070127ScriptieJolindavHoogdalemAcupDespilvandeWegdegalblaasalsQiHengZhiFu

De spil van de Weg
De galblaas als qi heng zhi fu
Afstudeerscriptie Academie Qing Bai voor de opleiding Acupunctuur
Jolinda van Hoogdalem
Januari 2007
Motto
'A state in which 'this' and 'that' no longer find their opposites is called the
hinge of the Way. When the hinge is fitted into the socket, it can respond
endlessly. Its right then is a single endlessness and its wrong too is a
single endlessness. So I say, the best thing to use is clarity.'
Zhuang Zhe, Discussion on making all things equal
' The principle of health-preserving is rather delicate, one can by no
means understand its origin unless by looking into it carefully.'
Huangdi Neijing Suwen, hoofdstuk 8
Verwijderd: ¶
Inhoudsopgave
Voorwoord
pag. 4
Hoofdstuk 1 Introductie
pag. 5
Hoofdstuk 2 Zang, fu en de galblaas
pag. 7
Hoofdstuk 3 Qi heng zhi fu en de galblaas
pag. 11
Hoofdstuk 4 De spil van de Weg
pag. 19
Hoofdstuk 5 Samenvatting en conclusie
pag. 28
Hoofdstuk 6 Discussie
pag. 30
Literatuur
pag. 32
Bijlagen
pag. 33
I Het verloop van de galblaas meridiaan
II Ontmoetingspunten galblaasmeridiaan met de elf zangfu meridianen
III Ontmoetingspunten van zangfu meridianen met de galblaas meridiaan
IV Ontmoetingspunten van de galblaas meridiaan met de de qi jing ba mai
V Bijzondere punten
3
Voorwoord
Tijdens het tweede jaar van mijn opleiding tot acupuncturist (najaar 2005
en voorjaar 2006) volgde ik een cursus over de Huangdi Neijing aan de
Nederlandse tak van de Shandong TCM University, het ITCMC. Wat mij
dreef was nieuwsgierigheid en plezier in het bestuderen van de basis van
de Chinese Geneeskunde. Tijdens de cursus kreeg ik de opdracht een
paper te schrijven over de qi heng zhi fu, de extra fu, en de galblaas in
het bijzonder. In diezelfde tijd gaf Elizabeth Rochat de la Vallée een drietal
inspirerende colleges over de Huangdi Neijing; over hoofdstuk een en
twee van de Suwen en over de qi heng zhi fu.
De galblaas intrigeerde me, een qi heng zhi fu met de gedaante van een
fu. Het bestuderen ervan riep enorm veel vragen op. Is de galblaas
eigenlijk wel een fu zoals ik tot nu toe geleerd heb? Wat betekent het
eigenlijk dat de galblaas een rechter is die de beslissingen neemt? In welk
licht moet ik dan functies als het controleren van de pezen en het opslaan
en afstaan van gal zien? Waarom heeft de galblaas als enige qi heng zhi fu
een meridiaan en wat betekent dat dan in de praktijk?
Tijdens de cursus over de Huangdi Neijing kwam ik tot de conclusie dat ik
tot nu toe ten onrechte geleerd heb dat de galblaas met name een fu is en
dat hij als qi heng zhi fu onbelangrijk is. Het afstuderen als acupuncturist
heb ik aangegrepen om de implicaties daarvan voor de praktijk verder te
onderzoeken.
Daarbij heb ik me kunnen laven aan de niet aflatende bron van kennis van
Li Jie, Jan Schroen en Elizabeth Rochat de la Vallée. Zij houden met hun
colleges de rijkdom van de Chinese Geneeskunde levend. Ook ben ik
Dianne Sommers dankbaar voor haar zorgvuldige begeleiding en voor
haar opmerkingen die mij aanzetten tot verdere verdieping. Verder ben ik
blij dat ik toegang heb tot klassieke werken zoals de Huangdi Neijing en
talloze commentaren. Het bestuderen ervan is voor mij een groot plezier.
Maar studeren is geen doel op zich. Altijd weer is het van belang om naar
de praktijk te kijken. Kennis komt voort uit het ervaren van de
werkelijkheid en de Huangdi Neijing is geen theoretische verhandeling
over de werkelijkheid. Het is een verzameling teksten die gebaseerd is op
een rijke ervaring van en diep inzicht in het universum en de plek van de
mens en zijn lichamelijke gezondheid daarin. Het bestuderen ervan heeft
geen ander doel dan inzicht verwerven in die werkelijkheid en het
toepassen ervan in de praktijk van de Chinese geneeskunde.
4
Hoofdstuk 1 Introductie
'The zang and fu organs that I have described are all dependent on the
functions of the gallbladder and its decision-making. When the gallbladder
qi is properly ascended and dispersed, the other eleven organs can easily
function in health and proseperity.'
Bovenstaande is een citaat uit de Huangdi Neijing Suwen (Hoofdstuk 9) in
een vertaling van Maoshing Ni. 1 Het is een intrigerend citaat. De galblaas
krijgt hier een cruciale rol toebedeeld in het gezond functioneren van alle
andere elf zangfu.
We kennen de galblaas in de moderne TCM praktijk als fu en als qi heng
zhi fu. Als fu heeft de galblaas volgens Maciocia 2 drie functies:
- het opslaan en afstaan van gal
- het controleren van de pezen
- het controleren van beslissingen nemen
Waar de lever zorg draagt voor het plannen maken, is het de galblaas die
ervoor zorgt dat we ook knopen doorhakken volgens Maciocia. De twee
functies complementeren elkaar. Daarnaast draagt de galblaas ook zorg
voor voldoende moed om daadwerkelijk stappen te ondernemen. Maciocia
noemt dit een belangrijk psychologisch aspect van de galblaas. De
galblaas controleert het initiatief nemen. Daarin assisteert het orgaan het
shen aspect van de nieren, de zhi (de wil). Het is uiteindelijk het shen
aspect van het hart die een beslissing neemt. Om uitvoer aan de
beslissing te geven is moed nodig en die moed levert de galblaas, aldus
Maciocia.
Als qi heng zhi fu heeft de galblaas geen bijzondere betekenis stelt
Maciocia. Hij heeft dezelfde functies als de galblaas fu3. Ook Ted Kaptchuk
weidt niet uit over de galblaas als qi heng zhi fu 4. In de syllabus van de
BVO van Qing Bai wordt vermeld: 'Als reguliere fu heeft dan tot functie
om het proces van de spijsvertering te ondersteunen. Maar in de rol van
Qi heng zhi fu heeft dan tot taak gal op te slaan.' Verder worden dezelfde
functies van dan als fu genoemd als bij Maciocia. Over dan als qi heng zhi
fu wordt verder niet uitgeweid.
Ten onrechte. Wie de Huangdi Neijing zorgvuldig leest, valt op dat er iets
bijzonders aan de hand is met de galblaas. In het eerste deel van deze
scriptie wil ik aan de hand van de Huangdi Neijing de bijzondere positie
van de galblaas omschrijven zodat misverstanden over de rol van de
galblaas als fu en als qi heng zhi fu uit de weg kunnen worden geruimd.
1
2
3
4
Moashing Ni, The yellow emperor's classic of medicine, p. 41
Giovanni Maciocia, The foundations of Chinese Medicine, p. 116
Maciocia, p. 125
Ted Kaptchuk, Handboek Chinese Geneeskunde, p. 303
5
Zowel Maciocia als Kaptchuk zijn autoriteiten op het gebied van
Traditionele Chinese Geneeskunde in het westen. Maciocia's Foundations
of Chinese Medicine is hét leerboek in veel TCM opleidingen. Kaptchuk's
Handboek wordt door veel geïnteresseerde leken gelezen. Dat zij aan de
bijzondere functie van de galblaas voorbij gaan, kan wel eens
consequenties hebben voor de praktijk van de hedendaagse
acupuncturist. Misschien zien we een aantal belangrijke mogelijkheden om
de galblaas meridiaan in de acupunctuur praktijk te benutten over het
hoofd? In het tweede deel van mijn scriptie wil ik die vraag onderzoeken
door de galblaasmeridiaan nauwkeurig te bestuderen in relatie tot zijn
functie als toeverlaat voor de andere elf zangfu.
6
Hoofdstuk 2 Fu, zang en de galblaas
Fu
Qibo, de leermeester van de Gele Keizer, geeft de volgende omschrijving
van de fu in hoofdstuk 11 van de Huangdi Neijing Suwen. 5
'The five organs of stomach, large intestine, small intestine, triple warmer
and bladder are generated in accordance with the heaven-energy, they
work unceasingly, like the heaven operating without stopping. They
discharge without storing, and they are called the Hollow Organs for
Digestion and Elimination.'
De functie van de fu is 'to digest, absorb and transport the food', vervolgt
Qibo. Water, graan en vuile-energie kan niet lang in het lichaam
verblijven. Nadat het getransformeerd is, wordt de essentie binnen het
lichaam getransporteerd. Dat wat onbruikbaar is, wordt weer naar buiten
gewerkt.
Om voedsel en drinken naar behoren te kunnen verteren, opnemen en
transporteren, staan alle fu in direct contact met de buitenwereld. De
maag heeft contact met de buitenwereld via de mond om voedsel en
vocht te ontvangen; de darmen via de anus en de blaas via de plasbuis
om ontlasting en urine te lozen.
In de beschrijving van Qibo zien we dat de fu voortgebracht zijn in
overeenstemming met de hemelse energie. Dit betekent dat de fu
gerelateerd zijn aan de vier seizoenen net zoals de zang. Zang en fu
luisteren naar de wetmatigheden van de seizoenen.
Merk op dat Qibo de galblaas niet als fu opnoemt in het rijtje fu. Een
stukje verderop in hoofdstuk 11 noemt hij de anus (pomen) het zesde
holle orgaan of fu omdat het dezelfde functie heeft als de andere fu:
voorkomen dat het afvalproduct van de spijsvertering te lang in het
lichaam verblijft.
