Magneten ontdekset

Magneten ontdekset - Ref. LAEE512
Wat je met magneten kan doen:
Waarom hechten deze spijkers zich aan deze staaf? Ze zijn niet gelijmd en je zou verwachten dat ze
naar beneden vallen. Ze hechten zich aan de staaf omdat deze magnetisch is.
Een magneet is een stuk metaal dat een ander metalen deel kan aantrekken. De twee hechten zich aan
elkaar.
De meeste magneten zijn gemaakt van ijzer of staal. Sommige van kobalt of nikkel. De enige metalen
die een magneet aantrekt zijn ijzer, staal, kobalt en nikkel.
Je kan dus met een magneet spijkers, paperclips of naalden oppikken met een magneet. Omdat deze
van magnetische metalen gemaakt zijn.
Je kan magneten ook bevestigen op een koelkastdeur en er boodschapjes tussen klemmen.
Maar een magneet kan geen houten stokje, een rubberen bal of een plastic dobbelsteen aantrekken..
De magneet blijft ook niet kleven aan een gepleisterde muur. In deze materialen zitten immers geen
magnetische metalen.
Er bestaan magneten in allerlei vormen. Sommige magneten zijn in staafvorm of in schijven en
sommige hebben een fantasievorm. Misschien heb je al eens een hoefijzermagneet gezien.
Maar ongeacht de vorm, een magneet heeft 2 polen: noord en zuid.
Plaats de noordpool van een staafmagneet tegen de zuidpool van een andere staafmagneet. Wat
gebeurt er? De magneten trekken elkaar aan en hechten zich aan elkaar.
Warmeer we een van beide magneten omdraaien stoten beide zich van elkaar af.
Nog een voorbeeldje: hang een magneet aan een touwtje. Hou een andere magneet in je hand en breng
deze bij de hangende magneet. Wat gebeurt er? Wat gebeurt er wanneer je een van beide magneten
omdraait?
De naald van een zakkompas is een magneet.
Een piloot gebruikt een kompas om te zien of zijn vliegtuig in de juiste richting vliegt. Net zoals een
kapitein op een schip.
De wijzer van een kompas wijst altijd naar het noorden. Waarom? De aarde zelf is een reusachtige
magneet. Zoals elke magneet heeft de aarde een noord-, en een zuidpool.
De magnetische noordpool van de aarde trekt steeds de wijzer van het kompas aan. Probeer eens je
zakkompas in een andere richting te draaien.. .De naald blijft naar het noorden wijzen.
Sommige magneten kan je af-, of aanzetten.
Wanneer electrische stroom door een draad gaat, dan wordt ijzer, omwikkeld door deze draad, een
magneet - een electromagneet.
Een kraan voorzien van een electromagneet kan zware stukken metaal oppikken. Door de stroom uit te
schakelen kan de kraanman dit metaal op een andere plaats deponeren.
Magneten worden vaak in huis gebruikt. Dankzij magneten werkt je TV, je videotoestel...
Magneten ontdekset - gebruikssuggesties
Ref. LAEE512
Experiment 1
Kinderen ontdekken waarom magneten sommige voorwerpen aantrekken en andere niet.
Verzamel diverse voorwerpen uit de onmiddellijke omgeving en laat kinderen voorspellen welke
magnetisch zijn en welke niet.
Laat ze vervolgens d.m.v. magneten ervaren of de voorspelling correct is en welke voorwerpen
inderdaad aangetrokken worden. De kinderen sorteren de voorwerpen in een categorie "magnetisch" of
niet-magnetisch.
onderzoek de categorie "magnetisch"...: waarom worden deze voorwerpen aangetrokken door de
magneten? De kinderen ontdekken dat ze staal of ijzer bevatten.
Kunnen ze zelf, op zicht, voorspellen of een voorwerp magnetisch is ?
Experiment 2 - magneten in water
-
Experimenteer eerst zonder water: plaats wat paperclips of magnetische schijfjes in het plastic
bakje.
Deze voorwerpen worden door de magneet aangetrokken.
-
Vul het bakje vervolgens met water en vraag of de aantrekkingskracht van de magneet ook onder
water werkt. Wat gebeurt er? Gebruik ook verschillende types van magneten. Wat is het
resultaat? Zijn bv. alle magneten even krachtig? Waarom moet je sommige magneten dieper in
het water stoppen dan andere?
Experiment 3 - De kracht van magneten
Onderzoek of magneten ook werken doorheen een voorwerp.
Plaats paperclips of magnetische schijfjes op tafel en bedek met een blad papier. Voorspel of de
magneten ook doorheen papier aantrekken. Doe de test met verschillende magneten.
