Liesbreukoperatie

Liesbreukoperatie
Uitgebreide informatiebrochure
et
ingt u m
imelda omr
zorg
Inhoud
Voorwoord
Bezoekuren
Wat is een liesbreuk?
De opening in de buikwand heet ‘de breukpoort’
Meestal in de liesstreek
Hoe ontstaat een liesbreuk?
Aangeboren verzwakking door het indalen van de teelbal
Andere factoren die de vorming van een liesbreuk kunnen uitlokken
Wie krijgt een liesbreuk?
Liesbreuken bij vrouwen
Liesbreuken bij kinderen
Vaststellen van een liesbreuk
2
Pijnklachten bij een liesbreuk
Raadpleeg uw arts bij symptomen
Soorten liesbreuken
Directe en indirecte liesbreuken
Wegdrukbare (of reponeerbare) en niet wegdrukbare breuken
Loopt u een verhoogd risico?
Het voorkomen van een liesbreuk
Behandelen van een liesbreuk
Waarom zou u een liesbreuk laten behandelen?
Wat kan ik doen om me beter te voelen?
Wanneer is een directe medische behandeling noodzakelijk?
Direct actie indien…
Voordelen van een liesbreukherstel
Snel, eenvoudig, vrij weinig ongemak
Wat proberen we te bereiken bij een liesbreukoperatie?
De liesbreukoperatie
Wat is een liesbreukherstel?
Verschillende technieken voor een liesbreukherstel
Plaatselijke verdoving of algemene anesthesie
Verloop van de operatie
4
5
6
6
6
7
7
7
8
8
9
10
10
10
11
11
11
12
12
13
13
13
14
15
16
16
16
17
17
17
18
18
Inhoud
De liesbreukoperatie: technieken
Niet-spanningsvrije techniek (Tension Repair)
Waarom wordt deze operatie minder uitgevoerd
dan de tension-free repair?
De spanningsvrije techniek (Tension-free Repair)
Verloop van een spanningsvrije operatie ("lichtenstein")
Kijkoperaties of laparoscopische behandelingen
Het gebruik van netten bij liesbreukoperaties
Gebruik van netten in de geschiedenis
De Lichtenstein-methode
Lightweight-netten
Drie-dimensionele implantaten
Mogelijke complicaties van een liesbreukoperatie
Liesbreukherstel is een routineprocedure geworden
Mogelijke complicaties
Voorbereiding van een liesbreukoperatie
Preoperatief onderzoek
Wat kunt u doen als voorbereiding op de operatie?
De dag van de operatie
Herstel na een liesbreukoperatie
Weer thuis
Pas op met autorijden
Herstel van de wonde
Vezelrijke voeding en fruitsappen
Verwachtingen na uw liesbreukoperatie
Vermijd overmatige inspanning zoals tillen
Volledig herstel na 2 – 6 weken
Wanneer moet u uw arts bellen na uw liesbreukoperatie?
Tot slot
Colofon
Nota's
19
19
20
20
23
24
26
26
27
28
29
30
30
30
32
32
33
33
34
34
35
35
35
36
36
37
37
38
38
39
3
Voorwoord
Een ziekenhuisopname is een aangrijpende gebeurtenis. Ze roept veel vragen op
en brengt onzekerheid met zich mee.
Met deze brochure willen we u informeren over uw aandoening en de operatie
die u te wachten staat. Bovendien willen we u een beeld schetsen van hoe de
opname en de ingreep zal verlopen. Op die manier kunt u zich voorbereiden
waardoor deze opname vlotter kan verlopen.
De liesbreuk operaties in het Imeldaziekenhuis gebeuren door de algemeen
chirurgen. Een groot deel verloopt via een dagopname via dagziekenhuis 1. Een
ander deel via een klassieke opname op de afdeling Heelkunde 4.
4
De algemeen chirurgen
Dr. Chris Aelvoet
Dr. Tim Tollens
Dr. Koen Vermeiren
Liesbreuk via het dagziekenhuis 1
Dr. Roland Gieraerts, medisch diensthoofd dagziekenhuis 1
Christine van de Mergel, Hoofdverpleegkundige
de verpleegkundige equipe
Telefoon receptie dagziekenhuis: 015 50 49 11
Liesbreuk via klassieke opname via Heelkunde 4
Hoofdverpleegkundige Theo Leysen
Adjunct hoofdverpleegkundige Christine Haecx
de verpleegkundige equipe
telefoon Heelkunde 4: 015 50 55 40
Maatschappelijk werk: Anja Vander Merken
Bezoekuren
Bezoekuren: van 14.00 tot 16.00 u.
van 18.30 tot 20.00 u.
In het belang van de patiënt willen wij u vragen om deze bezoekuren te
respecteren. Voor een goed herstel is voldoende rust belangrijk.
Uitzonderingen zijn mogelijk, maar kunnen enkel gemaakt worden in
overleg met de hoofdverpleegkundige of de verantwoordelijke
verpleegkundige.
5
Wat is een liesbreuk?
Een liesbreuk (of hernia inguinalis) is een
uitstulping van weefsel door een opening
in de binnenste buikwand. Wanneer er
een stukje darm (darmlis) of een beetje
buikvet in deze uitstulping gedrukt
wordt, kan er een voelbare zwelling
onder de huid ontstaan. De breuk is dan
herkenbaar als deze zwelling ter plaatse.
6
De opening in de buikwand heet 'de
breukpoort'
De breukpoort is de opening of
verzwakking in de buikwand zelf. Deze
laatste kan ontstaan door aangeboren
factoren of door een verzwakking van de
buikwand. Deze toenemende verzwakking van de buikwand is eigen aan het ouder
worden. Daarnaast spelen andere factoren ook een rol, zoals een toename in
lichaamsgewicht, veel persen bij bv bukken en vooroverbuigen, chronisch hoesten
bij bv longziekten en roken, vaak tillen van zware lasten en nog veel meer.
Het is mogelijk dat de zwelling van het buikvlies – de breukzak genoemd – een
gedeelte van de buikinhoud (darmen) bevat. Bij verhoging van de druk in de buik,
zoals bij staan, persen en hoesten, kan er meer buikinhoud in de breukzak komen
waardoor de breuk groter wordt en zo meer zichtbaar.
Meestal in de liesstreek
Een breuk kan overal in de buikwand ontstaan,
maar meestal gebeurt dit in de liesstreek.
