Overwinnen van kanker

Kankerbarometer
Onderzoek n.a.v. kankerwerelddag op 4 februari 2013
28 januari 2013
© 2013 Ipsos. All rights reserved. Contains Ipsos' Confidential and Proprietary information and
may not bedisclosed or reproduced without the prior written consent of Ipsos.
Inhoud
Executive Summary
Onderzoeksopzet
Key findings
• Levensstijl
• Welke factoren verhogen het risico op kanker?
• Welke factoren verminderen het risico op kanker?
• Welke factoren verhogen de kans op het overwinnen van kanker?
• Welke mythen rond kanker bestaan er?
Bijkomende interessante insights
2
Executive summary
3
Key Highlights
Risicoverhogende
factoren voor kanker
Risiscoverminderende
factoren voor kanker
• De 3 belangrijkste factoren in de ogen van de publieke
opinie zijn tabak roken (96%), zonnebanken (94%) –
onbeschermd zonnen (94%) en vervuilde lucht/fijn stof
inademen (90%).
• Cannabis roken wordt onderschat (69%)
• Gsm en deodorant gebruik worden overschat (resp. 49%
en 30%)
• In Vlaanderen worden de échte risicoverhogende
factoren zoals tabak roken, zonnebanken en cannabis
roken lager ingeschat
• 14% van de zonnebankers ziet zonnebanken niet als
risicoverhogende factor
• In het algemeen zijn risicoverminderende factoren voor
kanker goed gekend
• Zonnebanken vermijden (93%) en blootstelling aan de zon
beperken (92%) zijn het best gekend
• 21% van de zonnebankers gelooft niet dat zonnebanken
vermijden het risico op kanker zal verminderen
4
Key Highlights
Overwinnen van kanker
• Meer dan 90% meent dat kankerscreenings de kans op het
overwinnen van kanker verhogen. Jaarlijkse total body
scan laten uitvoeren wordt ten onrechte als positief
gezien.
• In alle landsdelen ziet men screening in hoge mate als
middel om het overwinnen van kanker te verhogen, in
Brussel en Wallonië iets meer
• 16-24 jarigen, de lagere sociale klasse en rokers zien het
laten uitvoeren van een jaarlijkse total body scan ten
onrechte als iets positiefs.
Mythen over kanker
• Belgen zijn niet fatalistisch: 92% gelooft dat kanker kan
genezen
• 43% denkt onterecht dat externe factoren determinerender
zijn dan eigen levensstijl
• Het risicoprofiel (roker en/of drinker en/of zonnebanker)
heeft in het algemeen geen invloed op de manier waarop
men over kanker denkt
5
Onderzoeksopzet
6
Onderzoeksopzet
Populatie
• Belgen vanaf 16 tot en
met 70 jaar
Steekproefgrootte
n=1000
Quota
• Leeftijd
• Geslacht
• Regio
respondenten
Gemiddelde
duurtijd
55
3
minuten
minutes
Data-collection
method
Veldwerkperiode
CAWI
VAN:
08/01/2013
TOT:
15/01/2013
7
Steekproefprofiel
Regio
Gender
Vlaanderen
32
58
Mannen
50
Vrouwen
50
Brussel
10
Wallonië
Leeftijd
Sociale klasse
Lagere
sociale
klasse
16
16-24 j
18
25-34 j
20
35-44 j
21
45-54 j
16
55-64 j
9
Hogere
sociale
klasse
33
67
65-70 j
8
Key findings
9
15% van de Belgen drinkt meer dan 2 glazen alcohol per dag
4 % van de 16-70 jarigen volgt of volgde een behandeling tegen kanker
Levensstijl – gedrag
%
Drinkt gemiddeld > 2
glazen alcohol per dag
(bier, wijn alcopops,
aperitieven, sterke
drank)
15
Gaat > 5 maal per jaar
onder de zonnebank
Volgt of heeft een
behandeling gevolgd
tegen kanker
Basis:
Vraag:
8
4
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
V1. Gelieve aan te duiden wat op u van toepassing is.