Zang
Qibo geeft in hoofdstuk 11 van de Huangdi Neijing de volgende
omschrijving van een zang:
5
Nelson Lianshen Wu, Andrew Qi Wu, Yellow Emepro's Canon Internal Medicine, p. 69
7
'The functions of the five solid organs is to store the essence without
discharging, although they are filled often yet they are not
substantialized.' 6
Zowel fu als zang zijn gevuld, maar op verschillende manieren. De vijf
zang slaan jing qi op en scheiden niet uit. 'This is why they are said to be
full with man fullness and cannot be full with shi fullness.' 7 De fu
daarentegen transporteren en transformeren en slaan niet op en daarom
zijn zij gevuld met 'shi fullness' en niet met 'man fullness'. Shi is de
gevuldheid van een rijpe vrucht. Het is vast en je kunt het aanraken,
verklaart Rochat de la Vallée. Met de volheid van 'man' is er sprake van
helemaal doordrongen zijn zoals een spons doordrongen is van water
zonder dat je het water ziet. 8
Samengevat zijn de verschillen tussen fu en zang dus:
Fu scheiden de onbruikbare resten van de spijsvertering uit zonder op te
slaan, zang slaan essentie op zonder uit te scheiden;
Fu zijn hol, zang zijn vast.
Fu zijn shi vol, zang zijn man vol.
Fu and zang hebben gemeenschappelijk dat ze voorgebracht zijn in
overeenstemming met de hemelse energie.
Dan
Is de galblaas een fu?
Qibo stelt dat de functie van de fu is voedsel verteren, absorberen en
transporteren. Maar de galblaas ontvangt geen voedsel. Gal is een heldere
essentiële substantie afkomstig van de zang gan, de lever. In dat opzicht
is de galblaas dus geen fu.
Alle fu staan in verbinding met de buitenwereld ofwel om voedsel te
ontvangen ofwel om afvalproducten van de spijsvertering uit te scheiden.
De galblaas is niet op deze manier met de buitenwereld verbonden. Het
orgaan speelt een verbindende rol tussen de lever en de maag, tussen een
yin en een yang orgaan. De gal wordt afgestaan aan de maag voor het
verteren van voedsel. In dat opzicht is de galblaas dus evenmin een fu.
Maakt het opslaan van gal de galblaas een fu?
De galblaas is een hol orgaan en wordt gevuld met gal, hij is shi vol. In
dat opzicht lijkt hij op een fu. Maar gal is een heldere essentiële
substantie. In dat opzicht neigt de galblaas eerder naar man vol.
Verwijderd: naar
6
Nelson Lianshen Wu, Andrew Qi Wu, Yellow Emepro's Canon Internal Medicine, 69
Larre en Rochat de la Vallée, The extraordinary fu. p. 20
8
Idem, p. 25
7
8
Verderop zullen we zien dat de galblaas in dit opzicht uitstekend past in de
omschrijving van een extra-fu.
Maakt het afscheiden van gal de galblaas een fu?
Het afstaan van gal heeft echter een totaal andere functie dan het
uitscheiden van de afvalproducten van het verteringsproces door maag,
dunne darm, dikke darm en blaas. Deze fu 'discharge the dross after
decomposing the food,' aldus Qibo 9. Gal is geen afvalproduct, maar een
zuivere vloeistof die de maag helpt bij het verteren.
Al met al lijkt het logisch dat de galblaas niet in het rijtje fu thuishoort
volgens Qibo. Hij voldoet immers in geen enkel opzicht aan de
omschrijving van een fu.
Dat laat ons wel met een probleem achter, want in alle moderne TCM
handboeken leren we dat de galblaas een fu is, een yang orgaan met drie
functies: opslaan en afstaan van gal, het controleren van de pezen en
beslissingen nemen. We leren ook dat de galblaas extern gerelateerd is
aan de lever, een zang en yin orgaan.
Van de eerste functie, opslaan en afstaan van gal, hebben we al gezien
dat het niet een functie is die bij een fu hoort. De tweede functie, het
controleren van de pezen, is ook problematisch. De fu hebben als functie
voedsel te transformeren en te transporteren. Het controleren van de
pezen heeft daar niets mee van doen. Het is dus niet bepaald een fufunctie. Wel zien we een relatie met de lever. Ook de lever controleert de
pezen, maar met een klein verschil: de lever voedt de pezen met bloed,
de galblaas levert de qi voor het soepel bewegen ervan. Yang is de
uitdrukking van yin, yin is de basis van yang. Op deze manier is er een
pas de deux tussen yin en yang, tussen zang en fu, in dit geval de lever
en de galblaas.
De fu zijn net als de zang voortgebracht in overeenstemming met de
hemelse energie. In hoofdstuk 9 van de Huangdi Neijing Suwen lezen we:
'the gallbladder corresponds to spring, initiation and decisiveness' 10. Dit
maakt de galblaas de partner van de lever, die ook met de lente
geassocieerd wordt.
Er is nog een overeenkomst met de lever. In hoofdstuk 23 van de Neijing
Suwen wordt uitgewijd over de energie van de vijf zang: '(...) when the
energy of the gallbladder is ill, one will apt to get angry' 11. Woede is een
emotie die toegeschreven wordt aan de lever. Er is geen andere fu die de
emotie van zijn intern gerelateerde zang overneemt zoals de galblaas dat
doet.
9
Nelson Lianshen Wu, Andrew Qi Wu, Yellow Emepro's Canon Internal Medicine, p. 69
Moashing Ni, The yellow emperor's classic of medicine, p. 41
11
Nelson Lianshen Wu, Andrew Qi Wu, p. 128
10
9
De lever en galblaas zijn zo hecht verbonden dat de galblaas soms zelfs
als generaal gepresenteerd wordt volgens Larre and Rochat de la Vallée. 12
Al met al kunnen we hieruit opmaken dat de galblaas in een bepaalde
relatie tot de lever staat. In de moderne TCM literatuur wordt die relatie
geïnterpreteerd als intern-extern, of als zang-fu. De galblaas is in die zin
een yang orgaan die uitdrukking geeft aan de yin functies van de lever. 13
Er blijft nog één functie over om te bespreken: het beslissingen nemen.
Deze functie wordt aan de galblaas toegeschreven in hoofdstuk 8 van de
Huangdi Neijing Suwen. In dit hoofdstuk beschrijft Qibo het innerlijk
landschap van ons lichaam waarin 'the gallbladder is like an impartial
judge who makes one to judge what is right and what is wrong'. 14
Geen enkele fu wordt een dergelijke functie toegeschreven. De functie van
onpartijdig rechter lijkt eerder op de functies die de zang in dit hoofdstuk
krijgen toebedeeld: het hart is de 'supreme commander or monarch of the
body', de long de 'primeminister', de lever is een generaal, de milt een
officier die de voorraden beheert. De nieren krijgen opvallend genoeg
geen aparte status toebedeelt. Zij worden omschreven als een 'organ with
strong functions'.
Ook de functie van beslissingen nemen lijkt dus niet te passen bij de
galblaas als fu.
Kortom:
De Huangdi Neijing benoemt de galblaas niet als fu. De zesde fu is de
pomen, de anus, volgens Qibo.
De Huangdi Neijing bedeelt de galblaas de rol van rechter toe, de enige
functie die we ook in de moderne TCM literatuur tegenkomen. Nergens
wordt gewag gemaakt van het opslaan en afstaan van gal of het
controleren van de pezen. Deze drie functies zijn verder ook niet functies
die we associëren met fu die voedsel opslaan, transformeren en
transporteren en die een directe relatie met de buitenwereld hebben.
In zijn functie van opslaan van gal lijkt de galblaas meer een zang, maar
in het volgende hoofdstuk zal blijken dat die functie uitstekend past bij de
omschrijving van de qi heng zhi fu.
12
Larre and Rochat de la Vallée, The extraordinary fu, p. 141
Ik heb niet kunnen achterhalen op welke bronnen de functies van het opslaan en
afstaan van gal en het controleren van de pezen teruggaan. Het is wel interessant om te
weten omdat daaruit de ontstaansgeschiedenis van de galblaas als fu wellicht is af te
leiden.
14
Nelson Lianshen Wu, Andrew Qi Wu, p. 55
13
10
Hoofdstuk 3 Qi heng zhi fu en de galblaas
Qi heng zhi fu
Qibo geeft de volgende omschrijving van qi heng zhi fu in hoofdstuk 11
van de Huangdi Neijing Suwen: 'The six organs of brain and spine cord,
bone, vessel, gallbladder and womb of a woman are generated in
accordance with the earth energy, they store the essence and blood, like
the thickness of the earth which loads all things. Their function is to store
essence and energy to nourish the body without letting it out to the
outside of the body, they are called the qi heng zhi fu.' 15
De eerste vier qi heng zhi fu zorgen ervoor dat essentiële substanties
binnen het lichaam blijven. Uterus en galblaas zijn de enige die ook iets
afstaan, Dit geeft de galblaas en de uterus een bijzondere positie binnen
de qi heng zhi fu.
Om de rol van de qi heng zhi fu in ons lichaam beter te begrijpen, is het
goed om na te gaan wat qi heng zhi fu eigenlijk betekent.
Qi
Allereerst het karakter qi. 16 Het is hetzelfde karakter als het karakter qi
van de qi jing ba mai, de acht uitzonderlijke meridianen of de acht wonder
meridianen. Zijn de qi heng zhi fu misschien op dezelfde manier
uitzonderlijk? En wat houdt dat 'uitzonderlijke' dan in?
Het karakter kan verdeeld worden in een bovenste deel en een onderste
deel. Het onderste deel geeft een uitroep weer, ke. De horizontale lijn
vormt een obstakel. De verticale lijn probeert te ontsnappen, maar wordt
tegengehouden door de horizontale lijn. Het vierkant is een weergave van
een mond. De betekenis van dit ideogram is volgens Rochat de la Vallée
'to send forth an expression of approbation'.
Het bovenste deel geeft een man met gespreide armen weer. Samen
geven de delen een man weer 'uttering exclamations of suprise or
admiration at the sight of something suprising and quite strange'. De qi
heng zhi fu zijn dus niet gewoon, maar speciaal, iets dat verrast, iets dat
op zichzelf staat als bijzonderheid. Ze zijn niet gekoppeld aan iets anders
en volgen niet de gewone regels.
