Mindfulness kan bijdrage leveren aan betere besluitvorming onder

on derzoek
Mindfulness kan bijdrage leveren aan
betere besluitvorming onder druk
Mindfulness bevordert de emotionele stabiliteit, draagt bij aan het geestelijk welbevinden van
brandweerlieden, leidt tot een grotere mentale veerkracht en levert daardoor ook een bijdrage
aan betere besluitvorming onder druk door commandovoerders. Dat zijn de belangrijkste
conclusies van een verkennend onderzoek van de Brandweeracademie van het IFV naar
mindfulness. Het onderzoek maakt deel uit van het onderzoeksprogramma naar situationele
commandovoering.
Door JILDOU VISSER
Fotografie Ginopress
U
it eerder onderzoek van de Brandweeracademie is
gebleken dat de menselijke factor een grote rol speelt
in de commandovoering. ‘De menselijke factor is
niet statisch, maar is beïnvloedbaar door training. In
het onderzoek hebben we gekeken naar de invloed van stress op
factfinding, de analyse en besluitvorming. Hieruit kwam onder
meer naar voren dat mindfulnesstechnieken kunnen helpen om
beter om te gaan met stress, waardoor de analyse en besluitvorming kunnen verbeteren’, vertelt onderzoeker Clemon Tonnaer
van de Brandweeracademie. Om te kijken of mindfulness in de
brandweerpraktijk kan worden toegepast, heeft de Brandweeracademie met Veiligheidsregio Kennemerland en Brandweer
Amsterdam-Amstelland een praktijktraining opgezet. Uit beide
regio’s hebben vijf Officieren van Dienst (OvD’s) een training
gedaan die deels op mindfulness is gebaseerd.
praktijktraining
Bert Meijer van Brandweer Amsterdam-Amstelland is een van de
deelnemers aan de praktijktrianing. ‘Ik had vooraf geen verwachtingen. Ik was vooral nieuwsgierig naar wat het mij in mijn werk
op zou kunnen leveren’, begint hij. ‘Vanaf de eerste bijeenkomst
was ik verkocht. Het was interessant, leuk en nuttig. Het is indrukwekkend wat ademhaling kan doen. De eerste dag lagen we met
z’n allen op een matje ademhalingsoefeningen te doen. Het is niet
zo dat ik nu iedere 24-uursdienst op een yogamatje begin, maar de
ademhaling pas ik toe op het moment dat ik uitruk.’ De training in
Amsterdam is afgesloten met een oefening waarbij de brandweerlieden enkele minuten in het koude water in het Amsterdamse
bos moesten zitten. ‘Normaal zou ik dat niet gekund hebben, maar
door de ademhalingsoefening merkte ik dat ik veel meer aankon.’
Situational awareness
Uit de training blijkt volgens Tonnaer dat mindfulness kan helpen
om in hectische situaties rust te creëren waardoor de situational
awareness kan worden vergroot. ‘Stress kan het verzamelen van
feiten, de analyse ervan en de besluitvorming die daaruit volgt
erg beïnvloeden. Door met mindfulness de stress te verminderen, kunnen brandweerlieden komen tot een betere factfinding,
analyse en besluitvorming’, aldus Tonnaer. Meijer herkent dat
Brand&Brandweer
‘Door met mindfulness de stress te verminderen, kunnen brandweerlieden
komen tot een betere beeld- en besluitvorming.’
beeld. ‘Ik merk dat ik zowel in het privéleven als bij hectische
incidenten baat heb bij de ademhalingstechnieken. Door vier of
vijf keer via de buik diep in te ademen creëer je rust in je lichaam.
Het vermindert de stress, daardoor kan ik helder blijven nadenken, ook in hectische situaties. Ik vergeet het ook nog weleens.
Tijdens een hectisch moment word ik soms nog zo in het incident
gezogen dat ik er niet bij stilsta. Achteraf denk je er dan pas aan.’
In Amsterdam-Amstelland zijn nu vijf OvD’s die de cursus hebben
gevolgd. ‘Het zou mooi zijn als dat er meer worden. Als je dan bij
een van je collega’s ziet dat hij of zij onrustig of gestresst is, kun je
een hand op de schouder leggen, zodat hij of zij even aan de oefeningen wordt herinnerd. Ik denk dat het goed is dat in de officiersopleidingen standaard aandacht is voor mentale veerkracht, in
welke vorm dan ook. Je moet er wel voor open staan, anders werkt
het niet.’ Of mindfulness daadwerkelijk in de officiersopleidingen
wordt verwerkt, kan Tonnaer nog niet zeggen. ‘De Brandweeracademie kijkt naar mogelijkheden voor een vervolg in de vorm van
een praktische, laagdrempelige training. ‘Dat we een onderwerp
te pakken hebben dat leeft, blijkt uit het feit dat we vanuit allerlei
hoeken enthousiaste reacties krijgen. Ook van mensen van wie we
het niet hadden verwacht’, sluit Tonnaer af.’ ■
Sdu Uitgevers - nummer 4 april 2017
17