10
60% is noch roker, noch ‘drinker’, noch ‘zonnebanker’
1% behoort tot de groep die én rook, én drinkt en zonnebank gebruikt
Risicoprofiel
%
"No risk"
60
Lower risk
32
Medium risk
Higher risk
Basis:
7
1
OF
OF
EN
OF
OF
EN
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
11
Vlamingen drinken significant meer dan Walen, meer ouderen drinken
dagelijks meer dan 2 glazen alcohol, alsook weduw(e)naars en mannen
Profiel ‘drinker’
29%
22%
17%
11%
10%
Vrouwen
Mannen
Weduwe(naar), gescheiden
Getrouwd, samenwonend
65-70
55-64
45-54
35-44
6%
25-34
Wallonië
Brussel
Vlaanderen
"DRINKERS"
8%
20%
17%
13%
10%
Basis:
Vraag:
20%
Vrijgezel
17%
16-24
15%
19%
n=151; drinkers (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
V1. Gelieve aan te duiden wat op u van toepassing is. U drinkt gemiddeld meer dan 2 glazen alcohol per dag (bier, wijn, alcopops,
aperitieven, sterke drank,...)
12
25-34 jarigen frequenteren zonnebank vaker dan 55+
Zonnebankers zijn significant vaker rokers
Profiel zonnebanker
14%
12%
12%
8%
7%
7%
6%
6%
Basis:
Vraag:
Niet-roker
Roker
65-70
55-64
45-54
35-44
25-34
16-24
ZONNEBANKER
5%
n=85; zonnebankers (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
V1. Gelieve aan te duiden wat op u van toepassing is. U gaat meer dan 5 maal per jaar onder de zonnebank?
13
16% van de 65-70 jarigen volgt/volgde reeds een kankerbehandeling
“Drinkers” en rokers hebben significant vaker reeds behandeling gevolgd
Profiel van diegenen die een behandeling tegen kanker volgt of heeft gevolgd
16%
9%
7%
Geen drinker
Roker
Vrijgezel
Weduwe(naar),
gescheiden
Getrouwd,
samenwonend
65-70
55-64
Drinker
3%
2%
45-54
25-34
4%
2%
35-44
3%
16-24
KANKERBEHANDELING
Basis:
Vraag:
3%
5%
4%
Niet-roker
5%
4%
7%
n=44; heeft of heeft kankerbehandeling gevolgd (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
V1. Gelieve aan te duiden wat op u van toepassing is. U volgt of heeft een behandeling gevolgd tegen kanker
14
Welke zijn de échte risicoverhogende factoren voor kanker? De Belgen aarzelen …
Perceptie risicoverhogende factoren voor kanker, totaal
%
Bottom 2
Tabak roken
4 13
29
6 16
47
Zonnebanken
Zich onbeschermd blootstellen aan de zon
6 16
42
10 1 9
Vervuilde lucht/ fijn stof inademen
53
31
Cannabis roken
5
26
Overgewicht
36 4
33
Voedsel eten met additieven (bv kleurstoffen)
37 3
35
Stress
5
33
38
Naast een kerncentrale wonen (die perfect functioneert) 45
8
37
Genetisch gemanipuleerde organismen gebruiken
46
6
40
GSM gebruiken
51
5
46
Meer dan 1 glas alcohol per dag drinken
7
45
52
Veel rood vlees eten
56
7
49
Blootstelling aan pijnlijke ervaringen (bv sterfgeval)
66
17
48
67
Zijn/haar emoties niet kunnen uitdrukken
22
45
Deodorant gebruiken
70
13
57
27
78
De beugels in een beha
Zeker niet
Basis:
Vraag:
Waarschijnlijk niet
67
47
52
38
44
48
49
43
37
39
40
38
34
29
28
25
61
Waarschijnlijk wel
Top 2
96
94
94
90
25
69
15
64
13
63
19
62
18
55
15
54
9
49
10
48
10
44
6 34
6 33
5 30
11 1 12
Zeker wel
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q2. Wilt u aangeven in hoeverre u denkt dat volgende factoren het risico om kanker te krijgen verhogen?
15
Perceptie risicoverminderende factoren voor kanker
De meeste risicoverminderende factoren zijn goed gekend
Bottom 2
Top 2
Zonnebanken vermijden
7
1 6
Blootstelling aan zon beperken
8
1 7
Dagelijks veel fruit en
groenten eten
13
2 11
Dagelijks bewegen/sporten
20
3
Bepaalde vaccins zoals vaccin
tegen HPV of tegen Hépatite B
33
4
Consumeren van
zuivelproducten
53
5
Zeker niet
Basis:
Vraag:
43
54
47
17
93
51
43
29
38
92
40
87
46
67
21
47
Waarschijnlijk niet
80
37
38
Waarschijnlijk wel
10
47
Zeker wel
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q3. In hoeverre denkt u dat volgende factoren al dan niet het risico op kanker verminderen?