15
Nelson Lianshen Wu, Andrew Qi Wu, p. 69
De bespreking van dit karakter is gebaseerd op de uitleg van Elisabeth Rochat de la
Vallée in haar lezing over de qi heng zhi fu voor Qing Bai in november 2005 en op Larre
en Rochat de la Vallée, The extraordinary fu. Larre en Rochat de la Vallée baseren zich op
S. Wieger, Chinese Characters.
16
11
Rochat de la Vallée legt uit dat het niet volgen van de gebruikelijke regels
twee kanten heeft. Aan de ene kant betekent het extravagant, iets wat
misschien gevaarlijk kan zijn voor de gemeenschap. Aan de andere kant
kan het gewoon een andere manier zijn 'to master the movement of life,'
iets om je op te verlaten en om op te vertrouwen.
Rochat de la Vallée stelt dat de qi heng zhi fu net zoals de qi jing ba mai
te maken hebben met de oorsprong van het leven. 'The extraordinary fu
are active in each human body all the time, exactly like the extraordinary
merdians.' 17 De qi heng zhi fu zorgen voor de continuïteit van het leven.
Heng
Bij het karakter heng zien we aan de linkerzijde de radicaal voor hart. De
rechterzijde verbeeldt een passage, iets beweegt van de bovenzijde naar
de onderzijde, van hemel naar aarde, van yang naar yin. De hart radicaal
voegt een zekere mate van bescherming en continuïteit toe aan deze
beweging. Het is iets permanents. Het hart is ook de keizer die zorg
draagt voor het welzijn van het rijk, in dit geval het lichaam. Op dezelfde
manier zorgt het voor deze niet aflatende beweging. Misschien kun je zelfs
zeggen dat het hart als zetel van de shen de beweging bezielt.
Larre and Rochat de la Vallée wijzen erop dat dit karakter heng ook
voorkomt in de Yi Jing. Het is hexagram 32 Heng (Duurzaamheid)
De Yi Jing telt 64 hexagrammen en die in twee groepen of delen te
onderscheiden zijn volgens Alfred Huang. 18 Het bovenste deel (hexagram
1 tot en met 30) vertegenwoordigt yang en de instructies bij de
hexagrammen verwijzen naar de Dao van de Hemel. Het onderste deel
(hexagram 31 tot en met 64) staat voor yin en de bijbehorende instructies
verwijzen naar de maatschappij en menselijke relaties.
Hexagram 1 en 2 vertegenwoordigen respectievelijk Qian (In gang zetten)
and Kun (Reageren). Hexagram 31 en 32 respectievelijk Xian
(Wederzijdse beïnvloeding) and Heng (Duurzaamheid) zijn hun
tegendelen.
Xian - Wederzijdse beïnvloeding
Huang legt uit dat de lijnen van hexagram 31 een jong getrouwd stel
vertegenwoordigen. De bovenste qua is Meer
en staat voor de jongste
broer. De onderste qua is Berg
en staat voor de jongste dochter.
17
18
Larre en Rochat de la Vallée, The extraordinary fu, p. 28
Alfred Huang, De Oorspronkelijke I Ching, Altamira Becht, 2000
12
Heng - Duurzaamheid
De lijnen van hexagram 32 vertegenwoordigen een oud, al lang getrouwd
, de oudste broer. De
stel. De bovenste qua vertegenwoordigt Donder
, de oudste dochter. De Wind is
onderste qua vertegenwoordigt Wind
ondergeschikt aan de Donder, ze is zachtmoedig van karakter.
Donder is de meerdere van Wind, en vertegenwoordigt macht. Volgens
Huang geeft de onderste qua de innerlijke situatie weer en de bovenste
qua de situatie in de buitenwereld. In dit geval wijst het erop dat een
echtgenote de verantwoordelijkheid voor de huishouding draagt terwijl de
man verantwoordelijk is voor de zaken in de buitenwereld.
Huang geeft het oude karakter voor heng en voegt nog wat
informatie toe aan de betekenis. 19 'De lijnen staan voor de oevers van een
rivier. Tussen de oevers staan twee plaatjes: links een hart en rechts een
boot. Drie mensen zeilen op de rivier in een boot.' Huang legt uit dat het
oversteken van een rivier in die dagen in China niet eenvoudig was. Hij
haalt een oud Chinees gezegde aan: 'Mensen in dezelfde boot delen wel
en wee.' Wel en wee delen betekent 'van harte samenwerken aan een
gemeenschappelijk doel- met één hart.' Dit verklaart volgens Huang het
hart radicaal voor het teken voor boot in het pictogram. Oorspronkelijk
vertegenwoordigde de boot de afstand tussen twee oevers, maar later
ontwikkelde de betekenis zich tot 'van hier naar daar' en 'van begin tot
eind' tot 'eeuwigdurend'. Alles bij elkaar concludeert Huang dat de
boodschap van het karakter heng is dat 'oprechtheid, zuiverheid en
onzelfzuchtigheid essentiële ingrediënten zijn voor een duurzame relatie.'
Fu zijn voorgebracht door hemelse energie, qi heng zhi fu zijn
voortgebracht door aardse energie, vertelt Qibo. Wat betekent dat? We
weten dat heng het tweede hexagram is van het onderste deel van de Yi
Jing dat de maatschappij en menselijke relaties vertegenwoordigt. De qi
heng zhi fu zijn dus verbonden met aardse zaken. Onafhankelijk van de
hemelse seizoenen vervullen ze voortdurend hun taak (het in stand
houden van de beweging van het leven) op een harmonieuze manier; op
dezelfde manier als een oprechte en onzelfzuchtige huisvrouw zorgt voor
het op rolletjes lopen van haar huishouden.
Deze uitleg van karakters en hexagram geven ons een brede kijk op de
betekenis van qi heng zhi fu. 20 Het zijn fu die qi zijn, buitengewoon zoals
de qi jing ba mai. Ze zijn uniek, niet gekoppeld aan iets anders en ze zijn
19
Huang baseert zijn uitleg op jin wen, oude Chinese ideogrammen. Helaas vermeldt hij
niet de bron van zijn informatie.
20
Zhi is een partikel dat in dit geval aangeeft dat we te maken hebben met het adjectief
qi heng volgens Zhang Yu Huan en Ken Rose in 'Who can ride the dragon?', paradigm
publications, 1999
13
de basis van het leven. Ze zijn niet alleen qi, maar qi heng, eensgezind
samenwerkend aan een doel: een langdurige en harmonieuze relatie om
zorg te dragen voor leven, oprecht, zuiver en onzelfzuchtig.
Dan
Om de galblaas als qi heng zhi fu te begrijpen, kijken we naar het (oude)
karakter voor galblaas. In het oude karakter zien we links het radicaal
voor vlees, het geeft aan dat we het hier hebben over iets dat bij het
lichaam hoort. Het rechterdeel vertegenwoordigt boven aan een man op
een diepe rotsige plaats die voorover buigt. 21 In het midden is het
karakter voor spraak. De algemene betekenis is 'a man in a hazardous
position, who does not know how to make a decision'. Om een beslissing
te nemen is moed vereist, een karaktertrek die toegeschreven wordt aan
de galblaas.
Larre en Rochat de la Vallée wijzen er op dat door verschillende radicalen
voor het rechterdeel van het karakter de plaatsen het duidelijk wordt dat
er in deze benarde positie soms sprake is van agitatie of geweld en soms
van vredigheid en rust. We kunnen dit begrijpen door ons voor te stellen
dat we zelf in een moeilijke positie zitten. Soms moet je handelen en
soms is het beter niets te doen en af te wachten.
Het moderne karkater voor galblaas betekent ook moed. We zien een zon
boven de horizon. De benarde positie van de man is echter uit het
karakter verdwenen.
In hoofdstuk 8 van de Huangdi Neijing Suwen lezen we in de vertaling van
Wu: 'The gallbladder is like an impartial judge who makes one to judge
what is right and what is wrong.' 22
Maoshing Ni vertaalt: 'The gallbladder is like a judge for its power and
discernment.' 23
Larre en Rochat de la Vallée vertalen: 'The gallbladder is responsible for
what is just (zong) and exact (zheng). Determination (jue) and decision
(duan) stem from it.' 24
De vertaling van Larre en Rochat de la Vallée blijft het dichtst bij de
Chinese tekst. Uit de twee andere vertalingen kunnen we opmaken dat
iemand die rechtvaardig en nauwgezet is, en dus ook vastberaden en in
staat tot beslissingen nemen, in aanmerking komt voor de positie van
rechter. Deze omschrijving passen goed bij het beeld van het karakter
dan.
We komen het karakter zong in verband met de galblaas ook tegen in
21
22
23
24
Larre en Rochat de la Vallée, The extraordinary fu, p. 132
Nelson Lianshen Wu, Andrew Qi Wu, p. 55
Maoshing Ni, p. 34
Larre en Rochat de la Vallée, The extraordinary fu p. 135
14
hoofdstuk 11 van de Huangdi Neijing Lingshu: 'Dan zong jing zhi fu', door
Larre en Rochat de la Vallée vertaalt als: 'The gallbladder is the fu of the
central essences'. 25 Wu schrijft: '(...) the gallbladder is a clean hollow
organ which reject turbids.' 26
De galblaas wordt als rechter eigenschappen toegeschreven die te maken
hebben met oprechtheid, vastbeslotenheid, helderheid, het afwijzen van
wat onhelder is. Iemand die deze eigenschappen bezit is ongetwijfeld ook
moedig. Wie oprecht wil leven, zal een zekere moed aan de dag moeten
leggen. Maar wie het onheldere wil afwijzen, moet goed weten wat helder
is. Met andere woorden, moet het verschil tussen goed en kwaad helder
voor ogen hebben en er zelfs aan voorbij kunnen gaan.
Hoe moeten we de rol van rechter zien in het innerlijke landschap van het
menselijk lichaam? Hoe verhoudt de rechter zich tot de keizer, de
generaal, de ministers en andere hoogwaardigheidsbekleders? In de
Huangdi Neijing Suwen (Hoofdstuk 9) krijgt de galblaas immers een
cruciale rol toebedeeld in het gezond functioneren van alle andere elf
zangfu.
