Ergotherapie

Ergotherapie
Patiënteninformatie
Algemeen Ziekenhuis Diest
Statiestraat 65 – 3290 Diest – t 013 35 40 11
f 013 31 34 53 – [email protected] – www.azdiest.be
Inhoudsopgave
1
Wat is ergotherapie .......................................................... 4
2
Ergotherapie op de dienst geriatrie .................................. 4
3
Therapievormen ............................................................... 5
4
Taken van de ergotherapeut .......................................... 10
1 Wat is ergotherapie
Het
handelen
van
de
mens
staat
centraal
binnen
de
ergotherapie. De ergotherapeut streeft ernaar om de patiënt
zoveel mogelijk zijn autonomie te laten bewaren op het gebied
van zelfzorg, productiviteit en ontspanning.
Hierbij wordt niet alleen uitgegaan van de wensen en/of eisen die
iemand aan zijn eigen functioneren stelt, maar ook van de
wensen en/of eisen vanuit de omgeving.
De ergotherapeut richt zich niet op de ziekte maar op de
gevolgen ervan in het dagelijks functioneren en begeleidt de
patiënt bij het vinden van oplossingen.
2 Ergotherapie op de dienst geriatrie
Bij de geriatrische patiënt legt de ergotherapeut de klemtoon op
het assessment, activeren, valideren en onderhouden van de
beschikbare energie en de aanwezige capaciteiten tot handelen.
Rekening
houdend
met
de
beperkingen
worden
oude
handelingen hersteld en nieuwe handelingen aangeleerd.
Wanneer patiënten zeer sterk zorgbehoevend zijn, gaat de
aandacht van de ergotherapeut naar het levenscomfort en de
mogelijkheden tot zelfbeschikking van de oudere.
4
3 Therapievormen
3.1
Individuele therapieën
3.1.1 ADL: Activities of Daily Living
ADL omvat alle activiteiten die een mens dagelijks moet
verrichten. Ze worden dagelijks uitgevoerd omdat ze elementair
en levensnoodzakelijk zijn. De activiteiten van het dagelijkse
leven kunnen in verschillende domeinen ingedeeld worden:



Persoonlijke hygiëne
Activiteiten rond maaltijden
Activiteiten rond beperkt en ruim leefmilieu
Ochtendtoilet
De ADL- training begint reeds bij de verplaatsing van de patiënt
van de kamer naar de badkamer. Daarna moet de patiënt, indien
dit mogelijk is, zelf de nodige materialen klaarleggen. Bij het
starten met de activiteit motiveert de ergotherapeut de patiënt om
zoveel mogelijk zelf te doen (zich zelf uitkleden, wassen,
aankleden, haren kammen en tanden poetsen).
Indien de patiënt motorisch moeilijkheden ondervindt, leert de
ergotherapeut de patiënt alternatieven handelingsmethoden aan
of adviseert het gebruik van bepaalde hulpmiddelen.
Wanneer de patiënt moeite heeft met het handelingsplan,
structureert de ergotherapeut de handelingen. Hierbij worden de
volgorde van de handelingen en/of het juiste gebruik van de
materialen bepaald.
5
Doel van het ochtendtoilet:
Het vergroten van de zelfzorg en het bevorderen of het in stand
houden van de zelfstandigheid van de patiënt. Daarnaast wordt
de patiënt gemotiveerd om actief te blijven en wordt het gevoel
van eigenwaarde vergroot.
Eetsituatie
Als de patiënt niet in staat is om zelfstandig te eten, kan met aan
de ergotherapeut vragen om de eetsituatie te analyseren en
eventuele problemen en moeilijkheden op te sporen.
De ergotherapeut zal veeleer de patiënt behandelen indien de
patiënt niet zelfstandig kan eten omwille van een gestoorde
motoriek of omwille van gestoorde mentale functies. De
ergotherapeut kan bepaalde hulpmiddelen adviseren.
3.1.2 Functietraining
De groep patiënten die voor deze therapievorm in aanmerking
komt is zeer uitgebreid. Er worden individuele functietraining
gegeven aan patiënten met uiteenlopende pathologieën.
Doel van functietraining:
Het verbeteren of onderhouden van mobiliteit, spierkracht,
coördinatie, uithoudingsvermogen
6
3.1.3 Trainen van neuropsychologische
dysfuncties
Op de afdelingen waar de ergotherapeuten werkzaam zijn, liggen
onder anderen patiënten die een beroerte gehad hebben. De
neurologische symptomen van deze patiënten verschillen in
aard, plaats en intensiteit. De patiënten kunnen te maken krijgen
met een verlamming van een bepaalde lichaamshelft, het niet
herkennen of benoemen van voorwerpen, een stoornis in het
lichaamsschema,
ergotherapeut
een
zal
ruimtelijke
trachten
desoriëntatie,
deze
….
De
neuropsychologische
dysfuncties in kaart te brengen en zal nadien hierrond een
behandelingsplan opstellen.
3.2
Groepstherapieën
3.2.1 Reminiscentie
Reminiscentie is het terugdenken, het op een min of meer
levendige en gevoelsgeladen manier ophalen van herinneringen
uit het verleden. Deze herinneringen kunnen emoties opwekken,
gesprekken animeren en een gevoel geven van samenhorigheid.
Reminiscentie
is
een
aangename
activiteit
voor
licht
dementerende ouderen. Zij krijgen het gevoel dat ze nog iets te
vertellen hebben en dat er ook naar hen wordt geluisterd.
Reminiscentie komt tegemoet aan de emotionele noden van de
ouderen en het is meteen ook een bevestiging van hun identiteit.
Ouderen in een gevorderd stadium van dementie kunnen de
herinneringen niet meer ophalen. Zij kunnen echter wel
ondersteund worden om via stimuli gelijkaardige emoties te
beleven.
7
Algemeen doel:
De patiënt blijft betrokken met wat er rondom hem/haar gebeurt
en de omgeving blijft op de hoogte van de individuele
belevingswereld.
Specifieke doelen:





Het stimuleren van plezier ervaringen door het oproepen
en opnieuw beleven van positieve ervaringen uit het
verleden
Het bevorderen van het zelfbeeld door het oproepen van
slaagmomenten ui het verleden.
Het doorbreken van isolement.
Het ontwikkelen van samenhorigheid tussen de
deelnemers.
Het verhoogt de betrokkenheid en stimuleert het
socialiseringsproces.
Tijdens de reminiscentie-activiteit stelt de ergotherapeut vragen
over bepaalde thema’s uit het heden en het verleden. Dit kan
gaan van de lagere schooltijd, de trouwdag of de geboorte van
de kinderen.
8
3.2.2 Kooktherapie
Specifieke doelen:







Zintuigprikkeling (visueel, auditief, tactiel, reuk)
Beroep doen op de ervaringen en de kennis van de
patiënt wat het gevoel van eigenwaarde vergroot.
Bevorderen van samenwerken
Leggen van sociale contacten
De aanwezige mogelijkheden / vaardigheden stimuleren
en/of in stand houden
Herkenning van vroeger  kan gespreksstof bieden
Het nemen van verantwoordelijkheid
9
4 Taken van de ergotherapeut
4.1
Interdisciplinaire samenwerking
De ergotherapeut evalueert het ergotherapeutische handelen
binnen een interdisciplinair team. Hij/zij neemt deel aan een
interdisciplinair overleg ter bepaling en evaluatie van de
behandeldoelen, behandelstrategie en aanpak voor elke patiënt.
Hij/zij pleegt overleg met andere teamleden, geeft relevante
informatie door en ontvangt relevante informatie en advies.
4.2
Afnemen van testen bij patiënten
Op vraag van de behandelende arts kan de ergotherapeut een
bepaalde test afnemen. Een test die regelmatig afgenomen wordt
is de Mini Mental State Examination (MMSE). Deze test is een
neuropsychologisch instrument dat ontworpen is om het cognitief
functioneren te meten. De MMSE test hierbij 6 gebieden
(oriëntatie in tijd en ruimte, inprentingsvermogen, aandacht,
geheugen, taal en constructieve vaardigheden).
4.3
Adviezen geven …
4.3.1 Aan de mantelzorgers
Heel wat zorgenlast kan voor de mantelzorgers draaglijk
gemaakt worden door inzicht en bekwaamheid. De ergotherapeut
adviseert de mantelzorgers in functie van een zo groot mogelijke
zelfstandigheid en veiligheid voor de patiënt.
10
4.3.2 In verband met hulpmiddelen en
aanpassingen
De ergotherapeut gaat na of er voor bepaalde patiënten
hulpmiddelen of aanpassingen nodig zijn. Indien hij/zij hier een
positief antwoord op geeft, zal de ergotherapeut bepalen aan
welke eisen dit hulpmiddel of aanpassing moet voldoen.
4.3.3 In verband met woningaanpassing en
thuisbegeleiding
In heel wat woonsituaties zijn er omstandigheden die de oudere
in zijn zelfstandig functioneren belemmeren. Heel wat toestanden
verplichten de oudere tot ongezond en onveilig gedrag.
De thuissituatie wordt al in het ziekenhuis voorbereid door de
ADL-trainingen. De stap van het beschermende ziekenhuismilieu
naar het alleen wonen thuis is voor veel patiënten moeilijk.
11
©Algemeen Ziekenhuis Diest
Voor verveelvoudiging of kopie van deze uitgave, gelieve contact op te nemen met de
Algemeen Directeur van het Algemeen Ziekenhuis Diest.
REALISATIE
Marijke Mulders en Jessica Geerts
Ergotherapie
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Algemeen Ziekenhuis Diest
Statiestraat 65 – 3290 Diest
t 013 35 43 23 – f 013 31 34 53
[email protected] – www.azdiest.be
Augustus 2012