Valkuilen van de gratis vererving

onDeRneMeRs & Co
FAMILIALE OPVOLGING
Valkuilen van de
gratis vererving
vincent Lambrecht: “Het nultarief voor het
vererven van een familiale onderneming lijkt
aantrekkelijk, maar de voorwaarden zijn niet
altijd eenvoudig na te leven.”
De opvolging van het familiebedrijf is een belangrijke beslissing in het leven van een bedrijfsleider. Hierbij wordt veel aandacht besteed aan de
familiale en financiële aspecten, maar ook de
fiscale gevolgen van deze belangrijke gebeurtenis verdienen aandacht. Denk maar aan de successierechten: in Vlaanderen lopen ze op tot 27%,
of zelfs tot 65% indien men geen rechtstreekse
afstammelingen nalaat.
Soms komt een bedrijfsleider nog niet toe aan een
definitieve overdracht van zijn bedrijf omdat de opvolgers nog te jong zijn, of nog geen interesse hebben.
Ofwel voelt de overdrager zich nog niet klaar, en wenst
hij nog enkele jaren actief te blijven. Bij een onverwacht
overlijden moest men in het verleden dan vaak het
gezonde familiebedrijf verkopen om de successiebelasting
te kunnen betalen. Ofwel waren de erfgenamen verplicht
gedurende jaren de winst te gebruiken voor de successierechten. Beide scenario’s hadden uiteraard negatieve
gevolgen voor het bedrijf en de werkgelegenheid.
nultarief
Een Vlaams decreet biedt nu een zeer voordelige regeling
voor de successie van een familiale onderneming. Onder
bepaalde voorwaarden is het toepasselijk tarief zelfs 0%.
We geven hier beknopt de kern weer van het artikel 60bis
uit het Wetboek van de Successierechten.
verwantschap
Voor de toepassing van dit nultarief is geen specifieke verwantschap vereist. Een kinderloze bedrijfsleider kan de onderneming overlaten aan een neef,
tegen hetzelfde voordelig tarief als iemand die zijn
zaak overlaat aan de kinderen.
Continuïteit van de exploitatie
De verkrijger is niet verplicht om de exploitatie zelf
verder te zetten. Hij kan de zaak verkopen aan derden, zolang die koper de voorwaarden zoals we ze
hier vermelden, verder naleeft. Die extra voorwaarden
die de koper op zich neemt, zullen uiteraard wel een
impact hebben op de verkoopprijs van de onderneming. Het soort activiteit van de onderneming speelt
weinig of geen rol, zelfs vrije beroepen of holdingvennootschappen komen in aanmerking.
aandelenbezit
Het moet gaan om een ‘familiale onderneming’ wat
betekent dat men in de naaste familiekring (echtgenoot, kinderen, broer/zus) 50% of meer van de
onderneming bezit.
Loonlasten
Om het nultarief te verkrijgen moet het bedrijf minimaal een half miljoen euro aan loonlasten betaald
hebben gedurende de laatste drie jaar voor het
overlijden van de zaakvoerder. Bovendien blijft dit
slechts behouden indien het bedrag aan loonlasten,
vermenigvuldigd met 5/3, gedurende vijf jaar na het
overlijden gelijk blijft.
kapitaalsbehoud
Tenzij er economisch verantwoorde redenen zijn,
mag er gedurende drie jaar na het overlijden geen
wijziging optreden in dividenduitkeringen, rekeningcourant of managementvergoedingen. Het kapitaal
mag ook niet verminderd worden.
Al bij al een zeer voordelige successieregeling want
de erfgenamen verkrijgen het familiebedrijf gratis,
de continuïteit van de onderneming is gewaarborgd en
alle werknemers behouden hun job.
niet zo eenvoudig
Toch zijn de voorwaarden niet altijd eenvoudig na te
leven. De regeling vereist bijvoorbeeld dat de erfgenamen aantonen dat gedurende een ononderbroken periode van drie jaar voor het overlijden, de erflater eigenaar
geweest is van minstens 50% van de aandelen of van de
onderneming. Maar wanneer het bijvoorbeeld gaat over
een nv met aandelen aan toonder, hoe kan men dan als
erfgenaam het bewijs leveren dat minstens 50% van de
aandelen ononderbroken in familiehanden waren?
Dit probleem zal echter zichzelf oplossen, wanneer
de aandelen aan toonder afgeschaft worden in 2013.
Tot die tijd raden we aan om de aandelen om te zetten
in aandelen op naam of te verschijnen op de Algemene
Vergadering met meer dan de helft van de aandelen.
nieuwe regeling in de maak
Ook het bewijs rond de loonlasten kan voor problemen
zorgen. Het betaalde bedrag aan loonlasten moet gedurende vijf jaar behouden blijven. Op zich lijkt dat geen
onoverkomelijk probleem voor een bedrijf met slechts
enkele medewerkers en een stabiele omzet. Maar wat
met cyclische sectoren, waar veel werknemers in dienst
zijn, en de werkgelegenheid afhangt van onstabiele factoren?
Door de crisis kunnen veel kmo’s die werkgelegenheid
niet meer handhaven, en riskeren ze successierechten
te moeten betalen, naast de al bestaande problemen als
gevolg van het overlijden van de bedrijfsleider.
Onlangs heeft de ministerraad beslist om nog voor het
jaareinde een nieuwe regeling in te voeren, die de erfgenamen moet tegemoetkomen. De voorwaarde om na
een overlijden de werkgelegenheid op eenzelfde niveau
te houden, zou wegvallen.
Conclusie
De 0%-regeling is enkel een fiscale gunstmaatregel en
biedt op zich geen antwoord op de opvolgingsproblematiek in het familiaal bedrijf. Daarnaast bestaan er vandaag nog enkele voorwaarden die in de praktijk soms
moeilijk houdbaar zijn. Met andere woorden: het nultarief
is veeleer als een airbag: het is goed dat de mogelijkheid
bestaat, maar hopelijk heeft u als bedrijfsleider het nooit
nodig.
Er zijn nog alternatieven: een vermogensplanner kan u
helpen om successierechten te vermijden, tegen een
kostprijs van maximaal 3%, waarbij de overlater zelf nog
lang aan het roer van het familiebedrijf kan blijven.
Vincent Lambrecht, CapitalatWork
Ondernemers 20 18 december 2009
Ondernemers20 39
39
09-12-2009 16:13:25