'The zang and fu organs that I have described are all dependent on the
functions of the gallbladder and its decision-making. When the gallbladder
qi is properly ascended and dispersed, the other eleven organs can easily
function in health and proseperity.' 27
Larre en Rochat de la Vallée herinneren ons eraan dat de galblaas tot shao
yang behoort. Karakteristiek voor shao yang is 'to open and clear the way,
or even to stride out and dash with great violence, but it can also remain
very quiet.' 28
'The hard strength of the qi of shao yang makes sure that it can go
through any obstruction. The rectitude which exists in the beginning of
things ensures that it proceeds in the right way, and that there is no
deviation in the way life goes on. It has the idea of something that is very
constrained, straight and direct', schrijven Larre en Rochat de la Vallée.
De elf zang 'need the gallbladder in order to make their decisions, and
they consult with it because it has the capacity to give correct
judgement.' 29
Wat houdt het juist beoordelen in? Wat is de kwaliteit ervan? Pirog
omschrijft shao yang als het kleine oppervlak aan de zijkant van het
lichaam waar de galblaas meridiaan en driewarmer meridiaan lopen,
'positioned at the coronel plane of the body as if it were seams connecting
25
Idem, p. 143
Nelson Lianshen Wu, Andrew Qi Wu, p. 508
27
Maoshing Ni, p. 41. Larre en Rochat de la Vallée noemen eveneens deze passage. In
de vertaling van de Haungdi Neijing door Wu komt deze passage niet voor.
28
Larre en Rochat de la Vallée, p. 135
29
Larre en Rochat de la Vallée, The Liver, Monkey Press 1999, p. 120
26
15
the posterior and the anterior hemispheres.' 30 Interessant is dat Pirog
noemt dat de shao yang meridianen nauw verbonden zijn met het oor. De
oren zijn ook nauw verbonden met de nieren, de wortel van het leven. We
zien hier opnieuw een connectie tussen galblaas als qi heng zhi fu en de
oorspong van het leven.
Hij wijst er vervolgens op dat een van de functies van de shao yang
meridiaan is om als spil te fungeren bij het bewaren van evenwicht. Deze
omschrijving resoneert met het beeld van het karakter dan, waar een man
in een benarde positie zijn balans moet zien te bewaren.
Het beeld van een scharnier komen we ook tegen bij de Chinese filosoof
Zhuang Zi, en wel in hoofdstuk 2 'Discussion on making all things equal.'31
Zhuang Zi legt uit dat een heilige geen onderscheid maakt tussen goed en
kwaad, tussen dit en dat. 'A state in which 'this' and 'that' no longer find
their opposites is called the hinge of the Way. When the hinge is fitted into
the socket, it can respond endlessly. Its right then is a single endlessness
and its wrong too is a single endlessness. So I say, the best thing to use is
clarity.'
Als we dit verbinden met de omschrijving van de galblaas als een
onpartijdige rechter, dan krijgen we een diepgaande beeld van de
galblaas. Om als een heilige te kunnen optreden moet deze rechter voorbij
'dit' en 'dat' gaan. Daarvoor moet hij grote helderheid bezitten. Die
helderheid is alleen mogelijk als de rechter beide kanten op kan kijken,
oftewel als hij zich in het midden (zhong) bevindt. Als hij zijn midden (zijn
balans) verliest, dan raakt hij verstrikt is 'dit' of in 'dat'. In het midden
kan de rechter fungeren als mediator, iemand die naar beide partijen kan
luisteren zonder te oordelen, of als we naar het lichaam kijken, zich kan
verplaatsen in de functie van zowel een zang (opslaan van essentiële
vloeistoffen) als een fu (uitscheiden). Door niet partij te kiezen, door te
zijn als een qi heng zhi fu, kan hij helderheid bewaren.
Shao yang, lesser yang, is in de Yi Jing het diagram van jong yang. Het is
het eerste verschijnen van yang in yin. De galblaas wordt ook
geassocieerd met de lente, met de eerste hemelse stam. In de lente
begint alles te groeien en weer naar buiten te komen. Het is belangrijk om
dat meteen de goede kant op te doen. Als het begin goed is, dan kan het
vervolg ook goed zijn. Als het begin fout gaat, dan kost het veel moeite
om alles weer op het goede spoor te krijgen. Het maken van die goede
start, is de verantwoordelijkheid van de galblaas. Als de galblaas goed
functioneert en heldere beslissingen neemt, dan zijn de andere zangfu ook
in staat de juiste weg te volgen. Functioneert de galblaas niet naar
behoren, dan volgen de andere zangfu in zijn kielzog ook de verkeerde
30
John E. Pirog, The practical application of Meridian Style Acupuncture, Pacific View
Press, 1996
31
Chuang Tzu, Basic writings, translated by Burton Watson, Columbia University Press,
1996
16
weg.
Het belang van de galblaas vinden we ook terug in hoofdstuk 52 van de
Neijing Suwen 'The forbidden positions in pricking'. We lezen dat als bij
het prikken per ongeluk het hart geraakt wordt, de patiënt binnen een dag
zal overlijden. Als de lever, longen of de milt per abuis doorboort worden,
sterft de patiënt binnen vijf dagen. Gebeurd iets soortgelijks bij de nieren,
dan treedt de dood in binnen zeven dagen. Als de galblaas echter per
ongeluk geprikt wordt, dan volgt de dood binnen anderhalve dag. 32 Larre
en Rochat de la Vallée merken op dat je de getallen weliswaar symbolisch
kunt zien, maar 'without the gallbladder there is no longer momentum of
life (...)'. 33
Tenslotte, er lijkt een speciale relatie te zijn tussen de galblaas en het
hart, tussen rechter en keizer. Alle elf zangfu verlaten zich op het oordeel
van de rechter, dus ook de keizer. Maar de keizer is toch degenen die het
hof regeert? Ja. In hoofdstuk 52 van de Huangdi Neijing Suwen zoals
hierboven aangehaald, is duidelijk dat zowel het hart als de galblaas
essentieel zijn voor leven. Maar er is een klein hiërarchisch verschil. Het
hart (de keizer) is net iets belangrijker. Maar deze keizer verlaat zich wel
op het oordeel van de rechter, zijn rechterhand. Hij heeft, om in de
beeldspraak van het innerlijk landschap te blijven, de uitvoerende macht
aan de galblaas toebedeeld.
Shawn Soska beschrijft de relatie tussen hart en galblaas als volgt in zijn
artikel in het Journal of Chinese Medicine february 2002.
'There exists a "clock pair" relationship between the Gall Bladder and the
Heart, with the Gall Bladder lending courage to the mind, which is ruled by
the Heart. Together the Heart and Gall Bladder maintain the purity of the
body, with the Gall Bladder in charge of purifying the body of physial and
psychological toxins, and the Heart seeking spiritual purity.'34
Jan Schroen gebruikte in zijn lessen over het hart aan de academie Qing
Bai in 2004 vaak het beeld van de verboden stad als hij de positie van het
hart ten opzichte van de andere zangfu uitlegt. De keizer (het hart) zetelt
in het centrum van de stad, in het keizerlijk paleis. Vanuit zijn zetel kan
hij naar alle kanten van zijn rijk uitkijken, via de poorten van het noorden,
het westen, het oosten en het zuiden. Als de poorten echter om de een of
andere manier verduisterd zijn, verliest de keizer de controle. Hij kan
immers niet langer zien wat er zich precies afspeelt in zijn rijk. Het is de
galblaas die ervoor verantwoordelijk is de poorten open en helder te
houden; oftewel: de galblaas moet ervoor zorgen dat er zich geen slijm
32
De hoeveelheid dagen voor de longen, milt en nieren wijkt af in de vertaling van
Maoshing Ni van de Niejing Suwen. In zijn vertaling is er sprake van overlijden van de
patient binnen respectivelijk 3, 6, en 10 dagen.
33
Larre en Rochat de la Vallée, p. 152
34
Shawn Soska, Liver and gall Bladder based erectile dysfunction, Journal of Chinese
Medicine numer 68, february 2002
17
rond het hart verzamelt door de andere elf zangfu de juiste weg te wijzen.
Larre en Rochat de la Vallée wijzen erop dat shao yang hoort bij het getal
zeven. Er zijn zeven zintuigen en zeven emoties die met elkaar verbonden
zijn. In teksten van Lao Zi en Zhuang Zi staat dat we onze zintuigen
moeten afsluiten om de rust in ons hart te kunnen bewaren. De galblaas
als shao yang zou wel eens een rol daarin kunnen spelen.
Opmerkelijk is dat de galblaas als enige qi heng zhi fu een eigen
meridiaan heeft. Het verloop ervan wordt beschreven in de Huangdi
Neijing Lingshu, hoofdstuk 2 (zie bijlage I). In het volgende hoofdstuk
wordt onderzocht wat de mogelijke implicaties daarvan zijn voor de TCM
praktijk.
Conclusie
De Huangdi Neijing schaart de galblaas onder de qi heng zhi fu. Hij heeft
de functie van rechter en alle andere elf zangfu verlaten zich op zijn
oordeel.
Net als de andere qi heng zhi fu is de galblaas nauw verbonden met onze
oorsprong. Hij is immers net als de qi jing ba mai, qi, uitzonderlijk, uniek.
Hij is ook heng, een orgaan dat op een harmonieuze wijze zorgdraagt voor
het leven. Daarbij werkt de galblaas als een spil waaromheen de andere
elf zangfu functioneren. Door uit te stijgen boven de dualiteit van dit en
dat is de galblaas in staat te zorgen voor helderheid en in staat de elf
zangfu de juiste weg te wijzen.
De galblaas is de enige qi heng zhi fu met een eigen meridiaan.
18
Hoofdstuk 4 De spil van de Weg
Uit de conclusies van het vorige hoofdstuk kunnen we drie vragen
destilleren:
Ten eerste: kunnen we de galblaasmeridiaan net als de qi jing ba mai
aanspreken als reservoir voor jing?
Ten tweede: als de belangrijkste functie van de galblaas is te fungeren als
rechter en om beslissingen te nemen, en de galblaas meridiaan geeft ons
toegang tot de functies van de galblaas, kunnen we de galblaas meridiaan
dan inzetten als rechter?
Ten derde: als de galblaas toeverlaat is voor alle andere elf zangfu,
kunnen we de galblaasmeridiaan dan inzetten bij aandoeningen waarbij de
galblaas niet direct betrokken is?
Hieronder zal ik proberen antwoord te geven op alledrie de vragen.