Ongeveer 80% van alle breukoperaties zijn
breuken in de liesstreek.
Wat is een liesbreuk?
Hoe ontstaat een liesbreuk?
Vaak wordt gezegd dat een liesbreuk ontstaat als iemand iets zwaars moet
optillen. Dat is een fabeltje. Zwaar tillen en andere vormen van inspanning kunnen
een breuk zeker verergeren, maar kunnen deze niet veroorzaken. Een liesbreuk is
in feite het gevolg van een spierzwakte die al lang voordat de breuk optreedt,
aanwezig was.
Aangeboren verzwakking door het indalen van de teelbal
De meeste liesbreuken komen voor bij mannen. Bij de ontwikkeling van een
jongetjesbaby zakken nog tijdens de zwangerschap
de teelballen uit. In de baarmoeder liggen bij de
baby de teelballen eerst hoog tegen de nieren om
dan uit te zakken door het lieskanaal naar de
balzak. Dit is nodig om een goede zaadcelproductie
te verkrijgen later in het leven, hiervoor moet de
temperatuur van de teelballen wat lager zijn. Zo zorgt moeder natuur goed voor
zichzelf!
De plaats waar een teelbal is uitgezakt door de buikwand noemt men het
lieskanaal. Zo kan daar een aangeboren zwakke plaats ontstaan.
Andere factoren die de vorming van een liesbreuk kunnen uitlokken
Naast aangeboren breuken bestaan er factoren die de vorming van een liesbreuk
kunnen uitlokken, zoals bijvoorbeeld de snede van een vroegere chirurgische
ingreep, langdurige beademing na een ingreep, longziekten (met veel hoesten) ,
constipatie (met veel persen), zwangerschap, zwaarlijvigheid, veroudering en
dergelijke meer. De meeste liesbreuken bij volwassenen worden veroorzaakt door
een toegenomen spanning op de buikspieren die vervolgens door ouderdom of
aangeboren factoren verzwakt zijn.
7
Wat is een liesbreuk?
Wie krijgt een liesbreuk?
Breuken komen vaker voor dan u wellicht denkt. Naar schatting komen er in de
Benelux op jaarbasis zo'n 80.000 breuken voor. Een op acht mannen en één op
twintig vrouwen ontwikkelt in zijn of haar leven een liesbreuk.
Zoals gezegd zijn het niet alleen mannen een breuk kunnen krijgen. Het kan
iedereen overkomen, ook vrouwen en kinderen. Zuigelingen kunnen zelfs bij de
geboorte al een liesbreuk hebben.
8
Liesbreuken bij vrouwen
Veel mensen denken dat liesbreuken niet voorkomen bij vrouwen. In feite kan een
breuk ook bij vrouwen ontstaan, hoewel dit veel minder vaak voorkomt dan bij
mannen. De symptomen zijn vaak minder overtuigend en slechts zelden is een
echte zwelling te zien. Vaak wordt ook daarom de diagnose gemist. Bij vrouwen
kan een liesbreuk daarentegen wel chronische pijn in het bekken veroorzaken en
dan is een liesbreukherstel een effectieve methode om de oorzaak van deze pijn
weg te nemen.
Bij vrouwen kunnen verschillende typen breuken voorkomen. De femorale breuk of
dijbreuk, dit is een breuk net onder de liesplooi, komt vrij veel voor bij vrouwen, in
feite zelfs vier maal zoveel als bij mannen. Indirecte liesbreuken (zie verder)
treden ook op bij vrouwen maar zeldzamer.
Vaak zijn vrouwen verbaasd als bij hen een breuk vastgesteld wordt. De
symptomen die aanleiding geven tot deze diagnose zijn ondermeer : een zwelling
die soms wel en dan weer niet zichtbaar is aan de buitenkant, en die bij vlagen
pijnlijk en gevoelig is. Als u deze symptomen herkent, of denkt dat u een breuk
heeft, dan is het van belang dat u uw arts raadpleegt voordat er complicaties
optreden.
Wat is een liesbreuk?
Liesbreuken bij kinderen
Bij kinderen vinden we meestal navelbreuken of indirecte liesbreuken. De
aangeboren navelbreukjes kunnen vaak zonder heelkundige ingreep genezen. Er
bestaat immers een spontaan herstel waarbij de navelopening gradueel kleiner
wordt en sluit. Wat de liesbreukjes betreft, deze hebben geen spontane genezing
en worden best hersteld met een operatie.
Als er echter geen pijn, onrust of gevaar voor inklemming bestaat, wordt er ook
best voor deze breukjes gewacht tot een latere leeftijd (liefst meer dan twee jaar).
Beide typen breuken veroorzaken een zichtbare en voelbare zwelling in de
liesstreek of in de buik van uw kind. Raadpleeg een kinderarts voor de juiste
diagnose en behandeling zodra u een zwelling in de liesstreek of in de buik van uw
kind voelt.
1 op 8 mannen krijgt een liesbreuk
9
Vaststellen van een liesbreuk
Elke liesbreuk is anders, en de symptomen van een breuk kunnen geleidelijk of
plotseling optreden.
10
Pijnklachten bij een liesbreuk
De mate waarin pijn wordt gevoeld, is bij iedereen verschillend en is heel
persoonlijk. Klachten van een liesbreuk worden vaak omschreven als een zwaarte
of last, vaak met een zeurend, knagend of branderig karakter. 's Morgens zijn de
klachten meestal weinig uitgesproken, naarmate de dag vordert en de belasting
toeneemt verergeren ook de klachten. Vele mensen klagen van een hinderend
gevoel tijdens het maken van langere wandelingen. De pijn kan aanwezig zijn ter
hoogte van de breuk, maar ook kan de pijn uitstralen naar de heup, de rug, het
been of de geslachtsdelen. Deze uitstralende pijn, die soms heel hevig kan worden,
wordt referred pain (afgeleide pijn) genoemd. Meestal nemen de pijn en het
ongemak toe naarmate u zich langer inspant, en verminderen ze volledig of
gedeeltelijk in rusttoestand.
Raadpleeg uw arts bij symptomen
Als u één of meer van deze symptomen heeft, raadpleeg dan uw arts. Hij of zij kan
de diagnose bevestigen en de behandelingsmogelijkheden met u bespreken. Zelfs
lichte pijn in de liesstreek of een onverklaarbare zwelling die langer dan een week
aanhoudt, is voldoende reden om uw arts te raadplegen. Uw arts zal uw situatie
beoordelen aan de hand van uw medische voorgeschiedenis en een lichamelijk
onderzoek doen om te bepalen hoe – en wanneer – uw breuk behandeld moet
worden.
