Getijdekreek Regio - Provincie Utrecht

Eenheidsbeschrijving van een getijdekreek
Getijdekreek
Rivierkleigebied
In het westen van de provincie Utrecht staat het rivierwater onder invloed van
de getijdenwerking van de zee. Hierdoor zijn er langs de Lek getijdekreken
met getijdenaanwas aanwezig. Deze komen voor in de uiterwaard van de
rivier. Een uiterwaard is het gebied langs de rivier tussen de zomerdijk en de
winterdijk. Door de bedijkingen kon bij hoge waterstanden de invloed van het
rivierwater niet verder reiken dan het gebied tussen de winterdijken: de
uiterwaarden. Binnen de winterdijken heeft de rivier tot op zekere hoogte nog
vrij spel bij hoog water. Binnen de uiterwaarden is daardoor een
verscheidenheid aan fenomenen te zien, die samenhangt met actieve
rivierprocessen. Een speciaal voorbeeld hiervan is het voorkomen van een
zandplaat in de uiterwaarden. Deze zandplaat is gevormd door de rivier,
doordat vooral na rivierversmallingen (meestal na een bocht), zand kan
worden afgezet. Dit resulteerde in een zandplaat, die de rivier scheidde in een
hoofdgeul en een nevengeul. In deze nevengeul is in de Lek de invloed van het
getij goed merkbaar, deze nevengeul is daardoor een getijdekreek. Bij hoog
water kan hier zand en klei in worden afgezet.
Landschapsvormen: Een getijdekreek valt bij eb voor het grootste gedeelte droog. Bij vloed wordt
zand en klei afgezet waardoor de kreek langzaam kan dichtslibben. De kreek
heeft steile oevers en een grillig verloop.
Holoceen: Getijdenkreken in de provincie Utrecht komen voor in samenhang
Ouderdom:
met het huidige riviersysteem wat sinds het begin van het Holoceen (10.000
jaar geleden) voorkomt. Uiterwaarden komen voor sinds het beging van de
bedijking vanaf de tiende eeuw tot heden.
Uiterwaarden (het omliggende land rond de getijdekreken) bevatten
Bodem:
ooivaaggronden en poldervaaggronden. Vaaggronden zijn minerale gronden,
het zijn over het algemeen jonge, weinig ontwikkelde gronden waarin de
verschillende bodemvormende processen nog weinig invloed hebben gehad.
De getijdekreken zelf zijn watervoerend waarbij zand en klei wordt afgezet op
de bodem.
Getijdekreken met bijbehorende processen komen nog voor zolang een
Actuele processen:
getijdekreek niet verland is en de invloed van het getij nog merkbaar is langs
de Lek. Hierbij moeten de kreken droogvallen bij eb, waarbij zand en klei
wordt afgezet en moeten de kreken opengehouden worden met het stromende
water door vloed.
Zie gebiedsbeschrijving voor meer informatie over het beheer.
Beheer:
In de provincie Utrecht komt een getijdekreek voor bij schiereiland De Bol. In
Schoolvoorbeeld:
deze kreek (De Binnenlek) is de invloed van het getij goed zichtbaar.
Naam:
Regio:
Ontstaanswijze:
Schiereiland De Bol en De Binnenlek, een getijdekreek waar door getijdenwerking sedimentatie plaats
kan vinden. Op de lichter gekleurde plekken langs de getijdekreek vindt aanwas van rivierafzettingen
plaats tijdens de eb- en vloedbewegingen van de rivier. Op de achtergrond de cope-ontginningen in de
Lopikerwaard. Locatie: ten zuiden van Cabauw en Lopik.
De getijdekreek langs de Binnenlek bij eb, gezien vanaf de winterdijk langs de Lek. Locatie: ten
zuiden van Cabauw en Lopik.