Vraag 1 Kunnen we de galblaasmeridiaan net als de qi jing ba mai
aanspreken als reservoir voor jing?
* Als we de galblaas meridiaan bestuderen dan valt op dat drie van de
acht qi jing ba mai punten delen met de galblaas: de dai mai, de yang
qiao mai en de yang wei mai. Vijftien van de 44 punten van de galblaas
meridiaan worden gedeeld met deze drie qi jing ba mai.
Deadman geeft aan dat de dai mai ontspringt in het gebied van Lv 13 en
het middel als een gordel omcirkelt door de punten Gb 26,27 en 28. Gb 41
is het openingspunt van de dai mai. De dai mai heeft onder andere als
functie het harmoniseren van galblaas en lever. Verder kruisen alle
meridianen van en naar het been de dai mai. De dai mai kan dan ook de
circulatie in de been versterken. Zoals de galblaas meridiaan over de
zijkant van het lichaam loopt en het lichaam in voor en achter verdeelt, zo
omcirkelt de dai mai het midden van het lichaam en verdeelt het lichaam
in onder en boven.
Het koppelpunt van Gb 41 is Drw 5, het openingspunt van de yang wei
mai. De yang wei mai verbindt alle yange meridianen met elkaar en wordt
onder andere gebruikt voor intermitterende koorts, een typisch shao yang
verschijnsel. Het traject van de yang wei mai loopt onder andere door Gb
13,14,15,16,17,18,19,20,21 en 35. Gb 13,14,14,16,17,18, 19 en 20
liggen op het hoofd; Gb 21 ligt op de schouder en Gb 35 op het
onderbeen.
Gb 20 en 29 zijn punten van de yang qiao mai. Deze meridiaan verdrijft
onder andere exces uit het hoofd. Bij hoofdpijn prikken we vaak Gb 20
19
Fengchi (Windpool). Heftige hoofdpijn gaat vaak gepaard met duizeligheid
die kan leiden tot problemen met het bewaren van evenwicht. Door Gb 20
in zo'n geval aan te prikken, speken we ook de yang qiao mai aan.
Tot slot: Du mai 1,14 en 20 worden door Deadman ook nog genoemd als
ontmoetingspunten van de du mai met de galblaasmeridiaan. Ook de du
mai is een van de qi jing ba mai . Daarbij staat de du mai in relatie tot de
zee van merg, de hersenen en zijn de hersenen op hun beurt weer een
van de qi heng zhi fu.
Door bepaalde punten van de galblaas meridiaan te prikken spreken we
dus niet alleen de energie van de galblaas meridiaan aan, maar hebben
we ook toegang tot het surplus dat de qi jing ba mai opslaan. Dit geeft
een extra dimensie aan deze galblaaspunten. Opvallend daarbij is dat de
galblaas meridiaan het potentieel van de yange qi jing ba mai aanspreekt.
* De qi heng zhi fu 'store the essence and blood' vertelt Qibo. Merg is een
van die essenties die opgeslagen wordt in de botten (beenmerg en
ruggenmerg) en de hersenen (zee van merg). Bij merg in relatie tot de
galblaas denken we meteen aan het hui meeting point voor merg, Gb 39,
Xuanzhong op het onderbeen. In Deadman35 lezen we: 'There is little
evidence in classical texts of the ability of Gb 39 Xuanzhong to nourish the
sea of marrow, in other words to treat disease of the head and brain, and
even headache and dizziness are modern rather than traditional
indications.'
Wel heeft Gb 39 Xuanzhong volgens Deadman een sterk effect op
beenmerg, pezen en botten en is geïndiceerd voor een grote variëteit aan
ziektes die te maken hebben met zwakte, slapte, contractie en pijn van de
ledematen. Deadman haalt de Ode to Elucidate Mysteries aan, waarin in
verteld wordt dat de grote arts Hua Tuo de punten Gb 39 Xuanzhong en
Gb 30 Huantiao prikte waardoor de patiënt direct weer kon lopen.
Onder het kopje 'combinations' noemt Deadman 'Curvature of the spine:
reinforce Gb 20 Fengchi and reduce Gb 39 Xuanzhong.'
De punten Gb 39 hui meeting point merg en GB 34 hui meeting point
pezen kunnen daarvoor gebruikt worden. Gb 34 het hui meeting point van
de pezen 'can thus be linkened to greasing a squeaky hinge, allowing the
yang energy to move the joints to turn smoothly.' 36
Larre en Rochat de la Vallée relateren de qi heng zhi fu onderling aan
elkaar. Merg en beenderen worden met elkaar geassocieerd aangezien het
merg de beenderen vult. Ook bloedvaten en baarmoeder hebben een
relatie: de baarmoeder wordt ook wel de zee van bloed genoemd en de
bloedvaten dragen het bloed. Als derde koppel zou je hersenen en
galblaas verwachten, Larre en Rochat de la Vallée relateren echter
35
36
Peter Deadman, Manual of acupuncture, Journal of Chinese madecine publication, 2001
John Pirog, Meridian p. 324
20
galblaas en beenderen met elkaar: 'Bones and gallbladder could also be
linked because the gallbladder meridian is responsible for disease of the
bones (…). The reason for this is that the qi of the gallbladder is full of the
power of each individual, able to give a good direction to life and bones
are the material expression of that direction. The gallbladder qi gives
bones their strenght and straightness.' 37
Beide acties kunnen alleen verklaart worden als we de galblaas in zijn
functie van qi heng zhi fu, als rechter inzetten. De galblaas is dan het
orgaan dat zorgt voor dat wat recht (zheng) is, zorgt dat yang naar buiten
treedt zoals in de lente de eerste yang zich een weg baant door het yin
van de winter. De qi van de galblaas heeft een sterk doordringend,
krachtig en besluitvaardig karakter. In die zin spreekt de galblaas de
beenderen en het beenmerg aan en zet het de pezen aan tot stevigheid.
Merg vormt ook bloed en bloed voedt de hersenen. Twintig van de 44
acupunctuurpunten op de galblaasmeridiaan liggen op het hoofd. De
meridiaan beschrijft maar liefst drie keer een boog over het hoofd: een
keer pal langs het oor, Gb 8,9,10,11,12; een keer van Gb 12 Wangu naar
Gb 14 Yang Bai en van Gb 14 Yang Bai naar Gb 20 Fengchi. Hierbij
worden ook nog eens de punten Gb 13 tot en met Gb 20 gedeeld met de
yang wei mai, een qi jing ba mai. Du mai 14 en 20 worden in Deadman
genoemd als ontmoetingspunten van de du mai met de galblaasmeridiaan.
De punten van de galblaas op het hoofd hebben allemaal een sterke actie
op de zintuigen. De punten die gedeeld worden met de yang wei mai
hebben vrijwel allemaal een directe actie op de hersenen (ze behandelen
bijvoorbeeld epilepsie).
Gb 39 Xuanzhong mag dan niet direct van invloed zijn op de zee van
merg, een heleboel punten van de galblaas meridiaan op het hoofd zijn
dat wel. Bij Gb 19 Naokong bijvoorbeeld lezen we in Deadman dat Hua To,
een beroemde 2e eeuwse arts, generaal Wei Tai-cu behandelde voor 'head
wind, confused mind and dizziness.' Na het prikken van Gb 19 Naokong
was de generaal weer helemaal de oude.
Conclusie: punten van de galblaasmeridiaan kunnen ingezet worden om
merg, hersenen en beenderen te beïnvloeden, drie qi heng zhi fu.
Daarmee benutten we de galblaas als qi heng zhi, als reservoir van
essenties om merg, hersenen en botten te voeden.
Vraag 2: Als de belangrijkste functie van de galblaas is te fungeren
als rechter en beslissingen te nemen, en de galblaas meridiaan
geeft ons toegang tot de functies van de galblaas, hoe kunnen we
dan de galblaas meridiaan inzetten als rechter?
* De qi heng zhi fu omvatten beenderen, merg, baarmoeder, hersenen,
37
Larre en Rochat de la Vallée, p 212, maar ook p.154 en p.157
21
bloedvaten en galblaas. We hebben al gezien dat de qi heng zhi fu
bepaalde relaties met elkaar hebben, bijvoorbeeld merg en beenderen,
bloedvaten en baarmoeder, galblaas en beenderen. Maar er zijn nog
andere yinyang relaties mogelijk.
De hersenen worden ook wel 'de zee van merg' genoemd. Hersenen en
merg zijn dus sterk aan elkaar gerelateerd. 'The brain is at the top of the
body while the marrow is in the deepest part of the body descending and
following its structure.' 38
De hersenen zijn yang ten opzichte van het merg dat yin is.
Een tweede koppel is beenderen en bloedvaten 'because they give
direction to all circulation and structuration'. 39 De beenderen zijn meer
gematerialiseerd, yin, dan de bewegelijke en soepele bloedvaten, yang.
Een derde koppel is galblaas en baarmoeder. Ze zijn als water (de
baarmoeder, yin) en vuur (de galblaas, yang)
In de Huangdi Neijing Ling Shu hoofdstuk 10 lezen we: 'When the human
being starts its life, first the essences become perfectly composed
(cheng). When the essences thus have become perfectly composed, the
brain and marrow (nao sui) are produced (sheng). The bones (gu) make
the framework, the vital circulation (mai) nourishes (ying), the
musculature (yin) makes what is hard. The flesh (rou) makes the
partitions (qiang), the layers of skin are firm and the body and head hair
grow in length. The grains enter the stomach, the animating pathways
(mai dao) establish free circualtion (tong), and blood and qi (xueqi) can
then circulate (xing).' 40
Na de vorming van jing, volgen de hersenen, het merg, de beenderen en
de bloedvaten, oftewel: vier van de zes qi heng zhi fu. Opnieuw zien we
hier dat de qi heng zhi fu verbonden zijn met de oorsprong van het leven.
Aangezien het hier gaat over conceptie hebben we het hier over de
voorhemel. De nieren zijn de opslagplaats van de voorhemelse jing en
drie van de vier qi heng zhi fu zijn dan ook direct verbonden met de
nieren: merg, beenderen en hersenen. De bloedvaten waar het bloed door
stroomt staan dichter bij het hart dat het bloed regeert. Daarbij is het
bloed ook de drager van shen en zetelt de shen in het hart. De bloedvaten
zijn indirect met de nieren verbonden: merg, afkomstig van de jing van de
nieren, produceert bloed dat door de bloedvaten stroomt.