Een vroegtijdige diagnose en een geschikte behandeling zijn de beste manieren om
ernstige complicaties te voorkomen.
Vaststellen van een liesbreuk
Soorten liesbreuken
Bij volwassenen komt de liesbreuk het meeste voor: in 70 van de 100 gevallen
Liesbreuken bevinden zich in de onderbuik net boven de beenplooi, vlakbij of naast
de schaamstreek. Bij één op vijf patiënten met een liesbreuk, bevinden zich
breuken aan beide kanten van de schaamstreek. Dit noemen we beiderzijdse of
bilaterale liesbreuken.
Directe en indirecte liesbreuken
Liesbreuken kunnen geclassificeerd worden als 'directe' of 'indirecte' breuken. De
indirecte breuken komen twee maal zoveel voor als de directe breuken.
Een indirecte liesbreuk is het gevolg van een aangeboren zwakke inwendige
liesring. Via deze liesring staat de buikholte in verbinding met het lieskanaal. Dit
soort breuken volgt dan ook het verloop van de zaadstreng. Aangeboren breukjes
bij baby's zijn ook altijd van dit type.
Een directe liesbreuk is het gevolg van een zwakke bodem van het lieskanaal en
ontstaat vooral bij mannen vanaf 40 jaar. Deze soort breuk is een met de jaren
verworven breuk. Verworven breuken worden veroorzaakt door enerzijds een
verhoogde druk in de buik zoals bij zwaar heffen en tillen of bij een bevalling. Dit
gaat anderzijds altijd samen met het feit dat de buikwand met de jaren ook wat
zwakker en lakser wordt, minder sterk is en wat meer gaat uitzakken.
Wegdrukbare (of reponeerbare) en niet wegdrukbare breuken
Dan is er nog een classificatie van (lies)breuken die te maken heeft met de inhoud
die door de breukpoort is gezakt.
Een breuk waarvan de inhoud (darm) niet in de buikholte is terug te brengen,
zonder dat er tekenen van gestoorde darmpassage of afknelling bestaan, wordt
een niet wegdrukbare (of niet reponeerbare) breuk genoemd. De niet
wegdrukbare breuk is de tegenhanger van de wegdrukbare breuk. Deze laatste is
een breuk waarbij de inhoud van de breukzak in de buikholte kan worden
11
Vaststellen van een liesbreuk
teruggebracht. Een wegdrukbare zwelling is het typische klinisch beeld waarmee
een patiënt zich aanmeldt op de raadpleging.
12
Loopt u een verhoogd risico?
U loopt een verhoogd risico van een liesbreuk als u:
- Chronisch hoest, bijvoorbeeld bij een rokershoest of bij een aandoening van
de luchtwegen
- Overgewicht heeft
- Vaak hard perst tijdens ontlasten of urineren
- Zwanger geweest bent
- Regelmatig inspanning levert om zware voorwerpen te tillen
- Voortdurend moet niezen, bijv. ten gevolge van een allergie
Het voorkomen van een liesbreuk
Er is weinig wat u kunt doen of laten om een breuk te voorkomen. Iedereen kan
een breuk krijgen. Het beste is om te proberen zo gezond mogelijk te blijven om
zodoende belastende factoren te beperken:
- Zorgen voor de juiste voeding. Daarmee kunt u constipatie (en dus het
persen tijdens de ontlasting) voorkomen. Ook uw spieren blijven hierdoor
gezond.
- Niet roken. Als u wel rookt, stop er dan mee. Chronisch hoesten door irritatie
van de longen verhoogt het risico op het ontstaan van een breuk. Een breuk
kan ook sneller en makkelijker terugkeren door chronisch hoesten.
- Doe regelmatig lichte oefeningen om uw buikspieren sterker te maken en op
spanning te houden.
- Zorg voor een gezond lichaamsgewicht. Als u overgewicht hebt, probeer dan
af te vallen zodat de druk op uw buikspieren afneemt.
- Hanteer bij het tillen de juiste techniek en til geen lasten die te zwaar voor u
zijn.
Behandelen van een liesbreuk
Waarom zou u een liesbreuk laten behandelen?
Gezien een liesbreuk nooit spontaan definitief verdwijnt en gezien deze meestal
groter wordt, is de enige echte remedie een chirurgische ingreep.
Het is belangrijk te beseffen dat vandaag de dag liesbreukoperaties veiliger zijn
geworden. In de meeste gevallen is het risico om onbehandeld verder door het
leven te gaan en een complicatie op te lopen groter, dan het risico van een
heelkundige ingreep. Na een ingreep verdwijnt meestal de pijn, de breuk wordt
gecorrigeerd en het risico op een klembreuk, dat als een ernstige complicatie
wordt beschouwd, wordt weggenomen.
Wat kan ik doen om me beter te voelen?
Door uw lichamelijke activiteiten te beperken en veel te rusten, kunt u pijn en
ongemakken van een breuk verlichten. Ook kan het helpen om een zogenaamde
breukband te dragen. Dit is een soort brede riem of een broekje dat drukt op de
plek van de breuk. Zo'n breukband
wordt vooral voorgeschreven bij
minimale klachten gecombineerd met
een belangrijk operatief risico. Echter,
over de werkzaamheid van dit
hulpmiddel lopen de meningen van
zorgverleners uiteen, hoewel de
praktijk leert dat dit toch zeer nuttig
kan zijn.
13
Behandelen van een liesbreuk
Wanneer is een directe medische behandeling noodzakelijk?
Als de zwelling van een liesbreuk verdwijnt wanneer u ligt of wanneer u er zachtjes
op drukt, dan heeft u een wegdrukbare (reponeerbare) breuk. Dit type breuk
vormt geen direct gevaar voor uw gezondheid, maar kan wel pijnlijk en
ongemakkelijk zijn. Bovendien zullen op den duur de grootte van de breuk alsook
de klachten die het veroorzaakt hebben verergeren. Het is daarom verstandig om
bij de diagnose van een liesbreuk uw arts of specialist te raadplegen.
