select - Full•Finance

select
groei, durfkapitaal & bedrijfsovername
nieuws
AwARDs
FinAnCieRinG
mARktsCAn
Kopersmarkt
Er zijn op dit momEnt tientallen accountantskantoren
die zich te koop aanbieden. Maar het aantal jagers is
steeds schaarser. Met alle gevolgen voor de prijs. ‘De
goodwill kan maar een kant op. En dat is omlaag.’
W
ij worden regelmatig benaderd door potentiële verkopers. Dat is een constante.’
Koert van der Bij is lid van de raad van
bestuur van Alfa Accountants en Adviseurs, dat 28 accountantsvestigingen telt,
gericht op het midden- en kleinbedrijf en
de agrarische sector. Alfa Accountants is
een geïnteresseerde partij in de fusie- en
overnamemarkt voor accountantskantoren. Van der Bij: ‘Wij streven naar omzetgroei. In deze krimpende markt, betekent
dat dat je een enkele keer een overname
zal moeten doen. Voor overnames hebben
wij een vast jaarlijks budget. Wij doen er
één, maximaal twee per jaar. En er zijn jaren dat ook wel eens de hand op de knip
houden.’
Synergievoordelen
Afgelopen jaar kocht Alfa Accountants
twee branchegenoten: in juli nam het bedrijf het in de transportsector gespecialiseerde netwerk van SCT Accountants
over en in november het in de automotive-branche gespecialiseerde AADAF
Registeraccountants uit Nieuwegein. Met
de verkoop van SCT Accountants loste directeur Dick van Barreveld een eigen
probleem op. Van Barreveld: ‘Omdat wij
worstelden met de bedrijfsopvolging,
hebben we met meerdere accountantskantoren gesproken. Dat beviel me niet
overal even goed, maar bij Alfa proefde ik
meteen dezelfde mentaliteit: niet zeuren,
maar werken.’ Volgens Van Barreveld,
die dit voorjaar met pensioen gaat, is het
bedrijf in goede handen. ‘We spreken de-
18 | brookz | maart/april 2015
zelfde taal.’
De betaalde overnameprijs maakt Alfa
niet bekend; wel is duidelijk dat de koper
kostenbesparingen heeft kunnen doen
met beide deals. Na de overname van SCT
Accountants werd de huur van de vijf
kantoren opgezegd. Die zet herhaalde
Alfa Accountants met de overname van
AADAF: de Nieuwegeinse registeraccountants zijn verhuisd naar de bestaande Alfa-kantoren in IJsselstein en Nijkerk. Hun bureaus mochten dan
vervangbaar zijn, de werknemers zijn dan
niet, benadrukt Van der Bij: ‘Wij maken 4
procent minder omzet als vijf jaar geleden, maar met 10 procent minder mensen. Daardoor, en doordat meer mensen
thuis werken, hebben wij soms lege plekken op onze kantoren. Belangrijk voor
een overname is dat de bedrijfscultuur
van een overnamekandidaat bij ons past.
Dat de mensen aan kunnen sluiten bij
onze mensen.’ Dat levert bovendien andere synergievoordelen op: ‘Onze kosten
zijn lager omdat we goedkoop inkopen
met 28 kantoren en onze ruimte efficiënter benutten. Als die effecten met een
overname haalbaar zijn, kun je tot zaken
komen.’
Maar voor het welslagen van een deal is
de kwaliteit van de klantenkring nog wel
het belangrijkste, benadrukt Van der Bij.
‘De over te nemen partij moet een fatsoenlijk rendement maken.’ Omdat de
accountancymarkt al decennia lang verzadigd is, staan de klantrelaties bij overnameonderhandelingen het hoogst op de
agenda. Wie erop uit is om omzet te ko-
pen, wil dat de bijbehorende klanten ook
na de overname loyaal zijn.
Krimpmarkt
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek krimpt de markt sinds 2009 met
jaarlijks enkele procenten – in 2014 nog
met 0,7 procent. Met de aaneengesloten
daling van de afgelopen vijf jaren bevindt
de marktomvang overigens nog altijd op
het niveau van begin 2008. Tegelijk is er
sprake van een grote druk op de tarieven.
Dat geldt vooral voor financiële audits:
Het huidige uurtarief voor auditdiensten
ligt 7 procent lager dan in 2010.