Larre en Rochat de la Vallée veronderstellen dat galblaas en baarmoeder
ten grondslag liggen aan de verschillen tussen mannen en vrouwen. 'If
brain, bones and marrow represent the given life, the mai represent te
constant renewal of live. The gallbladder and uterus represent the use of
the essences to make a new life. In certain modern Chinese books the
gallbladder represents the testes.' 41
38
39
40
41
Larre en Rochat de la Vallée, p. 210
Idem, p 211
Larre en Rochat de la Vallée, p. 30
Idem,p. 213
22
Merg, beenderen en hersenen zijn nauw gerelateerd aan de nieren. De
bloedvaten zijn gerelateerd aan het hart. Als we deze gedachtegang
verder doortrekken, dan kunnen we zeggen dat ook baarmoeder en
galblaas nauw verbonden zijn met het hart. De baarmoeder wordt ook wel
zee van bloed genoemd. De galblaas, de yange tegenhanger van de
baarmoeder, is het orgaan dat zorgt voor helderheid van het hart. Laten
we de relatie tussen hart en galblaas verder onderzoeken.
Shawn Soska 42 betoogt zien dat hart en galblaas een belangrijke rol
spelen bij erectiestoornissen. 'For proper sexual function the Heart must
be quiet and the Gall Bladder must be decisive.' Hart en galblaas zijn in
feite 'the rulers of sexual dysfunction'. 43
De bijbehorende patronen voor deze disfunctie zijn: hart en galblaas qi
deficiëntie. Een ander patroon waarbij de galblaas een rol speelt en dat tot
impotentie kan leiden is: damp-hitte dat de meridianen blokkeert, in dit
geval met name de lever meridiaan en de galblaas meridiaan.
De galblaas is als fu yang en heeft als syndroom een exces: damp-hitte,
die vaak gekoppeld is aan een qi stagnatie van de lever, of aan milt
deficiëntie waardoor damp gegenereerd wordt die de meridianen
blokkeert. Als qi heng zhi fu is de galblaas yin, hij slaat immers jing op in
de vorm van gal. Een teveel (exces) aan jing is eigenlijk niet mogelijk. Het
bijbehorende syndroom is dan ook hart en galblaas qi timidity,
(deficiëntie) met als symptomen angst en geen beslissingen kunnen
nemen.
In Deadman lezen we over Gb 34 Yanglingquan, het hui meeting point van
de pezen: 'According to Achieving longevity by guarding the source, the
17th century classic by Gong Ting-xin, "Susceptibility to fright … timidity
in which the patient fears being apprehended, all result from deficiency of
the qi of Heart and Gall Bladder."' Het ligt voor de hand dat we Gb 34
Yanglingguan het hui meeting point van de pezen kunnen gebruiken bij
impotentie. De penis is immer de pees van de boog die gespannen moet
worden voordat hij losgelaten kan worden.
We kunnen dus de galblaas als rechter gebruiken bij problemen die te
maken hebben met de relatie hart en galblaas. Het gaat dan om het
syndroom hart en galblaas qi timidity. Erectiestoornissen zijn daar een
voorbeeld van. Maar het gaat om allerlei patronen waarbij angstig zijn,
bedeesdheid of schuchterheid waarbij er angst is om verstrikt of gevangen
te raken, een rol spelen.
42
Shawn Soska, Liver and gall Bladder based erectile dysfunction, Journal of Chinese
Medicine numer 68, february 2002
43
Soska basseert zich op onderzoek van zijn leraar Heiner Freuhauf 'The ancient
perspective on the Gallbladder/Heart connection to sexual dysfunction'. De kennis over
dit onderzoek is mondeling overgedragen. Een artikel van Freuhauf over dit onderwerp
heb ik helaas niet kunnen vinden.
23
Tietao Deng beschrijft het patroon 'depressed gallbladder with phlegm
harassing' maar laat hart qi deficiëntie daarbij buiten beschouwing. De
oorzaak ligt in qi stagnatie volgens Deng. 44 Maciocia omschrijft galblaas
deficiëntie met de volgende symptomen: 'dizziness, blurred vision,
nervousness, timidity, propensity to easily being startled, lack of courage
and initiative, sighing.' 45 Onder het kopje 'pathology' merkt hij daarbij op:
'More than a "pattern", this is really the description of a certain character
or personality.' Macioccia koppelt dit syndroom aan de Hun van de lever
'As mentioned before, Blood and Yin are the root of the Ethereal Soul. If
Blood is deficient, the Ethereal Soul suffers and this manifests as fear
(..).' 46 De Lever slaat bloed op en huisvest de Hun. Maciocia stelt de
galblaas gelijk aan de lever: is de galblaas leeg, dan is de lever leeg en
dus leidt de Hun daaronder. Maciocia benadert de galblaas in dit syndroom
als fu en partner van de lever.
Als we echter de galblaas als qi heng zhi fu benaderen, dan ontvouwt zich
een ander perspectief. De qi leegte van de galblaas is een jing deficiency
waardoor de rechter niet naar behoren functioneert. Als de rechter niet
naar behoren functioneert, dan is de keizer (het hart) niet in staat
beslissingen te nemen. Het probleem is dan eerder aan de spirituele as
(hart-nier) gekoppeld dan aan animale as (lever-longen). De angst is een
uiting van een deficiëntie van de nieren, en dus een gebrek aan zhi,
wilskracht, waardoor de shen zich niet optimaal kan uitdrukken.
De ene of de andere benadering kan gevolgen hebben voor onze
puntkeuze in de praktijk. Maciocia kiest voor het behandelen van dit
syndroom als belangrijkste punt Gb 40 Qiuxu, het yuan source punt. In
Deadman lezen we ' the yuan source point of the Gall Bladder channel, is
indicated when there is heat and stagnant qi in various portions of the Gall
Bladder channel (…) ' en ' is also indicated when heat and dampness
combine'. 47 Dit zijn allemaal volte syndromen.
Benaderen we de galblaas als extra fu, dan ligt het voor de hand om te
kiezen voor het front mu punt van de galblaas Gb 24 Riyue. Deadman
meldt dat Gb 24 Riyue 'is traditionally been ascribed to rectify deficiency
patterns of the Gall Bladder as early as the Essential Questions (together
with Bl 19 Danshu) for the treatment of Gall Bladder deficiency giving rise
to indecisivness (…).'
Benaderen we de galblaas als fu in dit syndroom, dan zullen we (als we
Macioccia volgen) behalve Gb 40 Qiuxu onder andere punten prikken voor
lever bloed leegte en/of lever yin leegte, bijvoorbeeld Lv 3 Taichong en Lv
8 Ququan.
Benaderen we de galblaas als extra fu in dit syndroom dan zullen we
44
Tietao Deng,, Practical Diagnosis in Traditional Chinese Medicine, p. 282
Maciocia, p. 284
46
Maciocia, p. 285
47
Deadman, p 459
45
24
Verwijderd: n
behalve Gb 24 Riyue en Gb 19 Danshu onder andere kiezen voor punten
die nier jing voeden en de hart-nier as versterken, bijvoorbeeld Gb 25
Jingmen het front mu punt van de nieren en Ni 3 Taixi.
Vraag 3: Als de galblaas toeverlaat is voor alle andere elf zangfu,
kunnen we de galblaasmeridiaan dan inzetten bij aandoeningen
waarbij de galblaas niet direct betrokken is?
Aan het begin van deze scriptie zijn we begonnen met een citaat uit
hoofdstuk 9 van de Huangdi Neijing Suwen: 'The zang and fu organs that
I have described are all dependent on the functions of the gallbladder and
its decision-making. When the gallbladder qi is properly ascended and
dispersed, the other eleven organs can easily function in health and
proseperity.' 48
We hebben ook gezien dat de elf zang 'need the gallbladder in order to
make their decisions, and they consult with it because it has the capacity
to give correct judgement.' 49
Als de 11 zangfu naar behoren functioneren dan is de afweer (of wei qi)
van het hele lichaam sterk en zien we de vitaliteit weerspiegeld in de
jingshen, 'the vital spirits', stellen Larre en Rochat de La Vallée. 'The role
of the gallbladder is determination and decision. It provides protection
against anything that can unduly agitate the jing shen, the essences and
spirits, such as great shocks or sudden fears.' 50
Als de jing shen worden aangedaan heeft dit zijn weerslag op het gezond
functioneren van de zangfu. Als de qi van de galblaas echter 'brave and
robust, resolute and firm' is, dan is het verstoord raken van de jing shen
van weinig betekenis omdat de galblaas er voor zorgt dat de zangfu zich
weer snel herstellen.
Betekent dit dat we bij elk probleem van een zangfu we de galblaas
moeten aanspreken? Een dergelijk advies is in geen enkel TCM boek terug
te vinden en gaat dus te ver. Het is wellicht in de praktijk wel raadzaam
om te controleren of de rechter een rol speelt in het niet optimaal
functioneren van de zangfu. Dit kan bijvoorbeeld door palpatie van het
front mu punt van de galblaas Gb 24 Riyue. 'The term 'mu' means to
gather or to collect, and the front-mu point are where the qi of the zangfu
gathers and concentrates on the anterior surface of the body.' 51 Het is niet
alleen maar qi die zich verzameld in de mu punten, maar om preciezer te
zijn jingqi legt Peter Eckman uit in zijn artikel 'The daoist concept of alarm
points.' 52 Ook Eckman wijst op de overeenkomst van de qi heng zhi fu en
de qi jing ba mai. Beiden spelen een rol in het opslaan en circuleren van
48
Moashing Ni, The yellow emperor's classic of medicine, p. 41
Larre en Rochat de la Vallée, The Liver, Monkey Press 1999, p. 120
50
Larre en Rochat de la Vallée, The Liver p. 151
51
Deadman, p. 442
52
Peter Eckman, 'The daoist concept of alarm points' in: Medical Acupuncture Journal, Vol
6, No.1 Spring 1994
49
25
jing. Hij legt eveneens een verband tussen de qi heng zhi fu en de
praktijken van de taoïstische meesters. 'The Daoist say that the fetus is
born with a muddy substance in the mouth called 'the mudpill' which
descends to the umbilical area where it lodges under the control of the
kidneys.' Een deel wordt gebruikt voor het helen van de navelstreng bij de
geboorte, een deel wordt in de vorm van yuanqi gedistribueerd via de
driewarmer en de rest wordt verspreid over de mu punten. Constitutionele
zwakte kan zich dan ook uiten in gevoeligheid van een mu punt.