14
Indien de zwelling van een liesbreuk niet meer wegtrekt bij rust, bij het zich
ontspannen of bij lokaal drukken, dan heeft u een niet wegdrukbare (niet
reponeerbare) breuk of een klembreuk. Niet reponeerbare breuken, hoewel
meestal niet levensbedreigend, zijn vaak zeer pijnlijk en vereisen daarom meestal
directe medische behandeling. Daarenboven zijn het juist deze breuken die
aanleiding kunnen geven tot afsnoeren van de bloedtoevoer.
Wanneer bij een niet reponeerbare of geklemde breuk de bloedtoevoer wordt
afgesneden, dan praat men van een gestranguleerde breuk. Doordat de
bloedtoevoer naar de inhoud van de breukzak is afgesnoerd, ontstaat een tekort
aan zuurstof in de betrokken weefsels. Dit zuurstoftekort of ischemie kan
uiteindelijk na 6 uur aanleiding geven tot afsterven van de breukinhoud. Dit noemt
men necrosering of gangreen. Deze toestand wordt als een medisch spoedgeval
beschouwd en vereist een onmiddellijke chirurgische ingreep om de blokkade op
te heffen en de breuk te herstellen. Zoniet kan een darmobstructie (of ileus)
ontstaan, dit is prop in de darmen die de normale darmpassage tegenhoudt. Dit is
een acute situatie met symptomen zoals misselijkheid, braken, opgezette buik, …
Uiteindelijk resulteert dit in zuurstoftekort (ischemie), een opening in de
darmwand (perforatie) en als gevolg daarvan een buikvliesontsteking. Dit is een
levensbedreigende situatie en heel pijnlijk!
Behandelen van een liesbreuk
Direct actie indien…
Ga meteen naar de dienst spoedopname of de huisarts:
- Als u weet dat u een breuk hebt en misselijk bent, moet braken, bloed in uw
stoelgang heeft of als u geen stoelgang of wind kunt maken.
- Als u een snel toenemende en felle pijn heeft in de liesstreek of het scrotum.
- Als de breuk niet verdwijnt door er zachtjes op te drukken wanneer u neerligt.
15
Behandelen van een liesbreuk
Voordelen van een liesbreukherstel
Er is maar één manier om een liesbreuk te herstellen en dat is een heelkundige
ingreep. Een liesbreuk gaat immers niet vanzelf over.
Ook al voelt u nauwelijks pijn, toch is het belangrijk dat u uw arts raadpleegt om
samen met hem een behandeling op te starten. Zelfs de lichtste breuken kunnen
leiden tot ernstige en zelfs levensbedreigende complicaties als ze niet op de
juiste manier behandeld worden.
16
Snel, eenvoudig, vrij weinig ongemak
Gelukkig is de operatie die nodig is voor liesbreukherstel tegenwoordig snel en
eenvoudig, en veroorzaakt dit vrij weinig ongemak. Meer zelfs, vandaag de dag
zijn liesbreukoperaties zo veilig geworden dat het risico op complicaties (als
gevolg van een niet behandelde liesbreuk) meer doorweegt dan het risico van de
ingreep zelf. De boodschap is dan ook: “Heeft u een liesbreuk, dan is het best
hieraan iets te laten doen”.
Wat proberen we te bereiken bij een liesbreukoperatie?
Bij liesbreukherstel zijn de doelstellingen voor de patiënt:
- Complicaties van een niet behandelde liesbreuk vermijden
- Herstel van de breuk met zo min mogelijk ongemak tijdens en na de
operatie
- Een zo efficiënt mogelijke ingreep
- Zo weinig mogelijk kans op een nieuwe breuk op dezelfde plaats
Na de operatie de normale, dagelijkse activiteiten snel weer kunnen hervatten
De liesbreukoperatie
Wat is een liesbreukherstel?
Traditioneel wordt een liesbreuk verholpen door het buikvlies te herstellen met
weefsel van de buikwand zelf of door er een stukje kunststof in te plaatsen. Sinds
relatief kort worden liesbreuken ook met kijkoperaties (de zgn. laparoscopische
procedure) behandeld. De voorkeursbehandeling is thans het gebruik van een
kunststoffen matje volgens de Lichtenstein-methode.
Van alle operaties is een liesbreukoperatie de operatie die door chirurgen overal
ter wereld het meest wordt uitgevoerd. Wereldwijd worden er jaarlijks meer dan
20 miljoen breukoperaties uitgevoerd.
Verschillende technieken voor een liesbreukherstel
Chirurgen passen vandaag de dag diverse technieken toe bij breukoperaties. Uw
arts zal u één of enkele technieken adviseren als mogelijke behandelingsoptie voor
uw breuk. Als u begrijpt wat de mogelijkheden zijn, is het gemakkelijker voor u om
te beslissen welke chirurgische ingreep voor u de beste is.
Er zijn verschillende soorten breukoperaties:
“Tension repair’’
niet-spanningsvrije techniek. Deze techniek wordt meestal aanbevolen bij
kleine kinderen of bij zeer kleine breuken
Open “tension-free” repair
open spanningsvrije techniek. Deze techniek wordt als de gouden standaard
beschouwd
Laparoscopisch “tension-free repair”
Deze techniek is sterk in opkomst
17
De liesbreukoperatie
Plaatselijke verdoving of algemene anesthesie
Afhankelijk van de afmeting van uw breuk enerzijds en de gebruikte
operatietechniek anderzijds, kunt u voor de operatie slechts plaatselijk verdoofd
worden en kalmeringsmiddelen toegediend krijgen.
Bij andere technieken alsook grotere en complexere breuken kan een algemene
anesthesie en een langer verblijf in het ziekenhuis echter noodzakelijk zijn.
Verloop van de operatie
Een standaardoperatie bestaat, ongeacht welke techniek wordt toegepast,
meestal uit:
18
!
!
!
!
Het maken van een incisie of snede over de breukplaats naar de
onderliggende weefsellagen.
Het scheiden van het normale weefsel en het weefsel van de breuk en het
bepalen van de uiterste rand van de opening of de zwakke plek.
Het sluiten van de zwakke plek met behulp van hechtingen en / of een
kunststof net. Dit net noemt men ook wel eens een mesh.
Het sluiten van de bovenliggende weefsellagen en huid, liefst met oplosbare
hechtingen.
De kijkoperatie of laparoscopische ingreep vormt een uitzondering hierop. Deze
werkt niet met een snede boven de liesbreuk, maar van een sleutelgatincisies
(gaatjes) op navelhoogte en in de liesstreek.
