel
Nieuwe NEN5077(2008)
Activiteitenbesluit
Wet Milieubeheer
Installatie geluid, 6
1
13-05-2011
Installatiegeluid en Bouwbesluit
Installatiegeluid
Liften
•
•
Meetnorm NEN 5077: Oud (2001) vs. Nieuw (2008)
NEN 5077 (2001)
NEN 5077 (2008)/NEN-EN-ISO
16032:2004
Meterstand fluctuerend/continue
installatie
Slow/Fast
Slow/Fast
Frequentiegebied
125 – 2 kHz
63 – 8 kHz
Tonaaltoeslag
Nee
Nee
Meetposities
Aantal afh. van vloeropp.
0,5m van ruimtebegrenzing
3 stuks: 2 in naglamveld, 1 in hoek
0,5m van ruimtebegrenzing
Bedrijfscycli lift
Onbelaste lift
Op- en neergaande beweging
vanaf dichtsbijzijnde opstapplaat
1-2 personen in lift
Starten vanaf beneden, stoppen
op iedere verdieping en als laatst
van top in 1x terug naar BG
NPR 5073 verouderd
BB 2003/ NEN5077:2001
beschermd niet de hinder
Trend: machinekamerloze tractieliften
Spectrale trillingsniveaus onbekend bij leveranciers
Kennis GAC leveranciers zit in buitenland
•
•
•
VDI VDI2566 part 2 “Acoustical design for lifts without machine room”
BB-eis 30 dB(A) is waarneembaar en kan tot hinder leiden in hoogbouw
•
•
Luchtgeluid OK
Constructiegeluid = kritisch:



Stelling:
Bij de beoordeling moet conform Milieuwetgeving rekening gehouden worden
met hinderlijkheid tonaal geluid.

Liftmachine / rem “klunk”
Frequentieregelaar
Rolgeleiding liftkooi/ tegengewicht
met name bij hoogbouw (snelle liften)
Soms: liftdeuren
Installatie geluid, 7
Installatiegeluid
Installatie geluid, 8
Installatiegeluid en Bouwbesluit
Liften - advies DGMR:
Sanitair geluid (afvoer)

ontkoppelen lichtschacht

Geen woning direct aan liftschacht

Trillingsisolatie/constructiegeluidbeheersing:
 Liftmotor
 Geleiderail (liftcabine en tegengewicht)
 Frequentieregelaar/bestureingskast

Bewijsvoering liftleverancier bij offerteaanbieding
(o.a. spectrale geluid- en trillingsinformatie)
• 30 dB(A) waarneembaar en hinderlijk:
bijvoorbeeld in hoogbouw aantal toilet-doorspoelingen „s morgens
• NPR5075 verouderd
• SoundspotSim
• Recent UNETO_VNI_TVVL-onderzoek
Advies DGMR
•
•
•
•
•
Dimensionering:
 toilet/ badkamers boven/naast elkaar
 standleiding niet direct grenzend aan verblijfsruimten
Geluidsarme leidingen (Geberit 20 dB, Wavin AS…)
Trillingsisolerende montage standleiding
 wand woonkamer >400 kg/m2,
 overige wanden 200 kg/m2 of met hulpstaal aan vloerconstructies
Afvoeren(o.a. wasmachine en wastafel) gestort in vloer voorzien van isolatie
2x 45o bochten ipv 90o bochten
Installatie geluid, 9
Installatie geluid, 10
Installatiegeluid en Bouwbesluit
Installatiegeluid en Bouwbesluit
• Geluid eigen installaties : Warmtepomp in trapkast in woonkamer
• Geluid eigen installaties : WTW-units
34 dB(A)
27 dB(A)
LIA 30-43 dB(A) afhankelijk van instelstand
Toetsing:
1.
2.
3.
BB 2003 ≠ eigen installaties
NEN5077: vanaf 125 Hz…
tonaaltoeslag
Met Bouwbesluit 2012 deze situatie beter te
toetsen/beheersen
Oorzaken:
Oorzaken:



te hoog Lw unit doordat compressor niet slapverend
opgesteld is
Geringe absorptie in trapkast
Geringe R‟w deur/bovenlicht/kierdichting



