Lexicon - besafe.be

Aanmelding
Fase van het bemiddelingsproces waarbij één van de bij een conflict betrokken partijen of een
doorverwijzende dienst contact opneemt met de bemiddelingsdienst om het bestaan van een conflict aan te
melden.
Actief luisteren
Niet alleen luisteren naar wat de ander tegen je zegt maar ook duidelijk laten merken dat je luistert en
tegelijkertijd aanmoedigen om verder te praten.
ADR (Alternative Dispute Resolution)
Beweging ontstaan in de jaren 70, gericht op het gebruiken van alternatieve methodes voor het oplossen
van conflicten. De drie voornaamste wijzen zijn: de bemiddeling, de verzoening en de arbitrage.
.Arbitrage
Instelling waarbij een derde, de zogenaamde ‘arbiter’ het geschil regelt dat twee of meer partijen tegenover
elkaar stelt, door de rechtsprekende taak uit te oefenen die hem door deze partijen werd toevertrouwd.
De arbiter beslecht het geschil en spreekt recht zoals de rechter, maar zijn gezag berust op een
overeenkomst.
Hij onderscheidt zich hierbij van de bemiddelaar die zelf nooit het geschil beslecht maar enkel de partijen
begeleidt in het vinden van een voor allen aanvaardbare oplossing.
Autonomie
Principe van de bemiddeling dat waarborgt dat de partijen zelf tot een oplossing moeten komen. De
bemiddelaar begeleidt hen bij de gesprekken, maar probeert de partijen niet te beïnvloeden en neemt geen
beslissingen. De rol van de bemiddelaar beperkt zich tot het structureren van het gesprek.
Behoefte
Diepere strevingen in ons, die vaak onbewust en niet concreet zijn. Het gaat steeds om een situatie,
die gerealiseerd moet worden.
Bemiddelaar
Externe, onafhankelijke en onpartijdige derde, facilitator die de partijen helpt te communiceren en met
elkaar te praten om een oplossing voor hun geschil te vinden.
Bemiddeling
Methodologie waarbij twee bij een conflict betrokken partijen een beroep doen op een neutrale,
onafhankelijke en onpartijdige derde (de bemiddelaar) om te proberen een oplossing voor hun geschil te
vinden en de sociale band die door het conflict is verbroken, te herstellen.
Bemiddelingsakkoord
Mogelijke fase van een bemiddeling waarbij de oplossing die de partijen voor hun geschil hebben
gevonden, op schrift wordt gesteld.
Het is belangrijk om eraan te herinneren dat de bemiddeling op volkomen vrijwillige basis gebeurt en de
partijen autonoom beslissen om de aangenomen oplossingen al dan niet schriftelijk vast te leggen.
Bemiddelingsgesprek
Bemiddelingsgesprek onder leiding van de bemiddelaar waarbij de partijen op neutraal terrein samengebracht worden om een gesprek te voeren over het bestaande conflict. Gedurende het onderhoud, waakt
de bemiddelaar er te allen tijde over dat hij zijn onpartijdigheid bewaart. Daarnaast dient hij de partijen te
stimuleren om met elkaar te praten zonder zelf het gesprek te sturen, zodat zij terug met elkaar in contact
komen en oplossingen vinden voor het geschil.
Bemiddelingshouding
Methode die erin bestaat om een bemiddelingsreflex te ontwikkelen en om de waarden ervan toe te passen
door een houding van actief luisteren, van empathie en van openheid aan te nemen om de kwaliteit van de
relatie ten aanzien van de naaste omgeving te versterken.
.
Betrokken partijen
Partijen die in conflict leven en aan de hand van een bemiddeling tot een oplossing wensen te komen
Burenconflict
Conflictsituatie waarvan de oorzaak vaak terug te brengen is tot een diversiteit in de referentiekaders. Als
gevolg hiervan redeneren verschillende mensen op een andere manier en stellen zij andere gedragingen.