Zie laparoscopisch 'tension-free' repair:
http://www.liesbreukoperatie.nl/operatie/laparoscopische-behandelingen/
De liesbreukoperatie: technieken
Niet-spanningsvrije techniek (Tension Repair)
Een tension repair of niet-spanningsvrije techniek was lange tijd de enige
beschikbare optie voor de operatie van patiënten met een breuk. Bij deze
procedure maakt de chirurg een incisie in de buikwand boven de breuk, drukt het
uitstulpende weefsel terug op de juiste plaats in de buikholte en sluit de opening
met hechtingen.
Dit type correctie wordt 'niet spanningsvrije
Figuur: Hechting
techniek' of 'tension repair' genoemd omdat de
hechtingen, waarmee de breukopening werd
gesloten, spanning en tractie veroorzaken op de
randen van de opening. Helaas kan deze
spanning ook tot meer pijn en ongemak leiden dan andere technieken. Er wordt
dus geen net (ook mesh genoemd) gebruikt bij deze techniek.
Enkele voorbeelden van tension repairs zijn een Bassini-techniek, een Mac Vay,
een Marcy repair en een Shouldice techniek.
De niet-spanningsvrije techniek wordt meestal aanbevolen bij kleine kinderen of
bij zeer kleine breuken.
Voor- en nadelen
Enkele voordelen van de 'tension repair':
- Geen contra-indicaties bekend
- Geschikt (indien uw chirurg dit aangeeft) voor zeer kleine breuken
Een tension repair kan nadelen hebben, waaronder:
- Ongemak, steken, chronische liespijnen
- Herstelperiode van 6 weken
- De kans dat een breuk terugkomt na herstel is hoger dan bij tension-free repairs
19
De liesbreukoperatie: technieken
Waarom wordt deze operatie minder uitgevoerd dan de tension-free repair?
Eén van de problemen bij deze techniek is dat er zo te veel druk kan ontstaan op
de omliggende weefsels, wat uiteindelijk kan leiden tot enerzijds veel pijn en
anderzijds het gemakkelijk ontstaan van een nieuwe breuk. Het
recidiefpercentage van een tension repair, vooral in de liesstreek, alsook de
postoperatieve complicaties van pijn en dergelijke meer, hebben geleid tot de
ontwikkeling van andere behandelingsmethoden waardoor een liesbreukherstel nu
effectiever en patiëntvriendelijker uitgevoerd kan worden.
20
De spanningsvrije techniek (Tension-free Repair)
Bij spanningsvrije technieken wordt een net gebruikt om de breukpoort te dichten,
ofwel door dit in te hechten in het defect, ofwel door de breukopening te
bedekken en te overlappen. Dit laatste kan dan weer uitgevoerd worden boven of
onder het defect.
Duizelt het bij u al van al deze spanningsvrije operatiemogelijkheden? Misschien
helpt het om u voor te stellen dat uw lichaam een met wijn gevuld wijnvat is. De
vergelijking is misschien bizar, maar kan de verschillen tussen de beschreven
technieken goed illustreren. Als er een gat zit in het wijnvat, dan zijn er
verschillende vanzelfsprekende manieren om het te dichten met een net :
1. Een net op de buitenkant bevestigen, zoals
bijvoorbeeld bij een Lichtenstein herstel.
Probleem? Deze reparatie heeft echter een
inherente zwakte omdat de druk van de wijn
het net wegdrukt. Hierdoor is de kans iets
groter dat de breuk terugkomt.
De liesbreukoperatie: technieken
2. Een stop in het gat te steken, zoals
bijvoorbeeld bij een plug repair.
Probleem? Deze reparatie kan om
dezelfde reden mislukken – door de
wijndruk kan de stop of plug uit de
breukopening worden gedrukt. Ook dit vertaalt zich in hogere kans dat de
breuk zou terugkomen.
3. Een net aan de binnenkant van het wijnvat
bevestigen zoals bij een laparoscopische
of open posterieure ingreep. Probleem?
Misschien zijn er geen problemen of
althans veel minder frequent. Nu het net
aan de binnenkant zit, zorgt de wijndruk ervoor dat het op zijn plaats blijft en
dat het gat goed wordt afgedicht. Uit studies is nu reeds gebleken dat deze
aanpak een kleinere kans heeft dat de breuk terugkomt.
4. Is er misschien nog een betere manier om
het wijnvat te repareren? Misschien door
deze drie bovenstaande technieken te
combineren? Een net aan de binnenkant,
een plug in het midden en andermaal een
net aan de buitenkant. U kunt de voordelen van deze drie-in-één-techniek
voor de reparatie van een vat in gedachten houden wanneer uw arts dit met
u bespreekt.
21
De liesbreukoperatie: technieken
Deze tension-free technieken worden als de gouden standaard beschouwd. Niet
verwonderlijk dus dat deze techniek het meest wordt toegepast. Het is
waarschijnlijk dat uw arts een techniek uit deze categorie zal adviseren. Neem de
tijd om uw mogelijkheden te onderzoeken, zodat u beter voorbereid bent op een
gesprek hierover met uw arts.
Bekijk het verloop van een spanningsvrije operatie (“lichtenstein”):
http://www.liesbreukoperatie.nl/operatie/het-gebruik-van-matten-bijliesbreukoperaties/lichtenstein/
22
De liesbreukoperatie: technieken
Verloop van een spanningsvrije operatie ('lichtenstein')
1. De patiënt is gereed voor de operatie.
2. Er wordt een incisie gemaakt
en de liesbreuk wordt opgezocht.
3. De zaadstreng wordt opzij gehouden
4. Het net wordt op maat geknipt.
5. Het net wordt op de breuk gelegd …
6. … en gehecht of geniet.
Daarna wordt de wond gesloten
23
De liesbreukoperatie: technieken
Kijkoperaties of laparoscopische behandelingen
Sinds 15 jaar voeren chirurgen de liesbreuk via een kijkoperatie (of
laparoscopische techniek) uit. Bij deze methode worden drie of vier kleine
sneetjes aangebracht, waardoor via instrumenten en een camera aangesloten op
een televisiescherm de operatie vanuit de binnenzijde van de buik wordt
uitgevoerd.