Transportverpakking rubberen doppen
Geen flexibels in leidingwerk
Montage leidingen op lichte scheidingswanden

Installatie geluid, 11
Toetsing:
Met Bouwbesluit 2012 deze situatie beter te
toetsen/beheersen


Geluiduitstraling
•
Unitbehuizing
•
akoestische slangen
•
aanzuig/afblaasroosters
Geringe R‟w deur/bovenlicht +
overstortroosters/kierdichting
Vaste montage op lichte scheidingswand
Installatie geluid, 12
2
13-05-2011
Installatiegeluid
Installatiegeluid
Onderzoeken hindersituaties utiliteitsbouw
• geluidhinder kantoorvertrek naast TR
geen eisen Bouwbesluit 2003/2012
Bestek/ PvE vaak eis met eengetalswaarde,
(die soms wel gehaald wordt)
Diverse oorzaken:
Stromingsgeluid/ bochten kort op elkaar
hoofdkanalen door vertrekken
kanaaldoorvoeringen akoestisch niet afgedicht
Ontdreuningsmateriaal rondom kanaalwerk
sterke verloopstukken vóór en achter geluiddempers
Constructiegeluidoverdracht/ trillingen
Soms: geen/onvoldoende geluidsdemper tussen ventilator en ruimten
Installatie geluid, 13
Installatiegeluid
Installatiegeluid
• LF geluidhinder kantoorvertrek naast TR
Diverse oorzaken
• LF geluidhinder luchtbehandeling - ontwerprincipes




• LB kast
 Trillingen




Bedrijfspunt ventilator
Ventilatorbehuizing,
Lagerondersteuning,
MV- combinatieframe
Van ontwerpfase tot en met nazorg
Ruimtereservering: meer aandacht en respect
Bouwkundige scheiding rond TR‟s: niet te „licht‟ nemen
Eisen installatiegeluid:
 Inclusief toeslag tonaal geluid (ISO/DIS 1996-2)
 LF-geluid: 31,5 Hz ≤22 dB(A) 63 Hz ≤ 25 dB(A)
 Totaaleis voor alle deelpaden van alle installaties
 Eisen onbalans ventilator (ISO 14694 (2003) – minimaal BV-3)
 Stroming geïnduceerd geluid


 Wervelopwekking: direct na de ventilator, of lokaal bij waaier
 Kanaalsysteem veel bochten (grote wervels)
 Resonant gedrag plaatvelden (verstijven en/of dempen)
Goede lagerondersteuning
Stijve profielen onder MV-samenbouw
 MV-combinatie intern slap verend opstellen (f0<5 Hz)
• Bouwkundig ontwerp



Installatie geluid, 14
 Kanaalontwerp:





Lichte scheidingsconstructies
Ontbreken bufferzone of het „dak op‟
Horizontale schachten: zware omtimmering in geluidgevoelige ruimten
Luchtsnelheden beperken
Primaire en secundaire geluiddempers
geen “spaghetti” aan kanaalwerk/bochten
Leidschoepen/ air turns
geen horizontale hoofdkanalen boven geluidgevoelige ruimten:
indien wel noodzakelijk omtimmeren of isoleren/ontdreunen
Installatie geluid, 15
Installatie geluid, 16
Installatiegeluid en Bouwbesluit
Conclusies
Bouwbesluit 2012



63 Hz + 4-8kHz
geluid eigen installaties
Bedrijfscycli liften beschrijft beter de hinder (NEN5077:2008)
Bouwbesluit 2012 :




Tonaal geluid
Laagfrequent geluid
30 dB(A) kan nog altijd hinderlijk zijn
geen eisen voor utiliteitsbouw
Een goed ontwerp, met vroegtijdig oog voor installatiegeluidbeheersing
voorkomt veel hinder/ ellende achteraf.
!!! Zowel in de woningbouw als utiliteitsbouw !!!
DGMR-artikel
“Low frequency noise from air treatment systems in utility buildings”
http://www.dgmr.nl/trillingstechniek/publicaties/low-frequency-noise-from-air-treatment-systems/
Installatie geluid, 17
3