De handelingen van de ene kunnen zodoende onbegrijpelijk en zelf storend zijn voor de ander.
Daar waar er geen communicatie tussen deze mensen bestaat waardoor zij elkaars denken en handelen
kunnen verklaren leidt dit onvermijdelijk tot conflict.
Buurtbemiddeling
Bemiddelingsvorm
waar
een
professionele
of
vrijwillige
bemiddelaar
bemiddelt
tussen
buren,
buurtbewoners of buurtgebruikers die in onderling conflict leven. Het bestaan van een dergelijke methodiek
op lokaal vlak kan bijdragen tot:
-
Het voorkomen, temporiseren en neutraliseren van conflicten door de partijen te helpen om een
positievere, constructievere en objectievere houding aan te nemen ten opzichte van de problemen
die zij ondervinden. Zij worden tevens geholpen om mogelijke oplossingen voor het conflict uit te
werken;
-
Het versterken van de sociale cohesie en de leefbaarheid van buurten
-
Het ontlasten van politie en justitie door een alternatieve afhandeling te bieden aan problemen die
voor bemiddeling vatbaar zijn.
-
Het bevorderen van de burgerzin door de partijen te responsabiliseren ten aanzien van hun conflict
en de mogelijke oplossingen ervan.
.
Communicatie
Ingewikkeld, dynamisch en voortdurend veranderend proces, waarbij informatie wordt uitgewisseld en
boodschappen worden overgebracht tussen personen. Communicatie is de som van wat er wordt
gezegd en hoe het wordt gezegd.
Cultuur
Samenhangend geheel van gebruiken, gewoonten, opvattingen, waarden, normen en symbolen,
horend bij een sociale groep of gemeenschap, en de betekenis die de groep daaraan geeft in relatie
tot de sociale werkelijkheid.
Derde
Elke persoon die niet bij het geschil betrokken is, noch zelf, noch via een vertegenwoordiger, in
tegenstelling tot de partijen die er deel aan hebben.
Discriminatie
Het maken van onderscheid tussen sociale groepen op basis van vooroordelen e n stereotypen,
waarbij de eigen groep wordt bevoordeeld ten opzichte van de andere.
Distantiëring (afstand nemen)
Afstand nemen houdt in dat de professional die een onderhoud leidt, niet ingaat op hetgeen zijn
gesprekspartner meedeelt. Het gaat om het tonen van een begripvolle houding en begripvol gedrag,
zonder blijk te geven van een gevoel van sympathie of antipathie. Afstand nemen betekent geenszins
onverschilligheid, noch een houding van verwerpen, i.e. iets of iemand te verwerpen. Integendeel, in
bemiddeling maakt afstand nemen het mogelijk de betrokkenen te begeleiden. In bemiddeling vertaalt
distantiëring zich in de neutraliteit van de bemiddelaar met betrekking tot de oplossing en zijn
onpartijdigheid ten opzichte van de partijen die bij het conflict betrokken zijn.
Empathie
Vermogen om zich in een ander te verplaatsen en om zijn gevoelens en zijn emoties te voelen alsof men
deze andere persoon is.
Empowerment
Proces van versterking waardoor individuen en gemeenschappen greep krijgen op hun eige n situatie
en omgeving door een kritisch bewustzijn te ontwikkelen en participatie te bevorderen. Op
groepsniveau stimuleert het groepen om hun gemeenschap te verbeteren, te reageren op bedreiging
van hun Ievenskwaliteit en te participeren in de samenleving.
Etnocentrisme
A n d e r e c u l t u r e n b e o o r d e l e n a a n d e h a n d v a n d e wa a r d e n e n n o rm e n u i t d e eigen cultuur.
Hierdoor beoordeelt men de andere cultuur automatisch als minderwaardig aan de eigen cultuur.
Faciliterende werken
Houding waarbij de bemiddelaar de betrokken partijen informeert, de bemiddelingsprocedure begeleidt en
het onderhandelingsproces tussen de partijen in goede banen leidt.