Trekken magneten ook deze voorwerpen aan wanneer ze in het plastic bakje liggen en de magneet aan
de buitenzijde geplaatst wordt?
Experiment 4 - schattenjacht
-
Ontdek verborgen voorwerpen d.m.v. magneten.
Een magneet trekt metalen aan die verborgen zijn onder zand: verberg voorwerpen - niet al te diep - in
het zand. Laat de kinderen deze opsporen met een magneet.
Sommige voorwerpen werden niet aangetrokken door de magneet. Vergelijk de materialen.
Experiment 5 - ijzervijlsel
Een magneet trekt ijzervijlsel aan doorheen een dunne plasticlaag.
De plastic doosjes bevatten een mengsel van zand en kleine fragmenten ijzer, ijzervijlsel.
Vraag de kinderen wat de reactie zal zijn als een magneet dichtbij het doosje gehouden wordt.
Doe de proef door een magneet traag langsheen de wand van het doosje te glijden. Waarom wordt het
ijzer samengebracht door de magneet?
Schud het doosje weer en plaats een ronde magneet op de buitenzijde. Wat gebeurt er als we de magneet
ter plaatse houden en het doosje weer schudden?
Herhaal de oefening. Zet het doosje op tafel en verwijder traag de magneet. Wat is het resultaat?
Experiment 6 - de kracht van magneten
Ontdek of grote magneten sterker zijn dan kleine. De grootte van de magneet heeft geen verband
met de kracht.
Laat kinderen voorspellen welke magneten de krachtigste zijn. Leg een magnetische knikker op de tafel
en gebruik een magnetisch handvat om dit op te pikken. Idem met een tweede knikker die zich hecht aan
de eerste. Maak een ketting tot de magnetische kracht onvoldoende is om alle knikkers te laten hechten.
Hoeveel knikkers in het totaal? Hoeveel knikkers hechten zich aan andere magneten? Welke magneet is
de krachtigste?
Nog een testje: hecht een paperclip aan een magneet. Kan je met een andere magneet de clip weghalen
van de eerste magneet? Welke van beide magneten is de sterkste?
Experiment 7 - Trekken tegengestelde polen elkaar aan?
-
tegengestelde polen trekken elkaar aan, gelijke polen stoten af.
Toon een staafmagneet. Net als de aarde heeft elke magneet twee plaatsen waar de magnetische kracht
het sterkst is: noord en zuid. Deze zijn tegengesteld, net als warm en koud/ dag en nacht / blij en
droevig...
Plaats twee staafmagneten op tafel met de noordpool van de ene tegenover de zuidpool van de andere.
Probeer beide polen samen te brengen. Wat gebeurt er? Laat de kinderen voorspellen wat de reactie is
indien 2 N-polen samengevoegd worden...
Waar zijn de polen van andere magneten? Bij een magnetisch handvat, hoefijzermagneet, ringmagneet,
magnetische knikkers.. .Hoe kunnen we dat ontdekken?
Experiment 8 - Ringmagneten
-
Hoe magneten op elkaar reageren: aantrekken en afstoten van polen. Gebruik 2 sets
ringmagneten
Toon de ringmagneten en laat de kinderen de polen bepalen .
Plaats een ringmagneet op de standaard. Afhankelijk van de poolrichting zal de magneet aangetrokken
of afgestoten worden. Idem wanneer een tweede magneet toegevoegd wordt. Laat de kinderen
experimenteren met de vier magneten tot ze alien zweven. Bespreek het verschijnsel aantrekken en
afstoten. Kan je meer dan 4 zwevende magneten op de standaard bevestigen?
Experiment 9 - de aarde is als een reusachtige magneet
De naald van een kompas wijst steeds in de richting van polen van de aarde.
Laat de kinderen vaststellen dat de naald van een kompas steeds in dezelfde richting wijst, ongeacht in
welke positie ze dit houden, recht of omgekeerd....
Leg uit dat de naald van een kompas een magneet is, net als de aarde. De noordpool van de aarde trekt
de magnetische naald van het kompas aan zodat deze steeds in dezelfde richting wijst.
Hoe kan een kompas dienen om de juiste richting te vinden? Draai het kompas tot "N" gelijk staat met
de naald. De andere aanduidingen op het kompas geven Z/W/O aan. Laat de kinderen het zuiden
aanwijzen....
Experiment 10 - kan je een kompas in verwarring brengen?
Een magneet werkt in op de naald van een kompas: stel een kompas juist in zodat N gelijk staat met de
wijzer. Breng een magneet bij het kompas. Wat gebeurt er? Vanaf welke afstand heeft de magneet
invloed op het kompas? De ruimte waarbinnen de magnetische kracht werkzaam is heet magnetisch
veld. Welke magneet uit de set heeft het grootste magnetisch veld?