Deadman verklaart verder dat als de karakters voor zon en maan worden
gecombineerd, je een nieuw karakter krijgt, namelijk ming dat betekent
'helder', 'intelligent' of 'begrijpen'. Ming beschrijft 'the quality of
judgement emanating from a healthy Gall Bladder.' 53
Gevoeligheid van Gb 24 Riyue zal dus wijzen op een zwak functioneren
van de rechter. Gb 24 Riyue wordt dan ook traditioneel ingezet bij
deficiëntie van de galblaas qi, volgens Deadman.
In teksten van Huainanzi 'it states that the final aim of all human life is to
be a companion of the dao. So if that is the goal, the means must follow
the same pattern', stelt Larre. 54 Rochat de la Vallée legt daarbij uit: 'The
return to the origin is a return to the mastering of the spirits, and this
explains the commentaries on Su wen chapters 15 en 46 which say that if
you are unable to effect the spirits you are unable to really cure, because
your patient cannot return to his origin, which is also his own nature and
his own rhytm of life.' 55
Hieruit zouden we voorzichtig kunnen concluderen dat van belang lijkt
altijd te controleren of de galblaas een rol speelt bij pathologie. Een
gezond functionerende galblaas draagt immers bij aan het behouden van
gezondheid en vitaliteit. Daarbij gaat het om het functioneren van de
galblaas als qi heng zhi fu, want als qi heng zhi fu staat hij in contact met
de essentie van ons leven.
Conclusie:
Via punten van de galblaas meridiaan kunnen we het surplus dat de qi jing
ba mai opslaan aanspreken. Opvallend daarbij is dat de galblaas
meridiaan het potentieel van de yange qi jing ba mai aanspreekt.
Punten van de galblaasmeridiaan kunnen ook ingezet worden om merg,
hersenen en beenderen te beïnvloeden, drie qi heng zhi fu. Daarmee
benutten we dus het reservoir van essenties van de galblaasmeridiaan om
merg, hersenen en botten te voeden.
Benaderen we de galblaas als qi heng zhi fu, dan kunnen we de galblaas
als rechter gebruiken bij problemen die te maken hebben met de relatie
hart en galblaas. Het gaat dan om het syndroom hart en galblaas qi
Idem
Larre en Rochat de la Vallée, The Liver, p. 123
55
Larre en Rochat de la Vallée, The Extraordinary fu, p. 28
53
54
26
timidity. Erectiestoornissen zijn daar een voorbeeld van. Maar het gaat om
allerlei patronen waarbij angstig zijn, bedeesdheid of schuchterheid
waarbij er angst is om verstrikt of gevangen te raken, een rol spelen.
De galblaas als qi heng zhi fu benaderen heeft consequenties voor de
puntkeuze in de praktijk. Maciocia kiest voor het behandelen van galblaas
en hart qi timidity bijvoorbeeld Gb 40 Qiuxu, het yuan source punt. In
Maciocia's benadering van de galblaas als fu ligt het voor de hand
daarnaast te kiezen voor punten die lever bloed leegte en/of lever yin
leegte voeden, bijvoorbeeld Lv 3 Taichong en Lv 8 Ququan.
Benaderen we de galblaas als qi heng zhi fu, dan ligt het voor de hand om
te kiezen voor het front mu punt van de galblaas Gb 24 Riyue. Daarnaast
kiezen we voor punten die nier jing voeden en de hart-nier as versterken,
bijvoorbeeld Gb 25 Jingmen, het front mu punt van de nieren en Ni 3
Taixi.
Gb 24 Riyue kunnen we gebruiken als diagnose punt om te controleren of
de rechter in staat is als adviseur te dienen voor alle andere zangfu.
27
Hoofdstuk 5 Samenvatting en conclusie
De galblaas wordt in de moderne TCM praktijk als extra fu afgedaan als
onbelangrijk. Als extra fu zou hij dezelfde functies vervullen als de fu:
- het opslaan en afstaan van gal
- het controleren van de pezen
- het controleren van beslissingen nemen
Beschouwen de galblaas voornamelijk als fu, dan hebben we vooral oog
voor de fysieke aspecten van de galblaas. We zien hem als een buidel
waarin gal wordt opslagen en weer afgestaan. De gal wordt vervolgens
vooral gekoppeld aan zijn rol in de spijsvertering. De functies van het
controleren van de pezen en het beslissingen nemen worden aan de
galblaas als fu toegeschreven. Voor het gemak wordt het feit dat geen van
die functies passen bij een fu, terzijde geschoven.
Als we echter de Huangdi Neijing bestuderen dan wordt duidelijk, dat de
galblaas als extra fu juist heel erg belangrijk is. In de Huangdi Neijing
hoofdstuk 11 wordt de galblaas als qi heng zhi fu besproken.
In hoofdstuk 8 van de Huangdi Suwen lezen we:
'The gallbladder is responsible for what is just (zong) and exact (zheng).
Determination (jue) and decision (duan) stem from it.' 56
En in hoofdstuk 9: 'The zang and fu organs that I have described are all
dependent on the functions of the gallbladder and its decision-making.
When the gallbladder qi is properly ascended and dispersed, the other
eleven organs can easily function in health and proseperity.' 57
Het nemen van beslissingen wordt hier aan de galblaas toegeschreven.
Het opslaan en afstaan van gal is een fysieke functie van de galblaas die
past bij de omschrijving van de functie van de qi heng zhi fu in hoofdstuk
11 van de Huangdi Neijing Suwen: '(…) to store essence and energy to
nourish the body without letting it out to the outside of the body. 58
In het controleren van de pezen (overigens geen typische fu functie en
ook niet benoemd in de Huangdi Neijing) herkennen we de galblaas als de
yange partner van de lever. De lever voedt de pezen met bloed, de
galblaas levert de qi voor het soepel bewegen ervan.
Het is opmerkelijk dat de galblaas de enige qi heng zhi fu is die een
belangrijke functie als beslissingen nemen wordt toebedeeld. Daarbij is
het de enige qi heng zhi fu is die een eigen meridiaan heeft.
Via de galblaasmeridiaan hebben we toegang tot de yange qi jing ba mai.
Maar ook geeft de galblaas meridiaan toegang tot drie qi heng zhi fu:
56
Larre en Rochat de la Vallée, The extraordinary fu p. 135
Moashing Ni, The yellow emperor's classic of medicine, p. 41
58
Nelson Lianshen Wu, Andrew Qi Wu, p. 69
57
28
hersenen, merg en beenderen. Als we de galblaas als qi heng zhi fu
benaderen dan kunnen we hem ook als rechter inzetten bij het syndroom
galblaas en hart qi timidity. De galblaas als rechter te benaderen heeft
ook consequenties voor de punt keuze in onze acupunctuurpraktijk. In het
geval van galblaas en hart qi timidity zullen we eerder kiezen voor Gb 25
Riyue, het front mu punt van de meridiaan samen met punten om de Nier
te voeden en de hart-nier as te versterken. Dit wijkt af van bijvoorbeeld
Maciocia's keuze voor Gb 40 en punten om lever bloed en lever yin te
versterken, een keuze die voorkomt uit het benaderen van de galblaas als
fu.
Tenslotte is de galblaas een spil in onze gezondheid en vitaliteit. Alle elf
zangfu richten zich immers naar zijn oordeel. Gb 24 Riyue kunnen we als
diagnose en tonificatie punt gebruiken.
Door de galblaas weer in de eerste plaats te zien als qi heng zhi fu, krijgt
de galblaas en de galblaasmerdiaan een extra dimensie in de TCM
praktijk. Qi heng zhi fu en qi jing ba mai staan beiden aan de bron van
onze oorspong. De qi jing ba mai kunnen we in de TCM praktijk inzetten
als we te maken hebben met patronen waarbij meerdere meridianen en
organen betrokken zijn. De galblaas als enige qi heng zhi fu met een
meridiaan is wellicht ook op die manier in te zetten. Ik heb in de literatuur
echter geen concrete vingerwijzing hiervoor gevonden, maar het zou
interessant kunnen zijn om nader uit te zoeken.
29
Hoofdstuk 6 Discussie
Als we de Huangdi Neijing bestuderen, de klassieke tekst van de Chinese
Geneeskunde, dan zien we dat de galblaas hierin besproken wordt als qi
heng zhi fu en niet als fu. Blijkbaar is het verschijnen van de galblaas als
fu van later datum. Met het op de voorgrond treden van de zangfu in TCM
is de galblaas als qi heng zhi fu meer en meer verloren gegaan. Dat is
jammer voor de huidige TCM praktijk omdat het inzetten van de
galblaasmeridiaan in de praktijk ermee vervlakt.
De galblaas zien als een functioneel orgaan is een verleidelijke visie. Een
materiele levensvisie is westerlingen immers met de paplepel ingegoten.
Daarbij wordt in veel moderne Chinese geneeskundige teksten het shen
aspect van de geneeskunde meer en meer buiten beschouwing gelaten.
Heiner Fruehauf wijst hierop in zijn artikel 'Chinese Medicine in Crisis' in
de Journal of Chinese Medicine van oktober 1999. Hij noemt de TCM die in
China bedreven wordt en een voorbeeld is voor de rest van de wereld 'a
system that has been conditioned by a distinctly political agenda, and
reveals its logo "TCM" (Traditional Chines Medicine) as a grave misnomer
- designating a medicine that is not at all aiming to preserve the
traditional characteristics of Chinese Medicine, but on the contrary, to
expurgate, reform, and control the classical and folkloric texture of the
traditional record in the name of progress.' Paul Unschuld wijst in zijn
boek 'Medicine in China, a history of ideas' erop dat ' the elimination of
the original theoretical background of systematic correspondence
threatened the exisistence of traditional Chinese medicine as a
conceptually independent alternative, thereby contributing to a further,
and potentially final, stagnation of this ancient knowledge.' Unschuld laat
zien dat dit proces al aan de gang was voordat de communisten onder
Mao de macht grepen. Het is daarom denk ik belangrijk om de
geschiedenis van de traditionele Chinese geneeskunde voor ogen te
houden als we teksten en commentaren bestuderen. Ook is het denk ik
belangrijk zoveel mogelijk te rade te gaan bij bronnen die niet door een
politiek correcte mangel gehaald zijn.