Federale coördinator inzake buurtbemiddeling
De coördinator is een ervaren bemiddelaar die door de FOD Binnenlandse Zaken wordt belast met het
opvolgen en ondersteunen van het buurtbemiddelingsproject binnen de gemeente.
De coördinator kan op verzoek van de gemeente of op eigen initiatief:
-
De gemeente adviseren bij de uitwerking van een buurtbemiddelingsproject binnen het kader van
een integraal lokaal veiligheidsbeleid;
-
De gemeente adviseren bij de selectie van de vrijwilligers die voor het bemiddelingsaanbod van de
gemeente zullen zorgen;
-
De vergaderingen van de stuurgroep buurtbemiddeling bijwonen;
-
De vrijwilliger ondersteunen bij een bemiddelingsproces. Deze steun moet in de eerste plaats aan
de beginnende vrijwilligers worden toegekend;
-
Zich verzekeren dat de deelnemende projecten de vooropgestelde methodologie naleven;
-
Zich verzekeren dat de deelnemende projecten de vooropgestelde methodologie naleven.
Gemeentelijke coördinator inzake buurtbemiddeling
Persoon in de gemeente die instaat voor de vooruitgang van het bemiddelingsproces en die deorganisatie
en uitwerking van het project in de dagelijkse praktijk op zich neemt. De coördinator staat tevens in voor de
contacten met de directe en indirecte partners. Daarnaast kan de coördinator verantwoordelijk zijn voor de
intakegesprekken waarna hij de conflicten verwijst naar de eigenlijke bemiddelaar dan wel naar een andere
instantie.
Gerechtelijke bemiddeling
Proces waarbij de bemiddeling door een rechter wordt bevolen tijdens een procedure.
Herformulering
Techniek die door de bemiddelaar wordt gebruikt om aan de andere partij mee te delen wat werd begrepen
teneinde het gesprek te laten vooruitgaan, of om elementen af te sluiten die reeds besproken werden en de
aandacht te vestigen op de elementen waarover nog niet is gesproken.
Homologatie
Validatie van een bemiddelingsovereenkomst door de rechtbank van eerste aanleg die deze uitvoerbare
kracht geeft.
Indirecte bemiddeling
De bemiddelaar voert een gesprek met één partij en doet vervolgens hetzelfde met de andere partij,
desgevallend meerdere keren. Vermits het doel van de bemiddeling erin bestaat om de communicatie
tussen de partijen te herstellen, dient de bemiddelaar echter een directe bemiddeling voor te stellen zodra
het pad hiervoor geëffend is.
Informatie
Principe van de bemiddeling dat waarborgt dat alle partijen over dezelfde informatie moeten beschikken,
zodat iedereen goed geïnformeerd kan beslissen.
Dit wil zeggen dat partijen bereid moeten zijn om openlijk en eerlijk met elkaar te praten. Tijdens de
onderhandelingen moet alle noodzakelijke informatie op tafel komen.
Intakegesprek
Fase van het bemiddelingsproces waarin de bemiddelaar naar de problemen van de beide partijen luistert
en op basis van de ingewonnen informatie beslist of deze problematiek al dan niet geschikt is voor de
methodiek van buurtbemiddeling. Wanneer uit dit gesprek bijvoorbeeld blijkt dat er sprake is van een zwaar
psychisch probleem of van het gebruik van geweld, dan zal de bemiddelaar moeten oordelen dat
buurtbemiddeling niet de beste optie is. Hij kan de betrokken partijen in dit geval, mits hun toestemming,
naar een andere dienst of instantie door te verwijzen, bijvoorbeeld naar de politie of naar een
hulpverleningsinstelling.
Integratie
De samensmelting van verschillende bevolkingsgroepen in de maatschappij.
Interculturele communicatie
Communicatie tussen mensen of groepen van verschillende culturen, die vreemden voor elkaar zijn en
die zichzelf in culturele termen als verschillend van elkaar definiëren. Hun culturele identiteiten worden
impliciet of expliciet in de conversatie tot uiting gebracht.
