Smaad en laster via het internet

CONFLICT
Smaad en laster via
het internet
Het zal u maar gebeuren: een teleurgestelde klant of zakenrelatie kiest er voor zich via social media negatief over uw bedrijf uit te laten. Een
klant geeft een vernietigende review af. Of erger
nog, een actiegroep roept een site in het leven om u
aan de digitale schandpaal te nagelen. Doorgaans
geen leuke ervaring. Negatieve uitlatingen zijn natuurlijk van alle tijden; maar social media en internet zijn een krachtig middel om (juist ook) een negatieve boodschap over te brengen. Lastig.
Vervelend. Maar kun je er iets aan doen? En zo ja,
wat dan precies?
Het antwoord op de vraag of bepaalde uitingen toegestaan zijn, ligt in het spanningsveld tussen enerzijds het recht op vrije meningsuiting van de een en
anderzijds het recht op eerbiediging van de eer en
goede naam en de persoonlijke levenssfeer van de
ander. Het recht van mensen om vrijelijk hun
mening te uiten, wordt van essentieel belang geacht
in een democratische samenleving. Het is niet voor
niets verankerd in onze Grondwet en in artikel 10
van het Europees Verdrag inzake de Rechten van de
Mens (EVRM). Maar het recht op eerbiediging van
de eigen eer en goede naam, is minstens zo belangrijk en ook verankerd in artikel 8 EVRM. Bij de
beantwoording van de vraag welke uitingen wel en
welke niet mogen, kunnen dus twee grondrechten
met elkaar botsen.
Voorop dient te staan dat eenieder het recht heeft
om gedachten en gevoelens van welke inhoud dan
ook, te uiten. Dat betekent dat eenieder de vrijheid
heeft zijn of haar hart te luchten en zich ook op negatieve wijze over iemand anders uit te laten, zelfs
als die uitlatingen een beschuldiging inhouden. Dat
recht om vrijelijk de mening te uiten, is echter niet
onbeperkt. Het vindt zijn begrenzing in het geval dat
daarmee iemands eer en goede naam op onrechtmatige wijze wordt aangetast. Of daarvan sprake is,
hangt af van de in onderling verband te beschouwen
omstandigheden.
18
Conflict.indd 18
Luuk Jonker
is partner bij Holla Advocaten
en is gespecialiseerd in
IT-recht.
Holla Advocaten biedt
abonnees van
AutomatiseringGids
een gratis intakegesprek en
speciale tarieven
Hierbij kunnen bijvoorbeeld de aard en de ernst van
de verdenking of de gedraging waarover geklaagd
wordt een rol spelen. De mate waarin ondersteuning
in het feitenmateriaal bestaat voor de verdenking of
de uiting speelt mee. Ook het gekozen woordgebruik
zal meegewogen worden. Uit de rechtspraak volgt
dat al gauw sprake is van een onrechtmatige uitlating indien onoorbaar taalgebruik wordt gebezigd of
indien aantoonbare onjuistheden worden weergegeven. Bij een weergave van meningen (of zelfs een
weergave van de mening van een ander) ligt dat
moeilijker en in ieder geval genuanceerder. Ook
speelt de maatschappelijke positie van degene over
wie de uitlatingen worden gedaan een rol. Zo zullen
bijvoorbeeld publieke figuren meer kritiek op hun
functioneren moeten dulden dan ‘reguliere’ personen. Dat geldt ook voor ondernemingen.
Recent mocht de Voorzieningenrechter van de
rechtbank Rotterdam zich weer eens uitlaten over
de toelaatbaarheid van negatieve opmerkingen in
een review op Google. Daarin liet een voormalige
klant zich behoorlijk negatief uit over een dienstverlener. De dienstverlener wenste de uitingen in kort
geding te verbieden. Nu niet bleek dat de kritiek feitelijk onjuist was en de bewoordingen niet onnodig
grievend waren, meende de rechter dat de uitingen
geoorloofd waren, ook al waren ze aardig suggestief.
Volgens de rechter bleef het stuk duidelijk herkenbaar als een weergave van een persoonlijke mening
van de klant en dat was toelaatbaar.
Kortom: tegen echte gevallen van smaad en laster
kan worden opgetreden. Maar lang niet elke negatieve uitlating is ontoelaatbaar. Integendeel, er is een
behoorlijke mate van vrijheid om – al dan niet via internet en social media – een negatieve mening uit te
dragen. Tenzij eer en goede naam echt worden aangetast, is afdwingen van een verbod in kort geding
niet heel kansrijk. Soms is het negeren van de aantijgingen beter. Het spreekwoord luidt niet voor
niets: wie geschoren wordt, moet stil zitten!
»
“Social media en internet zijn een
krachtig middel om (juist ook) een
negatieve boodschap over te brengen”
28-01-16 14:03