16
Meer dan 90% meent dat kankerscreenings de kans op het overwinnen van
kanker verhogen. Jaarlijkse total body scan laten uitvoeren wordt ten onrechte
als positief gezien.
Perceptie factoren die de kans op het overwinnen van kanker verhogen, totaal
%
Bottom 2
56
94
42
52
94
1 6
40
53
94
7
1 6
42
51
93
24
3
Borstkankerscreening
6
15
Prostaatkankerscreening
6
15
Baarmoederhalskankerscreening
6
Dikke darmkankerscreening
Een jaarlijkse total body scan
laten uitvoeren
Zeker niet
Basis:
Vraag:
Top 2
39
21
44
Waarschijnlijk niet
32
Waarschijnlijk wel
76
Zeker wel
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q4. Wilt u aangeven in hoeverre u denkt dat volgende factoren de kans op het overwinnen van kanker verhogen?
17
Belgen zijn niet fatalistisch: 92% gelooft dat kanker kan genezen
43% denkt onterecht dat externe factoren determinerender zijn dan eigen levensstijl
De mythen van kanker, totaal
%
Kanker kan genezen
Kankerbehandelingen nemen de levenskwaliteit van
patiënt meer & meer in acht
Een positieve levensinstelling zorgt ervoor dat je minder
risico op kanker krijgt
Kanker is erfelijk
8
92
12
88
36
64
46
Het risico op kanker is meer te wijten aan externe
factoren dan aan zijn eigen levensstijl
54
57
43
71
Er bestaan anti-kanker voedingsmiddelen
Voedingssupplementen bieden een efficiëntere
bescherming t kanker dan evenwichtige voeding
29
87
Kanker betekent automatisch een
sterftegeval op korte termijn
13
93
Kanker is besmettelijk
98
Onwaar
Basis:
Vraag:
7
2
Waar
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen x16 en 70 jaar)
Q5. Kunt u voor elk van de volgende stellingen aanduiden of u denkt dat ze waar of onwaar zijn.
18
Bijkomende
interessante insights
Risicoverhogende factoren
voor kanker
19
Vlamingen schatten over het algemeen de bevraagde zgn. risicoverhogende
factoren voor kanker lager in
Perceptie risicoverhogende factoren voor kanker (top2%), naar regio
Vlaanderen
Brussel
95
Tabak roken
Wallonië
94
91
Zonnebanken
99
63
Cannabis roken
97
75
57
Voedsel eten met additieven
99
80
74
Stress
51
74
Naast kerncentrale wonen
53
71
70
77
55
Genetisch gemanipuleerde
organismen gebruiken
40
GSM gebruiken
39
57
64
>1 glas alcohol per dag drinken
36
60
65
Blootstelling pijnlijke
ervaringen
Emoties niet kunnen
uitdrukken
22
Basis:
Vraag:
50
49
23
9
71
54
26
Deodorant gebruiken
De beugels in een beha
81
42
38
24
40
13
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q2. Wilt u aangeven in hoeverre u denkt dat volgende factoren het risico om kanker te krijgen verhogen?
n = 580
n = 100
n = 320
20
35-44 jarigen schatten haast alle risicoverhogende factoren hoger in
Perceptie risicoverhogende factoren voor kanker (top2%), naar leeftijd
16-24j
25-34j
94
Tabak roken
35-44j
55-64j
45-54j
65-70j
99
95
98
96
93
Zonnebanken
87
95
97
93
97
94
Zich onbeschermd
blootstellen aan de zon
86
96
98
94
93
92
65
Cannabis roken
Voedsel eten met additieven
44
53
Genetisch gemanipuleerde
organismen gebruiken
51
GSM gebruiken
51
>1 glas alcohol per dag
drinken
Blootstelling pijnlijke
ervaringen
Emoties niet kunnen
uitdrukken
55
53
29
20
22
30
Deodorant gebruiken
5
30
7
n = 160
70
48
47
68
50
50
51
40
34
43
39
46
53
44
32
34
38
47
35
38
39
26
39
20
n = 180
68
52
53
28
78
63
59
53
74
68
74
62
63
68
66
53
Naast kerncentrale wonen
De beugels in een beha
70
n = 200
10
n = 210
25
14
n=163
29
16
n=87
21
Meer vrouwen veronderstellen dat het kankerverwekkend is om naast een
kerncentrale te wonen, genetisch gemanipuleerde organismen te gebruiken
en veel rood vlees te eten.