Het jaarlijkse rapport Trends in accountancy van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) geeft
in zijn laatste editie (2013) aan dat het
aantal fusies en overnames sinds 2011
dalende is. Maar dat betreft alleen de
publiek gemaakte deals – slechts het
puntje van de ijsberg. Zegt Arjen Schutte,
die als fusie- en overnameadvies voor
Full Finance gespecialiseerd is in de accountancy: ‘Er is veel meer beweging in
de markt dan alleen die enkele tientallen
transacties. Wij helpen nu een kantoor
verkopen in het zuiden van het land met
een man of acht op de loonlijst. Daar reageren kopers op met een loonlijst vanaf
25 mensen. Dat soort transacties zul je
minder gauw in de media tegenkomen.
En dan heb je nog de transacties die met
het uittreden en toetreden van partners
gemoeid gaan.’
Volgens Schutte is de markt niettemin
stabiel. ‘We kunnen niet zeggen dat de
tekst peter rikhof
q&A
‘Wij financieren alle overnames uit onze eigen kasstroom.’
markt aantrekt. Ja, we merken dat verkopers actiever de markt betreden, maar
kopers zijn juist terughoudender.’ Volgens Schutte zijn de prijzen die voor accountancyfirma’s betaald worden, de afgelopen vier jaar gedaald. ‘In het
positiefste geval is de bodem nu bereikt.’
Voor een accountantskantoor ligt de
prijs volgens Schutte tussen drie tiende
van en één maal de jaaromzet. ‘Voor een
overnameprijs van een volle jaaromzet,
moet een te verkopen kantoor wel goed
renderend zijn. Het risico dat klanten
vertrekken als gevolg van de overname
moet bovendien klein zijn.’ Maar tegenwoordig komt het vaker voor dat een kantoor dat zichzelf in de aanbieding heeft
gezet er niet zo royaal voorstaat. Schutte:
‘Veel verkopers hebben een te optimistisch beeld van de vraagprijs die ze denken te kunnen verzilveren. Ze denken dat
een verkoop niet zo moeilijk tot stand te
brengen is. Wij moeten geregeld partijen
met de realiteit confronteren.’
Ondernemers gezocht
Die realiteit is dat accountancyondernemers moeten leren innoveren. Schutte:
‘Vroeger had je als vennoot een kantoor
en was het zeker dat je elk jaar opdrachten had, altijd wel een beetje kon groeien
en je tarieven een paar euro kon ophogen.
Nu kan dat niet meer. Nu moet je vanwege de automatisering van processen en de
overcapaciteit aan personeel ineens mensen ontslaan en andere bedrijfsmodellen
ontwikkelen. Je moet, kortom, ondernemer zijn om te overleven. Dat zijn de
meeste partners niet gewend.’ Veel van
deze klassieke eigenaars zijn volgens
Schutte nu sneller bereid hun onderneming te verkopen of te fuseren. ‘Wat wij
ook vaak tegenkomen zijn vennootschappen waarvan één partner wel onderne-
mer is en de rest niet. Als die uittreedt om
te pensioneren, dan zijn de resterende
vennoten sneller bereid om een fusie met
een branchegenoot aan te gaan.’
Het probleem? Er zijn minder kopers.
Dat merkt ook Van der Bij, die voor Alfa
Accountants op dit moment met twee
overnamekandidaten in gesprek is. Van
der Bij: ‘Dat het aantal kopers afneemt,
heeft met de financiering te maken. Banken zijn steeds minder geneigd om overnames te financieren in deze markt. Wij
financieren onze overnames uit onze eigen kasstroom.’
Besmette goodwill
Volgens Han Mesters, als sectorbankier
bij ABN Amro gespecialiseerd in de zakelijke dienstverlening, is dat niet vreemd.
‘Als bank vinden wij de financiering van
goodwill die verkopers willen verzilveren
een bezwaar.’ Voor Mesters is goodwill in
maart/april 2015 | brookz | 19
select
groei, durfkapitaal & bedrijfsovername
nieuws
Omzetontwikkeling accountancybranche 2010-2014
0
2010
2011
2012
AwARDs
FinAnCieRinG
mARktsCAn
Accountancybranche: bedrijven
naar aantallen werknemers (2014)
2013
2014
>20
10-20
5-10
-0,2
3-5
-0,4
-0,6
2
-0,8
-1
-1,2
1
Bron: FullFinance.nl
-1,4
-1,6
-1,8
Aantal werkzame personen
Omzetdaling in procenten
de hele zakelijke dienstverlening een ‘besmet begrip’ geworden. Mesters: ‘Het is
een piramidespel. Je betaalt voor de omzet van voorgaande jaren, zonder dat daar
een garantie voor eenzelfde toekomstperspectief tegenover staat. Als bank zeggen
wij over de financiering van goodwill:
nee, tenzij. Tenzij bedrijven in hun businessplan kunnen aantonen dat ze toekomstbestendig zijn, financieren wij niet.’