Interculturele competentie
Het vermogen om op een adequate manier om te gaan met de belangrijkste uitdagingen van
interculturele
ontmoetingen:
het
cultuurverschil,
de
intergroepshouding
en
de
bijbehorende
spanningen.
Leernetwerk inzake buurtbemiddeling
Orgaan dat zowel vrijwilligers als professionele bemiddelaars samenbrengt om theoretische inzichten en
beste praktijken uit te wisselen.
Med-arb
Mediation-arbitrage is zoals zijn naam aangeeft, een procedure waarbij in de eerste plaats bemiddeld wordt
maar waar indien de bemiddeling niet slaagt tot arbitrage wordt overgegaan..
Meerpartijdigheid
Het vermogen om gebeurtenissen en processen vanuit verschillende standpunten en perspectieven te
bekijken.
Nazorg
Eindfase van het bemiddelingsproces waarbij de bemiddelaar na afloop van het proces contact opneemt
met de conflicterende partijen om te zien of de oplossing effectief wordt opgevolgd. Ook deze fase is echter
geenszins verplicht
Neutraliteit
Houding waarbij men zich niet-oordelend uitspreken over de inhoud van het bemiddeling. In bemiddeling
kenmerkt neutraliteit de positionering van de bemiddelaar ten opzichte van de door de partijen aanvaarde
oplossing. Neutraliteit onderscheidt zich van onpartijdigheid doordat dit laatste betrekking heeft op de
relatie tot de partijen, terwijl neutraliteit betrekking heeft op de aard en het type van de beslissing die een
einde aan het geschil heeft gesteld dat de partijen tegenover elkaar plaatste.
Normen
Concrete richtlijnen voor het handelen. Ze vormen de verbinding tussen de algemene waarden en de
concrete gedragingen. Het zijn opvattingen over hoe men zich wel of niet moet gedragen. Ze regelen het
dagelijks sociaal verkeer.
Onpartijdigheid
Afwezigheid van vooringenomenheid. Het begrip onpartijdigheid wordt over het algemeen geassocieerd
met neutraliteit, billijkheid, objectiviteit, rechtvaardigheidsgevoel. In bemiddeling impliceert onpartijdigheid
een houding van afstand ten opzichte van de waarden, de overtuigingen, de gangbare opvattingen en
vooroordelen. De bemiddelaar moet waakzaam zijn voor gevoelens die hij natuurlijkerwijs kan hebben ten
aanzien van een partij, zoals sympathie of antipathie. Met betrekking tot bemiddeling heeft onpartijdigheid
dus betrekking op de relatie van de bemiddelaar met de partijen.
Ontmijnen
Ervoor zorgen dat een conflict niet escaleert.
Polarisatie
Proces waarbij tegenstellingen versterkt worden.
Reddersdriehoek
Klassieke valkuil van het bemiddelingsproces waarbij. de ene partij een beschuldiging uit aan het adres van
de andere partij, die dan de rol va n slachtoffer op zich neemt. Een bemiddelaar dient niettemin
een neutrale houding aan te houden ten opzichte van beide partijen. Hij mag niet zelf het probleem
gaan oplossen en openlijk de verdediging opnemen van één van de partijen . Hij vervalt dan immers
in de rol van redder en beïnvloedt rechtsreeks de uitkomst van het bemiddelingsgesprek.
Schoolbemiddeling
Dispositief voor de preventie van schoolverzuim en geweld op school, ingevoerd door de Franse
Gemeenschap, dat als opdracht heeft om zich bezig te houden met de relationele problemen tussen
leerlingen, ouders van leerlingen en de personeelsleden, tussen de personeelsleden en leerlingen of
klassengroep, en dat optreedt op verzoek van de directie, een leraar, een opvoeder, een leerling en/of zijn
familie of van een externe dienst (CLB , hulpdienst voor de jeugd,…).