Perceptie risicoverhogende factoren voor kanker (top2%), naar gender
43
Naast een kerncentrale
wonen
67
49
Genetisch
gemanipuleerde
organismen gebruiken
Mannen
Vrouwen
59
39
Veel rood vlees eten
49
Basis:
Vraag:
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q2. Wilt u aangeven in hoeverre u denkt dat volgende factoren het risico om kanker te krijgen verhogen?
22
Zonnebankers zijn zich in mindere mate bewust van het risico van zonnebanken.
Rokers zijn zich evenzeer bewust van het risico van roken als niet-rokers, net als
drinkers zich evenzeer bewust zijn van het risico van drinken dan niet-drinkers.
Perceptie risicoverhogende factoren voor kanker (top2%), naar risicogedrag
Roker vs.
Niet-roker
Drinker vs.
Niet-drinker
94
Zonnebanker vs.
Niet-zonnebanker
100
100
Tabak roken
97
>1 glas alcohol per dag
drinken
100
50
50
100
42
50
49
100
Zonnebanken
50
50
100
50
86
14% van de zonnebankers
is zich van geen kwaad
bewust!
95
23
Bijkomende
interessante insights
Risicoverminderende
factoren voor kanker
24
21% van de zonnebankers is zich er niet van bewust dat zonnebanken
vermijden het risico op kanker vermindert.
Perceptie risicoverminderende factoren voor kanker, significante verschillen
%
Top 2
Zonnebanken vermijden
7
93
Zonnebanker
Niet-zonnebanker
79
Blootstelling aan zon beperken
8
92
16-34 jaar
35-54 jaar
88
Mannen
Vrouwen
59
16-34 jaar
35-54 jaar
39
Dagelijks veel fruit en groenten
eten
Bepaalde vaccins zoals vaccin
tegen HPV of tegen Hépatite B
80
33
67
53
Bot 2 (=% Zeker niet + % Waarschijnlijk niet)
Basis:
Vraag:
95
87
20
Dagelijks bewegen/sporten
Consumeren van
zuivelproducten
13
95
47
75
53
Top 2 (% Zeker wel + % Waarschijnlijk wel)
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q3. In hoeverre denkt u dat volgende factoren al dan niet het risico op kanker verminderen?
25
Bijkomende
interessante insights
Factoren die de kans op het
overwinnen van kanker
verhogen
26
In alle landsdelen ziet men screening in hoge mate als middel om het
overwinnen van kanker te verhogen, in Brussel en Wallonië iets meer
Perceptie factoren die de kans op het overwinnen van kanker verhogen (Top2%), naar regio
Vlaanderen
Wallonië
Borstkankerscreening
92
98
97
Prostaatkankerscreening
92
98
97
Baarmoederhalskankerscreening
91
98
97
Dikkedarmkankerscreening
89
97
97
Een jaarlijkste total body scan
Basis:
Vraag:
Brussel
77
77
73
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q4. Wilt u aangeven in hoeverre u denkt dat volgende factoren de kans op het overwinnen van kanker verhogen?
n = 580
n = 100
n = 320
27
16-24 jarigen, de lagere sociale klasse en rokers menen dat het uitvoeren van
een jaarlijkse total body scan positief is.
Perceptie factoren die de kans op het overwinnen van kanker verhogen:
EEN JAARLIJKSE TOTAL BODY SCAN LATEN UITVOEREN
16-24 j
T2 84
25-34 j
70
Lagere sk.
73
83
29
37
Hogere sk.
31
Rokers
84
33
Niet-rokers
73
30
39
Zeker wel
Waarschijnlijk wel
41
52
48
16
0
B2
Basis:
Vraag:
n = 160
30
4
n = 180
17
14
3
n = 330
23
24
27
3
n = 670
Waarschijnlijk niet
Zeker niet
45
26
16
43
40
16
15
1
n = 252
27
4
n = 748
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q4. Wilt u aangeven in hoeverre u denkt dat volgende factoren de kans op het overwinnen van kanker verhogen?