In het meest recente rapport van ABN
Amro over de Accountancy-markt, tekent
Mesters op dat het aantal kleine kantoren
in deze markt in de afgelopen vijf jaar is
gestegen. Was het aantal zelfstandige accountants in 2007 nog goed voor 72 procent van de markt, in 2013 was dat percentage gestegen tot 78 procent.
Zal die groei in ondernemerschap op
termijn effect hebben op de fusie- en
overnamemarkt? Mesters hoopt van wel,
maar voorziet niet dat de nieuwkomers
massaal gaan bieden op bestaande kantoren. ‘Het gaat bij deze groei vooral om
eenpitters. Veel jongere accountants die
geen zin meer hebben in een traditionele
carrière door de interne piramide van een
kantoor te bestijgen, zijn de afgelopen jaren voor zichzelf begonnen.’ Toch is er
ook sprake van een groei van het aantal
kleinbedrijven. Het CBS onderstreept
dat: Nederland telde vorig jaar 30.000
accountantsbedrijven, 19 procent meer
dan in 2009. De grootste groei kwam
voort uit het segment van bedrijven met
minder dan 10 werknemers. Mesters:
20 | brookz | maart/april 2015
‘Vaak zijn dat projectorganisaties, of tijdelijke bundelingen van enkele zzp’ers
die zich als groep voor een klant inzetten.
Die concurreren wel met traditionele
kantoren, maar zullen niet actief worden
op de overnamemarkt.’ Als mogelijke
prooi zijn dergelijke projectorganisaties
ook lastig in te passen. Mesters: ‘Alleen al
voor franchiseorganisaties is het uitdagend om te bepalen wat een passende
waardering is. Dat geldt al helemaal voor
projectorganisaties.’
Economisch herstel
Volgens Mesters zijn dit allemaal factoren
die waarde van goodwill uithollen. Nog
zo’n factor is de groei van het aantal boekhoudersbedrijven die onder bijzonder beheer liggen bij de bank. Mesters: ‘De balanspost dubieuze debiteuren is bij veel
kantoren zorgwekkend. Veel accounancy’s hebben hun eigen huis niet op orde.
Ik denk dat de druk op de marge in deze
markt blijft toenemen en de multiple die
kopers bereid zijn te betalen als gevolg
daarvan verder zal dalen. Een zekere
goodwill zal altijd wel betaald worden,
maar er is maar één richting die die opgaat: omlaag.’
Kan het economisch herstel nog effect
hebben op de fusie- en overnamemarkt?
Mesters: ‘Dat is de grote vraag. Ik ben
pessimist. Ik denk dat een conjunctureel
herstel de onderliggende disruptie van de
markt door de automatisering van processen kan maskeren. Dat kan een vals
gevoel van hoop geven aan accountantsondernemers die nog jaren vooruit denken te kunnen met hun huidige businessmodel.’ Schutte is voorzichtig: ‘Naarmate
het beter gaat met de economie neemt in
het algemeen de koopbereidheid toe.
Voor het doen van investeringen is vertrouwen nodig. Of dat toeneemt in de accountancy? Ik merk er niets van. Het
blijft stabiel in de fusie en overnamemarkt.’
Recente fusies & overnames
Fusie: Van Duijnhoven Accountants,
Van den Berg-Diesveld administraties
en belastingadvies, FDF accountancy, belasting- en organisatieadvies
en Van der Scheer & Meijers,
administratie- en belastingdeskundigen, alle vier uit Uden zijn per 1
januari 2015 gefuseerd tot 3B
adviseurs & accountants.
Overname: All Round Accountancy
uit Hellevoetsluis is per 1 januari 2015
overgenomen door DRV Accountants
& Adviseurs.
Overname: Berndsen Van de Beek
uit Putten is op 1 januari 2015
overgenomen door accon avm
adviseurs en accountants.
Overname: AFM Consultancy uit
Alkmaar is per 1 januari 2015
overgenomen door Phidra Accountants & Adviseurs uit Haarlem.
Bron: FullFinance.nl
q&A