24
Door het inblazen van koolstofdioxide (CO2) in de buik of zelfs alleen in de
buikwand, wordt een kunstmatige 'gasbel' gecreëerd waarin de chirurg kan
werken. De uitstulping van het buikvlies wordt nu opgeheven en de zwakke plaats
in de buikwand hersteld met een net. Deze ingreep wordt een posterieure
breukoperatie genoemd omdat de breuk achter de buikwand gecorrigeerd wordt,
in tegenstelling tot de traditionele Lichtenstein, waarbij het net aan de buitenkant
van de buikwand bevestigd wordt. Bij deze ingreep is een volledige verdoving
steeds noodzakelijk.
Voordelen
! Door de druk vanuit de buikholte blijft het net beter op de juiste plaats
! Minimaal invasieve operatie met minder pijn en een korte herstelperiode
! Niet gediagnosticeerde breuken kunnen gezien worden
! Kan voordelig zijn bij operatief herstel van tweezijdige of bilaterale en
recidiverende breuken
! Kleinere littekens
Nadelen
! Moet onder volledige verdoving plaatsvinden
! Een overnachting in het ziekenhuis is toch soms wenselijk
! Er is een klein risico van beschadiging van de urineblaas, darmen, bloedvaten,
zenuwen of de zaadbuis die naar de teelbal leidt.
De liesbreukoperatie: technieken
Dit type chirurgische ingreep is mogelijk niet geschikt voor patiënten die:
! Zwanger zijn
! Geen algemene verdoving kunnen verdragen
! Een ernstige longaandoening hebben
! In het verleden al diverse buikoperaties ondergaan hebben
! Een bloedingsstoornis hebben of geneesmiddelen nemen die de vorming van
bloedstolsels voorkomen
! Zwaarlijvig zijn
25
De liesbreukoperatie: technieken
Het gebruik van netten bij liesbreukoperaties
Bij het herstellen van een liesbreuk wordt een net of mesh gebruikt. Dit wordt aan
de buikwand bevestigd en blijft daar zitten.
26
Dit net functioneert als een soort
'geraamte' of matrix waardoor dit
volledig in het lichaam ingroeit. Zulke
netten kunnen als een vlakke structuur
gebruikt worden, andere dan weer zijn
voorgevormd in een driedimensionale
vorm of zijn opgevouwen tot een soort
plug. Het materiaal is duurzaam en
sterk, maar zeer dun. Omdat het zacht
en flexibel is, kan het zich goed
aanpassen aan de beweging, houding en afmetingen van het lichaam.
Gebruik van netten in de geschiedenis
Het introduceren van kunststofnetten sinds eind jaren '50 en begin jaren '60
heeft de manier waarop breukoperaties uitgevoerd worden enorm verbeterd.
Voordien bestonden er ook al netjes, maar deze waren uit metaal gemaakt. Zoals
te verwachten gaven deze netten teveel problemen van rigiditeit en vooral van
roesten.
Er bestaan vele soorten netjes. Het eerste kunststof net werd gebruikt in 1958
door Usher. Nu bestaan er al meer dan 100 verschillende varianten. Meestal
gebruiken chirurgen een steriel, geweven, synthetisch, kunststofachtig materiaal,
van bijvoorbeeld polypropyleen.
De liesbreukoperatie: technieken
De Lichtenstein-methode
Het gebruik van netjes werd vooral populair door de ''Lichtenstein-methode,
genoemd naar de arts en chirurg Irving Lichtenstein. Deze laatste introduceerde
zijn spanningsvrije techniek begin jaren '70 als een poliklinische ingreep onder
plaatselijke verdoving. Tot op de dag van vandaag geniet deze techniek nog veel
aandacht en wordt deze wereldwijd nog uiterst veel
gebruikt.
Netten zijn verkrijgbaar in diverse afmetingen, en vaak
kunnen ze ook op maat gesneden worden. Men kan het
vergelijken met het dichten van een gat in een
luchtballon. Hierbij kan men de plakker kleven aan de
buitenzijde (= over), maar evenzeer aan de
binnenzijde (= onder). De patiënt voelt het net niet, en
omdat er een spanningsvrije techniek is gebruikt, kan
hij/zij de dagelijkse activiteiten vaak sneller hervatten
Dr. Lichtenstein
dan gewoonlijk het geval is bij de niet-spanningsvrije
technieken.
Net aan de binnenzijde
Net aan de buitenzijde
27
De liesbreukoperatie: technieken
Lightweight-netten
Vandaag bestaat de trend eruit meer en meer
deels oplosbare netjes te gebruiken die ook de
elasticiteitskenmerken van de buikwand
meedragen. Dit noemt men lightweight netten. Dit
type net is daardoor licht en heeft bovendien grote
poriën waardoor een optimale weefselingroei
wordt bereikt.
28
Voordelen van het 'lightweight'-netje:
! Minder lichaamsvreemd materiaal
! Minder postoperatieve pijn
! Meer comfort voor de patiënt
De liesbreukoperatie: technieken
Drie-dimensionele implantaten
Driedimensionele mesh-hulpmiddelen zorgden
in sommige landen voor een revolutie bij de
correctie van breuken door verder te bouwen
op de voordelen van de vroegere spanningsvrije
technieken en deze nog efficiënter te maken.
Dit type net is een 3-in-1-ontwerp dat drie van de meest toegepaste en
geaccepteerde liesbreuktechnieken combineert in één hulpmiddel.
Het systeem bedekt de breuk aan de beide kanten met een net, waardoor mogelijk
zwakke plekken in de buikwand bedekt worden en er in dit gebied minder kans is op
het ontstaan van een nieuwe breuk.
Voordelen:
! Gemak voor de patiënt
! Vrijwel geen risico van migratie (verschuiven)
! Weinig hechtingen
! Kan onder plaatselijke verdoving worden uitgevoerd
! Korte & gestandaardiseerde ingreep
! Snel herstel (binnen de twee weken)
! Snelle hervatting van de dagelijkse activiteiten
! Zeer lage kans dat een breuk terug zou ontstaan na heelkundig herstel
Nadelen:
! Sommige chirurgen kunnen deze techniek niet uitvoeren omdat zij de
driedimensionele mesh-methode nog niet beheersen.