Maciocia en Kaptchuk zijn van een generatie die in de jaren zeventig in
China studeerde. Het zou kunnen verklaren waarom zij de galblaas
voornamelijk als fu benaderen en de functie van de galblaas als qi heng
zhi fu als ondergeschikt beschouwen. Klassieke teksten als de Huangdi
Neijing werden in die tijd niet of niet zo grondig bestudeerd. Maar ook met
hedendaagse vertalingen is het oppassen geblazen. In de editie van de
Huangdi Neijing van Bing Wang uit 762 na Chr.. (in de vertaling van Wu)
ontbreekt de passage uit hoofdstuk 9 van de Huangdi Neijing Suwen
waarin staat dat de andere elf zangfu zich richten naar de galblaas en
waarin uitgelegd wordt dat de galblaas correspondeert met de lente. Deze
cruciale passage vinden we wel bij Larre en Rochat de la Vallée en bij
Maoshing Ni. Maoshing Ni vermeldt dat hij van twintig verschillende
30
edities en commentaren gebruik heeft gemaakt. 59 Hij vermeldt niet in
welke editie hij de bedoelde passage heeft gevonden. Ook Larre en Rochat
de la Vallée geven dat helaas niet aan.
Door gezondheid vooral vanuit een materiele visie te benaderen, verliezen
we uit het oog dat de mens ook een spiritueel wezen is, een bezield
wezen. In de Klassieke Chinese Geneeskunde is er geen onderscheid
tussen geest en lichaam, hart is shen en shen is hart, lever is hun en hun
is lever. Als we de galblaas tot fu reduceren (zoals de tendens is in de
moderne TCM) zouden we wel eens kunnen vergeten dat galblaas ook een
spiritueel aspect heeft. Larre en Rochat de la Vallée wijzen bijvoorbeeld op
nog een functie van de galblaas: 'To permit those in good health to return
to the origin through specific exercises, so that they can be faithfull to the
original pattern of the essences.' 60 Zij verwijzen daarbij naar de
overeenkomst tussen de qi jing ba mai en de qi heng zhi fu en baseren
zich op commentaren op de Huangdi Neijing. 61 'The extraordinary fu (…)
are linked to the world of the recipe masters, the fang shi.' 62 Fang shi zijn
taoïstische priesters of beoefenaars die speciale oefeningen doen. Zo
beoefenen ze een speciaal soort ademhaling, de embryonale ademhaling,
om een te worden met Dao. Soms wordt embryonische ademhaling in de
commentaren zelfs aangehaald om de qi heng zhi fu en hun functie in het
menselijk lichaam uit te leggen, volgens Larre. De qi heng zhi fu spelen
dus een belangrijke rol in de eenwording met Dao. Het voert hier te ver
om in te gaan op de rol van de galblaas in spirituele praktijken. Het
bestuderen van teksten daarover zou ons wellicht wel meer informatie
over de qi heng zhi fu en de galblaas in het bijzonder kunnen verschaffen.
Fruehauf eindigt zijn artikel uit 1999 gelukkig optimistisch. De universiteit
van Chengdu is weer voorzichtig begonnen met het bestuderen van de
klassieke teksten. En ook Maciocia haalt in zijn nieuwe uitgave van de
Foundations of Chinese Medicine hoofdstuk 9 van de Huangdi Neijing
Suwen aan. Qing Bai wijst meer en meer op het belang van het
bestuderen van de klassieke Chinese teksten. Dat lijkt ver van onze
praktijk als acupuncturist te staan, maar het tegendeel is volgens mij het
geval. Inzicht in de oude teksten kan onze TCM praktijk vooral verbreden
en verdiepen.
Met het bestuderen van de oude teksten moeten we echter ook onze
westerse mechanische visie loslaten en meer durven denken in symbolen
en netwerken van betekenissen. De galblaas daarbij zien als een rechter
en de betekenis daarvan doorgronden in het innerlijk landschap van ons
lichaam, is een uitdaging.
59
Maoshing Ni, p. xv
Larre en Rochat de la Vallée, The extraordinary fu, p. 28
61
Idem p 27. Helaas geven Larre en Rochat de la Vallée niet aan welke commentaren ze
geraadpleegd hebben.
62
Idem, p. 26
60
31
Literatuur
Deadman, Peter, Manual of acupuncture, Journal of Chinese Medicine
Publications, 2001
Deng, Tietao,, Practical Diagnosis in Traditional Chinese Medicine,
Churchill and Livingstone, 1999
Eckman, Peter, 'The daoist concept of alarm points' in: Medical
Acupuncture Journal, Vol 6, No.1 Spring 1994
Fruehauf, Heiner, 'Chinese Medicine in Crisis' in: Journal of Chinese
Medicine, number 61, october 1999
Huang Alfred, De Oorspronkelijke I Ching, Altamira Becht, 2000
Kaptchuk, Ted, Handboek Chinese Geneeswijzen, Servire 2001
Larre, Claude en Elisabeth Rochat de la Vallée, The extraordinary fu,
Monkey Press 2003
Larre en Rochat de la Vallée, The Liver, Monkey Press 1999
Lu K'uan Yü, Taoist Yoga, Alchemy and Immortality, Rider 1970
Maciocia, Giovanni, The foundations of Chinese Medicine, Churchill
Livingstone 1989
Moashing Ni, The yellow emperor's classic of medicine. A new translation
of the Neijing Suwen with commentary, Shambala Publications 1995
Pirog, John E.,The practical application of Meridian Style Acupuncture,
Pacific View Press, 1996
Rose, Ken en Zhang Yu Huan, Who can ride the dragon?, Paradigm
Publications, 1999
Soszka, Shawn, Liver and Gall Bladder based erectile dysfunction, Journal
of Chinese Medicine number 68, february 2002
Wu, Nelson Lianshen and Andrew Qi Wu, Yellow Empero's Canon Internal
Medicine, China Science and Technology Press, 2002
Chuang Tzu, Basic writings, translated by Burton Watson, Columbia
University Press, 1996
32
Bijlage I: het verloop van de galblaasmeridiaan
De galblaasmeridiaan begint bij de buitenste ooghoek en loopt omhoog tot
de zijkant (hoek) van de haargrens op de schedel. Vandaar daalt hij af
achter het oor naar de nek, waar hij de meridiaan van de drievoudige
warmer ontmoet, die hij op de schouder kruist. Van dit punt af loopt hij
naar Mg 12 Quepen. Een aftakking an de meridiaan begint achter het oor
en heeft een vat dat rechtstreeks in het oor uitloopt. Voor het oor komt
het weer aan de oppervlakte, vanwaar het doorloopt naar de buitenste
ooghoek. Een andere tak begint in de buitenste ooghoek en loopt omlaag
naar Mg 8 Touwei, loopt weer een stukje omhoog en verbindt zich met de
33
wangtak van de meridiaan van de drievoudige verwarmer. Hij loopt nog
verder omhoog tot de benedenrand an de oogkas, daalt dan schuin en
dorsal af en bereikt via Mg 3 Juliao de hals. Op zijn verder weg komt hij
op het punt Mg 12 Quepen uit, vanwaar hij via de borst omlaag loopt en
het middenrif en de lever en daarna de galblaas bereikt. Hij loopt over de
borstkas en over de onderbuik tot aan Mg 30 Qichong, loopt vervolgens
om de uitwendige genitalia heen en zo verder tot Gb 30 Huantiao.
Een andere tak van de meridiaan ontspringt op het punt Mg 12 Quepen en
volgt de zijde van het lichaam op weg naar Gb 30 Huantiao.
Hij daalt af via de buitenkant van het bovenbeen en loopt in een nuawe
groef via het kuitbeen omlaag tot hij aankomt op de buitenkant van de
enkel, die hij aan de voorkant passeert. Via de bovenkant van de voet
bereikt hij de plooi tussen de vierde en vijfde middenvoetsbeentjes. Vanaf
het punt Gb 41 Zulinqi buigt een zijtak van de meridiaan af naar de grote
teen; deze tak verenigt zich met de levermeridiaan. Hij loopt tot de
bovenkant van de grote teen, waar de mens een paar haren heeft (de
Chinezen noemen dit punt: 'drie haren')
Beschrijving uit: Nei Tsing Ling Tsu Tsing, Ankh-Hermes, Deventer 1988
Bijlage II Ontmoetingspunten galblaasmeridiaan met de elf zangfu
meridianen:
Longen: Geen
Hart: Geen
Nieren: Geen
Pericardium: Geen
Lever: Geen
Dikke Darm: Gb 5,6,14
Maag: Gb 3,4,5,6,14,21
Milt: Gb 24
Dunne Darm: Gb 1,11
Blaas: Gb 7,8,9,10,11,12,23,30
Driewarmer: Gb 1,3,4,5,6,11,20,21
Bijlage III: Ontmoetingspunten van zangfu meridianen met de
galblaas merdiaan:
Maag: 7,8,9,12
Dunne Darm: 12,19
Blaas: 1,11,31,32,33,34
Pericard: 1
Driewarmer:15,17,20,22
Lever: 13
34
Bijlage IV: Ontmoetingspunten van de galblaas merdiaan met de
de qi jing ba mai
Ren mai: Geen
Chong mai: Geen
Yin Wei mai: Geen
Yin Qiao mai: Geen
Du mai: 1,14,20
Dai mai: Gb 26,27,28
Yang Wei mai: Gb 13,14,15,16,17,18,19,20,21
Yang Qiao mai: Gb 20, 29
Bijlage V: Bijzondere punten:
Hui meeting point van de pezen: Gb 34 Yanglingquan
Hui meeting point merg: Gb 39 Xuanzhong
Front mu punt galblaas: Gb 24 Riyue
Front mu punt nieren: Gb 25 Jingmen
Openingspunt dai mai: Gb 41 Zulinqi
Xi cleft punt van de yang wei mai: Gb 35 Yangjiao
35