Schuldbemiddeling
Proces dat de schuldenaar (persoon die geld verschuldigd is) en zijn schuldeisers (persoon aan wie men
geld verschuldigd is) beoogt samen te brengen om tot een minnelijke schikking voor de terugbetaling van
de schulden te komen.
Sociale cohesie
Bindingskracht tussen de leden van een gemeenschap. Daar waar deze vroeger meestal op natuurlijke
wijze ontstond omdat vele mensen eenzelfde referentiekader deelden ( en dus sterk gelijkende
meningen bezaten en dezelfde handelingen stelden), moet deze vandaag de dag, vanwege de veelheid
aan referentiekaders, op continue wijze bewerkstelligd worden.
Sociale desintegratie
Het opheffen, uiteenvallen van de sociale cohesie.
Sociale invloed
De wijze waarop mensen beïnvloed worden door echte of vermeende druk van anderen.
Socialisatie
Het overnemen van waarden en normen van een bepaalde sociale groep.
Stereotypen
Vaste, veralgemeende opvattingen van een bepaalde sociale groep die positief of negatief kunnen zijn.
Strafbemiddeling
Proces dat de bij een strafprocedure betrokken partijen de mogelijkheid biedt om een beroep te doen op
een neutrale derde om in onderling overleg de relationele en materiële moeilijkheden te beheren die uit de
overtreding voortvloeien.
Het gaat om een communicatieruimte die in alle stadia van de procedure wordt aangereikt, en die,
naargelang de situaties, het volgende kan toelaten:
-
Informatie-uitwisselingen en/of het onderhandelen over persoonlijke verbintenissen, om te zorgen voor
opheldering en geruststelling;
-
De onderhandeling over een vorm van herstel of schadevergoeding;
-
De uitdrukking van emoties in geval van ernstige feiten waar het herstel in strikte zin ondenkbaar of
ontoereikend is.
Deze bemiddelingssoort wordt geregeld bij de wet van 22 juni 2005 tot invoering van bepalingen inzake de
bemiddeling in de Voorafgaande Titel van het Wetboek van strafvordering en het Wetboek van
strafvordering. Zij onderscheidt zich van art. 216 ter van het WSV, omdat zij geen alternatief voor
vervolging vormt.
Stuurgroep
Groep van personen die de ontwikkeling, uitvoering en evaluatie van het lokaal bemiddelingsproject van
nabij opvolgt. Dit teneinde het project indien nodig bij te sturen. Het bestaan van een stuurgroep versterkt
tevens de banden met directe en indirecte partners.
Veralgemeend initiatiefrecht
Principe van bemiddeling dat waarborgt dat iedereen buurtconflicten kan melden, op voorwaarde dat
hierover transparantie is naar de partijen. Partijen wiens conflict wordt aangemeld voor bemiddeling,
hebben het recht te weten dat zij zijn doorverwezen en door wie.
Vertrouwelijkheid
Verplichting inherent aan het bemiddelingsproces dat garandeert dat de uitgewisselde informatie niet aan
derden mag worden doorgegeven tenzij beide partijen hier expliciet om verzoeken.
Vooroordelen
Oordelen die men vormt alvorens een groep of individu te kennen. De term wordt meestal gebruikt om
negatieve gevoelens ten opzichte van een bepaalde sociale groep te beschrijven .
Vrijwilliger
Persoon die onbezoldigd dienstactiviteit uitoefent binnen een organisatie. Voor de uitgebreide wettelijke
definitie verwijzen wij u door naar de Wet van 3 juli 2005.
Vrijwilligheid
Principe van de bemiddeling dat waarborgt dat de partijen ten allen tijde meester blijven over
bemiddelingsproces en steeds de bemiddeling kan stopzetten.
Waarden
Achterliggende idealen en motieven voor de normen. Het zijn de motieven en idealen waarop de
concrete normen gebaseerd zijn.