PowerPoint presentatie

Wat is een economische crisis?
D. Para
Marxistische zomeruniversiteit
21 augustus 2008
Wat is een economische crisis?
Fenomenen:
- Beurzen zakken
- Immobiliën markten storten in (USA)
- De centrale banken lenen massaal geld aan de
commerciële banken
- …
Wat is een crisis? Vanaf wanneer kan men spreken
van een crisis?
Wat is een economische crisis?
« Een crisis is elke opvolgende periode van 3 semesters
afnemende of negatieve groei » (definitie IMF).
De groei is de evolutie van het BBP ten aanzien van het
voorgaande jaar.
Het BBP (bruto binnenlands product) is de rijkdom aan waren,
gecreëerd over een bepaalde periode binnen een bepaald
land.
Wat is een economische crisis?
De definitie van het IMF beschrijft de conjuncturele
crisis.
Maar naast conjuncturele crisissen zijn er ook
structurele crisissen.
Een structurele crisis is een lange periode van trage
economische groei, waarbij men er niet in slaagt
om de economische motor terug in gang te krijgen.
Hausse annuelle de la production manufacturière
Qu’est-cedesque
la crise économique?
Etats-Unis 1950-1998 (en %)
12
10
8
6
4
4,72
2.84
2
0
-2
-4
-6
-8
-10
-12
1950
1955
1960
1965
1970
moyenne de la période
1975
1980
1985
1990
1995
Wat is een economische crisis?
Ten aanzien van de periode 1950-1973, heeft de
periode die daarop volgt:
- minder sterke globale groei (2,84% i.p.v. 4,72%);
- zwaardere opeenvolgende conjucturele crisissen (24
financiële crisissen sinds 1971);
- een groei met meer horten en stoten;
- toenemende ongelijkheid;
- massieve schuldopbouw;
- grotere invoer en buitenlandse schuld.
Groeiende ongelijkheid
Evolution du coefficient Gini (inégalités de revenus)
aux Etats-Unis de 1967 à 2006
0,49
0,47
0,45
0,43
0,41
0,39
0,37
0,35
1967
1971
1975
1979
1983
1987
1991
1995
1999
2003
0 = égalité parfaite et 1 =une personne dispose de tous les revenus
Evolution des revenus réels des 20% les moins riches comparés
aux 5% les plus aisés aux Etats-Unis (1979=100)
L’historique de la crise
180
170
160
150
140
130
120
110
100
90
80
1967 1971 1975 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003
Premiers 20%
Top 5%
Source: Calculs à partir d’Emmanuel Saëz et Thomas Piketty.
Evolution de la part des salaires dans le PIB de l'Union
européenne (à 15), des Etats-Unis et du Japon 1981-2006 (en %)
L’historique de la crise
78
76
74
72
70
68
66
64
1981
1984
1987
1990
UE
1993
USA
1996
1999
Japon
Source: European Economy, Statistical Annex et AMECO.
2002
2005
PartL’historique
du pour-cent le plus
riche
dans le
de
la
crise
patrimoine des Etats-Unis (en %)
45,0
40,0
35,0
30,0
25,0
20,0
15,030,4
10,0
32,2
31,3
33,8
31,6
37,4
37,2
38,5
38,1
33,4
34,3
21,9
5,0
0,0
1958 1962 1969 1972 1976 1983 1989 1992 1995 1998 2001 2004
Source: Calculs à partir d’Edward Wolff.
Evolution de la part du pour-cent le plus riche dans le total des
revenus américains (y compris gains de capital) 1917-2005 (en %)
L’historique de la crise
25
20
15
10
5
1944
1981
0
1917 1925 1933 1941 1949 1957 1965 1973 1981 1989 1997 2005
Source: Calculs à partir d’Emmanuel Saëz et Thomas Piketty.
Groeiende schuldenlast
Evolution de la dette américaine rapportée
au PIB américain 1950-2006 (en %)
220
200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Total
Etat
Ménages
Firmes
Evolution du rapport Dettes des ménages/PIB
aux Etats-Unis de 1950 à 2006 (en %)
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
1950
1955
1960
1965
1970
1975
Dettes
1980
1985
1990
1995
2000
Hypothèques
Source: Calculs à partir de FED, Flow of Funds Account of the US.
2005
Massieve invoer en schuld aan het
buitenland
Répartition de la structure productive des Etats-Unis entre
production manufacturière domestique et importations (en %)
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
1960
1965
1970
1975
1980
Etats-Unis
1985
1990
Importations
1995
2000
2005
Evolution de la balance courante des Etats-Unis 1991-2006
(en milliards de dollars)
0
-100
-200
-300
-400
-500
-600
-700
-800
-900
1991
Source: BEA.
1993
1995
1997
1999
2001
2003
2005
Evolution de la balance en capital des Etats-Unis 1991-2006
(en milliards de dollars)
800
700
600
500
400
300
200
100
0
1991
Source: BEA.
1993
1995
1997
1999
2001
2003
2005
Evolution des avoirs nets des Etats-Unis de 1970 à 2007
(en milliards de dollars)
1.000
500
0
-500
-1.000
-1.500
-2.000
-2.500
-3.000
1970 1973 1976 1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2000 2003 2006
Source: Calculs à partir de Survey of Current Business.
Rapport Epargne nette/PIB aux Etats-Unis de 1950 à 2007 (en %)
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
-1
1950
1955
1960
1965
1970
1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
Source: Calculs sur base de Federal Reserve, Flow of Funds Accounts.
Wat is een economische crisis?
Gemiddelde jaarlijkse groei van de vijf grootmachten
per periode tussen 1850 en 2003 (in %)
1850- 1873- 1895- 1919- 1950- 19731873 1895 1913 1939 1973 2003
USA
4,31
3,78
4,02
1,84
3,93
2,94
Japan
Duitsland
0,84
2,66
2,38
3,57
9,29
2,62
2,23
2,42
3,17
4,46
5,68
1,72
UK
2,36
1,83
1,85
1,42
2,93
2,15
Frankrijk
0,99
1,59
1,90
3,11
5,05
2,20
Source: Angus Maddison.
Hausse annuelle de la production manufacturière
Qu’est-cedesque
la crise économique?
Etats-Unis 1950-1998 (en %)
12
10
8
6
4
4,72
2.84
2
0
-2
-4
-6
-8
-10
-12
1950
1955
1960
1965
1970
1975
Gemiddelde over de periode
1980
1985
1990
1995
Wat is een economische crisis?
Ten aanzien van de periode 1950-1973, heeft de
periode die daarop volgt:
- minder sterke globale groei (2,84% i.p.v. 4,72%);
- zwaardere opeenvolgende conjucturele crisissen (24
financiële crisissen sinds 1971);
- een groei met meer horten en stoten;
- toenemende ongelijkheid;
- massieve schuldopbouw;
- grote invoer en buitenlandse schuld;
-> structurele crisis lijkt aanwezig
Twee volgende vragen:
Wat is het verloop van een
crisis?
Wat zijn de diepere oorzaken
van een crisis?