! Meer hematomen en seroma's (vochtophopingen)
! Meer chronische liespijnen dan in vergelijking met de kijkoperaties
! Open techniek, en aldus een klassieke snede
29
Mogelijke complicaties
Liesbreukherstel is een routineprocedure geworden
Gelukkig is een liesbreukherstel door de recente vooruitgang op dit gebied een
routineprocedure geworden die weinig tijd vergt. Er bestaan verschillende
effectieve technieken waaruit uw chirurg die techniek kan kiezen die het beste bij
u past. De kans dat uw liesbreuk veilig hersteld kan worden, is op dit moment
groter dan ooit tevoren. Algemeen kan men stellen dat een liesbreukoperatie een
zeer veilige procedure is geworden met zeer weinig complicaties.
30
Mogelijke complicaties
Bij elke insnede en bij het doorboren van weefsels is er per definitie een wonde. We
spreken over een complicatie wanneer deze wonde meer dan bij een normale
genezing bepaalde bijkomende kenmerken vertoont. Bij een liesbreukoperatie
kunnen er zich volgende complicaties optreden:
! Infectie en ontsteking
! Postoperatieve bloeding
! Plaatselijke ophoping van vocht (Seroomvorming)
! Afsterven van een teelbal
! Het risico van complicaties wordt groter als de patiënt rookt, drugs gebruikt, veel
alcohol drinkt, erg jong of juist heel oud is.
! Het complicatierisico is ook afhankelijk van de gezondheidstoestand van de
patiënt, bijvoorbeeld door aandoeningen als diabetes, nier- , lever- of hartziekte
en andere
! Er is een zeer klein risico van beschadiging van darmen, blaas, bloedvaten,
inwendige organen of zenuwen tijdens de operatie
! De breuk keert terug na de operatie. Dit noemt men een recidief.
! Acute en chronische pijn, alsook zenuwpijn en teelbalpijn
Mogelijke complicaties
Elke techniek heeft zijn specifieke voor- en nadelen, zoals u in het voorgaande
hoofdstuk kon lezen. De kans op één van de hiervoor beschreven complicaties is
mede afhankelijk van de gebruikte techniek. Uw chirurg zal de risico's en
complicaties van de diverse technieken met u bespreken. Liesbreukoperaties
kunnen vandaag de dag vaak onder plaatselijke verdoving (en dus met een zeer
gering risico) worden uitgevoerd. Lastigere en uitgebreidere operaties alsook de
kijkoperaties zullen echter onder algemene narcose moeten plaatsvinden.
31
Voorbereiding van een liesbreukoperatie
Een liesbreukoperatie wordt vaak via dagziekenhuis uitgevoerd. Dit betekent dat u
op de dag van de operatie al weer naar huis kunt.
Of dit in uw geval ook mogelijk is, hangt af van hoe ernstig uw breuk is, welke
behandelingsmogelijkheden er voor u best toegepast worden en van uw
gezondheidstoestand. Indien een klassieke ziekenhuisopname (dus met
overnachting) noodzakelijk is, duurt deze bij een liesbreukoperatie gemiddeld één
tot drie dagen.
32
Preoperatief onderzoek
Tijdens de weken die voorafgaan aan uw liesbreukoperatie kunnen er onderzoeken
gedaan worden, zodat uw arts uw algemene gezondheidstoestand voorafgaand
aan de ingreep kan beoordelen.
Voor jongere patiënten (< 50 jaar) zonder medische voorgeschiedenis ( van bvb.
geen diabetes, nier-, lever- of hartziekte, zwaarlijvigheid, alcoholisme…) is dit
heel beperkt of zijn er geen preoperatieve onderzoeken.
Bij anderen wordt naast een bloedafname, afhankelijk van uw leeftijd en
gezondheidstoestand, ook vaak een elektrocardiogram verricht en soms ook een
RX-foto van de longen. Patiënten met een belangrijke hartaandoening worden
dikwijls eerst nog door hun behandelende cardioloog gezien.
Voorbereiding van een liesbreukoperatie
Wat kunt u doen als voorbereiding op de operatie?
Uw arts kan het volgende meegeven als advies:
! Stop met het gebruik van alle geneesmiddelen, ook geneesmiddelen die u
zonder recept kunt krijgen, zoals aspirine en dergelijke meer
! Het gebruik van bloedverdunners moet vooraf gestopt worden, maar doe dit
UITSLUITEND in overleg met uw huisarts
! Stop met roken om te vermijden dat uw liesbreuk druk ondervindt bij het
hoesten. Dit bevordert ook een goede doorbloeding wat leidt tot een snellere
genezing na de operatie
! ·Vermijd zwaar tillen
! Stop enkele uren ( minstens 6 uur ) voor de operatie met eten en drinken,
zodat de kans dat u moet overgeven tijdens en na de operatie kleiner is.
De dag van de operatie
Op de dag van de operatie kunt u in het ziekenhuis of in het operatiecentrum
ongeveer de volgende standaardprocedures verwachten :
! U ondertekent de toestemmingsformulieren, als u dat nog niet gedaan heeft
! De operatiestreek wordt geschoren (indien nodig en voor zover dit nog niet
gebeurd is)
! U trekt TED (steun)kousen en een operatiehemd aan. Hieronder mag u verder
niets aanhouden
! Prothesen, juwelen en evt. piercings moeten uit
! Voor uw vertrek naar de operatiekamer krijgt u premedicatie toegediend.
! Uw arts of anesthesist vertelt u welke verdoving u krijgt tijdens de operatie.
! Het verdovingsmiddel en andere vloeistoffen worden u toegediend via een
intraveneus infuus, dat met een naald in de hand of onderarm is aangebracht
33
Herstel na een liesbreukoperatie
Direct na de operatie wordt u naar de recovery gebracht, waar u gedurende enkele
uren nog aan de monitor wordt gelegd en ook eventueel bijkomende pijnstillers
toegediend kunt krijgen via een intraveneus (IV) infuus.
Voordat men u naar huis stuurt, zal het personeel u waarschijnlijk vragen of u zich
goed genoeg voelt om te eten, te drinken, te plassen en te stappen. Als u pijn
heeft op de incisieplaats, dan kunt u ook een voorschrift krijgen voor pijnstillers
die u thuis kunt innemen. De incisieplaats zelf wordt afgedekt met een verband of
met wondlijm.
34
Zorg ervoor dat iemand u vanuit het ziekenhuis of het dagziekenhuis naar huis kan
brengen, en het liefst ook dat er daarna iemand bij u kan blijven. Er wordt
aangeraden de eerste 24 uur na een narcose niet alleen te blijven. Het kan 1 tot 2
dagen duren voordat u uw normale dagelijkse bezigheden gedeeltelijk kunt
hervatten.