28
Bijkomende
interessante insights
Mythen van kanker
29
Bij jongeren leven er meer mythen rond kanker: zo gelooft 16% dat kanker
automatisch een sterftegeval betekent op korte termijn
De mythen van kanker (% waar), naar leeftijd
16-24j
Kanker kan genezen
Kankerbehandelingen
nemen levenskwaliteit van
patiënt meer en meer in acht
Een positieve
levensinstelling zorgt ervoor
dat je minder risico op
kanker krijgt
Kanker betekent
automatisch een
sterftegeval op korte termijn
35-44j
90
95
94
94
85
84
84
91
92
93
48
5
n = 180
n = 200
41
26
6
n = 210
79
49
28
39
4
71
58
52
28
6
68
64
61
24
n = 160
65-70j
89
55
16
55-64j
45-54j
91
61
Kanker is erfelijk
Er bestaan anti-kanker
voedingsmiddelen
25-34j
19
7
n=163
n=87
30
Vlamingen geloven meer dat kanker erfelijk is dan Brusselaars en Walen
Vlamingen geloven minder in het bestaan van anti-kanker voedingsmiddelen
De mythen van kanker (% waar), naar regio
Vlaanderen
Een positieve levensinstelling
zorgt ervoor dat je minder
risico op kanker krijgt
59
Er bestaan anti-kanker
voedingsmiddelen
Kanker is besmettelijk
Basis:
Vraag:
3
70
36
21
9
Wallonië
71
67
Kanker is erfelijk
Kanker betekent automatisch
een sterftegeval
op korte termijn
Brussel
36
41
39
4
4
0
0
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q5. Kunt u voor elk van de volgende stellingen aanduiden of u denkt dat ze waar of onwaar zijn.
n = 580
n = 100
n = 320
31
Meer vrouwen veronderstellen ten onrechte dat kanker erfelijk is, zij geloven
ook vaker in het bestaan van zgn. anti-kanker voeding
De mythen van kanker (% waar), naar gender
45
Kanker is erfelijk
63
Mannen
Vrouwen
24
Er bestaan anti-kanker
voedingsmiddelen
33
3
Kanker is besmettelijk
Basis:
Vraag:
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q5. Kunt u voor elk van de volgende stellingen aanduiden of u denkt dat ze waar of onwaar zijn.
32
Lagere sociale klasse denkt significant meer dat het risico op kanker meer te
wijten is aan externe factoren dan aan de eigen levensstijl
De mythen van kanker (% waar), naar sociale klasse
Het risico op kanker is
meer te wijten aan
externe factoren dan
aan zijn eigen
levensstijl
53
38
Lager sociale klasse
Hogere sociale klasse
Kanker betekent
automatisch een
sterftegeval op korte
termijn
Basis:
Vraag:
10
6
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q5. Kunt u voor elk van de volgende stellingen aanduiden of u denkt dat ze waar of onwaar zijn.
33
Rokers, ‘drinkers’ en zonnebankers geloven significant meer dat
voedingssupplementen een efficiëntere bescherming tegen kanker bieden
De mythen van kanker (% waar), naar risicogedrag
VOEDINGSSUPPLEMENTEN BIEDEN EEN EFFICIËNTERE BESCHERMING TEGEN KANKER DAN
EVENWICHTIGE VOEDING
ROKER
17
NIET-ROKER
11
DRINKER
21
NIET-DRINKER
ZONNEBANKER
11
NIET
ZONNEBANKER
12
24
Onwaar
83
n = 252
Basis:
Vraag:
89
n = 748
79
n = 151
89
Waar
88
76
n = 849
n = 85
n = 915
n=1.000; totale steekproef (Belgen tussen 16 en 70 jaar)
Q5. Kunt u voor elk van de volgende stellingen aanduiden of u denkt dat ze waar of onwaar zijn.
34
Jean-Michel Lebrun
Client Service Director
Public Affairs
0032 (0)2 642 49 10
[email protected]
Sylvia Vandenbroucke
Research Manager
Public Affairs
0032 (0)2 642 48 41
[email protected]
© 2013 Ipsos. All rights reserved. Contains Ipsos' Confidential and Proprietary information
and may not bedisclosed or reproduced without the prior written consent of Ipsos.
35