Weer thuis
Aangeraden wordt dat de patiënt ervoor zorgt dat hij/zij thuis hulp heeft,
tenminste gedurende enkele dagen. Ook moet u vóór uw ontslag uit het
ziekenhuis :
! Een telefoonnummer krijgen dat u kunt bellen als u later problemen mocht
krijgen.
! Weten hoe u een controle afspraak kunt maken, zodat uw herstel
gecontroleerd kan worden.
! Aan uw arts of verpleegkundige vragen wanneer u het verband moet
verwijderen, in het geval dat de incisieplaats afgedekt is met een verband.
Herstel na een liesbreukoperatie
Pas op met autorijden
Gewoonlijk mag u gedurende 48 uur na de operatie geen voertuig besturen omdat
het verdovingsmiddel in uw lichaam nog niet is uitgewerkt. Omdat het besturen
van een voertuig tevens druk op de incisieplaats kan veroorzaken, zal uw arts u
waarschijnlijk vragen om nog even te wachten met autorijden. Meestal is het
raadzaam één week te wachten alvorens terug in de auto te stappen. Daarnaast is
het mogelijk dat u geen voertuigen mag besturen of machines mag bedienen
omdat u pijnstillers neemt. Als u dit niet zeker weet, vraag het dan aan uw arts.
Herstel van de wonde
De eerste dagen kan rondom de incisieplaats enige zwelling of verkleuring
optreden. Dit is normaal. Het is ook normaal dat de incisieplaats blauw, heel
gevoelig of juist gevoelloos is. Wees voorzichtig als u een bad of douche neemt: de
incisie mag niet nat worden. Normaal krijgt u een verband waarmee u toch kunt
douchen (Tegaderm™) , maar uiteraard moet dit verband op dat moment correct
zijn aangebracht en overal goed contact hebben met de huid.
Vezelrijke voeding en fruitsappen
Het is ook belangrijk dat u probeert verstopping (constipatie) te voorkomen, en
zo druk op de incisieplaats vermijdt bij het persen. Wees vooral voorzichtig als u
pijnstillers neemt : deze kunnen juist constipatie veroorzaken. Denk maar aan de
codeïnes! Met vezelrijke voeding en veel drinken – water en fruitsappen – kunt u
constipatie tegengaan.
35
Herstel na een liesbreukoperatie
Verwachtingen na uw liesbreukoperatie
Probeer, als u weer thuis bent, uw normale dagelijkse bezigheden langzaam op te
pakken. De mate waarin u pijn en ongemak heeft, is afhankelijk van de plaats
waarop zich de breuk bevond, het soort operatie en uw persoonlijke pijndrempel.
In het algemeen is lopen gedurende enkele uren na de operatie nog lastig, en kan
trappen lopen nog een dag of twee lastig zijn. Let er ook op dat u goed kunt
plassen na uw liesbreukcorrectie.
36
Vermijd overmatige inspanning zoals tillen
Rustige lichaamsbeweging, zoals wandelen, wordt aanbevolen. Hierdoor wordt de
bloedcirculatie gestimuleerd en wordt het genezingsproces versneld. Gedurende
zes tot acht weken na de operatie is het verstandig overmatige inspanning – zoals
tillen en intensieve vormen van lichaamsbeweging – te vermijden. Vooral tillen is
onverstandig, omdat de herstelde breuk dan kan scheuren. Als u het echt niet
anders kan, til dan alleen voorwerpen op die u gemakkelijk kunt hanteren en
gebruik uw benen om het gewicht te tillen – niet uw rug !
Vraag uw chirurg wanneer u weer zwaar mag tillen, joggen of intensief bewegen.
Patiënten die sporten, mogen hun sport wellicht enkele weken niet beoefenen
omdat de herstelde breuk door deze inspanning kan terugkomen.
Herstel na een liesbreukoperatie
Volledig herstel na 2 – 6 weken
Volledig herstel van een breukoperatie duurt gemiddeld 2 – 6 weken afhankelijk
van de gebruikte techniek. Bij een Lichtenstein is dit ongeveer 6 weken, bij een
laparoscopische liesbreuk 3 à 4 weken en bij een UHS 2 weken. Hoe snel u weer
aan het werk kunt, hangt ook af van de aard van uw werkzaamheden. Als uw werk
met veel inspanning gepaard gaat of als u zwaar moet tillen, dan kan het enkele
weken duren voordat u weer aan het werk kunt gaan. Als u een kantoorbaan heeft,
kunt u al na een dag of drie weer aan het werk. Vraag uw arts om advies over het
tijdstip waarop u uw werk en uw normale dagelijkse activiteiten mag hervatten.
Wanneer moet u uw arts bellen na uw liesbreukoperatie?
Raadpleeg uw arts als u thuis na de operatie één van de volgende verschijnselen
heeft :
! Koorts
! Overmatige zwelling
! Problemen met plassen
! Roodheid
! Bloedingen
! Toenemende pijn
37
Tot slot
We hopen dat deze informatie nuttig was voor u en daardoor de operatie voor u
vlotter mag verlopen.
Indien er bij het lezen van deze brochure vragen zouden opduiken, noteer ze dan
op een van de volgende bladzijden en stel ze bij uw opname.
38
Aan deze brochure werkten mee:
Dr. Tim Tollens, algemeen chirurg
Christine Van de Mergel, hoofdverpleegkundige Dagziekenhuis 1
Christine Haecx, Adjunct- hoofdverpleegkundige Heelkunde 4
Nadine Asselmans, Teamleidster operatieafdeling – algemene heelkunde
en Patrick van Daele, kwaliteitscoördinator
Het team van algemeen chirurgen, de teams van Dagziekenhuis 1 en Heelkunde 4
wensen u een vlotte operatie en een spoedig herstel!
Nota’s
39
Nuttige telefoonnummers
Receptie Imeldaziekenhuis: 015 50 50 11
rm
Info
ati
re
hu
roc
eb
r
ce
vic
ale
l
ZIEKENHUIS
Imeldaziekenhuis
Imeldalaan 9
2820 Bonheiden
www.imelda.be
WZC Den Olm
Schoolstraat 55
2820 Bonheiden
www.denolm.be
am
ine
cto
m
ie